Καθώς το καλοκαίρι φτάνει στην κορύφωσή του, οι θερμοκρασίες σε πολλές περιοχές της Ελλάδας αυξάνονται και θυμίζουν καταστάσεις που συνηθίζουμε να βλέπουμε σε άλλες χώρες, όπως τα Εμιράτα και το Κατάρ. Και όσοι ενδιαφέρονται για τον αθλητισμό, δεν μπορούν παρά να σκέφτονται αν οι αθλητές σε αυτές τις χώρες επηρεάζονται από τις καιρικές συνθήκες κι αν θα επηρεαστεί η υγεία και η απόδοσή τους στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου της FIFA –το γνωστό Μουντιάλ– που θα γίνει στο Κατάρ φέτος. Μάλιστα, οι υψηλές θερμοκρασίες είναι ο λόγος που οι διοργανωτές επέλεξαν για πρώτη φορά οι αγώνες να μην διεξαχθούν το καλοκαίρι, αλλά από 21 Νοεμβρίου έως 18 Δεκεμβρίου.

Θα επηρεάσει άραγε η ζέστη του Κατάρ την υγεία και την απόδοση των αθλητών στο φετινό Μουντιάλ; Απάντηση στο ερώτημα αυτό δίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δρ Ανδρέας Φλουρής, ο οποίος είναι αναπληρωτής καθηγητής στη Σχολή Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού (ΣΕΦΑΑ) του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και επισκέπτης καθηγητής στην Περιβαλλοντική Ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Οτάβα. Ο δρ Φλουρής είναι ο διευθυντής του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Φυσιολογίας, γνωστό στην επιστημονική κοινότητα ως FAME Lab. «Το Εργαστήριό μας», τονίζει στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, «είναι το μόνο σε ολόκληρη τη Νότια Ευρώπη και ένα από τα λίγα στον κόσμο που μελετά τους τρόπους με τους οποίους, παράγοντες του περιβάλλοντος, όπως θερμοκρασία, ατμοσφαιρική ρύπανση, βυθός και διάστημα, επιδρούν στη φύση και τη λειτουργία του ανθρώπινου σώματος. Οι έρευνές μας έχουν χρησιμοποιηθεί από οργανισμούς, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ο Διεθνής Οργανισμός για την Εργασία, το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ και του Κατάρ, η ΝΑΣΑ, και ο Καναδικός Οργανισμός Διαστήματος προκειμένου να προασπίσουν την υγεία αθλητών, ειδικών αποστολών, αλλά και του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου».

Συνεχίζοντας, αναφέρει: «Υπάρχει έντονη φημολογία για τις καιρικές συνθήκες κατά τη διάρκεια του φετινού Μουντιάλ. Αυτό είναι λογικό, αφού η ζέστη στο Κατάρ είναι εξαιρετικά έντονη σχεδόν όλον τον χρόνο. Αυτός είναι και ο λόγος που οι διοργανωτές επέλεξαν το χειμώνα ως την καταλληλότερη περίοδο. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι αυτή θα είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της διοργάνωσης που δεν θα διεξαχθεί κατά το καλοκαίρι».

Όμως, πόσο υψηλές αναμένεται να είναι οι θερμοκρασίες στο Μουντιάλ και υπάρχει κάποιο επίπεδο πέρα από το οποίο δημιουργούνται προβλήματα; Όπως εξηγεί ο δρ Φλουρής, «το πρόγραμμα περιλαμβάνει συνολικά 64 αγώνες, οι οποίοι έχουν προγραμματιστεί να ξεκινούν από τις 13:00 έως και τις 22:00. Στη Ντόχα τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο, η θερμοκρασία είναι περίπου 24 βαθμούς Κελσίου στις 13:00 και μειώνεται σταδιακά στους 21,5 βαθμούς Κελσίου μέχρι τις 22:00. Σε αθλήματα όπως το ποδόσφαιρο, η κατάλληλη θερμοκρασία για βέλτιστη απόδοση είναι 10 έως, το πολύ,17 βαθμοί Κελσίου. Επομένως, αναμφισβήτητα θα υπάρχει μείωση της απόδοσης των ποδοσφαιριστών εξαιτίας της θερμικής καταπόνησης και οι ομάδες θα πρέπει να προετοιμαστούν κατάλληλα». Συνεχίζοντας, εξηγεί ότι «πέρα όμως από το ζήτημα της απόδοσης, όταν η θερμοκρασία αυξηθεί πολύ υπάρχει κίνδυνος και για την υγεία των αθλητών. Τα τελευταία χρόνια έχουν αναφερθεί αρκετά περιστατικά θανάτων από θερμοπληξία κατά τη διάρκεια αγώνων ή προπονήσεων ποδοσφαίρου, ενώ στο αμερικανικό ποδόσφαιρο τέτοια φαινόμενα λαμβάνουν χώρα πολύ πιο συχνά».

«Η ζέστη κατά τη διάρκεια των αγώνων ήταν ένα από τα θέματα που απασχόλησαν τους διοργανωτές πριν ακόμη διεκδικήσουν επίσημα τη διοργάνωση. Το 2009, όταν ακόμη προετοίμαζαν την αίτησή τους για το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου της FIFA, οργάνωσαν ένα διεθνές συνέδριο με τίτλο «Άσκηση σε θερμό περιβάλλον» και προσκλήθηκα να συμμετέχω σε αυτό το συνέδριο, το οποίο διεξήχθη στο Νοσοκομείο Ορθοπεδικής και Αθλητιατρικής στην πρωτεύουσα του Κατάρ, Ντόχα. Το 2014 η οργανωτική επιτροπή μας κάλεσε ξανά προκειμένου να εξετάσουμε την πιθανότητα να καθοριστούν κριτήρια ασφάλειας για τη ζέστη και να προταθούν στη FIFA» αναφέρει ο δρ Φλουρής.

Προφανώς, γεννάται λοιπόν το ερώτημα πώς μπορούν οι ομάδες να προετοιμαστούν κατάλληλα για το Μουντιάλ στη Ντόχα αλλά και για άλλες διοργανώσεις που γίνονται σε ζεστές χώρες ανά τον κόσμο; Όπως εξηγεί ο δρ Φλουρής, «φυσικά θα πρέπει όλες οι ομάδες να προετοιμάζουν σωστά τους ποδοσφαιριστές τους αλλά και να προσαρμόζουν κατάλληλα τη στρατηγική του παιχνιδιού τους. Υπάρχουν συγκεκριμένες διαδικασίες οι οποίες μπορούν να επιτρέψουν στους αθλητές να εγκλιματιστούν στη ζέστη. Έτσι, θα μειώσουν την πιθανότητα να υπάρξει κάποιος κίνδυνος για την υγεία τους, ενώ θα βελτιώσουν σημαντικά την απόδοσή τους. Επίσης, οι προπονητές πρέπει να προσαρμόσουν κατάλληλα τη στρατηγική τους, γνωρίζοντας ότι οι αθλητές τους θα έχουν αυξημένη θερμοκρασία σώματος. Η υπερθερμία θα κάνει τους αθλητές να μειώσουν το ρυθμό άσκησης, επομένως οι προπονητές θα πρέπει να βρουν τρόπους να κερδίζουν τα παιχνίδια με παίχτες οι οποίοι έχουν λιγότερη επιθυμία να τρέξουν γρήγορα, να εμπλακούν σε φάσεις παρατεταμένης διάρκειας, ή να πιέσουν παραπάνω τον αντίπαλο».