Ένα ραντεβού άλλοτε μπορεί να φέρει νέες προκλήσεις και άλλοτε, μεγάλες απογοητεύσεις. Στο παρελθόν, οι σχέσεις συχνά ρυθμίζονταν με συνοικέσιο ή το λεγόμενο “προξενιό” ή από τις οικογένειες και καθοριζόταν από τα κοινωνικά πρότυπα, περιορίζοντας τις ατομικές επιλογές, αλλά γλιτώνοντάς μας από την ταλαιπωρία δύσκολων αποφάσεων. Στις μέρες μας, όσοι είναι ελεύθεροι έχουν άπειρους πιθανούς συντρόφους στη διάθεσή τους. Μια μελέτη του Pew Research Center του 2019 έδειξε ότι τα ζευγάρια που γνωρίστηκαν διαδικτυακά, διαφέρουν περισσότερο μεταξύ τους, είτε ως προς το εισόδημα, είτε ως προς την εκπαίδευση, είτε ως προς τον πολιτικό προσανατολισμό και την εθνικότητα.

Η ελευθερία έχει το τίμημά της

Σύμφωνα με τον ψυχαναλυτή Erich Fromm, μερικές φορές η ελευθερία μπορεί να έχει το τίμημα ενός αισθήματος αδυναμίας ή και αποκλεισμού. Μια ομάδα ερευνητών μάρκετινγκ μελετά τα online ραντεβού για να διαπιστώσουν αν η ιδεολογία της ελεύθερης αγοράς και των απεριόριστων επιλογών επεκτείνεται σε κάθε σφαίρα της ζωής μας. Η έρευνά αποκαλύπτει ότι τα συναισθήματα άγχους και απογοήτευσης των χρηστών προέρχονται από τη σύγκρουση μεταξύ της αντιλαμβανόμενης εμπορευματοποίησης των σχέσεων και των κοινωνικών αξιών.

Ορισμένοι συμμετέχοντες στη μελέτη αναφέρθηκαν στις διαδικτυακές γνωριμίες ως “εξαντλητικές“, εκφράζοντας την ελπίδα ότι θα κατάφερναν “επιτέλους” να ολοκληρώσουν τη διαδικασία. Ο Didier, ένας 51χρονος μηχανικός που ζει στο Παρίσι, αποκάλεσε τις διαδικτυακές γνωριμίες “μαζική χειραγώγηση“- η Ella, μια 25χρονη συντάκτρια, δήλωσε ότι στην αρχή οι διαδικτυακές γνωριμίες ήταν “συναρπαστικές και καινούργιες“, αλλά καθώς περνούσε ο καιρός, έβρισκε την εμπειρία καταθλιπτική.

Επομένως, γιατί μπροστά στις απεριόριστες επιλογές για αγάπη, μοιάζει τόσο δύσκολο το να αγαπήσουμε και να αγαπηθούμε;

Η ρευστή νεωτερικότητα και η άνοδος του συναισθηματικού καπιταλισμού

Στο βιβλίο του “Ρευστή αγάπη”, ο Πολωνός κοινωνιολόγος Zygmunt Bauman υποστηρίζει ότι ο σύγχρονος κόσμος έχει εισάγει μια εποχή του “ατόμου χωρίς δεσμούς”, που δίνει προτεραιότητα στην ελευθερία και την ευελιξία έναντι της προσκόλλησης. Η κεντρική μορφή της ρευστής μοντέρνας εποχής μας είναι ακριβώς ο άνθρωπος χωρίς μόνιμους, σταθερούς, διαρκείς, ανθεκτικούς δεσμούς, γεγονός που, αφενός, τον οδηγεί σε μια απελπισμένη αναζήτηση ταυτότητας, αυτοπροσδιορισμού και αυτοκατάφασης, και, αφετέρου, του προκαλεί βαθύ αίσθημα ανασφάλειας. Αυτό έχει μετατρέψει την παραδοσιακή έννοια της αγάπης και των σχέσεων σε πιο παροδικές και “ρευστές” μορφές.

Η γαλλοϊσραηλινή κοινωνιολόγος Eva Illouz συμμερίζεται αυτές τις παρατηρήσεις, υποστηρίζοντας ότι όσοι ζουν στις σημερινές καπιταλιστικές κοινωνίες αντιμετωπίζουν πρωτόγνωρες προκλήσεις λόγω των μεταβαλλόμενων προτύπων και αξιών. Σύμφωνα με την Illouz, ως κοινωνία, δεν αντιλαμβανόμαστε πλέον την αγάπη αποκλειστικά σε ένα πλαίσιο ηθικής αρετής, δέσμευσης και σταθερότητας, αλλά αυτό είναι το τίμημα που πληρώνουμε, τόσο για την αυτοδιάθεση της ερωτικής μας ζωής, όσο και για την ισότητα μεταξύ των φύλων. Στο πλαίσιο των ιδανικών που προωθούνται από τα μέσα ενημέρωσης και που συχνά θέτουν μη ρεαλιστικά πρότυπα για την αγάπη, οι άνθρωποι διστάζουν να επενδύσουν στη συναισθηματική εργασία που απαιτείται ώστε να επιτύχουν πιο βαθιές και ουσιαστικές σχέσεις.

Διαφορετικές προσδοκίες

Τι συμβαίνει όμως στα online ραντεβού, όταν οι αξίες ή οι προσδοκίες δύο ατόμων δεν ευθυγραμμίζονται; Όπως δείχνει η μελέτη, αυτή η μη ευθυγράμμιση μπορεί να προκαλέσει απογοήτευση – για παράδειγμα, ο ένας από τους δύο μπορεί να αναζητά μια μακροχρόνια σχέση, ενώ ένας άλλος μπορεί να ενδιαφέρεται περισσότερο για περιστασιακές σχέσεις. Και οι δύο θα αντιλαμβάνονταν τις ανάγκες του άλλου ως προβληματικές.

Ο Mark, ένας 26χρονος σύμβουλος επιχειρήσεων, μοιράστηκε την αίσθηση εκνευρισμού που ένιωθε όταν οι γυναίκες που γνώρισε σε μια εφαρμογή ήθελαν να συνδέονται συναισθηματικά μαζί του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή να του τηλεφωνούν συχνά, καθώς ο ίδιος προτιμούσε να θέτει τα όριά του. Αντίθετα, η Alice, μια 54χρονη διοικητική υπάλληλος, δήλωσε ότι ορισμένοι από τους άνδρες που γνώρισε στο διαδίκτυο συχνά δεν ήταν ειλικρινείς όσον αφορά την οικογενειακή τους σχέση. Επεξεργάστηκε μάλιστα τεχνικές για να διαπιστώσει αν ένας πιθανός σύντροφος ήταν σε σχέση, όπως το να κλείνει πολύ γρήγορα το τηλέφωνο ή να πληρώνει πάντα μετρητά.

Μερικές φορές, αυτές οι αντικρουόμενες επιθυμίες βιώνονται παράλληλα, ακόμη και από το ίδιο το άτομο: μπορεί να επιδιώκει τη δέσμευση, την εμπιστοσύνη και την εγγύτητα, αλλά να μην θέλει ή να μην μπορεί να εγκαταλείψει το παιχνίδι των απεριόριστων επιλογών. Ο Derek, ένας 38χρονος επιχειρηματίας, προβληματίστηκε σχετικά με το χάσμα μεταξύ των προσδοκιών του για τη σχέση του και της εμπειρίας του στα διαδικτυακά ραντεβού:

«Για μένα, οι μακροχρόνιες σχέσεις έχουν να κάνουν με αξίες – ανθρώπινες αξίες. Και αν συναντηθώ για ένα ραντεβού και το επόμενο πρωί έχω άλλο ένα νέο προφίλ, σκέφτομαι “Ωραία“, και η γυναίκα ή ο άνδρας που συνάντησα χθες το βράδυ, είναι στο τέλος της λίστας».

Αυτή η απόκλιση προσδοκιών, μπορεί να οδηγήσει σε αρνητικές εμπειρίες, κακομεταχείριση, ακόμη και διαδικτυακή κακοποίηση. Η Rose, μια 23χρονη λέκτορας πανεπιστημίου, δήλωσε ότι γι’ αυτήν, το να βγαίνει ραντεβού ήταν συνδεδεμένο με ένα αίσθημα φόβου λόγω των “τρομακτικών ιστοριών” που είχε ακούσει από άλλους. Πράγματι, οι αναφορές άλλων συμμετεχόντων στη μελέτη (τα ονόματα των οποίων οι ερευνητές επέλεξαν να αποκρύψουν) αφορούσαν εμπειρίες που κυμαίνονταν από δυσάρεστες έως τραυματικές, όπως λεκτική κακοποίηση, συναντήσεις με άτομα που δεν είχαν καμία σχέση με τις φωτογραφίες τους, ακόμη και σεξουαλική επίθεση από κάποιον που χρησιμοποιούσε ψεύτικο προφίλ.

Η ελαστική ηθική των διαδικτυακών ραντεβού

Το ελαστικό κοινωνικό περιβάλλον των διαδικτυακών ραντεβού μπορεί να οδηγήσει σε καταστάσεις όπου μερικές φορές υπάρχουν ελάχιστες ή και καθόλου κοινές κοινωνικές συνδέσεις μεταξύ των εμπλεκομένων. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στο να εκλαμβάνεται ως μια “παιγνιώδη” εμπειρία, καθώς οι διαδικτυακές γνωριμίες θεωρούνται λιγότερο “πραγματικές” σε σύγκριση με εκείνες που γίνονται μέσω φίλων ή της οικογένειας. Αυτή η ελαστικοποιημένη αίσθηση της πραγματικότητας μπορεί να κάνει τη συμπεριφορά λιγότερο προβλέψιμη, καθώς δεν υπάρχουν ιδιαίτερες συνέπειες για αυτό που κανονικά θα θεωρούνταν ανήθικη συμπεριφορά.

Άρνηση και ντροπή

Ενώ πολλοί συμμετέχοντες στη μελέτη απολάμβαναν τις επιλογές που παρείχαν οι εφαρμογές γνωριμιών, ορισμένοι δίσταζαν να παραδεχτούν ότι τις χρησιμοποιούν, τονίζοντας την περιστασιακή και προσωρινή φύση αυτής της κατάστασης. Ορισμένοι αναφέρθηκαν στον “στιγματισμό” των διαδικτυακών γνωριμιών, την αντίληψη ότι αν βρουν σύντροφο με αυτόν τον τρόπο, οι άνθρωποι του κοινωνικού τους κύκλου μπορεί να θεωρήσουν ότι κάτι “δεν πάει καλά” με αυτούς επειδή δεν μπόρεσαν να βρουν σύντροφο στην “πραγματική ζωή” με παραδοσιακά μέσα.

Η αβεβαιότητα

Η αβεβαιότητα αυτή προκύπτει όταν δεν είμαστε σίγουροι για τις νόρμες και τα αποτελέσματα των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν υπάρχει έλλειψη σαφήνειας σχετικά με το πλαίσιο κάτω από το οποίο λαμβάνει χώρα η εκάστοτε αλληλεπίδραση. Καθώς οι όροι της σχέσης δεν έχουν αποσαφηνιστεί, και τα δύο μέρη αισθάνονται ευάλωτα και προτιμούν να μην ανοίγονται πάρα πολύ για να αποφύγουν ενδεχομένως να πληγωθούν. Οι κώδικες επικοινωνίας είναι επίσης συχνά μπερδεμένοι, γεγονός που πυροδοτεί πλήθος συζητήσεων στις διαδικτυακές κοινότητες, όπου οι χρήστες ζητούν συμβουλές για την εξήγηση των συμπεριφορών των ατόμων που βγαίνουν ραντεβού.

Οι στρατηγικές επιβίωσης

Αποδεχτείτε την αυθεντικότητα, τη δική σας και των άλλων

Αν χρησιμοποιείτε μια εφαρμογή γνωριμιών, αναλογιστείτε μια τολμηρή στρατηγική: την αυθεντικότητα. Η αυτοπροβολή είναι μια χαρά, ακόμη και απαραίτητη, αλλά το ίδιο ισχύει και για την αλήθεια και την ειλικρίνεια. Αν οι άλλοι σας γνωρίσουν ως τον άνθρωπο που πραγματικά είστε, και όχι ως το αυτόν που θέλετε να προβάλλετε, τότε ίσως καταφέρετε πιο εύκολα να συγχρωτιστείτε με το άλλο άτομο. Φυσικά και θα επιλέξετε φωτογραφίες που σας κολακεύουν και θα αναδείξετε τα θετικά χαρακτηριστικά σας, αλλά μη διστάσετε να δείξετε επίσης τις πραγματικές σας πεποιθήσεις και τον αληθινό σας εαυτό.

Χρησιμοποιήστε τις λειτουργίες της εφαρμογής για να περιορίσετε τις επιλογές

Όταν αναζητάτε μια σχέση στο διαδίκτυο, είναι σημαντικό να αξιοποιείτε στο έπακρο τους διαθέσιμους πόρους, διασφαλίζοντας ότι δεν θα χάσετε πιθανές ευκαιρίες. Φροντίστε να χρησιμοποιείτε φίλτρα και εργαλεία αναζήτησης για να βελτιώσετε την αναζήτησή σας για συμβατούς συντρόφους. Προσδιορίστε τις προτιμήσεις σας, όπως η ηλικία, η τοποθεσία και τα ενδιαφέροντά σας, για να αυξήσετε τις πιθανότητές σας να βρείτε κάτι αξιόλογο.

Απολαύστε τα μικρά πράγματα

Είναι σημαντικό να προσαρμόσετε την προσέγγισή σας και να επαναπροσδιορίσετε τι σημαίνει για εσάς “αξία” σε αυτό το ιδιαίτερο πλαίσιο. Αντί να κρίνετε την επιτυχία με ένα μόνο κριτήριο, προτιμήστε να την επαναπροσδιορίσετε ώστε να περιλαμβάνει και άλλες πτυχές – για παράδειγμα, ουσιαστικές συζητήσεις ή κοινά ενδιαφέροντα. Αυτή η ευελιξία σας επιτρέπει να αναπροσαρμόσετε τις προσδοκίες σας και να ανακαλύψετε καινούριες αξίες στην εμπειρία σας μέσω της εφαρμογής, ακόμη και αν αυτή δεν εκπληρώνει τους αρχικούς σας στόχους. Η αγάπη βασίζεται σε κοινά συναισθήματα.

Μιλήστε μεν, ακούστε δε

Μη φοβάστε να συζητήσετε τις προσδοκίες που έχετε από τους δυνητικούς σας συντρόφους. Κυρίως, όταν ένα άτομο σας λέει ότι δεν θέλει να δεσμευτεί, πιστέψτε το, αντί να προσπαθείτε να του αλλάξετε άποψη ή να ελπίζετε ότι εσείς είστε τόσο φανταστικοί τύποι που θα τον κάνετε να αναθεωρήσει. Δείξτε τους ότι τους ακούτε και δεν αναπαράγεται μηχανικά ένα σύνολο προκατασκευασμένων ιδεών.

Συνεχίστε να εξερευνείτε, αλλά να ξέρετε πότε να σταματήσετε

Τελευταίο, αλλά εξίσου σημαντικό, μην τα παρατάτε. Καθώς οι διαδικτυακές γνωριμίες γίνονται κοινωνικά όλο και πιο αποδεκτές, όλο και περισσότεροι άνθρωποι βρίσκουν συντρόφους μέσω του διαδικτύου. Παρ’ όλα τα εμπόδια, σύμφωνα με μελέτη του Pew Research Center πάνω από το 12% των γάμων ξεκινούν διαδικτυακά. Δείτε τις εφαρμογές γνωριμιών όχι ως μια ατελείωτη διαδικασία αναζήτησης, αλλά σαν ένα μέσο προς ένα σκοπό – και, προς έναν ενδεχομένως ευτυχισμένο σκοπό.

Με πληροφορίες από: The Conversation

Δείτε επίσης: Ρευστή εποχή, ρευστή αγάπη: Ο άνθρωπος χωρίς μόνιμους, σταθερούς, διαρκείς κι ανθεκτικούς δεσμούς