Ο Lewis Carroll, κατά κόσμον γνωστός επίσης ως Charles Dodgson, ήταν μαθηματικός, πάστορας της Αγγλικανικής Εκκλησίας φωτογράφος και συγγραφέας παιδικών ιστοριών. Σήμερα, πιο γνωστός ίσως υπό το καλλιτεχνικό του ψευδώνυμο, αυτό του Lewis Carroll, θεωρείται ως ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς παιδικών ιστοριών. Το 1865 θα δημοσιεύσει για πρώτη φορά το κλασικό Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων, ενώ μερικά χρόνια αργότερα θα δημοσιεύσει δύο συνέχειες, το Μέσα στον Καθρέπτη, και το Τι βρήκε η Αλίκη εκεί; Τα βιβλία έγιναν σχεδόν από την αρχή ανάρπαστα, και εδώ και έναν αιώνα έχουν μεταφραστεί σε όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες, έχουν γνωρίσει αμέτρητες εικονογραφήσεις και διασκευές, ενώ έχουν εμπνεύσει άπειρες θεατρικές παραστάσεις και ταινίες.

Όμως η ιστορία πίσω από τα βιβλία, και ειδικά το πρώτο, είναι πιο περίπλοκη και ίσως πιο σκοτεινή. Η Αλίκη, η πρωταγωνίστρια του βιβλίου, είναι εμπνευσμένη από ένα πραγματικό πρόσωπο, την Alice Liddell. Η Alice Liddell, μαζί με την αδερφή της Lorina, ήταν οι δύο κόρες ενός φιλικού ζευγαριού του Dodgson, ο οποίος είχε ήδη φήμη μεταξύ του κύκλου του ως άνθρωπος που απολαμβάνει την παρέα των παιδιών και του αρέσει να τους λέει αυτοσχέδιες ιστορίες για να τα διασκεδάσει. Η πρώτη έκδοση της ιστορίας ήταν καθαρά αυτοσχέδια, μα άρεσε τόσο πολύ στην ίδια την Alice που το πίεσε να της την γράψει.

Λίγο πριν την πρώτη δημοσίευση της Αλίκης στη χώρα των θαυμάτων,το ζεύγος Liddell έκοψε απότομα τις επαφές του με τον Dodgson, και αν και οι επαφές επανήλθαν μόλις μερικούς μήνες μετά, τα παιδιά δεν ήρθαν ποτέ σε επαφή μαζί του. Ποτέ όμως δημόσια δεν είχε υπάρξει η οποιαδήποτε υποψία ότι ο Dodgson είχε πιθανώς παιδοφιλικές τάσεις. Μάλιστα το 1932, η Alice Liddell, 80 χρονών πλέον, ταξίδεψε μέχρι τη Νέα Υόρκη με σκοπό να λάβει ένα τιμητικό βραβείο για την συνεισφορά της στην έμπνευση του Dodgson. Όλα αυτά μέχρι το 1933 όπου ένας συγγραφές, ο A.M.E. Goldschmidt υποστήριξε σε μια μελέτη του για τον Dodgson ότι το περιεχόμενο του βιβλίου δείχνει παιδοφιλικές απωθημένες επιθυμίες. Το βιβλίο του  Goldschmidt σε γενικές γραμμές θεωρήθηκε αστοιχείωτο αλλά η υποψία που έριξε άνοιξε τον ασκό του Αιώλου.

Μέχρι το 1945 πλήθος μελετών είχαν δημοσιευτεί με παρόμοιες ερμηνείες, ενώ ήρθε στο φως και μια παλαιότερη συνέντευξη της Ina Liddell, της μεγαλύτερης αδελφής, που παρατηρούσε ότι «Η σχέση του Dodgson με την Alice, γινόταν όσο περνούσε ο καιρός όλο και πιο κοντινή». Οι ειδικοί πάνω στο έργο του Dodgson διαφωνούν ακόμα για το αν αυτά είναι αρκετές αποδείξεις για να θεμελιωθεί η κατηγορία ότι η Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων είναι προϊόν παιδοφιλικών φαντασιώσεων, ειδικά από τη στιγμή που η ίδια η Ina ανακάλεσε σε γράμμα της όσα είπε στη συνέντευξή της.

Προς την ίδια θέση ότι ο Dodgson είχε παιδοφιλικές τάσεις, επιστρατεύονται συνήθως και οι φωτογραφίες που τράβηξε. Την εποχή του, που η φωτογραφία ήταν ένα πολύ νέο μέσο, ο Dodgson τράβηξε περίπου 3.000 φωτογραφίες, με τις μισές από αυτές είναι παιδιών, και 30 από αυτές να είναι γυμνά ή ημίγυμνα παιδιά.

Και όμως η απάντηση δεν είναι τόσο απλή και ακόμα την περιβάλλει μυστήριο. Για αρχή θα πρέπει να τεθεί το ιστορικό πλαίσιο. Στην Βικτωριανή Αγγλία, όπου το προσδόκιμο ζωής ήταν τα 60 χρόνια, η ηλικία των 14 θεωρούταν ηλικία γάμου απόλυτως φυσιολογική. Επίσης το παιδικό γυμνό ήταν συνηθισμένο φαινόμενο, γυμνά παιδιά ως σύμβολα αθωότητας φιλοξενούνταν σε περιοδικά, εφημερίδες, καρτ-ποστάλ. Ο Dodgson δεν κινείται σε κανένα βαθμό εκτός των ορίων της εποχής του ως προς αυτό το ζήτημα των φωτογραφιών που πολλές φορές θεωρούνται ενδείξεις της παιδοφιλίας του. Επίσης, όταν φωτογράφησε τις αδερφές Liddell, στη φωτογράφηση όπως ξέρουμε ήταν παρόντες και οι γονείς τους.

Κάτι που δεν μαρτυρείται συνήθως στην ιστορία γύρω από την Alice Liddell, είναι ότι η ίδια μέχρι το τέλος της ζωής της είχε εξαιρετική γνώμη για τον Dodgson, ενώ ο ίδιος δεν σχετίστηκε μόνο με αυτή ως παιδί αλλά με πλήθος άλλων παιδιών, ειδικά μετά την κυκλοφορία των βιβλίων του. Ποτέ δεν υπήρξε η υποψία ή το παράπονο ότι ο Dodgson είχε φερθεί απρεπώς. Προς το παρόν, βιογραφικά στοιχεία που να δείχνουν ότι ο Dodgson είχε όντως παιδοφιλικές τάσεις δεν υπάρχουν, και οι όποιες εκτιμήσεις βασίζονται σε αναλύσεις των κειμένων του. Αξίζει να σημειωθεί επίσης, ότι καμία από όλες αυτές τις μελέτες που υπονοούσαν ότι ο Dodgson είχε τέτοιες τάσεις, δεν μίλησαν απευθείας με την ίδια την Alice Liddell.

Το μυστήριο παραμένει όμως ακόμα ως προς δύο ζητήματα. Πρώτον το γιατί η Ina είπε όσα είπε αλλά μετά, σε προσωπικό γράμμα στην αδερφή της Alice ανακάλεσε. Ήταν μπερδεμένη, δεν θυμόταν σωστά ή μίλησε ίσως για να κρύψει ένα ενδιαφέρον του Dodgson προς εκείνη ή εκείνης προς εκείνον (τον καιρό των επαφών του Dodgson με τους Liddell, η Αlice ήταν 11 χρονών και η Ina 14). Το δεύτερο θέμα είναι γιατί από το ημερολόγια του Dodgson, κάποιος (όχι ο ίδιος πάντως) αφαίρεσε τις σελίδες της περιόδου που οι σχέσεις με τους Liddell είχαν διακοπεί. Ακόμα αυτή η πλευρά της ιστορίας δεν έχει διαλευκανθεί.

Παρόλα αυτά, οφείλουμε να πούμε κλείνοντας, πως το παρατεταμένο ενδιαφέρον γύρω από την υπόθεση παιδοφιλίας του συγγραφέα της Αλίκης στη χώρα των θαυμάτων, είναι ένα ερώτημα που τοποθετεί τρόπον τινά λάθος το ζήτημα εξ αρχής. Την περίοδο της Βικτωριανής Αγγλίας το όριο ηλικίας όπου το σώμα θεωρούταν ερωτικοποιημένο διέφερε πολύ από το σημερινό και ήταν σημαντικά χαμηλότερο. Όχι τυχαία, το ενδιαφέρον γύρω από την υπόθεση της παιδοφιλίας άρχισε να φουντώνει τη δεκαετία του ’30 όταν τα πολιτισμικά πρότυπα γύρω από το σεξ και την παιδικότητα ήταν πιο κοντά με τα σημερινά, και είχαν αναθεωρηθεί προς τα πάνω τα όρια ηλικίας. Μια συμπεριφορά σαν του Dodgson πολύ πιθανό σήμερα, και όχι άδικα, να θεωρούταν παιδοφιλική αλλά αυτό διαφέρει από το αν αυτός, στην εποχή του ήταν παιδόφιλος. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τέτοιες συμπεριφορές έχουν μέσα τους πάντα τον παράγοντα της απόλαυσης ότι η πράξη σπάει κάποιο σημαντικό κοινωνικό ταμπού. Κατά πάσα πιθανότητα λοιπόν, ο Carroll δεν ερωτικοποιούσε την Alice ούτε λιγότερο ούτε περισσότερο από την γενική εποχή στην οποία έζησε, από αυτό που τότε θεωρούταν «αποδεκτό». Και αυτή είναι η καλύτερη απάντηση που μπορούμε να δώσουμε μέχρι στιγμής.

Ακολουθήστε το OLAFAQ
στο Google News