Ο STMTS (Σταμάτης) ανήκει στη γενιά των καλλιτεχνών που βγήκαν από τα σπλάχνα των γειτονιών της Αθήνας των μνημονίων. Ήταν από εκείνα τα παιδιά που τριγυρνούσε στην πόλη με skate και ποδήλατα, αναζητώντας έμπνευση στα εγκαταλελειμμένα κτίρια. Πρώτη φορά τον συνάντησα  την περίοδο που με τα γκράφιτι του στήριζε το έργο των Γιατρών του Κόσμου. Είχε ήδη γεμίσει την πόλη με τα «παιδιά του» που χαμογελούσαν πλατιά  και κοιτούσαν λοξά πάνω στους τοίχους. Το hipster μωρό του που έβγαζε τη γλώσσα στον κόσμο έγινε viral όταν ο Σταμάτης ήταν ακόμα 18 ετών. Το έργο με τίτλο “I love life” δημοσιεύθηκε στους New York Times ως εικονογράφηση σε ένα άρθρο για την οικονομική κρίση στην Ελλάδα.

Λίγα χρόνια μετά, ο Σταμάτης αποφοίτησε από την Ανώτατή Σχολή Καλών Τεχνών και σταδιακά διείσδυσε στα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου. Από το National Hellenic Museum στο Σικάγο μέχρι τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση. Παράλληλα συμμετείχε σε διεθνείς εκθέσεις όπως οι Art New York και συνεργαζόταν με ΜΚΟ και άλλους φορείς. Στο τέλος της περασμένης άνοιξης, έκανε την πρώτη του ατομική έκθεση με τίτλο “Power of Innocence” στην Avant Gallery της Νέας Υόρκης. Τώρα ετοιμάζει μια μεγάλη τοιχογραφία σε κεντρικό σημείο της Αθήνας και φτιάχνει πίνακες για τους πελάτες του στην αμερικανική μητρόπολη. Παρά τα όσα έχει πετύχει σε διεθνές επίπεδο, ο STMTS, ένας κατά κοινή ομολογία σημαντικός street artist και εικαστικός δεν μπορεί να βιοποριστεί από την τέχνη του στην Ελλάδα…Η Αθήνα, λέει, δεν είναι βιώσιμη. Είναι όμως πάντα εμπνεύσιμη…

– Αν ξάπλωνες ως εικαστικός στον καναπέ του ψυχαναλυτή, τι θα έλεγες πως σε οδήγησε στο street art;

Η αγάπη μου για την πόλη, για τη συγκεκριμένη πόλη με τη συγκεκριμένη αισθητική και τις συγκεκριμένες αντιθέσεις. Μου άρεσε πάντα η  κουλτούρα του δρόμου, τα συνθήματα, οι αφίσες.

– Δεν έχεις κλείσει τα 30 και είσαι σχεδόν γνωστός σε όλο τον κόσμο. Θυμάσαι  πως ξεκίνησαν όλα…δηλαδή την πρώτη φορά που θέλησες να ζωγραφίσεις τους τοίχους;

Ξεκίνησα να ζωγραφίζω αυθόρμητα καθαρά για την ευχαρίστηση μου και χωρίς να βλέπω κάτι στα σοβαρά στις τελευταίες τάξεις του Λυκείου. Αυτό που μου αρέσει και επιχειρώ μέσα από τα έργα μου είναι να δημιουργήσω ένα δικό μου προσωπικό, εικαστικό κόσμο με φανταστικές συνθέσεις που επινοώ.

– Στον κόσμο αυτό κυριαρχούν από τότε που σε θυμάμαι οι παιδικές φιγούρες. Γιατί;

Στόχος μου είναι να φτιάξω ένα δικό μου κόσμο, τόσο σε τεχνικό όσο και θεματολογικό επίπεδο. Τα παιδιά συμβολίζουν την αγνότητα και την αθωότητα και παράλληλα τα παρουσιάζω δυναμικά και αποφασιστικά. Μου αρέσει να δημιουργώ μια ειρωνική αντίθεση. Μέσα από τις παιδικές φιγούρες ερμηνεύω τον κόσμο που ζούμε.

– Πως επιλέγεις το χώρο που θα κάνεις το κάθε έργο σου;

Αν πρόκειται για ένα έργο χωρίς άδεια, δηλαδή για αυτόνομη και αυτοσχεδιαζόμενη δράση, κοιτάω πάντα να είναι ένα κτίριο εγκαταλελειμμένο, ακαλαίσθητο, ένα κτίριο φάντασμα, που έχει μείνει ξενοίκιαστο. Επιλέγω κτίρια απεριποίητα για να τα ομορφύνω.

–  Δεν βιώνεις ματαίωση όταν καταστρέφουν ένα έργο σου σε δημόσιο χώρο;

Είμαι απόλυτα συμφιλιωμένος με το ότι το έργο μου στο δημόσιο χώρο μπορεί να καταστραφεί μέσα σε μια ώρα. Είναι η φύση της συγκεκριμένης τέχνης. Μου αρέσει όταν αλλοιώνεται το έργο μου μέσα στο χρόνο. Δεν με πειράζει αυτή η φθορά. Τη γνωρίζω. Όταν κάνω πίνακες στο στούντιο είναι διαφορετικά. Εκεί ξέρω πως δεν θα υποστούν φθορά κα πως δεν θα τους χαλάσει κανένας.

– Καταρρίπτεις ή επιβεβαιώνεις το στερεότυπο του θυμωμένου street artist;  

Όχι! Δεν είχα θυμό. Είχα προβληματισμό. Μου αρέσει να μου λένε «ρε φίλε σχεδίασες όλα αυτά που είχα στο μυαλό μου». Στην τέχνη υπάρχουν πράγματα που σου βαράνε την ψύχη κατευθείαν και δεν μπορείς να τα πεις με λέξεις .

– Το Street Art έχει συνδεθεί ωστόσο με το θυμό.

Δεν θα διαφωνήσω, όταν υπάρχει θυμός, απόγνωση, στεναχώρια και κοινωνικό αδιέξοδο σίγουρα η τέχνη του δρόμου είναι μια δίοδος έκφρασης

– Έχεις πει πως θέλεις να σε θυμούνται για το στίγμα σου. Ποιες  απ’ όλες τις ιδέες είναι αυτές που θα ήθελες να μείνουν;

Το θέμα των σχέσεων των ανθρώπων μεταξύ τους και η σχέση του ανθρώπου με τη φύση.  Θέλω και να προβληματίσω είτε με μια διάθεση χιούμορ, είτε με αλληγορική διάθεση.

– Θα πήγαινες να κάνεις μια τοιχογραφία στο Κιέβο; Και αν ναι τι θα έκανες;

Ναι, θα έκανα. Θέλει σκέψη το τι θα έκανα. Δεν θα έκανα κάτι που συμβολίζει την ειρήνη. Θα ήταν γραφικό. Θα ήθελα κάτι να προβληματίσει. Μας βάζουν και σφαζόμαστε για δικά τους συμφέροντα. Θέλω να αφήσω πίσω μου ερωτηματικά.

– Τι τοιχογραφία θα έφτιαχνες στο Κρεμλίνο;

Στο Κρεμλίνο δεν  θα μπορούσα να κάνω την τοιχογραφία που θα ήθελα. Για να είμαι ειλικρινής δεν θα έκανα καμία τοιχογραφία στο Κρεμλίνο. Δεν με εμπνέει. Ούτε ιδεολογικά πάει ούτε αισθητικά.

– Κάνεις κοινωνικό Street Art. Τι αισθάνεσαι πως πετυχαίνεις μέσα από αυτό;

Το Street Art, εκτός από την καθαρά διακοσμητική πλευρά του που μπορεί να αναβαθμίσει το δημόσιο χώρο, μπορεί να λειτουργήσει ως εργαλείο ή μέσο επικοινωνίας ιδεών και μηνυμάτων με το ευρύ κοινό. Υπηρετεί την ελεύθερη έκφραση.

– Σε προσωπικό επίπεδο που σε βοηθάει αυτό το είδος τέχνης;

Στην έκφραση. Η τέχνη μου για μένα είναι διάλογος. Είναι επικοινωνία. Ως παιδί δεν ήμουν καλός μαθητής. Μου άρεσαν μόνο δυο τρία μαθήματα. Μου άρεσε να τριγυρνάω στην πόλη, με skate και ποδήλατα. Μου άρεσε η αστική κουλτούρα. Έβρισκα ένα παρκάκι, έπαιρνα κάτι από το περίπτερο και άραζα με την παρέα μου σε ένα  παγκάκι. Μας  άρεσε να βρίσκουμε μια καινούργια γειτονιά. Μέσα μου,   αυτή η γύρα δημιουργούσε μια αισθητική. Έβρισκα μια νέα ομορφιά και με μάγευε.  Μετά αποφάσισα να δώσω στην Καλών Τεχνών. Έκανα προετοιμασία με συνέπεια. Πέρασα με την πρώτη. Με βοήθησε η ψυχολογία που είχα. Και να μην πετύχαινα δεν θα ερχόταν το τέλος του κόσμου. Και πέτυχα.

– Σε τι σε ωθούσαν να στραφείς οι καθηγητές της Σχολής;

Η σχολή με βοήθησε μόνο σε επίπεδο βιβλιοθήκης και επιρροών. Με βοήθησε να μάθω τι δεν μου αρέσει να είμαι. Από εκεί και πέρα η σχολή ήταν εμπόδιο στον τομέα μου. Αυτό που ξεκάθαρα με βοήθησε ήταν το ίντερνετ. Αν το αξιοποιήσουμε σοβαρά μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα και μορφωτικά και επαγγελματικά. Αν ξαναγυρνούσα το χρόνο πίσω δεν ξέρω αν θα πήγαινα στη Σχολή. Υπήρχε περίοδος που πήγαινα παράλληλα σε σχολή εφαρμοσμένων τεχνών με υποτροφία. Δεν με κάλυπτε η Καλών Τεχνών. Δεν κάλυπτε αυτά που αναζητούσα. Ήθελα να ανακαλύψω ένα δικό μου κόσμο. Δεν ήθελα να με μπλοκάρει αυτό.

– Οι γονείς σου πως αντιμετώπισαν την επιλογή σου;

Στην αρχή δεν είχαν ιδέα τι κάνω. Μου είπαν να προσέχω να μη κάνω βανδαλισμούς και να μη συμμετέχω σε κάτι αρνητικό. Είχαν άγχος και προβληματισμό. Ήθελαν να κάνω κάτι ασφαλές.

– Δεν ένιωσες ποτέ κίνδυνο κάνοντας τέχνη  -όχι νόμιμη- σε δημόσιο χώρο ;

Όχι, γιατί πάντα επέλεγα έναν χώρο εγκαταλελειμμένο. Αν με σταματούσε κάποιος θα ήμουν διατεθειμένος να σταματήσω. Δεν θέλω να επιβάλλω τίποτα και σε κανέναν. Κάνω τέχνη σε μια πόλη που νιώθω πως το χρειάζεται.

– Πες μας μερικές αγαπημένες σου γειτονιές στην πόλη..

Μου αρέσει η περιοχή του Κεραμικού, του  Μεταξουργείου,  του Βοτανικού, του Ψυρρή. Μου αρέσει και το Παγκράτι, το Κουκάκι, τα Πετράλωνα, τα  Εξάρχεια, ο Ταύρος, η Πατησίων.

– Τι λες σε αυτούς που ακόμα αναρωτιούνται αν το street art είναι τέχνη ή βανδαλισμός;

Αν έκανα κάτι αυθαίρετο σε ένα διατηρητέο κτίριο και το κατέστρεφα θα ήταν βανδαλισμός.  Δεν κάνω αυτό. Και γενικά το street art σαν ρεύμα έχει ξεφύγει από το βανδαλισμό.  Η κοινωνία το έχει αγκαλιάσει. Έχει γίνει όχι μόνο νόμιμο αλλά και εμπορικό. Η Ελλάδα έχει πάει στο άλλο άκρο από ότι ήμασταν παλιότερα.  Είναι στα χέρια των καλλιτεχνών αν θα το κρατήσουν ψηλά ή αν θα το φτηνύνουν

– Βιοπορίζεσαι από την τέχνη σου;

Βιοπορίζομαι από την τέχνη αλλά όχι στην Ελλάδα. Βιοπορίζομαι από το εξωτερικό, κυρίως από την Αμερική. Κάνω πίνακες και τους πουλάω. Έκανα πρόσφατα έκθεση στη Νέα Υόρκη.  Έκανα κατά παραγγελία τοιχογραφίες στη Μέση Ανατολή, στο Ντουμπάι. Στην Ελλάδα οι δουλειές είναι ευκαιριακές και όχι καλοπληρωμένες. Στην Ελλάδα για μια τοιχογραφία τα χρήματα είναι ελάχιστα. Η Αθήνα είναι εμπνεύσιμη πόλη  για αυτόνομες δράσεις αλλά δεν είναι βιώσιμη.

– Η Ελλάδα σου έχει βάλει εμπόδια και στην έκφραση, ιδίως αν κάνεις τη σύγκριση με τις χώρες του εξωτερικού που έχεις δραστηριοποιηθεί;

Όχι, ίσα ίσα έχω δεχτεί θετικά σχόλια άλλα και βοήθεια. Νομίζω ότι έξω στις περισσότερες πόλεις της Δύσης είναι πιο αυστηρά τα πράγματα, αλλά παίζει ρόλο και πού στοχεύει η δράση του καλλιτέχνη, δηλαδή αν ο στόχος είναι να προσφέρει σεβόμενος την ίδια την πόλη και τον κόσμος της και όχι ο βανδαλισμός, τότε δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα.

– Για πολιτική τοιχογραφία σε έχουν προσεγγίσει;

Όχι γιατί δεν με ενδιαφέρει και είναι επικίνδυνο στο δημόσιο χώρο γιατί θα γίνεις γραφικός. Και αυτό είναι φτηνό. Με προσεγγίζουν για κοινωνικά θέματα. Ο Μίκης Θεοδωράκης ήταν λαϊκός αλλά δεν κατέβηκε στο λαό. Τον ανέβασε σε ένα υψηλότερο επίπεδο.

– Δουλεύεις με άλλους ή μοναχικά;

Ο δρόμος του καλλιτέχνη είναι μια μοναχική πορεία

– Σε ποιες πόλεις έχεις κάνει τέχνη δρόμου;

Στην Μπολόνια και στην Ουάσιγκτον.

– Σε ποια άλλη πόλη  θα σου άρεσε να ζωγραφίσεις τους τοίχους;

Στις αμερικανικές πόλεις όπως το Μπρούκλιν, το Ντιτρόιτ, το Παρίσι, το Βερολίνο, τη Νέα Υόρκη.

– Περίμενες όλη αυτή την πορεία πριν καν ξεκινήσει πεις 30…

Όχι, δεν το περίμενα. Το ένα έφερε το άλλο.

– Τι ετοιμάζεις τώρα;

Ετοιμάζω μια τοιχογραφία σε κεντρικό σημείο της Αθήνας. Νόμιμη και μεγάλων διαστάσεων. Αφορά έναν από τους 17 στόχους του ΟΗΕ. Αναφέρομαι στους στόχους βιωσιμότητας που θα σώσουν τον πλανήτη και την ανθρωπότητα. Παράλληλα δουλεύω μια νέα σειρά από πίνακες για την γκαλερί που με αντιπροσωπεύει στις ΗΠΑ.

– Θα μας αποκαλύψεις το σημείο;

Λίγο αργότερα…