Το omgyno είναι μια νεοσύστατη femtech εταιρία που γεννήθηκε από γυναίκες για τις απανταχού θηλυκότητες με στόχο την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης γύρω από την γυναικεία σεξουαλικότητα και υγεία και τη βελτίωση της ποιότητας της διαθέσιμης γυναικολογικής περίθαλψης, χωρίς να επιδιώκει να υποκαταστήσει την παραδοσιακή γυναικολογία. Άκουσα για αυτό το πολύ πρωτότυπο εγχείρημα για πρώτη φορά τον περασμένο Μάιο. Άρχισα να παρακολουθώ τα social media της εταιρίας, απ’ όπου πολύ πρόσφατα έμαθα πως το omgyno βραβεύτηκε για την καινοτομία του από το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ).

Είχα μεγάλη περιέργεια να γνωρίσω από κοντά τις υπέροχες γυναίκες που βρίσκονται πίσω από αυτό το εγχείρημα, να μάθω περισσότερα για το πώς γεννήθηκε η όλη ιδέα, αλλά και ποιες προκλήσεις καλείται να αντιμετωπίσει καθημερινά μια εταιρία όπως το omgyno σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία όπου η λέξη «κόλπος» είναι τζιζ.

Η ιδέα ανήκει στην Doreen Toutikian, co-founder και CEO της εταιρίας, η οποία είναι ανθρωποκεντρική designer. Αυτό σημαίνει ότι σχεδιάζει υπηρεσίες που σχετίζονται με πραγματικά ανθρώπινα προβλήματα και όχι απλώς όμορφα αντικείμενα, όπως μπορεί να φαντάζεται αρχικά κανείς ακούγοντας τη λέξη designer. Μεγαλώνοντας στη Βυρηττό, η Doreen συνειδητοποίησε ότι για αρκετές θυληκότητες υπάρχει πραγματικό πρόβλημα πρόσβασης σε ότι αφορά τα προϊόντα και τις υπηρεσίες γυναικολογίας και σεξουαλικής υγείας, κάτι που οφείλεται στο γεγονός ότι η γυναικεία σεξουαλικότητα αποτελεί ακόμα ένα πολύ μεγάλο ταμπού. Αποτέλεσμα αυτού είναι τα πολύ υψηλά ποσοστά HPV ή καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, και οι αριθμοί αριθμοί των θυληκοτήτων που προσβάλονται από αυτά απλώς συνεχίζουν να αυξάνονται, κάτι που θα μπορούσε να αποφευχθεί αν οι γυναίκες μπορούσαν εύκολα να εξετάζονται όσο συχνά χρειάζεται.

Όλα ξεκίνησαν στην αρχή της πανδημίας. Μέχρι τότε η Doreen δραστηριοποιούνταν επιχειρηματικά στον τομέα του πολιτισμού, όταν όλα αυτά ξαφνικά σταμάτησαν και ήταν μια καλή ευκαιρία για εκείνη να ξεκινήσει κάτι καινούριο. Έτσι, της ήρθε η ιδέα του omgyno. Στη συνέχεια εντάχθηκε σε ένα διεθνές πρόγραμμα επιχειρηματικότητας, το οποίο είχε μια βάση εδώ στην Αθήνα. Εκεί γνώρισε την συνιδρύτρια της εταιρίας, Ελισάβετ Μίληση, η οποία έχει επιχειρηματικό υπόβαθρο, και κάπως έτσι προέκυψαν όλα.

– Από τις πιο πρωτοποριακές – για τα ελληνικά τουλάχιστον δεδομένα – υπηρεσίες που προσφέρονται είναι τα κιτ αυτοεξέτασης. Από που εμπνεύστηκες την ιδέα;

Υπάρχουν χώρες που αναγνωρίζουν τι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν αρκετές θηλυκότητες όσον αφορά τη σεξουαλική τους υγεία και έχουν εδώ και χρόνια επινοήσει διαφορετικούς τρόπους εξέτασης. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, υπάρχει η δυνατότητα εξέτασης για HPV και κολπικής καλλιέργειας από την ασφάλεια του σπιτιού κάθε γυναίκας, η οποία μάλιστα αναγνωρίζεται και από το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Αντίστοιχα, στις ΗΠΑ υπάρχουν πολλές ιδιωτικές εταιρίες που εστιάζουν στην αποδοχή της γυναικείας σεξουαλικότητας και προσφέρουν αυτές τις υπηρεσίες. Πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό να υπάρχουν παντού πρωτοβουλίες και ομάδες που να μιλούν ανοιχτά για το πόσο σημαντικό είναι όλες εμάς τις γυναίκες να έχουμε επίγνωση και έλεγχο του σώματός μας, να θέτουμε σε προτεραιότητα την υγεία μας και να απολαμβάνουμε τον βαθμό ιδιωτικότητας που επιθυμούμε. Με όλα αυτά έχει να κάνει και το omgyno, γι’ αυτό και όλες οι εκστρατείες και η επικοινωνία μας επικεντρώνονται σε αυτό το είδος της ευαισθητοποίησης.

– Σε μια χώρα σαν την Ελλάδα που, ναι μεν η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη μπορεί να μην είναι η καλύτερη δυνατή, αλλά παρόλα αυτά παρέχονται βασικές υπηρεσίες στο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, ποιες ανάγκες έρχεται να καλύψει το omgyno;

Αν ρίξει κάποιος μια ματιά αυτή τη στιγμή στη σελίδα μας, θα δει ότι προσφέρουμε τα τεστ κολπικής καλλιέργειας και HPV στα 55 και 120 ευρώ αντίστοιχα. Ξέρουμε ότι αυτά τα νούμερα δεν απευθύνονται σε ανθρώπους χαμηλού εισοδήματος. Εκείνο το οποίο όμως προσπαθούμε να πετύχουμε αυτή τη στιγμή είναι να συνάψουμε συνεργασίες με διάφορους οργανισμούς, εταιρίες, ακόμη και πανεπιστήμια για να μπορέσουμε να τα παρέχουμε δωρεάν. Αυτό είναι κάτι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί. Βρισκόμαστε σε διαπραγματεύσεις, στις οποίες πρέπει κάθε φορά να αποδεικνύουμε γιατί το ζήτημα της φροντίδας της σεξουαλικής υγείας είναι μείζονος σημασίας για τις γυναίκες. Σίγουρα, πρόκειται για ένα ζήτημα οικονομικής δυνατότητας. Οι έρευνες δείχνουν ότι γυναίκες που προέρχονται από χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα τείνουν συχνά να παραμελούν την σεξουαλική τους υγεία επειδή δεν αποτελεί προτεραιότητα. Εμείς, ως εταιρία κοινωνικού αντικτύπου, προσπαθούμε πραγματικά να γεφυρώσουμε αυτά τα κενά αναζητώντας άλλες δεξαμενές κεφαλαίου που ξέρουμε ότι υπάρχουν εκεί έξω. Είναι μια πρόκληση αλλά θέλουμε πραγματικά να το κάνουμε. Θα θέλαμε να συνεργαστούμε και με τον δημόσιο τομέα ιδανικά, αλλά είναι πραγματικά δύσκολο να επιτευχθεί κάτι τέτοιο αυτή τη στιγμή. Ένα βήμα τη φορά. Είμαστε ακόμα μια πολύ νέα εταιρία. Επιπλέον, ορισμένες γυναίκες μπορεί να αποφεύγουν μια γυναικολογική επίσκεψη λόγω του στίγματος που μπορεί να έχουν αντιμετωπίσει στο παρελθόν, ή γιατί δεν αισθάνονται άνετα να μιλήσουν ανοιχτά για πράγματα που κανονικά θα έπρεπε να είναι εντάξει να συζητήσουν σε μια γυναικολογική επίσκεψη. Τα κιτ αυτοεξέτασης σίγουρα μειώνουν ή ακόμα και εξαλείφουν εντελώς το αίσθημα έκθεσης που αισθανόμαστε οι γυναίκες κατά τη διάρκεια των γυναικολογικών εξετάσεων. Μπορεί κάθε μια από μας να κάνει μόνη της το τεστ πολύ εύκολα από την άνεση του σπιτιού της, έπειτα να το στείλει στο εργαστήριο και να λάβει τα αποτελέσματά της μαζί με έναν εκτενή οδηγό που να εξηγεί όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζει. Το omgyno προσφέρει μια ολιστική γυναικολογική προσέγγιση. Και βλέπουμε μεγάλη ανταπόκριση – ειδικά τον τελευταίο χρόνο. Πολλές γυναίκες, για παράδειγμα, που ζουν σε απομακρυσμένα ελληνικά νησιά ή χωριά και έχουν ελάχιστη πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη ή που δεν μπορούν να βρουν έναν αξιόπιστο γυναικολόγο έχουν απευθυνθεί σε εμάς.

– Οι υπηρεσίες και τα προϊόντα σας απευθυνονται σε ολες τις θυληκότητες, κάτι που μαρτυρά πολύ συμπεριληπτική στάση από μέρους σας απέναντι σε τρανς άτομα.

Προσπαθούμε να είμαστε όσο πιο συμπεριληπτικές γίνεται. Συζητάμε πάντα εκτενώς το πως χρησιμοποιούμε τις αντωνυμίες μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στις αναρτήσεις μας, πώς επικοινωνούμε με τον κόσμο εκεί έξω. Σίγουρα υπάρχει πολλή περισσότερη δουλειά να γίνει ακόμα πιο ξεκάθαρο το ότι επιδιώκουμε να δημιουργήσουμε μια κοινότητα στην οποία να μπορεί να αισθανθεί κάθε θηλυκότητα εκεί έξω μέρος της. Ταυτόχρονα, όμως, προσπαθούμε να σεβόμαστε την ιδιωτική ζωή όλων και να μην πιέζουμε κανένα. Η αλήθεια είναι ότι μέχρι στιγμής δεν έχουν έρθει σε επαφή μαζί μας πολλά τρανς άτομα, αλλά συνεργαζόμαστε με την Δρα Αμαλία, η οποία είναι πολύ ανοιχτά η συμπεριληπτική γυναικολόγος μας. Και όντως, η πλειονότητα των ασθενών της ανήκει κάπου στο φάσμα ΛΟΑΤΚΙ+.

– Παρατήρησα ότι ολόκληρη η ομάδα του omgyno απαρτίζεται από γυναίκες. Ήταν από την αρχή ο στόχος ή κάτι που προέκυψε στην πορεία ;

Λίγο κι από τα δύο. Στην αρχή, όταν πρωτοξεκινούσα με το project, προσπαθώντας να εξηγήσω την ιδέα πίσω από αυτό σε άνδρες, συνειδητοποίησα ότι τους λείπει ένα πολύ μεγάλο μέρος της πληροφορίας προκειμένου να καταλάβουν. Επιδιώκουμε κάτι πολύ παραπάνω από την γυναικεία ενδυνάμωση, την οποία φυσικά και προωθούμε και είναι ένας από τους στόχους μας ως εταιρία. Εννοείται πως έχουμε συνεργασία και με άνδρες, για παράδειγμα οικονομικούς συμβούλους. Όμως, όταν πρόκειται για το ουσιαστικό θέμα, ως ομάδα θα βγεις σίγουρα λιγότερο κερδισμένη, αν δεν γνωρίζεις το πρόβλημα, αν δεν το έχεις ζήσει ώστε να μπορείς να αντιληφθείς το μέγεθος και τις προεκτάσεις του. Προφανώς είμαστε ανοιχτές σε συνεργασίες και με άνδρες γυναικολόγους. Αλλά ο τρόπος που κάνουμε τα πράγματα είναι ότι οι γυναίκες που απευθύνονται σε εμάς είναι στην πραγματικότητα αυτές που προτείνουν ή συστήνουν γιατρούς. Αλλά είμαστε σίγουρα ανοιχτές σε αυτό, εάν πρόκειται κατά γενική ομολογία για έναν σπουδαίο γιατρό που αντιμετωπίζει τους ανθρώπους χωρίς αποκλεισμούς, με υψηλές αξίες αντίστοιχες του omgyno.

– Ρίχνοντας μια ματιά στα προϊόντα σας, θα τολμούσα να πω πως το omgyno είναι υπέρ του οικοφεμινισμού.

Είσαι η πρώτη που το αποκαλεί οικοφεμινισμό, κάτι το οποίο έχει πολύ ενδιαφέρον. Σίγουρα, η οικολογική βιωσιμότητα είναι κάτι πολύ σημαντικό για εμάς. Σε πολλές χώρες του εξωτερικού είναι ήδη τεράστια υπόθεση. Αρκεί μόνο να σκεφτούμε την ποσότητα προϊόντων γυναικείας υγιεινής μιας χρήσεως που χρησιμοποιούνται σε καθημερινή βάση σε όλο τον κόσμο και μετά καταλήγουν στα σκουπίδια. Η οικολογική βιωσιμότητα είναι το μέλλον και στα προϊόντα υγιεινής. Τελευταία, υπάρχει μεγαλύτερη ζήτηση για κύπελλα περιόδου. Επιπλέον, δεχόμαστε πολλά σχόλια από γυναίκες που το δοκίμασαν και έμειναν εξαιρετικά ικανοποιημένες, μας γράφουν ότι τους έχει αλλάξει τη ζωή. Πολλές γυναίκες σκέφτονται να το δοκιμάσουν, ανησυχούν για τα πρακτικά ζητήματα, όμως διαβάζοντας τα θετικά σχόλια από γυναίκες που το δοκίμασαν ήδη κι έμειναν παραπάνω και από ικανοποιημένες, τολμούν να κάνουν τη μετάβαση. Και επιπλέον, τα βιώσιμα προϊόντα περιόδου είναι πολύ πιο οικονομικά εν τέλει. Για παράδειγμα, ένα κύπελλο περιόδου μπορεί να κοστίζει από 10 μέχρι 30 ευρώ το περισσότερο και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μια δεκαετία.

– Οργασμός, αυτοϊκανοποίηση, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, ποιο παραμένει το μεγαλύτερο γυναικείο ταμπού στην Ελλάδα ;

Όλα αυτά αποτελούν μεγαλύτερα ή μικρότερα ταμπού αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα. Αλλά θα έλεγα ότι τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα είναι το μεγαλύτερο γυναικείο ταμπού. Ο γυναικείος οργασμός δεν είναι ακριβώς ταμπού, απλά δεν το συζητάμε τόσο ανοιχτά. Σε όλο τον κόσμο γενικά, αλλά και στην Ελλάδα ειδικά – απλά έχουμε συνηθίσει να μη μιλάμε γι’ αυτό. Κάθε φορά που δημοσιεύουμε κάτι για τον γυναικείο οργασμό, έχουμε πολλά likes και γίνεται μεγάλος ντόρος. Μπορεί να υπάρχει έλλειψη πληροφοριών επάνω στο θέμα, αλλά ταυτόχρονα υπάρχει και μεγάλο ενδιαφέρον. Μεταξύ γυναικών είναι σίγουρα πιο εύκολο να συζητηθεί. Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα όμως είναι ένα μεγάλο ταμπού. Γιατί πόσα δημόσια πρόσωπα μιλούν για τα ΣΜΝ; Κάποιοι γιατροί μπορούν επίσης να γίνουν λίγο υποτιμητικοί όταν μια γυναίκα έχει ΣΜΝ, όλοι μιλούν γι’ αυτό σαν να είναι τεράστιο θέμα, ενώ στην πραγματικότητα είναι σαν να έχεις ένα σπυράκι. Είναι απλώς φυσιολογικό.

– Πώς και δεν συμπεριλάβατε σεξουαλικά βοηθήματα και παιχνίδια που εστιαζουν στον γυναικείο οργασμό στα προϊόντα σας;

Ήταν κάτι που στην αρχή θέλαμε να κάνουμε. Αλλά, όταν ξεκινούσα με το όλο εγχείρημα δεν είχα ιδέα για όλες τις προκλήσεις και τα εμπόδια που θα αντιμετώπιζα. Ήθελα να βάλω κάτω από την ίδια ομπρέλα την γυναικεία ενδυνάμωση, τη σεξουαλικότητα, την ευχαρίστηση, την απόλαυση, την σεξουαλική υγεία… Η αλήθεια είναι πως στην πραγματικότητα ο κόσμος δεν λειτουργεί καθόλου έτσι. Το θέμα είναι ότι για να μπορέσουμε να πάρουμε επιχορηγήσεις, να αναπτύξουμε συνεργασίες, να προωθήσουμε πραγματικά αυτή την ιδέα ότι, καταρχάς, θέλουμε οι γυναίκες να νιώθουν ότι είναι ασφαλείς και να έχουν τον έλεγχο της σεξουαλικής τους υγείας, δεν θα μπορούσαμε να συνδεθούμε με την αγορά ενηλίκων. Ουσιαστικά θα πυροβολούσαμε τους εαυτούς μας στα πόδια αν πουλούσαμε και παιχνίδια για ενήλικες. Είναι καλό αυτό; Όχι, αλλά είμαστε διατεθειμένες να πάμε τόσο μακριά και να χάσουμε την ευκαιρία να κάνουμε αυτό που πραγματικά θέλουμε να κάνουμε; Επίσης όχι. Δεχτήκαμε μερικά πολύ επιθετικά σχόλια όταν κάναμε την πρώτη μας δημοσίευση για τα κιτ αυτοεξέτασης. Φαντάσου, λοιπόν, τι θα συνέβαινε εάν πουλούσαμε δονητές για παράδειγμα. Θα είχαμε, επίσης, προβλήματα με τη γλώσσα που χρησιμοποιούμε στις αναρτήσεις μας. Τα πάντα λογοκρίνονται, ακόμη και η λέξη «κόλπος». Δεν μπορούμε να γράψουμε ούτε καν τη λέξη «σεξουαλικότητα». Συχνά αναγκαζόμαστε να αλλάξουμε την εικόνα μας για να αναρτήσουμε μια απλή διαφήμιση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο κόσμος είναι πραγματικά εναντίον σου όταν μιλάς για τη γυναικεία σεξουαλικότητα. Το πορνό είναι απολύτως εντάξει, μόλις όμως πιάσεις το ζήτημα πραγματικά από τη δική σου οπτική γωνία ως γυναίκα, λογοκρίνεσαι αυτόματα. Είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα. Ακόμα και μερικές από τις μεγαλύτερες εταιρίες στις ΗΠΑ αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα.

– Εκτός από τις υπηρεσίες και τα προϊόντα που προσφέρετε, σας είδαμε μέσα στο 2022 να συμμετέχετε και στο The Queer Archive Festival. Τι άλλες δράσεις σχεδιάζετε να κάνετε?

Δυστυχώς, όλο αυτό το project γεννήθηκε την εποχή του κορονοϊού και έτσι δεν μπορέσαμε να κάνουμε περισσότερες αυτές τις δράσεις. Στο The Queer Archive Festival κάναμε την πρώτη δοκιμή. Θέλαμε πραγματικά να εξερευνήσουμε το πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να απωλέσουμε τη ντροπή και να μιλήσουμε για θέματα γύρω από την γυναικεία και την queer σεξουαλικότητα. Ήταν μια μικρή πρόκληση. Το περασμένο καλοκαίρι το δοκίμασα ξανά στο φεστιβάλ Waking life στην Πορτογαλία. Επειδή ήταν σε ένα πολύ ανοιχτό φεστιβαλικό πλαίσιο, η εμπειρία ήταν πραγματικά φανταστική. Μαθαίνουμε σιγά σιγά. Είναι όλα καινούργια και για εμάς, αλλά σίγουρα θέλουμε να κάνουμε περισσότερα τέτοια πράγματα.

– Πόσο υβριδικός είναι ο χαρακτήρας του omgyno ?

Θέλουμε να έχουμε μια εταιρεία με κοινωνικό αντίκτυπο που δεν είναι μόνο κερδοσκοπική, που μπορεί να λαμβάνει επιχορηγήσεις και δωρεές, αλλά και να παράγει τα δικά της έσοδα και αυτό είναι το μοντέλο του μέλλοντος, αν με ρωτάς. Νομίζω ότι οι εταιρείες που είναι εντελώς τυφλές ως προς τους στόχους βιωσιμότητας, ως προς τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζουν το κλίμα και τους ανθρώπους, δεν θα έπρεπε να υπάρχουν πια. Βλέπουμε τώρα τις επιπτώσεις, υπάρχουν εταιρείες που πραγματικά καταστρέφουν τις ζωές των ανθρώπων. Επομένως, για μένα αυτό είναι πολύ σημαντικό. Ωστόσο, στην Ελλάδα δεν υποστηρίζεται πραγματικά αυτό νομικά. Για παράδειγμα, το omgyno πρόσφατα βραβεύτηκε για την καινοτομία του από το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ) και είμαστε πολύ περήφανες γι’ αυτό. Ως αποτέλεσμα, πήραμε κάποιες επιχορηγήσεις, αλλά το θέμα είναι ότι επειδή δεν υπάρχει δομή για μια υβριδικού τύπου εταιρεία, θα χάσουμε το 25% του συνολικού ποσού σε φόρους. Το σύστημα δεν είναι ακόμα έτοιμο για πιο υβριδικού χαρακτήρα εταιρίες. Όμως, σκοπεύουμε να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για να εκπληρώσουμε την αποστολή μας.