Διαβάζοντάς το, μου ήρθε στο μυαλό το κυνήγι της ευτυχίας που παλεύουμε όλοι να κατακτήσουμε. Resolutions του νέου έτους, συμβουλές για σχέσεις, για το άγχος, coaches θετικής ψυχολογίας μας βομβαρδίζουν καθημερινά.

Ψάχνουμε να βρούμε τρόπους για να φτιάξουμε την καθημερινότητά μας, την ζωή μας, την ψυχολογία μας και συχνά τείνουμε να εμπλέκουμε τρίτους ή καταστάσεις για την ατυχία μας ή για το ότι τελικά δεν έχουμε τη ζωή που θέλουμε.
Ο Τσέχωφ το έθεσε σε μία πρόταση τόσο αποτελεσματικά. Οι άνθρωποι που είναι ευτυχισμένοι, που είναι καλά με τον εαυτό τους δεν τους αγγίζουν οι δυσκολίες.

Δεν εννοώ ότι δεν ενδιαφέρονται για τα προβλήματα του κόσμου, την ακρίβεια ή την κλιματική κρίση, ή ότι αν γίνει πόλεμος δε θα επηρεαστούν. Εννοώ ότι μικρές δυσκολίες της καθημερινότητας δεν μπορούν να τους σταθούν εμπόδιο στο να επιτύχουν τους στόχους τους και να προσπαθούν να γίνονται καλύτεροι.

Είναι εύκολο να αποδίδουμε ευθύνες για τα ανεκπλήρωτα όνειρα, για τις επιθυμίες που έχουμε αλλά δεν ζήσαμε, για τις στεναχώριες μας, για τα προβλήματα μας σε άλλους. Στους γονείς μας, στη δουλειά μας, στον εργοδότη μας και στην κοινωνία. Σίγουρα όλοι έχουν μερίδιο ευθύνης στην ψυχολογία μας. Ωστόσο από ένα σημείο και μετά τη ζωή πρέπει να την αρπάζουμε από τα μαλλιά.

-Εξαιρούνται σαφώς περιπτώσεις που είναι τόσο ακραίες που σε βγάζουν από την κανονικότητά σου, όπως μία εμπόλεμη κατάσταση ή ο χαμός των γονιών σε μικρή ηλικία και επομένως μεγαλώνεις σε δυσμενείς συνθήκες. –

Αναφέρομαι στην απλή καθημερινότητα ενός ανθρώπου σε μία ανεπτυγμένη χώρα που προσπαθεί να έχει μία ζωή που θα του δίνει χαρά και θα τον ικανοποιεί. Εννοείται ότι το ανθρωποφαγικό σύστημα είναι συχνά εμπόδιο στην εύκολη εξέλιξή μας και την πραγματοποίηση των στόχων μας. Δε σημαίνει όμως ότι δεν μπορείς να το “ξεγελάσεις” ή να φτιάξεις τις συνθήκες έτσι ώστε να μπορέσεις σιγά σιγά να καταφέρεις τους στόχους σου.

Το σύστημα και η παιδική μας ηλικία δεν μπορούν να αποτελούν διαρκώς δικαιολογία για την δική μας αδυναμία να ακολουθήσουμε τα όνειρά μας ή να κάνουμε τις αλλαγές που θέλουμε στη ζωή μας. Η αλλαγή θέλει δουλειά. Και με τη λέξη δουλειά, δεν εννοώ το ημερομίσθιο, αναφέρομαι στην προσωπική δουλειά με τον εαυτό μας. Να στραφούμε εντός μας, να καταλάβουμε ποιοι είμαστε και να θέσουμε στόχους. Όχι απαραίτητα μακροπρόθεσμους, αλλά μικρούς, καθημερινούς, που σταδιακά θα μας εξελίξουν και θα κάνουν την καθημερινότητά μας όμορφη. Αυτό απαιτεί να ξέρουμε ποιοι είμαστε και να έχουμε σαφή εικόνα των θέλω μας. Διαφορετικά ζούμε σπασμωδικά και χωρίς ουσία.

Το θέμα είναι ότι αν σταματήσουμε να κατηγορούμε τους άλλους θα πρέπει να αποδεχτούμε ότι είναι δική μας ευθύνη που δεν κυνηγάμε τα ανεκπλήρωτα όνειρά μας. Και είναι μεγάλο πλήγμα για τον εγωισμό μας αυτό. Η επίρριψη ευθυνών είναι μια απατηλή συνήθεια που μας δίνει την ψευδαίσθηση ότι δεν σφάλουμε εμείς. Βάζουμε άλλους στην εξίσωση που σαν δεσμά με αλυσίδα στα πόδια μας, μας κρατάνε στάσιμους.

Όταν συνειδητοποίησα ότι στην προηγούμενή μου δουλειά δεν είχα την καθημερινότητα που ήθελα έβρισκα συνεχώς δικαιολογίες για να μη φύγω. Ανασφάλεια, οικονομικοί λόγοι, έλλειψη εναλλακτικών προτάσεων. Ακόμα και όταν όλα αυτά καταρρίφθηκαν, δημιούργησα άλλα “φαντάσματα” για να ρίξω την ευθύνη. Μου πήρε τελικά 3 χρόνια να φύγω, όχι γιατί κάποιος με κρατούσε με το ζόρι ή γιατί οι συνθήκες με εμπόδιζαν. Αλλα γιατί φοβόμουν την αλλαγή. Δεν με εμπόδιζαν οι άνθρωποι ή οι συνθήκες αλλά η δική μου αδυναμία να κάνω το επόμενο βήμα.

Είμαστε πλάσματα της συνήθειας. Είχα οικοδομήσει μία ζωή με συγκεκριμένη καθημερινότητα. Η αλλαγή θα έφερνε το άγνωστο. Και το άγνωστο εγκυμονεί κινδύνους. Πρόκειται για το αρχέγονο ένστικτο της επιβίωσης που μας κρατά δέσμιους στα γνώριμα. Άλλοι το έχουν πιο έντονο, άλλοι έχουν καταφέρει να το περιορίσουν και τολμούν πιο έυκολα.

Αισθανόμαστε παγιδευμένοι σε μοτίβα που εμείς υφαίνουμε και που δημιουργούν προβλήματα στη ζωή μας και κατά κάποιο τρόπο καταλήγουμε στο ίδιο μέρος, ξανά και ξανά. Η συμπεριφορά αυτή είναι μία μορφή αυτο- σαμποτάζ που υπονομεύει την πρόοδο μας και μας εμποδίζει να πετύχουμε τους στόχους μας.

 «Αλλά δεν μπορούμε να κάνουμε και τίποτα. Ξαναγυρίζουμε στα ίδια. Έχουμε συνηθίσει έτσι. Την καταστροφή μας την ξέρουμε. Αυτό μας δίνει σιγουριά. Το άγνωστο είναι αβέβαιο. Και αυτό μας τρομάζει». Περικλής Κοροβέσης

Ένα είναι σίγουρο όμως, όταν επιρρίπτουμε τις ευθύνες αλλού, απομακρυνόμαστε από τον ίδιο μας τον εαυτό, τους στόχους μας και το ποιοι είμαστε και συγκεντρώνουμε την προσοχή στο πρόβλημα και όχι στη λύση.

Ο μόνος υπεύθυνος για να γινόμαστε καλύτεροι είμαστε εμείς, και καμία κατάσταση δε θα αλλάξει από μόνη της αν εμείς δε σπάσουμε τη δύναμη της συνήθειας και δεν αναλογιστούμε τις προσωπικές μας αδυναμίες ή πιθανώς την έλλειψη στόχων που μας έχει βαλτώσει. Η λύση δε θα έρθει από τους γονείς, τον εργοδότη ή την κοινωνία, αλλά από την άβολη συζήτηση που θα πρέπει να κάνουμε για να αλλάξουμε τις καταστάσεις, το βήμα προς το άγνωστο και την αποδοχή ότι πιθανότατα να έχουμε λάθος προσέγγιση των πραγμάτων γιατί έχουμε βολευτεί σε μία καθημερινότητα που φοβόμαστε να αλλάξουμε.

Γιατί καμιά βροχή και κανένας χειμώνας δε συμβάλλει ουσιαστικά στην πεσμένη σου ψυχολογία. Είναι άλλοι οι λόγοι που έχεις άρνηση να ξεκινήσεις τη μέρα σου, και το σύστημα ή ο καιρός δεν είναι ένας από αυτούς.