Η Δανία είναι μια από τις 2-3 πιο ευτυχισμένες χώρες στον κόσμο, όπως επιβεβαιώνει άλλωστε και η ετήσια έκθεση των Ηνωμένων Εθνών για την Παγκόσμια Ευτυχία, η οποία από το 2012 καταγράφει τον σχετικό δείκτη σε 155 χώρες του κόσμου.

Η καθημερινότητα των Δανών – ενηλίκων και παιδιών – είναι πάρα πολύ ευτυχισμένη, όπως φαίνεται εξάλλου και από την δεύτερη θέση της χώρας στην ετήσια έκθεση World Happiness Report.

Η Φινλανδία μπορεί μεν να είναι η πιο ευτυχισμένη χώρα στον κόσμο, ενώ εξίσου υψηλά στην λίστα, πλην της δεύτερης Δανίας, βρίσκονται και οι γείτονές της, Ισλανδία, Σουηδία και Νορβηγία, με πολύ καλή βαθμολογία στο σύστημα αξιολόγησης που χρησιμοποιεί η έκθεση για να εξηγήσει τα ευρήματά της, όπως το προσδόκιμο υγιούς ζωής, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, η κοινωνική υποστήριξη, η χαμηλή διαφθορά, η γενναιοδωρία στην κοινότητα και την ελευθερία στη λήψη βασικών αποφάσεων ζωής.

Η ευτυχία στη Δανία φαίνεται πως είναι μια σχεδόν… μόνιμη κατάσταση, αφού τα τελευταία 12 χρόνια η χώρα αυτή της Σκανδιναβίας τερματίζει στις τρεις πρώτες θέσεις της λίστας με τα πιο ευτυχισμένα κράτη στον κόσμο. Και όπως λένε οι απανταχού κοινωνιολόγοι, προς αυτή την κατεύθυνση συμβάλλει και το μάθημα της ενσυναίσθησης είναι υποχρεωτικό στα σχολεία της Δανίας από το 1993.

Από το 1993 μέχρι σήμερα στα σχολεία στη Δανία, μια ώρα την εβδομάδα είναι αφιερωμένη στο μάθημα «Klassens tid», το μάθημα της ενσυναίσθησης που αφορά τους μαθητές ηλικίας 6-16 ετών.

Είναι υποχρεωτικό, σύμφωνα με το σχολικό πρόγραμμα της Δανίας και θεωρείται εξίσου σημαντικό με την ώρα των αγγλικών ή των μαθηματικών. Στη διάρκεια του μαθήματος τα παιδιά συζητούν τα προβλήματα τους, είτε αφορούν το σχολείο, είτε όχι, και όλοι μαζί με τον δάσκαλο τους προσπαθούν να βρουν λύσεις.

Η αμερικανίδα συγγραφέας και ψυχολόγος Jessica Alexander, που έχει συνεργαστεί με τη Δανή ψυχοθεραπεύτρια Iben Sandahl για τη συγγραφή και κυκλοφορία του βιβλίου «The Danish Way of Parenting: What the Happiest People in the World Know About Raising Confident, Capable Kids» εξηγεί πως τα σχολεία στη σκανδιναβική αυτή χώρα διδάσκουν πρωταρχικώς μια βασική έννοια: την ενσυναίσθηση.

Ο βασικός τρόπος εκμάθησης της σχετίζεται με την ομαδική εργασία. Οι δάσκαλοι μαθαίνουν στα παιδιά να μην αποκλείουν τους άλλους αλλά να αναλαμβάνουν την ευθύνη να βοηθούν εκείνους που δεν διαθέτουν τα ίδια προσόντα.

«Οι Δανοί προσφέρουν στα παιδιά πολύ ελεύθερο χρόνο για παιχνίδι, στη διάρκεια του οποίου μαθαίνουν την έννοια της ενσυναίσθησης», εξηγεί η Jessica Alexander, προσθέτοντας εμφατικά ότι «ένα παιδί που είναι φυσικό ταλέντο στα μαθηματικά, εάν δε μάθει να συνεργάζεται με τους συμμαθητές του, δεν θα φτάσει ψηλά. Είναι ένα πολύ σημαντικό μάθημα για όλους μας, καθώς κανείς μας δεν προχωράει στη ζωή ολομόναχος».

Μια σχολική κουλτούρα που είναι βασισμένη στην ενσυναίσθηση, δύναται ασφαλώς να εξαλείψει κάθε είδους εκφοβισμό μέσα σε αυτό το υπέροχο κλίμα αμοιβαίας υποστήριξης.

Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα στην Δανία, το ποσοστό των παιδιών με συμπεριφορά εκφοβισμού απέναντι σε άλλους μειώθηκε από το 40% που ήταν το 1998, σε λιγότερο από 5% το 2018.

Η Δανία της ενσυναίσθησης και η «Ανθρώπινη Βιβλιοθήκη» της

Και για όποιον απορεί «προς τι τόση ενσυναίσθηση στη Δανία», να σας πούμε επίσης ότι υπάρχουν βιβλιοθήκες στις οποίες μπορεί κάποιος να «δανειστεί» έναν άνθρωπο αντί για ένα βιβλίο και να ακούσει την ιστορία της ζωής του για 30 λεπτά.

Ο στόχος αυτού του εγχειρήματος, είναι να εξαλειφθεί η προκατάληψη. Κάθε άνθρωπος από αυτούς, έχει έναν τίτλο: Άνεργος, Πρόσφυγας, Άτομο με διπολική διαταραχή κτλ. Ακούγοντας την ιστορία τους, συνειδητοποιεί κανείς ότι δεν πρέπει να κρίνουμε ένα βιβλίο από το εξώφυλλό του. Αυτό είναι ένα καινοτόμο έργο που πραγματοποιείται σε πενήντα χώρες και είναι μια πρωτοβουλία της «The Human Library».

To «The Human Library» είναι ένας διεθνής οργανισμός αλλά και ένα κίνημα που ξεκίνησε για πρώτη φορά το 2000 στην Κοπεγχάγη της Δανίας. Στόχος του είναι να αντιμετωπίσει τις προκαταλήψεις των ανθρώπων βοηθώντας τους να μιλήσουν με εκείνους που δεν θα συναντούσαν υπό κανονικές συνθήκες.

O ιδρυτής της, Ronni Abergel, εξηγεί την ιδέα πίσω από τη δημιουργία του εγχειρήματος: «Δημιουργήθηκε για να δώσει χώρο στους επισκέπτες να περιηγηθούν και να “δανειστούν” έναν άνθρωπο, ο οποίος θα τους μιλήσει ανοιχτά για ένα θέμα που πολλοί αποφεύγουν. Ιδανικά, χρειαζόμαστε άτομα, τα οποία θα μιλούν για θέματα που κανονικά δεν θα επέλεγαν να θίξουν αλλά όλοι ξέρουμε πως πρέπει να ακουστούν».

Όπως κάθε βιβλίο, έτσι και κάθε «ανθρώπινο» έχει και από έναν τίτλο με βάση τις εκάστοτε εμπειρίες των ανθρώπων, όπως «Κατάθλιψη», «Επιζήσασα του Trafficking», «Η ιστορία ενός μαύρου ακτιβιστή» κλπ.

Στόχος, σύμφωνα με το Forbes, πέρα από τη συμπερίληψη και την καταπολέμηση των στερεοτύπων, είναι το κοινό να μιλήσει με ανθρώπους που δεν θα συναντούσε υπό κανονικές συνθήκες, μαθαίνοντας την ιστορία που κουβαλούν πριν προλάβει να κρίνει.

O “Νόμος του Jante”: Οι 10 εντολές που κάνουν τους Δανούς πιο ευτυχισμένους

Αποκαλείται «Νόμος του Γιάντε» (Law of Jante) και είναι ένας δεκάλογος εντολών, βάσει των οποίων οι Δανοί (αλλά και αρκετές ακόμη σκανδιναβικές χώρες που το έχουν υιοθετήσει) ζουν τις ζωές και την καθημερινότητά τους.

Το κοινό «νήμα» που ενώνει όλες τις σκανδιναβικές χώρες είναι ότι οι πολίτες τους θυσιάζουν το προσωπικό τους συμφέρον και παραδέχονται ανοικτά ότι έχουν «περιορισμένες φιλοδοξίες» προκειμένου να έχουν όσο το δυνατόν καλύτερη και πιο ποιοτική ζωή.

Επίσης, ο «Νόμος του Γιάντε» (Law of Jante) συνοψίζεται, πάνω-κάτω, στην εξής κεντρική ιδέα: «Δεν πρέπει να πιστεύεις ότι είσαι κάτι ξεχωριστό. Ούτε καλύτερος από τον διπλανό σου». Καμία σχέση δηλαδή με δυτικές κοινωνίες, όπως οι ΗΠΑ που θεωρούν τον πλούτο (και το κυνήγι της συσσώρευσής του) ως τον βασικό παράγοντα ευτυχίας και κοινωνικής επιτυχίας και ανέλιξης.

Ο «Νόμος του Γιάντε» (Law of Jante) προήλθε από το μυθιστόρημα του Aksel Sandemose, ενός Δανο-Νορβηγού συγγραφέα και νομπελίστα. Το βιβλίο «A Fugitive Crosses His Tracks (En Flyktning Krysser Sitt Spor)» αναφέρεται στην πόλη Jante, μέσα στην οποία οι κάτοικοι έχουν υιοθετήσει και τηρούν συγκεκριμένες εντολές βάσει των οποίων ζουν και κινούνται.

Η βασική ιδέα είναι ότι στους Δανούς δεν τους αρέσει να ξεχωρίζουν, σε ατομικό επίπεδο, από το σύνολο – και αυτό είναι κάτι που το επιδιώκουν και οι ίδιοι.

Να είναι κοινωνικά «αόρατοι».

Οι Δέκα Εντολές του Jante

1. Μην νομίζετε ότι είστε κάτι το ιδιαίτερο.

2. Μην νομίζετε ότι είστε τόσο καλοί όσο εμείς.

3. Δεν πρέπει να νομίζετε ότι είστε εξυπνότεροι από εμάς.

4. Δεν πρέπει να πείσετε τον εαυτό σας ότι είστε καλύτεροι από εμάς.

5. Δεν πρέπει να νομίζετε ότι ξέρετε περισσότερα από εμάς.

6. Δεν πρέπει να νομίζετε ότι είστε πιο σημαντικοί από εμάς.

7. Δεν πρέπει να νομίζετε ότι είστε καλοί σε τίποτα.

8. Δεν πρέπει να γελάτε μαζί μας.

9. Δεν πρέπει να νομίζετε ότι κανείς νοιάζεται για εσάς.

10. Μην νομίζετε ότι μπορείτε να μας διδάξετε κάτι.

«Αν και η ιδέα του νόμου του Jante είναι πολιτισμικά σημαντική», σύμφωνα με την Lindsay Dupuis, θεραπεύτρια στην Κοπεγχάγη, «στην πραγματικότητα, δεν συζητείται ανοικτά στην καθημερινή ζωή ως μια συνειδητή πρακτική, αλλά περισσότερο είναι κάτι που βιώνεται. Γι’ αυτό και η συζήτηση γι’ αυτό μοιάζει πραγματικά περιττή».