Η Σταυριάνα Αστραδενή είναι μοντέλο, έχει κάνει σπουδές στην ιστορία της τέχνης και στην κοινωνική ανθρωπολογία, πιστεύοντας ότι και στα δύο αυτά πεδία σφυροκοπείται η σωματική αλλά και η ψυχική ακεραιότητα.Την ενδιαφέρει να μελετήσει την ετερότητα, ενώ παράλληλα καταλυτικό ρόλο για την μετέπειτα πορεία της είχε η επαφή της με την τέχνη από την παιδική της ηλικία.
Για τα αποκαλούμενα diversity μοντέλα, περφόρμερ κλπ. που έχουν κάποια «ιδιαιτερότητα», είναι σχεδόν βέβαιο, όπως μου λέει, ότι, θα τους αποδοθεί ο ρόλος του «ακτιβιστή», ενός συμβόλου που καλείται να εκπροσωπήσει όλη την κοινότητα στην οποία ανήκει. Έμμεσα λοιπόν τους ζητείται να εξηγήσουν την παρουσία τους στο δημόσιο χώρο, θυμίζοντας μου αυτό που λέει η φεμινίστρια φιλόσοφος Ελίζαμπεθ Γκρος ότι «τα σώματα μιλούν χωρίς αναγκαστικά να βγάζουν φωνή γιατί κωδικοποιούνται ως σημεία και μιλούν με τους κοινωνικούς τους κώδικες». Αντίθετα με αυτήν την πεποίθηση η ίδια πιστεύει ότι τα εξωτερικά χαρακτηριστικά ατόμων που ορίζονται ως «ιδιάιτερα», δεν θα έπρεπε να τα περιορίζονται σε έναν ρόλο καθώς έχουν προσωπικότητα, προτερήματα, ελαττώματα, επιθυμίες, φιλοδοξίες, ανάγκες, προβλήματα και δαίμονες. Ζηλεύουν, αγαπάνε και δημιουργούν φίλιες και όπως κάθε άνθρωπος. Όπως αυτό που η Τζούντιθ Μπάτλερ ονομάζει επιτελεστικές διαδικασίες, οι οποίες προσφέρουν ένα περιθώριο πολιτικής δράσης και αντίστασης (π.χ. παρένδυση, ενδοενδυμασία, ομοερωτική επιθυμία κ.α.), και η διαδικασία αυτή της αποδόμηση της ταυτότητας «εγκαθιδρύει ως πολιτικούς τους ίδιους τους όρους μέσω των οποίων η ταυτότητα αρθρώνεται». Έτσι η ίδια η Σταυριάνα μέσω του δημόσιου λόγου σχηματίζει την δική της αφήγηση και αντιπαρατίθεται στα κοινωνικά στεγανά. Συστήνεται εκ νέου στον κόσμο με την ταυτότητα που η ίδια επιλέγει και όχι αυτήν που της προσδίδεται.
Μου μίλησε για τις σπουδές της, τις ταυτότητες της «διαφορετικότητας», τις σχέσεις αλληλεγγύης ανάμεσα στην ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, το φαινόμενο του «Tokenism», τον ρατσισμό του GNTM, τη διαφήμιση της Pantene, αλλά επίσης μοιράστηκε μαζί μου την δική της οπτική σχετικά με το περιστατικό της βραδιάς των Όσκαρ με πρωταγωνιστές τους Chris Rock, Will Smith και την Jada Pinkett.
– Γνωρίζω ανάμεσα σε άλλα ότι έχεις κάνει σπουδές στην ιστορία της τέχνης και την κοινωνική ανθρωπολογία. Πώς τις συνδυάζεις με το μόντελινγκ;
Το ένα για εμένα είναι ένας συνδετικός κρίκος για την επόμενη στάση στο ταξίδι μου. Η επαφή μου με την τέχνη ευρύτερα από την παιδική και εφηβική μου ηλικία έδρασε σαν καταλύτης για την παραγωγή επιτελέσεων και εικόνων στο χώρο της μόδας. Αν και αυτές οι δυο έννοιες παρουσιάζονται και οριοθετούνε μέσα από τις αντιθέσεις τους, στην πραγματικότητα ενώνονται. Σε προσωπικό επίπεδο αυτό είναι κάτι που διακρίνω ακόμα και από τα αρνητικά τους στοιχεία. Και στις δυο κατά την άποψη, μου επηρεάζεται και σφυροκοπείται η σωματική αλλά και η ψυχική ακεραιότητα, με διαφορετικές λειτουργίες στον κάθε χώρο.
Η ανάγκη μου για την ανθρωπολογία ήρθε σαν παράγωγο, από την επαφή μου με την βιομηχανία της μόδας αλλά και ευρύτερα του θεάματος. Μέσα από μια αρκετά σκληρή και οδυνηρή συνειδητοποίηση του τι ακριβώς συμβαίνει, σε αυτά τα πλαίσια, για τα άτομα με διαφορετικά δημογραφικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά. Θέλησα να εκπονήσω ερευνά για τις ετερότητες. Για εμάς που έχουμε επιφορτιστεί με έναν αρκετά περίεργο κοινωνικό και επικοινωνιακό ρόλο. Διότι με ενδιαφέρει να ερευνήσω την συγκρότηση του κόσμου και των πλαισίων τα οποία μας οριοθετούν στο πως εκφραζόμαστε αντιλαμβανόμαστε και ζούμε.
– Το γεγονός ότι η μόδα αποτελεί μια επιτελεστική διαδικασία, η απόφασή σου να εκτίθεσαι και να έχεις δημόσιο λόγο, είναι θα έλεγες κάποιο statement; Ένα ακόμα βήμα προς την διεκδίκηση της ορατότητας της διαφορετικότητας;
Η ταυτότητα και θέση που αποδίδεται στο άτομο με ετερότητα παραπέμπει στην κοσμική τάξη των εκάστοτε πολιτισμών. Γίνεται ενσυνείδητο πως, με το να πιστεύει και να αναπαράγει γλωσσικά κανείς, αυτές τις εικονικές αντιλήψεις, συντελείτε μια πολυσήμαντη ιδεολογική, πολιτισμική χειρονομία με βιοπολιτική προέκταση. H πεποίθηση ότι τα σώματα μας υπάρχουν για να εξυπηρετούν ένα πολιτισμικό σημαίνον, μετατοπίστηκε μέσα στα χρόνια και σταδιακά έχω αναθεωρήσει για αυτή μου την θέση καθότι εάν αποδεχθώ ότι, η παρουσία μου λειτουργεί σαν statement, και εγώ με την σειρά μου με τοποθετώ στο όριο. Με το οποίο αντιλαμβάνομαι τον εαυτό μου σαν ένα εξωγενές άτομο από το κοινωνικό σύνολο, που εξελίσσεται σε παράλληλη τροχιά και στην ουσία ενέχει στοιχεία αποστασιοποίησης και αποπροσωποίησης. Το σώμα μου δεν αποτελεί για εμένα ένα είδος ‘’απολογίας’’ ή ένα statement.
Η χαρακτηρολογία του εκπτώτου αγγέλου, όπως το ονομάζω, έγκειται στο ότι, ο σκοπός αυτών τον υποκείμενων στον πολιτισμό, είναι ότι, με αυτό που τους έχει συμβεί συντελούν ένα σύμβολο που έχει εξωτερική σημασία για του άλλους. Στο κοινωνικό ασυνείδητο, είναι εγγεγραμμένη η εικόνα ανθρώπων που είναι πρότυπα παρακίνησης και έμπνευσης, ήρωες που αποτελούν μερικό μέρος του πληθυσμού, που μπορούν να ξεφύγουν από την τραγική κατάσταση την οποία έχουν βρεθεί. Ένα θετικό στερεότυπο εξακολουθεί να είναι στερεότυπο. Έχουμε προσωπικότητα προτερήματα ελαττώματα επιθυμίες φιλοδοξίες ανάγκες προβλήματα δαίμονες. Ζηλεύουμε αγαπάμε δημιουργούμε φίλιες και πάλι από την αρχή όπως κάθε άνθρωπος.
Τα εξωτερικά χαρακτηριστικά μας δεν θα έπρεπε να μας περιορίζουν σε ένα ρόλο ή σε ένα χαρακτήρα. Για τα κοινώς αποκαλούμενα diversity μοντέλα, περφόρμερ κλπ. που έχουν κάποια ”ιδιαιτερότητα”, είναι σχεδόν βέβαιο ότι, θα τους αποδοθεί ο ρόλος του “ακτιβιστή”, ενός συμβόλου που καλείται να εκπροσωπήσει όλη την κοινότητα την οποία ανήκει. Έμμεσα λοιπόν τους ζητείται να εξηγήσουν την παρουσία τους στο δημόσιο χώρο/λόγο και ο τρόπος είναι αυτός. Αυτό συνεπάγετε πολλές φορές με την παρουσία έντονης εσωτερικής αντίφασης στα άτομα, και έντονης αμφιθυμίας ανάμεσα στις επιθυμίες και τις πράξεις του ατόμου.
Αντιλαμβάνομαι όμως ότι, είναι σημαντικό στο χώρο εργασίας που θέλεις να επιλέξεις, να έχεις την αναπαράσταση και την εκπροσώπηση μιας εικόνας, που έχει κοινά στοιχεία με εσένα. Να νιώθεις ότι δεν σε περιορίζει κάτι, ότι μπορείς να το κάνεις και εσύ. Η παρουσία μου στον τομέα αυτό, στο δημόσιο λόγο αλλά και στην καθημερινότητα του δημόσιου χώρου συμβάλλει στην εξιστόρηση της υποκειμενικής εμπειρίας που δομείται με βάση τις υπάρχουσες πολιτικές πολιτισμικές και κοινωνικές διευθετήσεις αλλά συνεπάγεται και με το ότι, και εκείνη με την σειρά της επηρεάζει διαμορφώνει και δομεί αυτές τις διευθετήσεις. Μέσω αυτής δίνεται η ευκαιρία και σε αλλά άτομα να σχηματίσουν την δική τους ιστορία στα ασφυκτικά θεσμοθετημένα πλαίσια του κυρίαρχου λόγου και να επαναδιαπραγματευτούν τους όρους ύπαρξης και ταυτότητας τους, αν φυσικά το θελήσουν.
– Σταυριάνα, πόσο σημαντικές θεωρείς τις σχέσεις αλληλεγγύης και πολιτικής στήριξης μεταξύ ανθρώπων που ανήκουν σε μια κοινωνική μειονότητα, τόσο εντός της βιομηχανίας της μόδας, όσο και στην ευρύτερη κοινωνία;
Η κοινωνική ταυτότητα συνδέεται με την ομαδική συμπεριφορά, και αποτελεί σημαντικό μέρος της αυτοαντίληψης μας. Είναι σημαντική η στήριξη και οι αλληλεγγύες συνθήκες μέσα στις κοινότητες. Η υποστήριξη όμως δεν συνάδει απαραίτητα με την συμπάθεια ή την συμφωνία πεποιθήσεων και αντιλήψεων. Σημαντικό ακόμη είναι η διατήρηση του προσωπικού βλέμματος και των προσωπικών αξίων ανεξάρτητα από τις θεσμικές επιταγές της οριοθετημένης κοινότητας. Είμαι υπέρ της θέση της ατομικότητας στην ανεξαρτητοποίηση από το ‘’βλέμμα’’ της κοινότητας. Ο άνθρωπος που διατηρεί το στοιχείο της ατομικότητας δεν γίνεται εύκολα φερέφωνο τρίτων και μπορεί εύκολα να διακρίνει κάτι που διαφεύγει από τους πολλούς.
Η κοινότητα αποτελείτε από εν δυνάμει πολυσύνθετους ετερόκλητους ανθρώπους που ενέχουν μέσα τους αμφιθυμικά συναισθήματα που πολλές φορές οδηγούν σε εσωτερικές και κατ΄επέκταση εξωτερικές συγκρούσεις. Παρατηρούνται ακόμη διαστήματα αχρονίας, στην φάση αποδοχής και επεξεργασίας του τραύματος που βιώνει ο καθένας. Λόγω του πολυσύνθετου ψυχισμού του εκάστοτε ατόμου και των δύσκολων διαδικασιών που αντιμετωπίζει κατά την περίοδο προσαρμογής του σε νέα ταυτότητα. Δεν διανύουμε όλοι ψυχικά τις ίδιες διαδρομές ούτε έχουμε τις ίδιες αφετηρίες στην γνώση, στην αποδοχή και στην ευκαιρία εξέλιξης του εαυτού.
Οι εκάστοτε κοινωνικές συμπεριφορές που υπάγονται σε καλές – γόνιμες πρακτικές ή κακές δεν αναπτύσσονται μόνες τους σε ένα κοινωνικό κενό. Φυτεύονται και ανθίζουν διότι τις ποτίζουν τα εκάστοτε κοινωνικά και πολιτικά συμφραζόμενα. Οι δομές που παράγουν αυτές τις αντιφάσεις και τις κοινωνικές ανισότητες.
Όσον αναφορά για τον χώρο της μόδας, η παροχή λίγων θέσεων εργασίας, δημιουργεί έντονο ανταγωνιστικό κλίμα και υποδαυλίζει τις προσπάθειες ανάδειξης των “ιδιαιτεροτήτων” ως “κανονικότητα”. Για τις ετερότητες οι συνθήκες αποδεικνύονται ακόμη πιο δύσκολες και για έναν ακόμη λόγο, αυτού της άτυπης ομαδοποίησης και κατηγοριοποίησης τους με βάση το χαρακτηριστικό που τις διαφοροποιεί από τον μέσο όρο. Έχουμε δηλαδή ακόμα πιο έντονη σύγκριση του σώματος και της ταυτότητας με την εμφανή αδιαφορία για την προσωπικότητα του ατόμου.
Ακόμη θέλω να προσθέσω ότι, συναντάμε κατά κόρον το φαινόμενο του “Tokenism”. Την πρακτική να κάνουμε μια συμβολική προσπάθεια πρόσληψης ενός μικρού αριθμού ατόμων από υποεκπροσωπούμενες ομάδες προκειμένου να δοθεί η αίσθηση ισότητας εντός του εκάστοτε εργασιακού περιβάλλοντος. Η προσπάθεια αυτή συνήθως αποσκοπεί στη δημιουργία της εντύπωσης της κοινωνικής ένταξης της “διαφορετικότητας” φυλετικής, θρησκευτικής, σεξουαλικής κλπ. προκειμένου να αποτρέψει τις κατηγορίες για διάκριση. Για παράδειγμα η επιλογή ενός μόνο diversity μοντέλου, που χρησιμοποιείτε κατά κόρον σαν πρότυπο για την ανάδειξη εκπροσώπηση και συμπερίληψη των “ιδιαιτεροτήτων”, δεν είναι κάτι που αφορά σε καμία περίπτωση την ισότητα και την ένταξη αυτόν των μειονοτήτων στο σύνολο τους στο εργασιακό περιβάλλον.
Η διενέργεια της αυτοενοχοποίησης και αυτομαστίγωσης είναι κάθε άλλο παρά κερδοφόρα για την ατομική όσο και την συλλογική εξέλιξη και ευημερία. Η λύση ίσως θα επερχόταν με την ανοιχτή συμμετοχική παρατήρηση και ανοικτή εξιστόρηση των πληγών μας με λιγότερή επίκριση αλλά με διάθεση για καλυτέρευση της υπάρχουσας κατάστασης. Πρέπει όταν εντοπίζουμε τον ρατσισμό όπου τον συναντάμε, ιδιαίτερα τον δικό μας εσωτερικευμένο ρατσισμό, το μίσος για το εαυτό μας και τα συμπλέγματα που έχουν παραχθεί ενδεχομένως από τις κοινωνικές πρακτικές. Αυτή η εσωτερική κατάσταση που όταν την βιώνουμε βαθιά στεφόμαστε εναντίων των ομοίων μας.
– Πιστεύεις ότι η έκθεση ατόμων ΛΟΑΤΚΙ+ και διαφορετικής σεξουαλικής έκφρασης στη δημόσια σφαίρα μέσω διάφορων εκπομπών όπως το GNTM ή για παράδειγμα τη διαφήμιση της Pantene, συμβάλλουν στο ξεπέρασμα των προκαταλήψεων περί ομορφιάς ή ότι αντίθετα ενισχύουν τον κοινωνικό στιγματισμό;
Στην διάρκεια των δεκαετιών του ’80 και του ’90 τα ΜΜΕ παρήγαγαν κατ’ εξακολούθηση μέσα από πρακτικές, αναπαραστάσεις και αφηγήσεις σε ένα δυσμενές κλίμα για τις ετερότητες και ιδιαίτερα τα τρανς υποκείμενα. Μέσα από αυτές τις διαδικασίες συγκροτήθηκε μια κοινή γνώμη και ένα μιντιακό σώμα που ήταν αδηφάγο για κατανάλωση εικόνων τρανς να “ξεμαλλιάζονται’’ , σε τηλεοπτικά παράθυρα, να απολογούνται για τον τρόπο ύπαρξης και έκφρασης τους, να λογοδοτούν και να εξομολογούνται μέσα από ένα ηδονοβλεπτικό φακό. Από τότε μέχρι σήμερα φαινομενικά οι συνθήκες έχουν αλλάξει ή έχουν συγκαλυφθεί.
Όσον αναφορά την σύγκριση ανάμεσα σε αυτά τα δυο τηλεοπτικά προϊόντα, διέπομαι από την πεποίθηση ότι, ενδεχομένως και τα δυο Project έχουν κοινή την βάση ενός μαρκετίστικου εγχειρήματος. Που στόχο έχει να πουλήσει και να τραβήξει ακόμα και την αρνητική προσοχή. Αυτό δεν είναι άλλο από το γνωστό δίπολο της έλξης/ απώθησης της LGBTQ+ ταυτότητας. Η κοινωνία υπόκειται σε εξωτερικές πιέσεις όταν κάτι δεν ανταποκρίνεται στους συστημικούς κανόνες και είναι εν δύναμη εναντίον της. H οντότητα των σωμάτων με στοιχεία ετερότητας ή το σώμα στο μεταίχμιο, αποτελεί εμπόδιο αντίστασης στον ταξινομητή και αυτό επιφέρει πνευματική δυσφορία. Το υποκείμενο της LGBTQ+ κοινότητας λειτουργεί ως σύνορο που προκαλεί μια ρήξη, στην κοινωνική καθιερωμένη δομή και ευταξία, και αυτό επιφέρει χάος. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η διαφήμιση της Pantene εάν είχε κάτι τέτοιο στα σκαριά της το έκανε με ιδιαίτερη προσοχή ευαισθησία και χωρίς να είναι έκδηλο στο κοινό της.
Η Pantene έδωσε θέσεις εργασίας στην κοινότητα, χρηματοδότησε την επαναλειτουργία της γραμμής ‘’1528, ΔΙΠΛΑ ΣΟΥ’’ για την παροχή υπηρεσιών στήριξης σε άτομα και τις οικογένειες του που το έχουν ανάγκη. Με αυτόν τον τρόπο φάνηκε ότι, η εταιρία συμμερίζεται τις άποψης του κοινού στο οποίο θέλει να απευθυνθεί. Όταν επιλεγώ να προβάλω μια έκφραση ταυτότητας και αναπαράστασης αυτομάτως αποκλείω όλες τις υπόλοιπες. Η επιλογή του cast για εμένα σε αυτή την περίπτωση έχει εξαιρετική δυναμική και απήχηση. Ως προς την εμφάνιση αλλά και ως προς τις ιδιότητες των ατόμων αφήνοντας παραπάνω ευκαιρίες για πολλές διαφορετικές ταυτίσεις και υιοθετήσεις ταυτότητας.
Σε αντιδιαστολή το GNTM αποδείχτηκε ένα κατά βάση κουιροφοβικό προϊόν το οποίο αναπαρήγαγε ακραία στερεότυπα όπως του φαινομένου της γυάλινης οροφής και μας έδειξε ξεκάθαρα το σκεπτικό μερίδας ανθρώπων που αντιπροσωπεύουν ενδεχόμενος το μεγάλο ποσοστό της μόδας. Η δικαιολογία δεν είσαι για ‘’εδώ είσαι για το εξωτερικό”, υπόρρητα δίνει το μήνυμα ότι δεν υπάρχει χώρος για αυτού του είδους έκφραση στην Ελλάδα. Ούτε εντός αλλά ούτε και εκτός μόδας και αποτελεί εν δείκτη συγκεκαλυμμένου ρατσισμού. Στο GNTM ήταν ιδιαίτερα έκδηλη η πρακτική των ΜΜΕ που εργαλειοποιούν τις “ιδιαιτερότητές“ του κάθε ανθρώπου περισσότερο για να κάνουν αίσθηση. Συχνά κατηγοριοποιούν και χρησιμοποιούν ετικέτες με βάση τα χαρακτηριστικά που διαθέτει το κάθε άτομο για να τον παρουσιάσουν στο ευρύ κοινό.
Κλείνοντας, αυτή η διαφήμιση αποτελεί ένα μικρό παράθυρο σε χρόνια διεκδικήσεων για ορατότητα συμπερίληψη θέση εργασίας και έκφρασης ακόμη και εκφοράς δημοσίου λόγου και εκτιμώ ότι θα αποτελέσει την αρχή του νήματος και σε άλλες παραγωγές. Καθώς μεγάλο ήταν και το μέρος αποδοχής τους κόσμου.
– Κλείνοντας, θα ήθελα τη δική σου οπτική σχετικά με το περιστατικό της βραδιάς των Όσκαρ με πρωταγωνιστές τους Chris Rock, Will Smith και Jada Pinkett, παρά το γεγονός ότι έχει σχολιαστεί ποικιλοτρόπως από τα ΜΜΕ.
Κατά την γνώμη μου λανθασμένα θεωρείται πλέον παρωχημένο το συγκεκριμένο συμβάν από δημοσιογραφική σκοπιά και κρίνω σκόπιμο να δηλώσω την δική μου οπτική πάνω σε ένα ζήτημα που απασχόλησε σε μεγάλο βαθμό την ευρύτερη ‘’κοινότητα’’ των ανθρώπων που έχουν αισθητή απώλεια των μαλλιών στο ορατό της κεφαλής. Εκεί που θα ήθελα να σταθώ δεν είναι τόσο στην πράξη του Smith, που είναι προϊόν μιας απόκρισης του συναισθηματικό νου όπως το ονομάζουμε στην ψυχολογία, πράγμα που θεωρώ ότι έδρασε αρνητικά ως προς της υποστήριξη της Jada, όσο στο σώμα της Pinkett και το ρόλο που κατέχει στο δημόσιο χώρο.
Η γυναίκα αυτή βίωσε αυτό που λίγο πολύ έχουν βιώσει πολλές γυναίκες στην προκείμενη περίπτωση με το υποκείμενο νόσημα της αλωπεκίας και αναφορικά με τον κακοποιητικό λόγο και την έμμεση νομιμοποίηση του μέσω της σάτιρας. Για την επαναδιαπραγμάτευση της θηλυκότητας τους μέσω της εξωτερικής απώλειας των μαλλιών, εάν είναι αρκετά γυναίκες, εάν είναι σεξουαλικές και ποθητές μέσα από το ανδρικό βλέμμα και πρίσμα επιθυμίας.
Εδώ γεννούνται δυο ερωτήματα έχουμε φτάσει σε ένα σημείο στο οποίο μπορούμε να αποδεχθούμε τέτοιου είδους ‘’αστεία’’ στο δημόσιο λόγο; Έχουν αποκτήσει τα υποκείμενα με αλωπεκία την πλήρη αποδοχή χωρίς διακρίσεις από το οικογενειακό, εργασιακό ή κοινωνικό περιβάλλον ώστε να έχουν αυτήν την ευχέρεια, να γίνονται δέκτες τέτοιου είδους σχολιασμών από ανθρώπους που δεν κατέχουν το βίωμα και κατά συνέπεια όλα τα αρνητικά ή θετικά συμφραζόμενα που ενέχει αυτό;
Αρκετά άτομα, με το υποκείμενο νόσημα της αλωπεκίας είπαν ότι δεν είχαν απαραίτητα κάποιο ζήτημα με το συγκεκριμένο αστείο, αυτό ίσως έχει να κάνει με την απόκτηση είτε κοινωνικού κεφαλαίου είτε λόγο ενός ισχυρού πλέγματος φροντίδας και αγάπης από τον στενό και μη κύκλο του ατόμου. Όμως, θεωρώ ότι σε αυτές τις συνθήκες πάντα πρέπει να αναγνωρίζουμε και να αναλογιζόμαστε τα προνόμια μας και να μπαίνουμε στην θέση ενός ατόμου, που ενδεχόμενος να είναι πιο ευάλωτο από εμάς.
Ακόμη το σώμα της Jada σαν άτομο με αλωπεκία αλλά και σαν θηλυκότητα, επέπεσε σε ακραίο σχολιασμό ή εάν θέλετε ακόμα και κανιβαλισμό δαιμονοποίηση κλπ. Για άλλη μια φορά το σώμα μια γυναίκας εργαλειοποιήθηκε και έγινε καμβάς για την παροχή απόψεων ανθρώπων που δεν έχουν καμία σχέση με την εμπειρία του ατόμου. Το σώμα αγνοημένο από την κυρίαρχη μιντιακή κουλτούρα βασισμένη σε μια επιλεκτικά συγκροτημένη ανδροκεντρική ιστορία. Υποβιβάστηκε η γνώμη της και το βίωμα της μπήκε σε δεύτερη θέση. Σε μια θέση εν δυνάμει, αδύναμου ανθρώπου να εκφέρει την γνώμη του και να εκφραστεί με τον τρόπο και τον χρόνο τον οποίο επιθυμεί.
Σημαντικό επίσης, είναι να διακρίνουμε και τις προθέσεις των ΜΜΕ απέναντι στην κοινότητα. Για παράδειγμα καλούσαν ανθρώπους να εκπροσωπήσουν την κοινότητα για να μοιραστούν κακοποιητικές και δραματικές ιστορίες σε συναισθηματικά φορτισμένο τόνο για την τέρψη του κοινού ή όντως η πρόθεση ήταν η πολυφωνία και η ορατότητα για την ανάδειξη του συγκεκριμένου ζητήματος;
Η Σταυριάνα Αστραδενή είναι μοντέλο, έχει κάνει σπουδές στην ιστορία της τέχνης και στην κοινωνική ανθρωπολογία, πιστεύοντας ότι και στα δύο αυτά πεδία σφυροκοπείται η σωματική αλλά και η ψυχική ακεραιότητα.Την ενδιαφέρει να μελετήσει την ετερότητα, ενώ παράλληλα καταλυτικό ρόλο για την μετέπειτα πορεία της είχε η επαφή της με την τέχνη από την παιδική της ηλικία.
Για τα αποκαλούμενα diversity μοντέλα, περφόρμερ κλπ. που έχουν κάποια «ιδιαιτερότητα», είναι σχεδόν βέβαιο, όπως μου λέει, ότι, θα τους αποδοθεί ο ρόλος του «ακτιβιστή», ενός συμβόλου που καλείται να εκπροσωπήσει όλη την κοινότητα στην οποία ανήκει. Έμμεσα λοιπόν τους ζητείται να εξηγήσουν την παρουσία τους στο δημόσιο χώρο, θυμίζοντας μου αυτό που λέει η φεμινίστρια φιλόσοφος Ελίζαμπεθ Γκρος ότι «τα σώματα μιλούν χωρίς αναγκαστικά να βγάζουν φωνή γιατί κωδικοποιούνται ως σημεία και μιλούν με τους κοινωνικούς τους κώδικες». Αντίθετα με αυτήν την πεποίθηση η ίδια πιστεύει ότι τα εξωτερικά χαρακτηριστικά ατόμων που ορίζονται ως «ιδιάιτερα», δεν θα έπρεπε να τα περιορίζονται σε έναν ρόλο καθώς έχουν προσωπικότητα, προτερήματα, ελαττώματα, επιθυμίες, φιλοδοξίες, ανάγκες, προβλήματα και δαίμονες. Ζηλεύουν, αγαπάνε και δημιουργούν φίλιες και όπως κάθε άνθρωπος. Όπως αυτό που η Τζούντιθ Μπάτλερ ονομάζει επιτελεστικές διαδικασίες, οι οποίες προσφέρουν ένα περιθώριο πολιτικής δράσης και αντίστασης (π.χ. παρένδυση, ενδοενδυμασία, ομοερωτική επιθυμία κ.α.), και η διαδικασία αυτή της αποδόμηση της ταυτότητας «εγκαθιδρύει ως πολιτικούς τους ίδιους τους όρους μέσω των οποίων η ταυτότητα αρθρώνεται». Έτσι η ίδια η Σταυριάνα μέσω του δημόσιου λόγου σχηματίζει την δική της αφήγηση και αντιπαρατίθεται στα κοινωνικά στεγανά. Συστήνεται εκ νέου στον κόσμο με την ταυτότητα που η ίδια επιλέγει και όχι αυτήν που της προσδίδεται.
Μου μίλησε για τις σπουδές της, τις ταυτότητες της «διαφορετικότητας», τις σχέσεις αλληλεγγύης ανάμεσα στην ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, το φαινόμενο του «Tokenism», τον ρατσισμό του GNTM, τη διαφήμιση της Pantene, αλλά επίσης μοιράστηκε μαζί μου την δική της οπτική σχετικά με το περιστατικό της βραδιάς των Όσκαρ με πρωταγωνιστές τους Chris Rock, Will Smith και την Jada Pinkett.
– Γνωρίζω ανάμεσα σε άλλα ότι έχεις κάνει σπουδές στην ιστορία της τέχνης και την κοινωνική ανθρωπολογία. Πώς τις συνδυάζεις με το μόντελινγκ;
Το ένα για εμένα είναι ένας συνδετικός κρίκος για την επόμενη στάση στο ταξίδι μου. Η επαφή μου με την τέχνη ευρύτερα από την παιδική και εφηβική μου ηλικία έδρασε σαν καταλύτης για την παραγωγή επιτελέσεων και εικόνων στο χώρο της μόδας. Αν και αυτές οι δυο έννοιες παρουσιάζονται και οριοθετούνε μέσα από τις αντιθέσεις τους, στην πραγματικότητα ενώνονται. Σε προσωπικό επίπεδο αυτό είναι κάτι που διακρίνω ακόμα και από τα αρνητικά τους στοιχεία. Και στις δυο κατά την άποψη, μου επηρεάζεται και σφυροκοπείται η σωματική αλλά και η ψυχική ακεραιότητα, με διαφορετικές λειτουργίες στον κάθε χώρο.
Η ανάγκη μου για την ανθρωπολογία ήρθε σαν παράγωγο, από την επαφή μου με την βιομηχανία της μόδας αλλά και ευρύτερα του θεάματος. Μέσα από μια αρκετά σκληρή και οδυνηρή συνειδητοποίηση του τι ακριβώς συμβαίνει, σε αυτά τα πλαίσια, για τα άτομα με διαφορετικά δημογραφικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά. Θέλησα να εκπονήσω ερευνά για τις ετερότητες. Για εμάς που έχουμε επιφορτιστεί με έναν αρκετά περίεργο κοινωνικό και επικοινωνιακό ρόλο. Διότι με ενδιαφέρει να ερευνήσω την συγκρότηση του κόσμου και των πλαισίων τα οποία μας οριοθετούν στο πως εκφραζόμαστε αντιλαμβανόμαστε και ζούμε.
– Το γεγονός ότι η μόδα αποτελεί μια επιτελεστική διαδικασία, η απόφασή σου να εκτίθεσαι και να έχεις δημόσιο λόγο, είναι θα έλεγες κάποιο statement; Ένα ακόμα βήμα προς την διεκδίκηση της ορατότητας της διαφορετικότητας;
Η ταυτότητα και θέση που αποδίδεται στο άτομο με ετερότητα παραπέμπει στην κοσμική τάξη των εκάστοτε πολιτισμών. Γίνεται ενσυνείδητο πως, με το να πιστεύει και να αναπαράγει γλωσσικά κανείς, αυτές τις εικονικές αντιλήψεις, συντελείτε μια πολυσήμαντη ιδεολογική, πολιτισμική χειρονομία με βιοπολιτική προέκταση. H πεποίθηση ότι τα σώματα μας υπάρχουν για να εξυπηρετούν ένα πολιτισμικό σημαίνον, μετατοπίστηκε μέσα στα χρόνια και σταδιακά έχω αναθεωρήσει για αυτή μου την θέση καθότι εάν αποδεχθώ ότι, η παρουσία μου λειτουργεί σαν statement, και εγώ με την σειρά μου με τοποθετώ στο όριο. Με το οποίο αντιλαμβάνομαι τον εαυτό μου σαν ένα εξωγενές άτομο από το κοινωνικό σύνολο, που εξελίσσεται σε παράλληλη τροχιά και στην ουσία ενέχει στοιχεία αποστασιοποίησης και αποπροσωποίησης. Το σώμα μου δεν αποτελεί για εμένα ένα είδος ‘’απολογίας’’ ή ένα statement.
Η χαρακτηρολογία του εκπτώτου αγγέλου, όπως το ονομάζω, έγκειται στο ότι, ο σκοπός αυτών τον υποκείμενων στον πολιτισμό, είναι ότι, με αυτό που τους έχει συμβεί συντελούν ένα σύμβολο που έχει εξωτερική σημασία για του άλλους. Στο κοινωνικό ασυνείδητο, είναι εγγεγραμμένη η εικόνα ανθρώπων που είναι πρότυπα παρακίνησης και έμπνευσης, ήρωες που αποτελούν μερικό μέρος του πληθυσμού, που μπορούν να ξεφύγουν από την τραγική κατάσταση την οποία έχουν βρεθεί. Ένα θετικό στερεότυπο εξακολουθεί να είναι στερεότυπο. Έχουμε προσωπικότητα προτερήματα ελαττώματα επιθυμίες φιλοδοξίες ανάγκες προβλήματα δαίμονες. Ζηλεύουμε αγαπάμε δημιουργούμε φίλιες και πάλι από την αρχή όπως κάθε άνθρωπος.
Τα εξωτερικά χαρακτηριστικά μας δεν θα έπρεπε να μας περιορίζουν σε ένα ρόλο ή σε ένα χαρακτήρα. Για τα κοινώς αποκαλούμενα diversity μοντέλα, περφόρμερ κλπ. που έχουν κάποια ”ιδιαιτερότητα”, είναι σχεδόν βέβαιο ότι, θα τους αποδοθεί ο ρόλος του “ακτιβιστή”, ενός συμβόλου που καλείται να εκπροσωπήσει όλη την κοινότητα την οποία ανήκει. Έμμεσα λοιπόν τους ζητείται να εξηγήσουν την παρουσία τους στο δημόσιο χώρο/λόγο και ο τρόπος είναι αυτός. Αυτό συνεπάγετε πολλές φορές με την παρουσία έντονης εσωτερικής αντίφασης στα άτομα, και έντονης αμφιθυμίας ανάμεσα στις επιθυμίες και τις πράξεις του ατόμου.
Αντιλαμβάνομαι όμως ότι, είναι σημαντικό στο χώρο εργασίας που θέλεις να επιλέξεις, να έχεις την αναπαράσταση και την εκπροσώπηση μιας εικόνας, που έχει κοινά στοιχεία με εσένα. Να νιώθεις ότι δεν σε περιορίζει κάτι, ότι μπορείς να το κάνεις και εσύ. Η παρουσία μου στον τομέα αυτό, στο δημόσιο λόγο αλλά και στην καθημερινότητα του δημόσιου χώρου συμβάλλει στην εξιστόρηση της υποκειμενικής εμπειρίας που δομείται με βάση τις υπάρχουσες πολιτικές πολιτισμικές και κοινωνικές διευθετήσεις αλλά συνεπάγεται και με το ότι, και εκείνη με την σειρά της επηρεάζει διαμορφώνει και δομεί αυτές τις διευθετήσεις. Μέσω αυτής δίνεται η ευκαιρία και σε αλλά άτομα να σχηματίσουν την δική τους ιστορία στα ασφυκτικά θεσμοθετημένα πλαίσια του κυρίαρχου λόγου και να επαναδιαπραγματευτούν τους όρους ύπαρξης και ταυτότητας τους, αν φυσικά το θελήσουν.
– Σταυριάνα, πόσο σημαντικές θεωρείς τις σχέσεις αλληλεγγύης και πολιτικής στήριξης μεταξύ ανθρώπων που ανήκουν σε μια κοινωνική μειονότητα, τόσο εντός της βιομηχανίας της μόδας, όσο και στην ευρύτερη κοινωνία;
Η κοινωνική ταυτότητα συνδέεται με την ομαδική συμπεριφορά, και αποτελεί σημαντικό μέρος της αυτοαντίληψης μας. Είναι σημαντική η στήριξη και οι αλληλεγγύες συνθήκες μέσα στις κοινότητες. Η υποστήριξη όμως δεν συνάδει απαραίτητα με την συμπάθεια ή την συμφωνία πεποιθήσεων και αντιλήψεων. Σημαντικό ακόμη είναι η διατήρηση του προσωπικού βλέμματος και των προσωπικών αξίων ανεξάρτητα από τις θεσμικές επιταγές της οριοθετημένης κοινότητας. Είμαι υπέρ της θέση της ατομικότητας στην ανεξαρτητοποίηση από το ‘’βλέμμα’’ της κοινότητας. Ο άνθρωπος που διατηρεί το στοιχείο της ατομικότητας δεν γίνεται εύκολα φερέφωνο τρίτων και μπορεί εύκολα να διακρίνει κάτι που διαφεύγει από τους πολλούς.
Η κοινότητα αποτελείτε από εν δυνάμει πολυσύνθετους ετερόκλητους ανθρώπους που ενέχουν μέσα τους αμφιθυμικά συναισθήματα που πολλές φορές οδηγούν σε εσωτερικές και κατ΄επέκταση εξωτερικές συγκρούσεις. Παρατηρούνται ακόμη διαστήματα αχρονίας, στην φάση αποδοχής και επεξεργασίας του τραύματος που βιώνει ο καθένας. Λόγω του πολυσύνθετου ψυχισμού του εκάστοτε ατόμου και των δύσκολων διαδικασιών που αντιμετωπίζει κατά την περίοδο προσαρμογής του σε νέα ταυτότητα. Δεν διανύουμε όλοι ψυχικά τις ίδιες διαδρομές ούτε έχουμε τις ίδιες αφετηρίες στην γνώση, στην αποδοχή και στην ευκαιρία εξέλιξης του εαυτού.
Οι εκάστοτε κοινωνικές συμπεριφορές που υπάγονται σε καλές – γόνιμες πρακτικές ή κακές δεν αναπτύσσονται μόνες τους σε ένα κοινωνικό κενό. Φυτεύονται και ανθίζουν διότι τις ποτίζουν τα εκάστοτε κοινωνικά και πολιτικά συμφραζόμενα. Οι δομές που παράγουν αυτές τις αντιφάσεις και τις κοινωνικές ανισότητες.
Όσον αναφορά για τον χώρο της μόδας, η παροχή λίγων θέσεων εργασίας, δημιουργεί έντονο ανταγωνιστικό κλίμα και υποδαυλίζει τις προσπάθειες ανάδειξης των “ιδιαιτεροτήτων” ως “κανονικότητα”. Για τις ετερότητες οι συνθήκες αποδεικνύονται ακόμη πιο δύσκολες και για έναν ακόμη λόγο, αυτού της άτυπης ομαδοποίησης και κατηγοριοποίησης τους με βάση το χαρακτηριστικό που τις διαφοροποιεί από τον μέσο όρο. Έχουμε δηλαδή ακόμα πιο έντονη σύγκριση του σώματος και της ταυτότητας με την εμφανή αδιαφορία για την προσωπικότητα του ατόμου.
Ακόμη θέλω να προσθέσω ότι, συναντάμε κατά κόρον το φαινόμενο του “Tokenism”. Την πρακτική να κάνουμε μια συμβολική προσπάθεια πρόσληψης ενός μικρού αριθμού ατόμων από υποεκπροσωπούμενες ομάδες προκειμένου να δοθεί η αίσθηση ισότητας εντός του εκάστοτε εργασιακού περιβάλλοντος. Η προσπάθεια αυτή συνήθως αποσκοπεί στη δημιουργία της εντύπωσης της κοινωνικής ένταξης της “διαφορετικότητας” φυλετικής, θρησκευτικής, σεξουαλικής κλπ. προκειμένου να αποτρέψει τις κατηγορίες για διάκριση. Για παράδειγμα η επιλογή ενός μόνο diversity μοντέλου, που χρησιμοποιείτε κατά κόρον σαν πρότυπο για την ανάδειξη εκπροσώπηση και συμπερίληψη των “ιδιαιτεροτήτων”, δεν είναι κάτι που αφορά σε καμία περίπτωση την ισότητα και την ένταξη αυτόν των μειονοτήτων στο σύνολο τους στο εργασιακό περιβάλλον.
Η διενέργεια της αυτοενοχοποίησης και αυτομαστίγωσης είναι κάθε άλλο παρά κερδοφόρα για την ατομική όσο και την συλλογική εξέλιξη και ευημερία. Η λύση ίσως θα επερχόταν με την ανοιχτή συμμετοχική παρατήρηση και ανοικτή εξιστόρηση των πληγών μας με λιγότερή επίκριση αλλά με διάθεση για καλυτέρευση της υπάρχουσας κατάστασης. Πρέπει όταν εντοπίζουμε τον ρατσισμό όπου τον συναντάμε, ιδιαίτερα τον δικό μας εσωτερικευμένο ρατσισμό, το μίσος για το εαυτό μας και τα συμπλέγματα που έχουν παραχθεί ενδεχομένως από τις κοινωνικές πρακτικές. Αυτή η εσωτερική κατάσταση που όταν την βιώνουμε βαθιά στεφόμαστε εναντίων των ομοίων μας.
– Πιστεύεις ότι η έκθεση ατόμων ΛΟΑΤΚΙ+ και διαφορετικής σεξουαλικής έκφρασης στη δημόσια σφαίρα μέσω διάφορων εκπομπών όπως το GNTM ή για παράδειγμα τη διαφήμιση της Pantene, συμβάλλουν στο ξεπέρασμα των προκαταλήψεων περί ομορφιάς ή ότι αντίθετα ενισχύουν τον κοινωνικό στιγματισμό;
Στην διάρκεια των δεκαετιών του ’80 και του ’90 τα ΜΜΕ παρήγαγαν κατ’ εξακολούθηση μέσα από πρακτικές, αναπαραστάσεις και αφηγήσεις σε ένα δυσμενές κλίμα για τις ετερότητες και ιδιαίτερα τα τρανς υποκείμενα. Μέσα από αυτές τις διαδικασίες συγκροτήθηκε μια κοινή γνώμη και ένα μιντιακό σώμα που ήταν αδηφάγο για κατανάλωση εικόνων τρανς να “ξεμαλλιάζονται’’ , σε τηλεοπτικά παράθυρα, να απολογούνται για τον τρόπο ύπαρξης και έκφρασης τους, να λογοδοτούν και να εξομολογούνται μέσα από ένα ηδονοβλεπτικό φακό. Από τότε μέχρι σήμερα φαινομενικά οι συνθήκες έχουν αλλάξει ή έχουν συγκαλυφθεί.
Όσον αναφορά την σύγκριση ανάμεσα σε αυτά τα δυο τηλεοπτικά προϊόντα, διέπομαι από την πεποίθηση ότι, ενδεχομένως και τα δυο Project έχουν κοινή την βάση ενός μαρκετίστικου εγχειρήματος. Που στόχο έχει να πουλήσει και να τραβήξει ακόμα και την αρνητική προσοχή. Αυτό δεν είναι άλλο από το γνωστό δίπολο της έλξης/ απώθησης της LGBTQ+ ταυτότητας. Η κοινωνία υπόκειται σε εξωτερικές πιέσεις όταν κάτι δεν ανταποκρίνεται στους συστημικούς κανόνες και είναι εν δύναμη εναντίον της. H οντότητα των σωμάτων με στοιχεία ετερότητας ή το σώμα στο μεταίχμιο, αποτελεί εμπόδιο αντίστασης στον ταξινομητή και αυτό επιφέρει πνευματική δυσφορία. Το υποκείμενο της LGBTQ+ κοινότητας λειτουργεί ως σύνορο που προκαλεί μια ρήξη, στην κοινωνική καθιερωμένη δομή και ευταξία, και αυτό επιφέρει χάος. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η διαφήμιση της Pantene εάν είχε κάτι τέτοιο στα σκαριά της το έκανε με ιδιαίτερη προσοχή ευαισθησία και χωρίς να είναι έκδηλο στο κοινό της.
Η Pantene έδωσε θέσεις εργασίας στην κοινότητα, χρηματοδότησε την επαναλειτουργία της γραμμής ‘’1528, ΔΙΠΛΑ ΣΟΥ’’ για την παροχή υπηρεσιών στήριξης σε άτομα και τις οικογένειες του που το έχουν ανάγκη. Με αυτόν τον τρόπο φάνηκε ότι, η εταιρία συμμερίζεται τις άποψης του κοινού στο οποίο θέλει να απευθυνθεί. Όταν επιλεγώ να προβάλω μια έκφραση ταυτότητας και αναπαράστασης αυτομάτως αποκλείω όλες τις υπόλοιπες. Η επιλογή του cast για εμένα σε αυτή την περίπτωση έχει εξαιρετική δυναμική και απήχηση. Ως προς την εμφάνιση αλλά και ως προς τις ιδιότητες των ατόμων αφήνοντας παραπάνω ευκαιρίες για πολλές διαφορετικές ταυτίσεις και υιοθετήσεις ταυτότητας.
Σε αντιδιαστολή το GNTM αποδείχτηκε ένα κατά βάση κουιροφοβικό προϊόν το οποίο αναπαρήγαγε ακραία στερεότυπα όπως του φαινομένου της γυάλινης οροφής και μας έδειξε ξεκάθαρα το σκεπτικό μερίδας ανθρώπων που αντιπροσωπεύουν ενδεχόμενος το μεγάλο ποσοστό της μόδας. Η δικαιολογία δεν είσαι για ‘’εδώ είσαι για το εξωτερικό”, υπόρρητα δίνει το μήνυμα ότι δεν υπάρχει χώρος για αυτού του είδους έκφραση στην Ελλάδα. Ούτε εντός αλλά ούτε και εκτός μόδας και αποτελεί εν δείκτη συγκεκαλυμμένου ρατσισμού. Στο GNTM ήταν ιδιαίτερα έκδηλη η πρακτική των ΜΜΕ που εργαλειοποιούν τις “ιδιαιτερότητές“ του κάθε ανθρώπου περισσότερο για να κάνουν αίσθηση. Συχνά κατηγοριοποιούν και χρησιμοποιούν ετικέτες με βάση τα χαρακτηριστικά που διαθέτει το κάθε άτομο για να τον παρουσιάσουν στο ευρύ κοινό.
Κλείνοντας, αυτή η διαφήμιση αποτελεί ένα μικρό παράθυρο σε χρόνια διεκδικήσεων για ορατότητα συμπερίληψη θέση εργασίας και έκφρασης ακόμη και εκφοράς δημοσίου λόγου και εκτιμώ ότι θα αποτελέσει την αρχή του νήματος και σε άλλες παραγωγές. Καθώς μεγάλο ήταν και το μέρος αποδοχής τους κόσμου.
– Κλείνοντας, θα ήθελα τη δική σου οπτική σχετικά με το περιστατικό της βραδιάς των Όσκαρ με πρωταγωνιστές τους Chris Rock, Will Smith και Jada Pinkett, παρά το γεγονός ότι έχει σχολιαστεί ποικιλοτρόπως από τα ΜΜΕ.
Κατά την γνώμη μου λανθασμένα θεωρείται πλέον παρωχημένο το συγκεκριμένο συμβάν από δημοσιογραφική σκοπιά και κρίνω σκόπιμο να δηλώσω την δική μου οπτική πάνω σε ένα ζήτημα που απασχόλησε σε μεγάλο βαθμό την ευρύτερη ‘’κοινότητα’’ των ανθρώπων που έχουν αισθητή απώλεια των μαλλιών στο ορατό της κεφαλής. Εκεί που θα ήθελα να σταθώ δεν είναι τόσο στην πράξη του Smith, που είναι προϊόν μιας απόκρισης του συναισθηματικό νου όπως το ονομάζουμε στην ψυχολογία, πράγμα που θεωρώ ότι έδρασε αρνητικά ως προς της υποστήριξη της Jada, όσο στο σώμα της Pinkett και το ρόλο που κατέχει στο δημόσιο χώρο.
Η γυναίκα αυτή βίωσε αυτό που λίγο πολύ έχουν βιώσει πολλές γυναίκες στην προκείμενη περίπτωση με το υποκείμενο νόσημα της αλωπεκίας και αναφορικά με τον κακοποιητικό λόγο και την έμμεση νομιμοποίηση του μέσω της σάτιρας. Για την επαναδιαπραγμάτευση της θηλυκότητας τους μέσω της εξωτερικής απώλειας των μαλλιών, εάν είναι αρκετά γυναίκες, εάν είναι σεξουαλικές και ποθητές μέσα από το ανδρικό βλέμμα και πρίσμα επιθυμίας.
Εδώ γεννούνται δυο ερωτήματα έχουμε φτάσει σε ένα σημείο στο οποίο μπορούμε να αποδεχθούμε τέτοιου είδους ‘’αστεία’’ στο δημόσιο λόγο; Έχουν αποκτήσει τα υποκείμενα με αλωπεκία την πλήρη αποδοχή χωρίς διακρίσεις από το οικογενειακό, εργασιακό ή κοινωνικό περιβάλλον ώστε να έχουν αυτήν την ευχέρεια, να γίνονται δέκτες τέτοιου είδους σχολιασμών από ανθρώπους που δεν κατέχουν το βίωμα και κατά συνέπεια όλα τα αρνητικά ή θετικά συμφραζόμενα που ενέχει αυτό;
Αρκετά άτομα, με το υποκείμενο νόσημα της αλωπεκίας είπαν ότι δεν είχαν απαραίτητα κάποιο ζήτημα με το συγκεκριμένο αστείο, αυτό ίσως έχει να κάνει με την απόκτηση είτε κοινωνικού κεφαλαίου είτε λόγο ενός ισχυρού πλέγματος φροντίδας και αγάπης από τον στενό και μη κύκλο του ατόμου. Όμως, θεωρώ ότι σε αυτές τις συνθήκες πάντα πρέπει να αναγνωρίζουμε και να αναλογιζόμαστε τα προνόμια μας και να μπαίνουμε στην θέση ενός ατόμου, που ενδεχόμενος να είναι πιο ευάλωτο από εμάς.
Ακόμη το σώμα της Jada σαν άτομο με αλωπεκία αλλά και σαν θηλυκότητα, επέπεσε σε ακραίο σχολιασμό ή εάν θέλετε ακόμα και κανιβαλισμό δαιμονοποίηση κλπ. Για άλλη μια φορά το σώμα μια γυναίκας εργαλειοποιήθηκε και έγινε καμβάς για την παροχή απόψεων ανθρώπων που δεν έχουν καμία σχέση με την εμπειρία του ατόμου. Το σώμα αγνοημένο από την κυρίαρχη μιντιακή κουλτούρα βασισμένη σε μια επιλεκτικά συγκροτημένη ανδροκεντρική ιστορία. Υποβιβάστηκε η γνώμη της και το βίωμα της μπήκε σε δεύτερη θέση. Σε μια θέση εν δυνάμει, αδύναμου ανθρώπου να εκφέρει την γνώμη του και να εκφραστεί με τον τρόπο και τον χρόνο τον οποίο επιθυμεί.
Σημαντικό επίσης, είναι να διακρίνουμε και τις προθέσεις των ΜΜΕ απέναντι στην κοινότητα. Για παράδειγμα καλούσαν ανθρώπους να εκπροσωπήσουν την κοινότητα για να μοιραστούν κακοποιητικές και δραματικές ιστορίες σε συναισθηματικά φορτισμένο τόνο για την τέρψη του κοινού ή όντως η πρόθεση ήταν η πολυφωνία και η ορατότητα για την ανάδειξη του συγκεκριμένου ζητήματος;