Να πούμε για αρχή ότι η ίδια η επιστήμη έχει αποφανθεί ότι, χονδρικά, τέσσερις είναι οι «φυλές» του Facebook.

Προ λίγων ετών, ερευνητές του Πανεπιστημίου Brigham Young της Γιούτα με επικεφαλής τον Τομ Ρόμπινσον ζήτησαν από χιλιάδες χρήστες του Facebook να εξηγήσουν γιατί το χρησιμοποιούν και τι θέλουν να πετύχουν.

Με βάση τις απαντήσεις τους, προέκυψαν τέσσερις μεγάλες κατηγορίες χρηστών: οι «οικοδόμοι σχέσεων», οι «προπαγανδιστές», οι «αυτοδιαφημιζόμενοι» και οι «ματάκηδες».

Οι «οικοδόμοι» είναι αυτοί που κάνουν διαρκώς αναρτήσεις και απαντούν στις αναρτήσεις των άλλων, με κύριο στόχο να δημιουργήσουν νέες σχέσεις ή να ενισχύσουν τις υπάρχουσες, που έχουν ήδη εκτός Διαδικτύου. Οι άνθρωποι αυτοί χρησιμοποιούν το Facebook ως μια προέκταση της πραγματικής ζωής.

Οι «προπαγανδιστές» χρησιμοποιούν πρωτίστως το Facebook ως μια «ντουντούκα» για να ενημερώσουν τους πάντες σχετικά με αυτό που (θεωρούν ότι) συμβαίνει γύρω τους. Βασικά, λειτουργούν σαν ένα διαρκές amber alert, ενημερώνοντας για πάσης φύσεως κοινωνική δραστηριότητα και διασπείροντας χρήσιμες (ή και άχρηστες) πληροφορίες, αναδημοσιεύοντας ειδήσεις και γενικά λειτουργώντας σαν ένα updated ημερολόγιο του τι συμβαίνει και που.

Οι «αυτοδιαφημιζόμενοι» χρησιμοποιούν το Facebook αποκλειστικά για την δουλειά τους. Δεν κάνουν καμία άλλη ανάρτηση, δεν παίρνουν θέση για τα πράγματα, δεν έχουν πολιτική άποψη, αλλά το μόνο που κάνουν είναι να προωθούν (πολυ εκνευριστικά) τον εαυτό τους και μόνο. Φωτογραφίες, βίντεο και κείμενα χρησιμοποιούνται αφειδώς για να τραβήξουν την προσοχή στο άτομό τους.

Τέλος, οι «ματάκηδες» δεν κάνουν απολύτως τίποτα, ούτε αναρτήσεις, ούτε σχολιάζουν (ή το κάνουν σπάνια) και απλώς «παίρνουν μάτι» τι κάνουν οι άλλοι χρήστες και πώς ζουν. Οι ίδιοι δεν αναρτούν τίποτα σχετικά με την προσωπική τους ζωή, αλλά, ω του θαύματος, πετάγονται σαν τις σφηνόπουτσες σε προφίλ αγνώστων και λένε το μακρύ και το κοντό τους, ενώ συχνά σχολιάζουν αγενώς και δίχως καμία αίσθηση της «κοινωνικής απόστασης».

Οι ερευνητές επεσήμαναν ότι ασφαλώς πολλοί χρήστες του Facebook συνδυάζουν χαρακτηριστικά από περισσότερες κατηγορίες (π.χ. οι περισσότεροι έχουν, σχεδόν νομοτελειακά, μια τάση αυτοπροβολής), αλλά συνήθως είναι δυνατό να καταταχθούν σε μία από τις τέσσερις μεγάλες κατηγορίες.

Ασφαλώς, όμως δεν υπάρχουν μόνο αυτές οι κατηγορίες που εντόπισαν, εντελώς χονδρικά, οι επιστήμονες. Υπάρχουν και οι άλλες κατηγορίες, κάποιες εκνευριστικές, κάποιες λιγότερο εκνευριστικές, κάποιες που ταιριάζουν στην αισθητική μας και κάποιες που θέλουμε να τους κάνουμε επειγόντως block / delete (και πιθανώς report).

Θερμή παράκληση: να διαβάσετε το άρθρο με όσο το δυνατόν περισσότερο χιούμορ γίνεται (και διαθέτετε).

Η φάση «γιόγκα και πιλάτες»

Αν δεν μπορείς να κάνεις τίποτα, γίνεσαι δάσκαλος, έλεγε ένα παλιό τσιτάτο και σήμερα, μεθερμηνευόμενον, θα το παραφράζαμε ως «αν δεν μπορείς να κάνεις ΑΠΟΛΥΤΩΣ τίποτα, κάνεις γιόγκα και πιλάτες». Και το χειρότερο δεν είναι αυτό. Είναι ότι το προφίλ σου έχει γεμίσει από φωτογραφίες με aerial yoga και κάτι κρεμαστάρια και εσένα να κρέμεσαι από εκεί ανάποδα σαν αρνί πριν του κόψουνε τον σβέρκο το Πάσχα. Αν εσένα δεν σου έρχεται το αίμα στο κεφάλι με αυτά, τουλάχιστον σεβάσου εμάς που σε βλέπουμε και μας έρχεται γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.

Οι αποψάτοι (για όλους και για όλα)

Είναι ωραίο να έχουμε άποψη για όσα συμβαίνουν γύρω μας. Είναι ωραίο επίσης να παίρνουμε θέση για όσα συμβαίνουν γύρω μας και να μην είμαστε μαλάκες ισαποστάκηδες. Ωστόσο, υπάρχει αυτή η κατηγορία που είναι πιο εκνευριστική ακόμη και από τον ισαποστάκια: ο «αποψάτος» και η «αποψάτη» για όλους και για όλα. Φανφαρόνοι της κακιάς ώρας, άνθρωποι με αυταπάτες διαλεκτικού μεγαλείου, «ποσταράδες» κατά συρροή που απλά αποδεικνύουν την άγνοια ή την ημιμάθειά τους, είναι ξεκάθαρο ότι αυτοί οι τύποι και οι τύπισσες δεν ξέρουν ένα βασικό μότο ζωής: ότι δεν χρειάζεται σώνει και ντε να έχουμε άποψη για όλα, από το ποιος έβαλε τις φωτιές στη Ρόδο, μέχρι τις γεωπολιτικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή.

Οι «τυμβωρύχοι»

Οι εκνευριστικοί αυτοί τύποι που, ελλείψει προσωπικού τους «ρεπερτορίου», ανεβάζουν μια φωτογραφία ή ενα τραγούδι του τάδε καλλιτέχνη ή της δείνα τραγουδίστριας που μόλις πέθανε και γράφουν με κεφαλαία «ΚΑΛΟ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ» ή «ΚΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΦΩΣ». Ακομη πιο εκνευριστικοί οι τύποι που γράφουν το «ΝΑ ΜΟΥ ΠΡΟΣΕΧΕΙΣ ΤΟΝ ΠΑΝΤΕΛΟ», δήθεν ειρωνικά και πιστεύοντας ειλικρινά ότι είναι αστείοι. Δεν είναι αστείοι φυσικά. Μαλάκες είναι. Και τυμβωρύχοι του Facebook, τα κοράκια που περιμένουν να πεθάνει κάποιος προκειμένου να εμφανιστούν και να του κάνουν το διαδικτυακό του μνημόσυνο.

Περήφανες μανούλες και περήφανοι μπαμπάδες

Οκ, η κατηγορία «μανούλες του Facebook» δεν υπάρχει πλέον ή έστω υπάρχει σε γραφικό επίπεδο, καθαρά. Αλλά ναι, υπάρχουν οι απλοί (ψωρο)περήφανοι γονείς και πρέπει να ανεχτούμε την κάθε μία (και τον καθένα, καθότι υπάρχουν και τέτοιοι μπαμπάδες, αντίστοιχα) που σπάει μπάλες με διαρκές show off των παιδιών της/του, αν πέρασαν πανεπιστήμιο, πόσα μόρια πήραν, αν πήραν πτυχίο, αν παντρεύτηκαν, αν έκαναν παιδιά και εγγόνια. Ανήκουν στην κατηγορία «ΚΟΙΤΑ (ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ) ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΟΥ», όπως το βλέπετε παρακάτω.

Ο φωτογραφομανής

Σέλφι από το βουνό, σέλφι από τη θάλασσα, σέλφι από το πρωί στο κρεβάτι, σέλφι προτού κοιμηθεί, σέλφι μέσα στο ασανσέρ μπαίνοντας, σέλφι έξω από το ασανσέρ βγαίνοντας, σέλφι στην ταράτσα, σέλφι στην πυλωτή, σέλφι με τον κολλητό, σέλφι με τον συνάδελφο, σέλφι στο εστιατόριο με το πιάτο μπροστά, σέλφι στο μπαρ με το μοχίτο μπροστά. Μία εικόνα ίσον 1.000 λέξεις λένε οι Κινέζοι, μια εικόνα ίσον 1.000 μούτζες λένε στο Facebook.

Η γκομενάρα και ο γκομέναρος

Μόνο σώμα ή πρόσωπο. Μόνο φίλτρα. Μόνο αβυσσαλέο ντεκολτέ ή κοιλιακούς. Και από κάτω η παρέλαση των (ανδρών κυρίως) που τους τρέχουν τα σάλια και η σιελόρροια τους μεταφράζεται σε γραπτά μηνύματα όπως «ΟΥΑΟΥ, ΕΙΣΑΙ ΠΑΝΕΜΟΡΦΗ» ή των φιλενάδων τους που τις ζηλεύουν κρυφά, αλλά δεν το λένε παραέξω, γι’ αυτό και αναγκάζονται να γράφουν με τεράστια μεγαλοψυχία «ΕΙΣΑΙ ΚΟΥΚΛΑ» ή «ΦΤΟΥ ΝΑ ΜΗΝ ΣΕ ΜΑΤΙΑΞΩ ΚΟΡΙΤΣΑΡΑ ΜΟΥ». Καρδούλες, γιασεμάκια και εντέλει στον αυτοβαυκαλιστικό πούτσο μας λουλούδια και γύρω γύρω μέλισσες.

Ο «ποιητής εκ του προχείρου»

Ανδρες πάλι, κυρίως. Πιστεύουν ότι είναι ποιητές και ευαίσθητοι και επειδή συνήθως είναι κάτι τύποι που δεν τους θέλει ούτε η μάνα τους και «έχουν την μορφή του χοίρου», καταφεύγουν στο εξίσου ευαίσθητο θυμικό των γυναικών ακολούθων και φίλων τους, μπας και σταυρώσουν καμιά γκομενοεπαφή ή κανά ραντεβουδάκι για καφέ. Αγαπημένοι τους ποιητές φυσικά Ελύτης, Λειβαδίτης, Πατρίκιος, Σαχτούρης και αγαπημένος τους στίχος από τραγούδι το «από παιδί αναρωτιόμουν ποιος έχει τη δύναμη αυτός που χτυπάει ή αυτός που πονάει» των Στέρεο Νόβα.

Οι (υπερ)φιλόζωοι

Όλοι αγαπάμε τα ζώα. Αλλά από εκεί μέχρι την υστερία της φιλοζωίας υπάρχει μεγάλη απόσταση. Εχω πάνω από 20-25 φίλες/γνωστές που δεν κάνουν τίποτα άλλο από το να ανεβάζουν σκυλάκια και γατάκια που ζητούν υιοθεσία και ψάχνουν σπίτι. «ΠΟΙΟΣ ΘΑ ΠΑΡΕΙ ΤΟΝ ΜΠΟΥΜΠΗ; ΕΙΝΑΙ ΓΛΥΚΑΣ», γράφουν και όλοι μας παθαίνουμε αυτομάτως τερηδόνα από το οverdose ασπαρτάμης στην ατμόσφαιρα. Είναι γραμμένοι σε 252 διαφορετικές φιλοζωικές οργανώσεις και κάνουν repost κάθε μα κάθε αίτημα για υιοθεσία κουταβιού ή γατιού. Και κάνουν ΜΟΝΟ αυτό. Και το κάνουν και απροκάλυπτα σε φάση «εσείς γιατί δεν κάνετε το ίδιο με αυτό που κάνω εγώ τώρα; Ξέρετε γιατί; ΓΙΑΤΙ ΕΙΣΤΕ ΧΕΙΡΟΤΕΡΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΑΠΟ ΕΜΕΝΑ, γι’ αυτό». Είναι οι αναγεννημένοι Χριστιανοί που δημιουργούν διαρκώς ενοχές σε εμάς τους υπόλοιπους που δεν επιτελούμε το θεάρεστο έργο που κάνει εκείνη ή εκείνος.

Ο «τσεκαδόρος»

Ο τύπος που όπου πάει, μας ενημερώνει για το που βρίσκεται ανά πάσα στιγμή κάνοντας check in. Κάνει check in στη δουλειά, κάνει check in στο σούπερμάρκετ, κάνει check in στο σουβλατζίδικο, κάνει check in στο μετρό, κάνει check in στο τραμ, κάνει check in στη μάνα του, κάνει check in στη συντρόφό του, κάνει check in στην χέστρα, κάνει check in στην κουζίνα μαγειρεύοντας, κάνει check in στο κρεβάτι του. Όλοι οι υπόλοιποι θέλουν να του πούνε ευγενικά να κάνει check in στο διάολο.