Ένας άνδρας καθόταν σε μια καφετέρια πίνοντας ένα φλιτζάνι καφέ. Μπορεί να διάβαζε εφημερίδα. Μπορεί να ζωγράφιζε, χρησιμοποιώντας ένα πινέλο για να ταμπονάρει νερό πάνω σε χρωματιστές ζωγραφιές. Μπορεί να έγραφε στο ημερολόγιό του. Μου αρέσει το τρίτο. Ας πάμε με αυτό.
Ένας άνδρας καθόταν σε μια καφετέρια πίνοντας ένα φλιτζάνι καφέ, κι έγραφε στο ημερολόγιό του. Φαινόταν θυμωμένος, με τα φρύδια του συνοφρυωμένα, αγνοώντας τον καφέ του που κρύωνε. Μπορεί να έγραφε σκεφτικός, με μια σοβαρή έκφραση στο πρόσωπό του καθώς κοιτούσε έξω από το παράθυρο. Μπορεί να έγραφε ελαφρώς αφηρημένος, κάτι σαν λίστα σουπερμάρκετ: ντομάτες, οδοντόκρεμα, Dettol, κασέρι, ψωμί του τοστ και ζαμπόν.
Ένας άντρας καθόταν σε μια καφετέρια, έπινε ένα φλιτζάνι καφέ και σημείωνε σε ένα ημερολόγιο. Ήταν γύρω στα είκοσι, θα έλεγα. Φορούσε μαύρη adidas φόρμα, σχετικά στενή, που άφηνε να διαγραφεί το μυώδες σώμα του, ένα τσιγάρο ήταν επιμελώς κρυμμένο πίσω από το αυτί του. Ήταν ηλικιωμένος, θα πρέπει να ήταν πάνω από εβδομήντα, το κεφάλι του έγερνε προς τα εμπρός καθώς το στυλό ακουμπούσε πάνω στη σελίδα, όπως συνηθίζουν να κάνουν οι παππούδες. Πρέπει να ήταν, πόσο, πενήντα; Τα μαλλιά που έπεφταν πάνω από ένα όμορφα ώριμο πρόσωπο, το σακάκι του φτηνού του κουστουμιού ήταν κρεμασμένο στην απέναντι καρέκλα, με τη φόδρα φθαρμένη.
Ένας άντρας καθόταν σε μια καφετέρια, έπινε καφέ και έγραφε. Ήταν γύρω στα είκοσι πέντε και μύριζε καπνό τσιγάρου. Ήταν μελαχρινός. Ήταν ξανθός. Είχε ανοιχτόχρωμο δέρμα και μιλούσε με βορειοελλαδίτικη προφορά – μια εφημερίδα «Διαδρομή Ελευθερίας» ήταν διπλωμένη δίπλα στην κρέμα και τη ζάχαρη, η ίδια εφημερίδα που διάβαζες στα χρόνια των σπουδών σου στην Πάντειο.
Αυτό που θέλω να πω εδώ είναι ότι το να παρατηρείς τους ανθρώπους έχει σημασία, γιατί υπάρχουν πολλά να δεις και να μάθεις. Όταν κοιτάζετε κάποιον, βλέπετε όλων των ειδών τις λεπτομέρειες που σημαίνουν κάτι, έστω και μόνο επειδή διαφέρουν από τις λεπτομέρειες ενός άλλου ατόμου. Όταν κοιτάμε τους ανθρώπους – τους βλέπουμε – οι αισθήσεις μας πυροδοτούνται. Φανταζόμαστε ποιοι είναι. Φανταζόμαστε από πού προέρχονται και πού πηγαίνουν. Έχουμε δίκαιο ή κάνουμε λάθος. Μαθαίνουμε κάτι για τις προκαταλήψεις μας, τους συνειρμούς μας. Θυμόμαστε. Ευχόμαστε. Τοποθετούμε τον εαυτό μας, σχεδόν από ένστικτο, σε σχέση με αυτούς. Είμαστε φτιαγμένοι από το ίδιο υλικό, ή τόσο είμαστε εκ διαμέτρου αντίθετοι; Είτε γοητευόμαστε, ή γινόμαστε περίεργοι, ή γουρλώνουμε τα μάτια. Οι παλμοί μας αυξάνονται από έλξη ή φόβο. Παίρνουμε πληροφορίες. Ανταποκρινόμαστε. Υπάρχει μια ανθρώπινη αλληλεπίδραση στη θέα, ακόμη και αν δεν έχουμε ποτέ οπτική επαφή ή δεν ανταλλάζουμε ούτε μια χειρονομία ή λέξη.
Ναι, το να παρατηρούμε τους ανθρώπους έχει σημασία. Αυτό είναι που θέλω να πω στην εποχή που όλοι είμαστε «βουτηγμένοι» στα κινητά μας καθώς περπατάμε στο δρόμο, ή καθόμαστε μόνοι σε μια καφετέρια.
Βέβαια, το να «παρακολουθούμε τους ανθρώπους» μπορεί να αποτελεί έναν χαλαρό τρόπο να περνάει κανείς την ώρα του, ή αντιθέτως να είναι μια βαθιά εξελικτική προσαρμογή. Μπορεί να είναι κάτι που κάνουμε στο αεροδρόμιο ή στο σιδηροδρομικό σταθμό επειδή βαριόμαστε, ή μπορεί να είναι μέρος αυτού δημιουργεί μια συνοχή στην κοινότητα. Διότι χωρίς να βλέπουμε και να παρατηρούμε ο ένας τον άλλον, χάνουμε κάθε επαφή με την υπόλοιπη κοινωνία; Έγκυες γυναίκες μπαίνουν στα λεωφορεία και κανείς δεν τους προσφέρει θέση. Κάποιος πιάνει το στήθος του και αγκομαχάει για αέρα, αλλά οι άλλοι άνθρωποι στο πάρκο ρυθμίζουν τα ακουστικά τους και σκρολάρουν στο κινητό. Ένας κλέφτης αρπάζει μια τσάντα, αλλά εμείς είμαστε εντελώς απορροφημένοι στα βιντεάκια των influencer που ακολουθούμε στο Instagram. Ο έρωτας της ζωής σας περνά από δίπλα σας (!), αλλά εσείς τσεκάρετε πάλι τα email σας, με τα μάτια χαμηλωμένα. Ακραία παραδείγματα, σίγουρα. Αλλά απίθανα; Σίγουρα όχι. Έχω παρατηρήσει το σκηνικό με την έγκυο γυναίκα στο λεωφορείο περισσότερες από μία φορές.
Δηλώνω κι εγώ ένοχη γι’ αυτό, αυτή την εμμονή με ό,τι έχει να κάνει με το τηλέφωνό, αυτήν την αλγοριθμική μοίρα που μας ορίζει. «Αρκετά με αυτό το τηλέφωνο», σκέφτομαι μερικές φορές καθώς συνεχίζω να κάνω scroll εμμονικά.
Αλλά μερικές φορές επίσης φροντίζω να φεύγω από το σπίτι χωρίς το τηλέφωνό μου. Όταν πηγαίνω στο γυμναστήριο ή στο κολυμβητήριο για κολύμπι, το αφήνω στο ντουλαπάκι μου και συχνά, περπατάω ή κάθομαι – περιμένοντας τον καφέ μου, με αυτό το καταραμένο αντικείμενο κλεισμένο στην τσάντα μου, κι όχι στο πρόσωπό μου.
Επειδή είναι σημαντικό το να παρατηρείς τους ανθρώπους
Το να παρατηρούμε τους ανθρώπους – τους ανθρώπους που κατοικούν στον τρισδιάστατο κόσμο μας, οι οποίοι μπορεί να είναι επίσης γείτονές, οικογένεια, συνάδελφοι , συνεργάτες, συνάνθρωποι, ή η κοινότητά μας – είναι ένας τρόπος -και τολμώ να πω ένας αποτελεσματικός, αποδοτικός και ουσιώδης τρόπος- με τον οποίο αισθανόμαστε μέρος μιας κοινής πραγματικότητας.
Και ίσως, όπως κι εγώ, να το αποζητάτε αυτό. Λαχταράτε να σας υπενθυμίζουν ότι είστε μέρος κάτι πραγματικού, κάτι μεγάλου, μπερδεμένου, ένδοξου και ανθρώπινου. Λαχταράτε να γευτείτε κάτι που δεν προετοιμάστηκε για σας από τα δεδομένα σας. Λαχταράτε να αντανακλάται η εικόνα σας πέρα από την τις selfie του φακού της κάμερας του κινητού σας. Το καλύτερο αντίδοτο που έχω βρει στην τεχνοκρατία της ζωής μας είναι, απλό, και είναι οι άλλοι άνθρωποι. Άνθρωποι με σάρκα και οστά που μπορούμε να παρατηρήσουμε από κοντά, σε πραγματικό χρόνο και χώρο. Άνθρωποι που μπορούμε να δούμε, να ακούσουμε, να αγγίξουμε και να αλληλεπιδράσουμε μαζί τους. Οι συνάνθρωποί μας, τα εύθραυστα νήματα στον ιστό της ζωής μας. Όσο περισσότερο συμμετέχουμε ο ένας στην παρουσία του άλλου, τόσο πιο ανθρώπινοι γινόμαστε και παραμένουμε.
Δείτε επίσης: Μιλήστε σε αγνώστους, θα σας κάνει να ερωτευτείτε ξανά τον κόσμο
