Ένα ζεστό καλοκαίρι του 1856, σε ένα εργαστήριο στην Αμερική πραγματοποιήθηκε ένα πείραμα που θα άλλαζε τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε την κλιματική αλλαγή. Η Eunice Newton Foote, στεκόταν σ πάνω από μια σειρά από γυάλινους κυλίνδρους γεμάτους με διαφορετικά αέρια. Χρησιμοποιώντας ένα απλό θερμόμετρο, μέτρησε τις αλλαγές στη θερμοκρασία καθώς οι ηλιακές ακτίνες διείσδυαν στους κυλίνδρους. Παρατήρησε ότι ο κύλινδρος με το CO₂ έγινε αισθητά θερμότερος από τους άλλους. Το συμπέρασμά της ήταν ξεκάθαρο: η σύνθεση της ατμόσφαιρας μπορεί να επηρεάσει τη θερμοκρασία της Γης. Αυτό το πρωτοποριακό πείραμα αποτέλεσε την πρώτη απόδειξη του φαινομένου του θερμοκηπίου, μια έννοια που στηρίζει την κατανόησή μας για την κλιματική αλλαγή σήμερα.
Η νεαρή επιστήμονας Eunice Newton Foote γεννήθηκε σαν σήμερα το 1819 στο Κονέκτικατ. Ανατράφηκε σε μια εποχή όπου οι γυναίκες σπάνια είχαν πρόσβαση σε επίσημη επιστημονική εκπαίδευση, αλλά η περιέργεια και η ευφυΐα της αψήφησαν τους κοινωνικούς κανόνες. Το άρθρο της το 1856, «Circumstances Affecting the Heat of the Sun’s Rays», American Association for the Advancement of Science (AAAS) και ήταν ένα πρωτοποριακό έργο.
Το έργο της Foote έθεσε τα θεμέλια για τη μελλοντική κλιματική επιστήμη καθώς παρείχαν την πρώτη εμπειρική απόδειξη ότι το CO₂ μπορούσε να παγιδεύσει θερμότητα, ένα βασικό στοιχείο του φαινομένου του θερμοκηπίου.Παρά τη σημασία του, τα ευρήματα της Foote αγνοήθηκαν σε μεγάλο βαθμό, εν μέρει λόγω των έμφυλων προκαταλήψεων της εποχής της.
Τρία χρόνια αργότερα, το 1859, ένας Ιρλανδός επιστήμονας ονόματι John Tyndall ολοκλήρωσε πειράματα που τον οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι τα ατμοσφαιρικά αέρια απορροφούν την ακτινοβολία διαφορετικά και θα μπορούσαν να συμβάλουν σε αλλαγές στη θερμοκρασία της ατμόσφαιρας. Δεν είναι σαφές εάν ο Tyndall γνώριζε την έρευνα της Eunice Newton Foote, αλλά θεωρήθηκε ευρέως ο πρώτος επιστήμονας που κατέληξε σε αυτό το συμπέρασμα για περισσότερα από 150 χρόνια. Η σύγχρονη κλιματική επιστήμη όμως βασίζεται ουσιαστικά στις παρατηρήσεις της Foote, υπογραμμίζοντας τον κρίσιμο ρόλο των αερίων του θερμοκηπίου στη ρύθμιση του κλίματος της Γης.
Τα ευρήματα της Foote σχετικά με το φαινόμενο του θερμοκηπίου είχαν εκτενείς επιπτώσεις στην περιβαλλοντική επιστήμη. Σήμερα, καθώς αντιμετωπίζουμε τις πιεστικές προκλήσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη και της κλιματικής αλλαγής, τα πρώιμα πειράματα της Φουτ υπογραμμίζουν τη σημασία της κατανόησης και της μείωσης της ανθρώπινης επίδρασης στο περιβάλλον. Το έργο της μας θυμίζει ότι η επιστημονική κοινότητα πρέπει να λαμβάνει υπόψη της τις πρώιμες προειδοποιήσεις και να συνεχίζει να διερευνά τους παράγοντες που συμβάλλουν στην κλιματική αλλαγή.
Η κληρονομιά της Foote στην περιβαλλοντική επιστήμη λειτουργεί ως κάλεσμα για δράση. Το πρωτοποριακό της πνεύμα ενθαρρύνει τους σύγχρονους επιστήμονες να εξερευνήσουν καινοτόμες λύσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, υπογραμμίζοντας την κρίσιμη ανάγκη για βιώσιμες πρακτικές και πολιτικές για την προστασία του πλανήτη μας.
Αν και τώρα φημίζεται για το πείραμά της με αέρια θερμοκηπίου, η Eunice Newton Foote ήταν επίσης εφευρέτης που κατέθεσε διπλώματα ευρεσιτεχνίας για αρκετές εφευρέσεις. Αυτές οι εφευρέσεις περιλαμβάνουν μια θερμοστατικά ελεγχόμενη εστία μαγειρέματος, ένα ένθετο παπουτσιών για τη μείωση του τριξίματος και μια πιο αποτελεσματική μηχανή παραγωγής χαρτιού. Σημειωτέον, η εστία μαγειρέματος κατοχυρώθηκε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας από τον σύζυγό της, Elisha, επειδή ως παντρεμένη γυναίκα, δεν ήταν σε θέση να υπερασπιστεί τις πατέντες της στο δικαστήριο.
Πέρα από τις επιστημονικές της προσπάθειες, η Eunice Newton Foote, έχοντας βιώσει την βαθιά ριζωμένη πατριαρχική κοινωνία και τις έμφυλες ανισότητες ως γυναίκα στην επιστήμη, δραστηριοποιήθηκε επίσης και στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών. Συμμετείχε ενεργά στο πρώτο Συνέδριο Γυναικείων Δικαιωμάτων στο Seneca Falls το 1848, όπου υπέγραψε τη Διακήρυξη των Συναισθημάτων, ένα έγγραφο που απαιτούσε ίσα δικαιώματα για τις γυναίκες Η συμμετοχή της σε αυτή την ιστορική εκδήλωση ανέδειξε τη δέσμευσή της για κοινωνική δικαιοσύνη και ισότητα.
Αποκαθιστώντας την κληρονομιά της Eunice Newton Foote
Φιλοδοξώντας να φωτίσει την ανείπωτη ιστορία της Foote, μια ομάδα ερευνητών και καθηγητών του UC Santa Barbara διοργάνωσε ένα συμπόσιο στο πανεπιστήμιο τον Μάιο του 2018, με τίτλο “Η επιστήμη δεν γνωρίζει φύλο: Αναζητώντας την Eunice Foote που πριν από 162 χρόνια ανακάλυψε την κύρια αιτία της υπερθέρμανσης του πλανήτη.”
Ο κύριος ομιλητής στην εκδήλωση, ο John Perlin, ήταν ερευνητής στο Τμήμα Φυσικής του UCSB και είχε αφιερώσει περισσότερα από τρία χρόνια ερευνώντας την Foote και το έργο της. Περιέγραψε την αφήγησή της ως «μια από τις σπουδαίες ιστορίες της Αμερικής που δεν έχει ειπωθεί ποτέ». Ο Perlin συνέκρινε την έλλειψη γνώσης σχετικά με τις ανακαλύψεις του Foote με άλλους γνωστούς επιστήμονες. «Είναι σαν να μην γνωρίζει κανείς για τον Αϊνστάιν ή τον Δαρβίνο και μετά να κάνει τη δουλειά του παρόλο που ήταν διαθέσιμο, και απλά κανείς δεν το είχε δει. », είπε ο Perlin.
Η έρευνα του Perlin ρίχνει μάλιστα φως στο γεγονός ότι τα ευρήματα της Foote προηγούνται του φυσικού John Tyndall κατά τουλάχιστον πέντε χρόνια, αν και ο Tyndall θεωρείται επί του παρόντος ο ανακάλυψε τα αποτελέσματα των αερίων του θερμοκηπίου του διοξειδίου του άνθρακα. Το έργο της αναγνωρίζεται πλέον για την προνοητικότητα και την ακρίβειά του, τονίζοντας τη σημασία της παρουσίας διαφορετικών φωνών στην επιστημονική έρευνα.
Η διπλή κληρονομιά της Foote ως επιστήμονας και υπέρμαχος της γυναικείας ψήφου υπογραμμίζει τη σύνδεση της επιστημονικής έρευνας με την κοινωνική πρόοδο. Το έργο της αποτελεί παράδειγμα της σημασίας της υπεράσπισης της ισότητας σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης, της επιστήμης και της κοινωνίας.
Η ιστορία της Eunice Newton Foote είναι μια ιστορία επιμονής, ευφυΐας και υπεράσπισης. Τα πρώιμα πειράματά της για το φαινόμενο του θερμοκηπίου αποτέλεσαν προάγγελο της σύγχρονης κλιματικής επιστήμης, και η δέσμευσή της για κοινωνική δικαιοσύνη άνοιξε τον δρόμο για τις επόμενες γενιές γυναικών στην επιστήμη. Σήμερα, η Foote γιορτάζεται όχι μόνο για τις επιστημονικές της συνεισφορές αλλά και για τον ρόλο της στην προώθηση των δικαιωμάτων των γυναικών. Η ζωή και το έργο της συνεχίζουν να εμπνέουν, υπενθυμίζοντας μας τη διαρκή επιρροή που μπορεί να έχει ένα άτομο στην επιστήμη, το περιβάλλον και την κοινωνία.
