Ο Λόγος Απειλή aka Χρήστος Καλιαμπάκας κάνει ραπ βαρύ ελληνικό σαν τον καφέ μέσα στο μπρίκι και είναι στην ομάδα της Θεσσαλονίκης που συνεχίζει να απογειώνει το ελληνικό Hip Hop κίνημα κρατώντας ζωντανή τη φιλοσοφία του με ασπίδα τις καλές παραγωγές και την ατόφια αλήθεια τους. Ράπερ, παραγωγός, ιδιοκτήτης της δισκογραφικής I am Hip Hop, καθηγητής μουσικής τεχνολογίας στο ΙΕΚ Άλφα και παλαίμαχος παίκτης των Ladose και Απέχεις, συνεργάζεται συνεχώς με όσους καλλιτέχνες έχουν κάτι ενδιαφέρον να πουν, δεν σταματάει να κάνει live και παραμένει πάντα επίκαιρος.
«Χάρηκα πολύ μ’ αυτό που έγινε με τον Λεξ γιατί επιτέλους κάποιοι κατάλαβαν ότι κάνουμε σοβαρή μουσική», μου λέει στο τηλέφωνο μετά από την επική συναυλία του στη Νέα Σμύρνη που συγκίνησε ακόμα και όσους δεν ακούν αυτό το είδος, προσθέτοντας πως τον στεναχωρεί που οι trappers επηρεάζουν τη νέα γενιά με λάθος μηνύματα. Και κάπως έτσι απέδειξε γι’ ακόμα μια φορά ότι δεν κερδίζεις την εκτίμηση όλων μόνο από τα κομμάτια σου αλλά και με τη γενικότερη στάση ζωή σου και τον σεβασμό προς τους συναδέλφους σου.
Η δική του Hip Hop ανταπόκριση από τον Βορρά πάει κάπως έτσι.
– Ποιες πιστεύεις ότι είναι οι βασικές διαφορές από την αρχή της φάσης του ελληνικού hip hop σε σύγκριση με το τώρα;
Αρκετές μπορώ να πω. Αρχικά κάτι που αγγίζει τα όρια της γραφικότητας, αλλά είναι μια αλήθεια: παλαιότερα δεν γνωρίζαν καν την ύπαρξη του hip-hop και βρισκόμασταν στη θέση του να προσπαθούμε να το εξαπλώσουμε και να το κάνουμε γνωστό. Για πολλούς δεν ήταν καν μουσική, ήμασταν αυτοί που «μιλούσαν» πάνω από «κλεμμένες» λούπες. Επίσης, υπήρχε πιο έντονα η εικόνα της κουλτούρας και των τεσσάρων στοιχείων rap, djing, break dance και graffiti, κάτι που τείνει να εξαληφθεί πλέον.
– Ποιο ήταν το ερέθισμα για να ασχοληθείς επαγγελματικά με τη μουσική;
Το ότι ασχολήθηκα επαγγελματικά, προέκυψε στην πορεία. Το κίνητρο για να ασχοληθώ γενικότερα με τη μουσική, πολλά χρόνια και αφιλοκερδώς, ήταν η δυνατότητα να ξεφεύγω από την πραγματικότητα και τη σκληρή καθημερινότητα που ζούμε και να μπορώ να ψυχολογήσω τον εαυτό μου ώστε να καταλλήξω σε συμπεράσματα. Δηλαδή να ασκήσω κριτική αποκτώντας φωνή μέσα στο χάος και να αφήνω ένα χαμόγελο στο πρόσωπο μου, κάθε φορά που ολοκληρώνεται κάποιο έργο μου ή καταφέρνω να ξεπεράσω τον προσωπικό μου πήχη. Ερεθίσματα υπήρξαν φυσικά, από τα εγχώρια συγκροτήματα όπως οι Terror X Crew που μου φύτεψαν το μικρόβιο, καλλιτέχνες του εξωτερικού σε όλο το φάσμα της κουλτούρας του hip-hop, η καθημερινή ρουτίνα και τα μάτια του συνανθρώπου.
– Πώς έχει εξελιχθεί η διαδικασία της παραγωγής σχετικά με την ηχογράφηση και τη δημιουργία των κομματιών;
Αν φανταστείς πως το πρώτο κομμάτι μου το ηχογράφησα σε κασέτα με ένα ντέμο beat και το ενσωματώμενο μικρόφωνο του ηχοσυστήματος και τώρα, έχω ολόκληρο στούντιο παραγωγής και ηχογράφησης, αλλάξαν πολλά. Για την ακρίβεια, μέχρι ενα χρονικό σημείο, τα περισσότερα ανεξάρτητα συγκροτήματα, δεν γνώριζαν τι είναι μίξη ή μάστερινγκ και πολλές φορές, πώς θα φτιαχτεί ένα beat. H διάχυτη γνώση του ίντερνετ, έχει ανοίξει κατά πολύ τους ορίζοντες και πλέον μπορεί κάποιος να ηχογραφήσει κομμάτια σε επαγγελματικά επίπεδο σε ένα home studio.
– Εξακολουθεί να υπάρχει η νοοτροπία ότι το underground είναι το αυθεντικό hip hop ή είναι πιο ανεκτική πλέον η σκηνή στην «εμπορικότητα» και στη συνεργασία με δισκογραφικές;
Η αλήθεια είναι πως έχει αλλοιωθεί κατά πολύ η έννοια του underground. Εννοείται πως έχει ανοίξει ο δρόμος και έχουν βρει μονοπάτια πολλοί καλλιτέχνες, ανεξάρτητοι ή με τις δισκογραφικές, αλλά παράλληλα η τόσο μεγάλη εμπορευματοποίηση του είδους έχει οδηγήσει και σε μία κονσερβοποίηση.
– Η hip-hop παραμένει το μέσο να εκφραστούν τα παιδιά της εργατικής τάξης για ό,τι τους απασχολεί σχετικά με την κοινωνία και την εξουσία;
Οπωσδήποτε. Ζούμε σε στρεσογόνες εποχές και όλοι έχουμε αναγκή για έκφραση. Πόσο μάλλον τα ταλαιπωρημένα νιάτα.
– Στην αμερικανική κουλτούρα, αρκετοί rappers είναι πλέον εκατομμυριούχοι αλλά εξακολουθούν να γράφουν και να κερδίζουν το σεβασμό. Αυτό μπορεί να συμβεί στην ελληνική πραγματικότητα χωρίς να αλλοιώσει την ουσία του μηνύματος;
Πιστεύω πως ναι. Εξαρτάται από το χαρακτήρα του εκάστοτε καλλιτέχνη, που αντικρύζει το φως της δημοσιότητας και του χρήματος. Δεν είναι όλοι το ίδιο έτοιμοι να το δουν – μερικοί φαντάζομαι ούτε να το ζήσουν. Κάποιοι το διαχειρίζονται λοιπόν, όπως ήταν πριν και κάποιοι, αλλάζουν και χάνουν το σεβασμό.
– Τι θεωρείς ότι δεν θα έπρεπε να κάνει ένας rapper/παραγωγός που εκτιμάς και είναι μέσα στις επιρροές σου;
Θεωρώ πως πρέπει να κρατάει την αυθεντικότητα του και να μη καλουπώνει την τέχνη του. Είναι αυτός που είναι για τη μοναδικότητα του, τον αυθορμητισμό του και τη μουσική του ταυτότητα. Όχι για να τον χειροκροτήσουν όλοι.
– Τι συνεχίζει να παρεξηγεί ο κόσμος για το ελληνικό hip-hop και τη φιλοσοφία του;
Δυστύχως είναι ελάχιστες οι φορές που το ευρύ κοινό, πέρα των ακροατών του είδους, έρχεται σ΄επαφή με το πραγματικό hip hop. Πολλές φορές αμαυρώνεται το μήνυμα που θέλουμε να περάσουμ ή μας κακοχαρακτηρίζουν, επειδή άκουσαν κάποιον στο ραδιόφωνο ή στην τηλεόραση, να τραγουδάει κάτι που θυμίζει ραπ και να λέει για φράγκα, ναρκωτικά, γυναίκες και όπλα. Εκπροσωπούμε το λόγο μας με τη στάση ζωής μας και μας στεναχωρεί αυτό που συμβαίνει. Έχουμε πολλά περισσότερα να πούμε.
– Πώς έχει διαμορφωθεί πια η εικόνα (βίντεο κλιπ, social media, φωτογραφία, graphic design) και πόσο έχει συμβάλλει στο σύγχρονο λανσάρισμα της μουσικής σου;
Έχει περάσει η κατάσταση στο διαδυκτιακό μάρκετινγκ αλλά και στα χέρια του καλλιτέχνη. χωρίς να υπάρχει αναγκαστικά κάποια εταιρεία σαν διαμεσολαβιτής, αυτό τον οδηγεί σε μονόδρομο στο να πάρει τα ινία. Το κακό σε όλο αυτό είναι, πως καταλήξαμε να μην ακούμε πολλές φορές καλή μουσική, επειδή δε συνοδευέται από κάποιο βίντεο. Μέτρον άριστον λοιπόν.
– Κεφάλαιο trap: Ένα γράμμα, πολλές διαφορές. Υπάρχει κάτι που ενώνει την εγχώρια trap με το hip hop; Και πόσα τους χωρίζουν;
Μας ενώνει η αναγκή στο να δημιουργήσουμε και τo ότι είμαστε άνθρωποι. Ιδεολογικά απέχουμε αρκετά.
– Σεξισμός και ρίμες. Στη σύγχρονη εποχή, πώς αναφέρονται οι MCs στη γυναίκα σε σχέση με παλιότερα;
Ευτυχώς υπάρχει μια εμφανής προόδος σ΄αυτό τον τομέα. Μιλάω για το πως αναφέρονται οι “MCs” όμως, όχι για όποιον πιάνει μικρόφωνο. Πάντα επικρατούσε μία άγρια κατάσταση αλλά ειδικά τώρα, το bullying, η ομοφοβία, οι ρατσιστικές επιθέσεις, η μη συμπερίληψη έχουν ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Πώς μπορεί η μουσική να αλλάξει τη στάση της ζωής και τον τρόπο σκέψης των ανθρώπων; Η μουσική είναι στήριγμα για πολλούς ανθρώπους, ταυτίζονται, εκφράζονται, μαθαίνουν, εκτονώνωνται, ξεσπάνε. Έχουν κάποιον δίπλα τους πάντα κι ας είναι μόνοι.
– Τι εισπράττεις, τι παρατηρείς και τι σε πορώνει από τη συμπεριφορά του κοινού (ως ακροατές και ως θεατές στις συναυλίες) που παρακολουθεί τη hip-hop σκηνή;
Να μοιραζόμαστε στιγμές, να ζούμε, να ενώνουμε τις φωνές και τα θέλω μας. Δεν έχουμε να χωρίσουμε τίποτα. Το μεγαλύτερο μπράβο που εισπράτω, είναι όταν συναντάω άτομα που θυμάμαι να ήταν σπόροι στις συναυλίες μας και να μου λένε ευχαριστώ που τους μεγάλωσα μέσα από τη μουσική μου και τα πιστεύω μου.
-Το φινάλε δικό σου.
Υγεία, σωματική και πνευματική. Όλα τα υπόλοιπα είναι στο χέρι μας.
Ο Λόγος Απειλή aka Χρήστος Καλιαμπάκας κάνει ραπ βαρύ ελληνικό σαν τον καφέ μέσα στο μπρίκι και είναι στην ομάδα της Θεσσαλονίκης που συνεχίζει να απογειώνει το ελληνικό Hip Hop κίνημα κρατώντας ζωντανή τη φιλοσοφία του με ασπίδα τις καλές παραγωγές και την ατόφια αλήθεια τους. Ράπερ, παραγωγός, ιδιοκτήτης της δισκογραφικής I am Hip Hop, καθηγητής μουσικής τεχνολογίας στο ΙΕΚ Άλφα και παλαίμαχος παίκτης των Ladose και Απέχεις, συνεργάζεται συνεχώς με όσους καλλιτέχνες έχουν κάτι ενδιαφέρον να πουν, δεν σταματάει να κάνει live και παραμένει πάντα επίκαιρος.
«Χάρηκα πολύ μ’ αυτό που έγινε με τον Λεξ γιατί επιτέλους κάποιοι κατάλαβαν ότι κάνουμε σοβαρή μουσική», μου λέει στο τηλέφωνο μετά από την επική συναυλία του στη Νέα Σμύρνη που συγκίνησε ακόμα και όσους δεν ακούν αυτό το είδος, προσθέτοντας πως τον στεναχωρεί που οι trappers επηρεάζουν τη νέα γενιά με λάθος μηνύματα. Και κάπως έτσι απέδειξε γι’ ακόμα μια φορά ότι δεν κερδίζεις την εκτίμηση όλων μόνο από τα κομμάτια σου αλλά και με τη γενικότερη στάση ζωή σου και τον σεβασμό προς τους συναδέλφους σου.
Η δική του Hip Hop ανταπόκριση από τον Βορρά πάει κάπως έτσι.
– Ποιες πιστεύεις ότι είναι οι βασικές διαφορές από την αρχή της φάσης του ελληνικού hip hop σε σύγκριση με το τώρα;
Αρκετές μπορώ να πω. Αρχικά κάτι που αγγίζει τα όρια της γραφικότητας, αλλά είναι μια αλήθεια: παλαιότερα δεν γνωρίζαν καν την ύπαρξη του hip-hop και βρισκόμασταν στη θέση του να προσπαθούμε να το εξαπλώσουμε και να το κάνουμε γνωστό. Για πολλούς δεν ήταν καν μουσική, ήμασταν αυτοί που «μιλούσαν» πάνω από «κλεμμένες» λούπες. Επίσης, υπήρχε πιο έντονα η εικόνα της κουλτούρας και των τεσσάρων στοιχείων rap, djing, break dance και graffiti, κάτι που τείνει να εξαληφθεί πλέον.
– Ποιο ήταν το ερέθισμα για να ασχοληθείς επαγγελματικά με τη μουσική;
Το ότι ασχολήθηκα επαγγελματικά, προέκυψε στην πορεία. Το κίνητρο για να ασχοληθώ γενικότερα με τη μουσική, πολλά χρόνια και αφιλοκερδώς, ήταν η δυνατότητα να ξεφεύγω από την πραγματικότητα και τη σκληρή καθημερινότητα που ζούμε και να μπορώ να ψυχολογήσω τον εαυτό μου ώστε να καταλλήξω σε συμπεράσματα. Δηλαδή να ασκήσω κριτική αποκτώντας φωνή μέσα στο χάος και να αφήνω ένα χαμόγελο στο πρόσωπο μου, κάθε φορά που ολοκληρώνεται κάποιο έργο μου ή καταφέρνω να ξεπεράσω τον προσωπικό μου πήχη. Ερεθίσματα υπήρξαν φυσικά, από τα εγχώρια συγκροτήματα όπως οι Terror X Crew που μου φύτεψαν το μικρόβιο, καλλιτέχνες του εξωτερικού σε όλο το φάσμα της κουλτούρας του hip-hop, η καθημερινή ρουτίνα και τα μάτια του συνανθρώπου.
– Πώς έχει εξελιχθεί η διαδικασία της παραγωγής σχετικά με την ηχογράφηση και τη δημιουργία των κομματιών;
Αν φανταστείς πως το πρώτο κομμάτι μου το ηχογράφησα σε κασέτα με ένα ντέμο beat και το ενσωματώμενο μικρόφωνο του ηχοσυστήματος και τώρα, έχω ολόκληρο στούντιο παραγωγής και ηχογράφησης, αλλάξαν πολλά. Για την ακρίβεια, μέχρι ενα χρονικό σημείο, τα περισσότερα ανεξάρτητα συγκροτήματα, δεν γνώριζαν τι είναι μίξη ή μάστερινγκ και πολλές φορές, πώς θα φτιαχτεί ένα beat. H διάχυτη γνώση του ίντερνετ, έχει ανοίξει κατά πολύ τους ορίζοντες και πλέον μπορεί κάποιος να ηχογραφήσει κομμάτια σε επαγγελματικά επίπεδο σε ένα home studio.
– Εξακολουθεί να υπάρχει η νοοτροπία ότι το underground είναι το αυθεντικό hip hop ή είναι πιο ανεκτική πλέον η σκηνή στην «εμπορικότητα» και στη συνεργασία με δισκογραφικές;
Η αλήθεια είναι πως έχει αλλοιωθεί κατά πολύ η έννοια του underground. Εννοείται πως έχει ανοίξει ο δρόμος και έχουν βρει μονοπάτια πολλοί καλλιτέχνες, ανεξάρτητοι ή με τις δισκογραφικές, αλλά παράλληλα η τόσο μεγάλη εμπορευματοποίηση του είδους έχει οδηγήσει και σε μία κονσερβοποίηση.
– Η hip-hop παραμένει το μέσο να εκφραστούν τα παιδιά της εργατικής τάξης για ό,τι τους απασχολεί σχετικά με την κοινωνία και την εξουσία;
Οπωσδήποτε. Ζούμε σε στρεσογόνες εποχές και όλοι έχουμε αναγκή για έκφραση. Πόσο μάλλον τα ταλαιπωρημένα νιάτα.
– Στην αμερικανική κουλτούρα, αρκετοί rappers είναι πλέον εκατομμυριούχοι αλλά εξακολουθούν να γράφουν και να κερδίζουν το σεβασμό. Αυτό μπορεί να συμβεί στην ελληνική πραγματικότητα χωρίς να αλλοιώσει την ουσία του μηνύματος;
Πιστεύω πως ναι. Εξαρτάται από το χαρακτήρα του εκάστοτε καλλιτέχνη, που αντικρύζει το φως της δημοσιότητας και του χρήματος. Δεν είναι όλοι το ίδιο έτοιμοι να το δουν – μερικοί φαντάζομαι ούτε να το ζήσουν. Κάποιοι το διαχειρίζονται λοιπόν, όπως ήταν πριν και κάποιοι, αλλάζουν και χάνουν το σεβασμό.
– Τι θεωρείς ότι δεν θα έπρεπε να κάνει ένας rapper/παραγωγός που εκτιμάς και είναι μέσα στις επιρροές σου;
Θεωρώ πως πρέπει να κρατάει την αυθεντικότητα του και να μη καλουπώνει την τέχνη του. Είναι αυτός που είναι για τη μοναδικότητα του, τον αυθορμητισμό του και τη μουσική του ταυτότητα. Όχι για να τον χειροκροτήσουν όλοι.
– Τι συνεχίζει να παρεξηγεί ο κόσμος για το ελληνικό hip-hop και τη φιλοσοφία του;
Δυστύχως είναι ελάχιστες οι φορές που το ευρύ κοινό, πέρα των ακροατών του είδους, έρχεται σ΄επαφή με το πραγματικό hip hop. Πολλές φορές αμαυρώνεται το μήνυμα που θέλουμε να περάσουμ ή μας κακοχαρακτηρίζουν, επειδή άκουσαν κάποιον στο ραδιόφωνο ή στην τηλεόραση, να τραγουδάει κάτι που θυμίζει ραπ και να λέει για φράγκα, ναρκωτικά, γυναίκες και όπλα. Εκπροσωπούμε το λόγο μας με τη στάση ζωής μας και μας στεναχωρεί αυτό που συμβαίνει. Έχουμε πολλά περισσότερα να πούμε.
– Πώς έχει διαμορφωθεί πια η εικόνα (βίντεο κλιπ, social media, φωτογραφία, graphic design) και πόσο έχει συμβάλλει στο σύγχρονο λανσάρισμα της μουσικής σου;
Έχει περάσει η κατάσταση στο διαδυκτιακό μάρκετινγκ αλλά και στα χέρια του καλλιτέχνη. χωρίς να υπάρχει αναγκαστικά κάποια εταιρεία σαν διαμεσολαβιτής, αυτό τον οδηγεί σε μονόδρομο στο να πάρει τα ινία. Το κακό σε όλο αυτό είναι, πως καταλήξαμε να μην ακούμε πολλές φορές καλή μουσική, επειδή δε συνοδευέται από κάποιο βίντεο. Μέτρον άριστον λοιπόν.
– Κεφάλαιο trap: Ένα γράμμα, πολλές διαφορές. Υπάρχει κάτι που ενώνει την εγχώρια trap με το hip hop; Και πόσα τους χωρίζουν;
Μας ενώνει η αναγκή στο να δημιουργήσουμε και τo ότι είμαστε άνθρωποι. Ιδεολογικά απέχουμε αρκετά.
– Σεξισμός και ρίμες. Στη σύγχρονη εποχή, πώς αναφέρονται οι MCs στη γυναίκα σε σχέση με παλιότερα;
Ευτυχώς υπάρχει μια εμφανής προόδος σ΄αυτό τον τομέα. Μιλάω για το πως αναφέρονται οι “MCs” όμως, όχι για όποιον πιάνει μικρόφωνο. Πάντα επικρατούσε μία άγρια κατάσταση αλλά ειδικά τώρα, το bullying, η ομοφοβία, οι ρατσιστικές επιθέσεις, η μη συμπερίληψη έχουν ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Πώς μπορεί η μουσική να αλλάξει τη στάση της ζωής και τον τρόπο σκέψης των ανθρώπων; Η μουσική είναι στήριγμα για πολλούς ανθρώπους, ταυτίζονται, εκφράζονται, μαθαίνουν, εκτονώνωνται, ξεσπάνε. Έχουν κάποιον δίπλα τους πάντα κι ας είναι μόνοι.
– Τι εισπράττεις, τι παρατηρείς και τι σε πορώνει από τη συμπεριφορά του κοινού (ως ακροατές και ως θεατές στις συναυλίες) που παρακολουθεί τη hip-hop σκηνή;
Να μοιραζόμαστε στιγμές, να ζούμε, να ενώνουμε τις φωνές και τα θέλω μας. Δεν έχουμε να χωρίσουμε τίποτα. Το μεγαλύτερο μπράβο που εισπράτω, είναι όταν συναντάω άτομα που θυμάμαι να ήταν σπόροι στις συναυλίες μας και να μου λένε ευχαριστώ που τους μεγάλωσα μέσα από τη μουσική μου και τα πιστεύω μου.
-Το φινάλε δικό σου.
Υγεία, σωματική και πνευματική. Όλα τα υπόλοιπα είναι στο χέρι μας.
