Συχνά παραβλέπουμε τα πιο βρώμικα αντικείμενα στο σπίτι μας, επειδή η βρωμιά είναι αόρατη (όπως τα βακτήρια) ή συσσωρεύεται τόσο σταδιακά που δεν την προσέχουμε. Ένας ακόμη παράγοντας: ο εγκέφαλός μας τείνει να αγνοεί την εμφάνιση των οικείων, καθημερινών αντικειμένων, σε ένα φαινόμενο που ονομάζεται «τύφλωση της προσοχής». Αυτό σημαίνει ότι είναι λιγότερο πιθανό να παρατηρήσουμε τα αντικείμενα που αγγίζουμε περισσότερο, ακόμα κι όταν έχουν γεμίσει βακτήρια.
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι οι χρόνιες ανοσολογικές παθήσεις που ταλαιπωρούν τους σύγχρονους ανθρώπους οφείλονται εν μέρει στην τάση μας να αποφεύγουμε τα ωφέλιμα μικρόβια, τα οποία θα μπορούσαν να εκπαιδεύσουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα, ώστε να αντιμετωπίζει τα παθογόνα. Αυτό ορίζεται ως «υπόθεση της υγιεινής». «Υπάρχει κάποια αλήθεια σε αυτό» τονίζει η Kelly Reynolds, καθηγήτρια περιβαλλοντικού κινδύνου στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα. «Αλλά πρέπει επίσης να μειώνουμε την έκθεση σε κακά βακτήρια που μπορεί να προκαλέσουν ασθένειες», προσθέτει, όπως το κοινό κρυολόγημα ή λοιμώξεις του δέρματος.
Δείτε ποια αντικείμενα του σπιτιού σας φιλοξενούν τα περισσότερα βακτήρια—και πως να τα καθαρίσετε:
Οδοντόβουρτσα
Αν κρατάτε την οδοντόβουρτσά σας κοντά στην τουαλέτα, ο καθηγητής μικροβιολογίας Michael Schmidt από το Ιατρικό Πανεπιστήμιο της Νότιας Καρολίνας έχει κακά νέα: «Είναι σαν να τη βουτάτε κατευθείαν στο νερό της τουαλέτας».
Οι τουαλέτες απελευθερώνουν ένα “σύννεφο” στον αέρα όταν τραβιέται το καζανάκι. Αυτό το νέφος—γεμάτο μικροσωματίδια περιττωμάτων—συνήθως ανεβαίνει και εξαπλώνεται σε ακτίνα περίπου ενός μέτρου. Παλαιότερες, λιγότερο αποδοτικές τουαλέτες μπορούν να εκτινάξουν αυτά τα σωματίδια έως και δύο μέτρα μακριά, λέει η Reynolds.
Αν αυτά τα μικρόβια καταλήξουν στην οδοντόβουρτσά σας, μπορεί να προκαλέσουν κακοσμία ή όπως λέει ο Schmidt, «αναπνοή που μπορεί να ξεφλουδίσει τον τοίχο από το χρώμα».
Παρόλο που το ανθρώπινο είδος έχει εξελιχθεί με αυτά τα μικρόβια και μπορεί σε μεγάλο βαθμό να τα αντιμετωπίσει, όσοι έχουν ασθενέστερο ανοσοποιητικό είναι πιο ευάλωτοι. Η Reynolds επισημαίνει ότι όσο περισσότερο εκτίθεστε σε μικρόβια, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες για ασθένεια, ακόμα και για υγιείς ανθρώπους. Ανάλογα με το άτομο, ένα «φορτίο» μικροβίων μπορεί να προκαλέσει κόπωση, ελαφρά στομαχική ενόχληση, άγχος ή ακόμα και πόνους στον αυχένα. «Το αν επηρεάζει την ποιότητα ζωής σας, εξαρτάται καθαρά από το άτομο».
Η Reynolds φυλάει την οδοντόβουρτσά της σε συρτάρι και συμβουλεύει πάντα να στεγνώνετε την οδοντόβουρτσά σας με (καθαρή) πετσέτα μετά τη χρήση. Η Reynolds το κάνει αυτό πριν τη βάλει στο συρτάρι. Αυτό αποτρέπει την ανάπτυξη βακτηρίων. «Το στέγνωμα είναι ο μεγάλος αποστειρωτής» λέει ο Schmidt.
Παγούρι νερού
Η μοντέρνα πηγή νερού για πολλούς—το παγούρι τους—μπορεί να είναι τόσο γεμάτη μικρόβια όσο και οι παλιές λιμνούλες των προγόνων μας. Δείγματα επαναχρησιμοποιούμενων παγουριών που αναλύθηκαν σε εργαστήριο περιείχαν 14 φορές περισσότερα βακτήρια από ένα μπολ σκύλου σύμφωνα με έρευνα μιας εταιρείας φίλτρων νερού.
Το νερό αποτελεί πρόσφορο έδαφος για μικρόβια, ειδικά όταν παραμένει για ώρες στο παγούρι και τα βακτήρια έχουν χρόνο να πολλαπλασιαστούν, εξηγεί ο Schmidt. Μπορείτε να προστατευτείτε με απλές συνήθειες. Γεμίστε το παγούρι με καθαρό νερό και λίγη σαπουνάδα, ανακινήστε καλά και αδειάστε. Προτείνει επίσης μακριά βούρτσα καθαρισμού για παγούρια, μαζί με άοσμο σαπούνι πιάτων. Όμως προειδοποιεί για τον κίνδυνο να τη μπερδέψετε με βούρτσα τουαλέτας, καθώς έχουν το ίδιο σχήμα. Η ίδια βάζει ετικέτα στη δική της: «μόνο για παγούρια». «Είμαι πραγματικά παρανοϊκή μ’ αυτό το πράγμα», παραδέχεται.
Μπράτσο καναπέ
Παρά τα “νέφη” που αναφέραμε πιο πάνω, το μπάνιο δεν είναι απαραίτητα το πιο βρώμικο μέρος του σπιτιού. Η κουζίνα είναι επίσης γεμάτη μικρόβια και «αφού οι άνθρωποι πιάσουν μικρόβια στην κουζίνα ή το μπάνιο, πάνε κατευθείαν στον καναπέ… ένα hotspot για μικρόβια», εξηγεί η Reynolds. «Κυρίως τα μπράτσα και τα τηλεχειριστήρια—εκεί που αγγίζουν τα βρώμικα χέρια σας».
Το 2010 αρκετοί πυροσβέστες στην Τούσον αρρώστησαν και πέθαναν από λοιμώξεις MRSA μέσα σε λίγες ημέρες. Η ερευνητική ομάδα της Reynolds εντόπισε την πηγή: τον υφασμάτινο καναπέ στο σταθμό της πυροσβεστικής.
Μην χρησιμοποιείτε χλωρίνη στον καναπέ σας, αλλά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε απολυμαντικά σπρέι με βάση το αλκοόλ, επισημαίνει η Reynolds. Οι καναπέδες από συνθετικό δέρμα (pleather) μπορούν να σκουπίζονται περιστασιακά με απολυμαντικά. Πλένετε τα χέρια σας καθώς φεύγετε από την κουζίνα για το σαλόνι και βγάζετε τα ψίχουλα από τα μαξιλάρια. Αυτό λειτούργησε στους πυροσβέστες. «Σταματήσαμε την επιδημία απλώς αλλάζοντας τους καναπέδες και διδάσκοντας πρακτικές υγιεινής» λέει η Reynolds.
Βρύσες
Οτιδήποτε χρησιμοποιείτε για να καθαρίσετε βρωμιές και μικρόβια πρέπει επίσης να το καθαρίζετε. Αυτό ισχύει για ηλεκτρικές σκούπες, σφουγγάρια και—ίσως περισσότερο απ’ όλα—τις βρύσες του νεροχύτη.
Οι βρύσες είναι εστίες μικροβίων γιατί πριν τις ανοίξετε, τα χέρια σας είναι βρώμικα, ειδικά κατά την προετοιμασία φαγητού. «Όταν τις κλείνετε, μεταφέρετε επάνω σας οργανισμούς» τονίζει ο Schmidt. Για παράδειγμα, ενώ μαγειρεύετε κοτόπουλο, μπορεί να κολλήσετε το βακτήριο Campylobacter που οδηγεί σε δύο εβδομάδες διάρροιας.
Πλυντήριο πιάτων
Το πλυντήριο πιάτων είναι ένα ακόμη εργαλείο καθαρισμού που δεν καθαρίζει από μόνο του. «Είναι ένα υγρό, σκοτεινό περιβάλλον ιδανικό για κάθε λογής μικρόβια να αναπτυχθούν, να ευδοκιμήσουν και να ζήσουν τη… καλύτερη ζωή τους».
Πολλοί δεν συνειδητοποιούν πόσα υπολείμματα φαγητού πέφτουν από τα πιάτα. «Συσσωρεύονται στον πάτο του πλυντηρίου» φράζοντας το φίλτρο. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μούχλα ή σε μόνιμα βρώμικα πιάτα. «Αν το φίλτρο είναι φραγμένο και τα υπολείμματα δεν ξεπλένονται, τα πιάτα δεν θα καθαρίσουν ποτέ».
Ξύνετε τα μεγάλα υπολείμματα τροφών πριν τοποθετήσετε τα πιάτα στο πλυντήριο και χρησιμοποιείτε ταμπλέτα καθαρισμού πλυντηρίου μία φορά τον μήνα ή τέσσερις φορές τον χρόνο, ανάλογα με το πόσο συχνά το χρησιμοποιείτε. Ένα ακόμα σημαντικό σημείο σχετικό με το φαγητό είναι οι επαναχρησιμοποιούμενες σακούλες για ψώνια. Οι συνεργάτες της Reynolds διαπίστωσαν ότι το 97% των ανθρώπων δεν τις έχει πλύνει ποτέ, και πολλές ήταν μολυσμένες με βακτήρια, όπως E. coli, προερχόμενα από ωμό κρέας και λαχανικά. Να τις πλένετε λοιπόν, τακτικά.
Η Reynolds πιστεύει πως πολλοί άνθρωποι είναι υπερβολικά προσεκτικοί με την καθαριότητα σε δημόσιους χώρους, αλλά χαλαρώνουν τελείως στο σπίτι τους. Ο στόχος δεν είναι να τρελαθούμε με μανιακό καθάρισμα — απλώς να θυμόμαστε ότι το οικείο και το άνετο δεν σημαίνει απαραίτητα και καθαρό.
*Με στοιχεία από το Time.
