Ο ποιητής Λάνγκστον Χιουζ αναρωτήθηκε κάποτε: «Τι συμβαίνει σε ένα όνειρο που αναβάλλεται;» Πρόκειται για ένα ερώτημα που αφορά εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο σήμερα, ιδίως τους νέους, λόγω της ανισότητας, της φτώχειας αλλά και της επισιτιστικής ανασφάλειας.

Κρίση οικονομική, κοινωνική, ιδεολογική, πνευματική  κάθε είδους και κάθε μορφής , μια λέξη που έχει μπει για τα καλά στο καθημερινό μας λεξιλόγιο τα τελευταία χρόνια.  Σαν ένα μεγάλο τρομακτικό θηρίο που απειλεί να μας κατασπαράξει στέκεται πάνω από εμάς και την γενιά μας.  Εμείς πανικόβλητοι προσπαθούμε να συνειδητοποιήσουμε τι συμβαίνει και πώς ήρθαμε ως εδώ.  Γενιά των 500 ευρώ, των 300 ευρώ, γενιά χαμένη, που πλήττεται περισσότερο από κάθε άλλη γενιά από τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, του πληθωρισμού, αλλά και της επισιτιστικής ανασφάλειας.

Η αντιμετώπιση της επισιτιστικής κρίσης αποτελεί αδιαμφισβήτητα μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της σύγχρονης εποχής. Τους τελευταίους μήνες βρίσκεται στο επίκεντρο της παγκόσμιας συζήτησης εξαιτίας της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, δύο χωρών που βρίσκονται ανάμεσα στους μεγαλύτερους εξαγωγείς δημητριακών παγκοσμίως.

Επισιτιστική ανασφάλεια σημαίνει έλλειψη χρημάτων ή άλλων πόρων για τρόφιμα. Και όταν η επισιτιστική ανασφάλεια αυξάνεται κατακόρυφα, μπορεί να χρειαστεί πολύς χρόνος για να ανακάμψουν οι πληγέντες πληθυσμοί. Μετά τη οικονομική κρίση που διήρκεσε του 2008, η επισιτιστική ανασφάλεια αυξήθηκε κατά 34%, και χρειάστηκε πάνω από μια δεκαετία για να μειωθεί η  στα προ κρίσης επίπεδα στην Ευρώπη.

Ένα αυξανόμενο ζήτημα στην Ευρώπη

Η επισιτιστική ανασφάλεια αυξάνεται στην Ευρώπη, με την τράπεζα τροφίμων Matsentralen Norge που εδρεύει στη Νορβηγία να αναφέρει ότι διανέμει 30% περισσότερα τρόφιμα σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2021. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2021 όπως ανέφερε η Wall Street Journal παρατηρήθηκε κατακόρυφα υψηλότερη ζήτηση σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19.

Η Tesco Plc, ένα από τα μεγαλύτερα σουπερμάρκετ του Ηνωμένου Βασιλείου, σύμφωνα με άρθρο του Bloomberg, δήλωσε ότι βλέπει επίσης τις επιπτώσεις.

«Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι άνθρωποι που δεν χρειάστηκε ποτέ μέχρι σήμερα να επισκεφθούν τις τράπεζες τροφίμων και τα κοινωνικά παντοπωλεία, τώρα αναγκάζονται να το κάνουν», δήλωσε ο πρόεδρος John Allan σε συνέντευξή του στην εκπομπή BBC Radio 4 Today στις 10 Μαΐου. «Νομίζω ότι είμαστε μάρτυρες μιας πραγματικής επισιτιστικής φτώχειας για πρώτη φορά εδώ και μια γενιά».

Οι επιπτώσεις του πληθωρισμού

Η Erica Kuhlmann, διευθύνουσα σύμβουλος της BMO Harris Bank, μίλησε πρόσφατα στο The Food Institute Podcast για τις επιπτώσεις του πληθωρισμού.

«Το κύριο θέμα συζήτησης στο πρόσφατο συνέδριό μας επικεντρώθηκε πραγματικά στις επιπτώσεις του πληθωρισμού… Ορισμένοι [συμμετέχοντες] είχαν την άποψη ότι αυτό θα μπορούσε να διαρκέσει πολύ περισσότερο από 36 μήνες, αλλά νομίζω ότι η γενική συναίνεση είναι ότι οι επιπτώσεις είναι πραγματικά ελάχιστες για δύο χρόνια, και θα συμφωνούσα με αυτό», δήλωσε.

Ο πληθωρισμός των τροφίμων σημειώνει συνεχώς νέα ρεκόρ

Το Γραφείο Στατιστικής Εργασίας συνεχώς αναφέρει ότι οι τιμές των τροφίμων αυξάνονται. Το πρώτο τρίμηνο του 2024, τα αγαθά των οποίων οι τιμές κατέγραψαν τη μεγαλύτερη αύξηση ήταν τα έλαια και λίπη (40%), τα φρούτα (13%), το μεταλλικό νερό, τα αναψυκτικά και οι χυμοί φρούτων (12,3%), τα προϊόντα για κατοικίδια (9,8%), τα λοιπά είδη και υλικά ένδυσης (9,2%), τα προϊόντα κήπου και άνθη/φυτά (9,2%) και τα λαχανικά (8,1%) (Γράφημα 2α). Αντίστοιχα, οι υπηρεσίες που κατέγραψαν τη μεγαλύτερη αύξηση τιμών το πρώτο τρίμηνο φέτος, ήταν η ασφάλιση υγείας (14%), οι οδοντιατρικές υπηρεσίες (7,2%), οι υπηρεσίες εστίασης (6,9%), οι επιδιορθώσεις υποδημάτων (5,6%), οι ιατρικές υπηρεσίες (5,3%), η μεταφορά επιβατών με αεροπλάνο (4,4%) και οι αθλητικές δραστηριότητες και δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου (4,3%) (πηγή: Οικονομικός Ταχυδρόμος).

Η επισιτιστική ανασφάλεια πλήττει κυρίως τη γενιά Ζ

Τα ενήλικα μέλη της γενιάς Z βιώνουν επισιτιστική ανασφάλεια σε ποσοστό υπερδιπλάσιο του μέσου όρου των Ευρωπαίων, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες έρευνες για τα τρόφιμα στους καταναλωτές. Για την ακρίβεια, περίπου 1 στους 3 Ευρωπαίους που γεννήθηκαν από το 1996 έως το 2004 αντιμετώπισαν δυσκολίες με την αγορά αρκετών τροφίμων κατά τη διάρκεια του 2022. Αυτό συγκρίνεται με λιγότερους από 1 στους 5 millennials και μέλη της Generation X και λιγότερους από 1 στους 10 baby boomers. Ωστόσο, κατά την περίοδο της πανδημίας, η επισιτιστική ανασφάλεια αυξήθηκε και πάλι, ιδίως μεταξύ των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, όπως οι ηλικιωμένοι και τα νοικοκυριά με παιδιά.

Αλλά αυξήθηκε κυρίως για τους νέους της γενιάς Z, οι οποίοι ήταν και αυτοί που λόγω της πανδημίας αντιμετώπισαν τα πιο αυξημένα επίπεδα ανεργίας. Και για όσους φοιτούσαν σε πανεπιστήμια, η πανδημία μείωσε τις βασικές υπηρεσίες σίτισης στην πανεπιστημιούπολη και αύξησε τον αριθμό των φοιτητών που εγκατέλειψαν τις σχολές τους. Τώρα, με τον πληθωρισμό να εκτοξεύεται με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων 40 ετών, όσοι έχασαν τις δουλειές τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας και όσοι φοιτητές έχουν σταθερό εισόδημα, αναγκάζονται να διαθέσουν στο σουπερμάρκετ ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό από τους ήδη περιορισμένους πόρους τους.

Διαπιστώθηκε ότι η εκπαίδευση, το εισόδημα και η φυλή είναι τρεις από τους σημαντικότερους παράγοντες που οδηγούν στην επισιτιστική ανασφάλεια της νεότερης γενιάς της Ευρώπης. Τα μέλη της γενιάς Z χωρίς πτυχίο ή που κερδίζουν λιγότερα από το καθορισμένο όριο της φτώχειας, έχουν πολύ υψηλότερο κίνδυνο να υποπέσουν στην επισιτιστική ανασφάλεια – πάνω από τρεις φορές μεγαλύτερο από τον κίνδυνο άλλων ηλικιακών ομάδων.

Άλλες έρευνες δείχνουν ότι παράγοντες όπως ο γάμος και η κατοχή ιδιόκτητου σπιτιού συνήθως βελτιώνουν την επισιτιστική ασφάλεια. Δεδομένου όμως ότι οι νέοι συνήθως δεν παντρεύονται ή δεν έχουν ιδιόκτητο σπίτι, η Gen Z σε γενικές γραμμές δεν επωφελείται από αυτούς τους παράγοντες.