Το καλοκαίρι που μας πέρασε, λίγο πριν φύγω για διακοπές, μια πολύ αγαπημένη φίλη μου χάρισε το μυθιστόρημα του Sam Albatros, «Ελαττωματικό Αγόρι». Το είχα ακούσει. Μάλιστα, είχα δει και μια performance του Sam λίγους μήνες πριν, κατά τη διάρκεια της οποία απήγγειλε κομμάτια από το βιβλίο και μου είχε κινήσει το ενδιαφέρον. Το βιβλίο έκτοτε μπήκε στη λίστα μαζί με όλα εκείνα τα βιβλία που ήθελα να διαβάσω.
Το έπιασα ένα πρωί καθισμένη σε μια παραλία και το διάβασα μονορούφι. Όταν σήκωσα τα μάτια μου από το βιβλίο κόντευε να σουρουπώσει. Ύστερα, για πολύ καιρό σκεφτόμουν πως θα ήθελα πολύ να γνωρίσω το Sam Albatros και – γιατί όχι; – να του πάρω μια συνέντευξη. Δώσαμε ιντερνετικό ραντεβού ένα βραδάκι, αφού θέλαμε κι οι δυο χρόνο για τα γραψίματά μας το πρωί.
Όταν μιλάς μαζί της, τα πράγματα δεν είναι καθόλου τυπικά. Όπως και το ελαττωματικό της αγόρι, έχει μια τεράστια ειλικρίνεια. Μιλήσαμε για τις πτυχές του εαυτού της, τις πολλές και διαφορετικές ιδιότητές της και συνδεθήκαμε μέσω της Britney Spears.
– Μου είπες πως γράφεις αυτόν τον καιρό τα πρωϊνά. Να περιμένουμε καινούριο βιβλίο;
Ναι!!! Δεν μπορώ, όμως, να πω πολλά ακόμα γι’ αυτό.
– Ποιες αντωνυμίες θέλεις να χρησιμοποιώ?
Όλες τις χρησιμοποιώ, όλα τα σφάζω όλα τα μαχαιρώνω. Το μόνο που με ενοχλεί είναι να με αποκαλούνε «κύριο».
– Το μοιράστηκες και στο Instagram πρόσφατα αυτό.
Ναι, γενικά και πριν από αυτό. Ειδικά όταν πρόκειται για επίσημη συνομιλία και κάποιοι μου γράφουν για παράδειγμα «Αξιότιμε κύριε Albatros», είμαι σε φάση «Εγώ αξιότιμος; Εγώ που το πρώτο μου καλλιτεχνικό project λεγόταν “Aδερφή”;!». Πώς σου φαίνεται; Λες να μου αρέσουν τέτοιοι τίτλοι; (γέλια)
– Ποιοι είναι οι συμβολισμοί πίσω από την περσόνα του Sam Albatros και τι έχει να πει η δημιουργία της σε σχέση με το δικό σου καλλιτεχνικό ταξίδι;
Είμαι ένα ταξιδιάρικο πουλί δηλαδή; Αυτό εννοείς; (γέλια) Πρώτα απ’ όλα, αποφάσισα να μην χρησιμοποιήσω το κανονικό μου όνομα γιατί ακριβώς πρόκειται για μία περσόνα, το οποίο σημαίνει ότι μπορώ να φτιάξω οτιδήποτε θέλω εγώ. Μου είχε φανεί πάρα πολύ γοητευτικό εκείνη την περίοδο. Tο να μπορείς να αναδημιουργείς, να ανακατασκευάζεις την ταυτότητά σου είναι κάτι πολύ millennial, κάτι πολύ GenZ και ειδικά για ανθρώπους οι οποίοι στην πραγματική τους ζωή δυσκολεύονται, όπως είχα δυσκολευτεί κι εγώ σαν παιδί που μεγάλωσε σε επαρχία όντας queer. Συνεπώς, σίγουρα το βρίσκω πολύ λογικό το ότι κατέληξα να χρησιμοποιώ το Sam Albatros. Τώρα, το τι μπορεί να σημαίνει και ποιοι οι διάφοροι συμβολισμοί που μπορεί να έχει, θα έλεγα ότι είναι πολύ προσωπικοί. Όχι τόσο με την έννοια ότι σημαίνει κάτι πάρα πολύ σημαντικό για μένα και δεν θέλω να σας πω. Απλά θεωρώ ότι αν ξεκίνησα με κάτι πολύ συγκεκριμένο στο μυαλό μου, έναν συγκεκριμένο συμβολισμό, αυτός είχε νόημα εκείνη την περίοδο που το έφτιαχνα. Τώρα έχει αλλάξει, για παράδειγμα. Οπότε για ‘μένα αυτή τη στιγμή δεν συμβολίζει κάτι το όνομα. Θυμίζει κάτι από το παρελθόν μου, αλλά μέχρι εκεί.
– Διαβάζοντας το βιβλίο, μιας και είμαι κι εγώ millennial, ταυτίστηκα αρκετά, είδα πάρα πολύ και τον εαυτό μου στα κομμάτια που αναφέρεσαι στην Britney Spears, για παράδειγμα. Από όλα λοιπόν όσα διαμόρφωσαν αυτή τη γενιά των millennials, τι ξεχωρίζεις, τι κρατάς ακόμα;
Κρατάω την Britney Spears! Πρέπει να ήταν το πρώτο cd που μου αγόρασαν ποτέ νομίζω. Μεγαλώνοντας στη γνωστή ελληνική επαρχία και ακούγοντας όλα αυτά τα σχόλια, παραδείγματος χάρη «Γιατί ακούς Britney Spears; Άκου και λίγο Βασίλη Καρρά» ξέρω ’γω ή οτιδήποτε τέτοιο, που παρεμπιπτόντως μου το έχουν πει, τους απαντούσα ότι εμένα μου αρέσει η Britney Spears σαν γυναίκα. Τέλος πάντων, αυτό εσωτερικεύθηκε και για πάρα πολλά χρόνια μου δημιουργήθηκε μια μεγάλη απέχθεια. Δηλαδή, εκεί στα 14-15 μου την είχα αποτάξει τη Britney, θεωρώντας την κάτι κατάπτυστο, θεωρώντας την κάτι ανάξιο λόγου, κακή ποιότητα μουσικής κτλ, κτλ… Και μου πήρε αρκετά χρόνια για να καταλάβω για ποιο λόγο τα σκεφτόμουν όλα αυτά. Ο πρώτος προφανής λόγος ήταν αυτή η εσωτερικευμένη ομοφοβία, αλλά ο δεύτερος και λιγότερο προφανής λόγος ήταν αυτή η έννοια της υψηλής τέχνης, της υψηλής κουλτούρας που μας πλασάρουν συνέχεια στην Ελλάδα, όπου, ξέρεις, οτιδήποτε δεν έχει να κάνει με αρχαία Ελλάδα ή ποίηση είναι κατάπτυστο. Μου πήρε πολλά χρόνια να καταλάβω, πρώτον, τον εαυτό μου, ότι δηλαδή δεν πειράζει να ακούω Britney Spears, είμαι πουστάρα έτσι κι αλλιώς, μου ταιριάζει μια χαρά. Και δεύτερον το ότι, επειδή έγραφα πάρα πολλά χρόνια ποίηση – είχα ξεκινήσει κοντά στα 15-16 μου – δεν μου στερεί κάτι το να ακούω Britney Spears και ταυτόχρονα να γράφω ποιήματα. Ναι μεν ξέρω ότι υπάρχει αυτό το στυλ του σοβαρού διανοούμενου στην Ελλάδα, αλλά δεν χρειάζεται εγώ να ενστερνιστώ κάτι τέτοιο. Δεν χρειάζεται να είμαι ένας σοβαροφανής άνθρωπος, δεν θέλω να είμαι ένας σοβαροφανής άνθρωπος που πλασάρει μόνο μια πλευρά του εαυτού του και μας πουλάει υψηλή τέχνη, ενώ στην πραγματικότητα δεν ξέρει που του παν τα τέσσερα. Μπράβο στην Britney που τραγουδάει, χορεύει και κάνει όλα αυτά τα πράγματα και, να σου πω την αλήθεια, έτσι βλέπω και τον εαυτό μου.
– Ισορροπείς πάρα πολύ καλά ανάμεσα στην ιδιότητα του ακαδημαϊκού και την ποπ κουλτούρα και, νομίζω, είναι σοβαρό statement αυτό για τα ελληνικά δεδομένα.
Μα είμαστε όλοι πάρα πολλά πράγματα και αυτό με εκνευρίζει πάρα πολύ με αυτούς τους σοβαροφανείς ανθρώπους, που θεωρούν τους εαυτούς τους ανθρώπους της λογοτεχνίας και οι οποίοι είναι τελικά και αυτοί που γράφουν τη χειρότερη λογοτεχνία. Γιατί για να γράψεις κάτι που ενδιαφέρει τον κόσμο σημαίνει ότι πρέπει να ζεις στην εποχή σου. Τα ’λέγε κι ο Ρεμπώ. Έλεγε «Il faut être absolument moderne». Πρέπει να είμαστε εντελώς μοντέρνοι σε ό, τι κάνουμε. Η αγάπη μου λοιπόν για τη Britney Spears συμβολίζει αυτή την έννοια του ότι δεν είμαστε ένα πράγμα, μπορούμε να είμαστε πολλά, μπορούμε να έχουμε πολλά ενδιαφέροντα και δεν υπάρχει κανένας λόγος να πλασάρουμε τον εαυτό μας μονόπλευρα.
– Μου είπες πριν από λίγο ότι ξεκίνησες να γράφεις ποίηση στα 15. Ήταν πάντοτε στα σχέδια σου να γράψεις και μυθιστόρημα ή προέκυψε στην πορεία;
Εγώ πρώτα απ’ όλα έγραφα ποίηση εκείνη την περίοδο σαν έναν τρόπο να διαχειριστώ τα συναισθηματικά μου θέματα, όντας ένα παιδί που δεν το καταλάβαιναν οι γονείς του, όντας ένα παιδί με διάφορα queer ζητήματα. Από εκεί ξεκίνησε η όλη μου επαφή με τη συγγραφή. Δεν έγραφαν ούτε οι γονείς μου ούτε κανένας. Απλά με τράβηξε κατά κάποιο τρόπο, δεν ξέρω γιατί. Θυμάμαι τον εαυτό μου μικρό να λέει σε μια ξαδέρφη μου «Εγώ δεν θέλω να γίνω φιλόλογος, εγώ θέλω να γίνω εχθρόλογος». Το μυθιστόρημα προέκυψε στην πορεία. Μου γεννήθηκε μια διαφορετική ανάγκη. Άλλωστε, καθώς μεγαλώνουμε αλλάζουν και οι ανάγκες μας. Συνεπώς, νομίζω ότι υπήρξε μια εξέλιξη της γραφής μου από το πιο ποιητικό και κλειστό είδος λόγου, το οποίο έχει να κάνει και με τη σοβαροφάνεια που έλεγα πριν, στην πιο ανοιχτή φόρμα. Άρχισε να με ενδιαφέρει να καταλαβαίνουν οι άλλοι άνθρωποι τι γράφω, δεν με ενδιέφερε να είμαι ελιτιστής. Ήταν μια στροφή γενικότερη που προέκυψε από τη μεταστροφή της προσωπικότητάς μου.
– Περίμενες τέτοια αποδοχή όταν έγραφες το «Ελαττωματικό Αγόρι»;
Ακόμα δεν καταλαβαίνω την αποδοχή που έχει, να σου πω την αλήθεια. Γιατί τυχαίνει, για παράδειγμα, να γνωρίζω κόσμο που μου λέει ότι έχει διαβάσει το βιβλίο και ακόμα ξαφνιάζομαι ευχάριστα όταν το ακούω. Τους ρωτάω «Αλήθεια παιδιά; Εμένα γιατί δεν μου τα λέτε αυτά; Εγώ γιατί δεν τα ξέρω;» (γέλια)
– Δεν σου στέλνουν μηνύματα, δεν γίνεσαι αποδέκτης δηλαδή γενικά;
Μου στέλνουν μηνύματα πολύ συχνά, αλλά το ακούω κι από άτομα που δεν το περιμένω. Δηλαδή, τις προάλλες, γνωρίσα ένα άτομο από το χώρο της μόδας και μου είπε ότι γνωρίζει το βιβλίο. Συνεπώς, συνειδητοποιώ ότι έχει φτάσει πολύ πιο μακριά απ’ ότι πίστευα. Σε ένα βαθμό, δεν την περίμενα αυτή την αποδοχή και αυτό το ενδιαφέρον από ένα πιο ευρύ κοινό. Και με σοκάρει ακόμα, η αλήθεια είναι. Βέβαια, ταυτόχρονα περίμενα ότι δεν θα έχω αποδοχή από ανθρώπους που έχουν μια μονοδιάστατη αντίληψη του τι είναι λογοτεχνία, του τι είναι τέχνη, του πώς πρέπει να είμαστε και άλλα τέτοια. Δηλαδή είμαι σίγουρη ότι υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι οι οποίοι, βλέποντας το εξώφυλλο, θεωρούν ότι είναι κάτι κατάπτυστο.
– Το «Ελαττωματικό Αγόρι» έχει προταθεί και για κάποια λογοτεχνικά βραβεία.
Ναι! Όλως παραδόξως. Αρχικά προτάθηκε για τα βραβεία Public κοινού και πλέον είμαι υποψήφια και για το βραβείο «Μένη Κουμανταρέα».
– Πέρα από το τι θα σήμαινε για ’σένα ως συγγραφέα, μια βράβευση δεν θα ήταν και ένα πολύ μεγάλο statement για την ελληνική κοινωνία και τη σύγχρονη εγχώρια μυθιστοριογραφία;
Ναι. Αν και δεν νομίζω ότι θα το πάρω, να σου πω την αλήθεια. Βέβαια, θα ήταν πολύ ωραίο γιατί η εμφάνιση που θα έκανα στην εκδήλωση θα φρόντιζα να είναι ένα statement από μόνη της, με την έννοια ότι ένας συγγραφέας μια χαρά μπορεί να ντύνεται και έτσι, δεν χρειάζεται να πηγαίνουν όλοι με το κουστουμάκι και τη γραβατούλα τους. Ειδικά όταν αυτή η συγγραφέας – για ’μένα μιλώντας – πρεσβεύει και κάτι πάρα πολύ συγκεκριμένο. Θα ήταν ωραία. Αλλά δεν νομίζω ότι θα γίνει. Δεν ξέρω αν η πρόταση για ένα βραβείο ή η βράβευση σημαίνει απαραίτητα κάτι, αλλά θα φρόντιζα η εμφάνισή μου να είναι ένα statement.
– Πέρα από συγγραφέας, είσαι και performer. Έχεις πει όμως αρκετές φορές ότι στο κομμάτι αυτό δυσκολευόσουν αρκετά – ειδικά στην αρχή.
Βάλε καφέ να στα πω (γέλια). Εγώ για αν καταλάβεις ήμουν ένα παιδί το οποίο δυσκολευόταν να πάει στο σούπερ μάρκετ, να μιλήσει με κόσμο που δεν ήξερε. Και το δούλεψα πάρα πολύ σιγά, ξεκινώντας από το πανεπιστήμιο. Ήταν μια περίοδος που έπρεπε να παρουσιάσουμε posters σε επιστημονικά συνέδρια και το προσπάθησα πάρα πολύ με πολλές πρόβες. Σιγά σιγά σιγά, προσπαθώντας να εκθέσω τον εαυτό μου στον κόσμο και να με βάζω σε καταστάσεις που θα χρειαζόταν να μιλήσω με κόσμο που δεν γνώριζα ή σε κοινό, το δούλεψα και τώρα μπορώ να βγαίνω σαν φτερού με μια μάσκα.
– Το απολαμβάνεις τώρα πια?
Όχι, δεν θα το έλεγα (γέλια). Παραμένω εξαιρετικά αγχώδης όταν πρόκειται για σκηνή.
– Πού νιώθεις ασφάλεια;
Πίσω από τον υπολογιστή μου (γέλια). Με αγχώνει η έκθεση, αλλά ταυτόχρονα νιώθω ότι είναι και αναγκαίο κακό για δύο λόγους. Πρώτα απ’ όλα, πρέπει να στηρίξω τη δουλειά μου, είναι αναγκαία προϋπόθεση για οτιδήποτε κάνω – είτε επιστημονικά, είτε καλλιτεχνικά. Πλέον, είμαι λέκτορας και η δουλειά μου είναι να μιλάω σε φοιτητές. Και ο δεύτερος λόγος είναι ότι, ούσα ένα queer άτομο, θεωρώ ότι ήταν πάρα πολύ σημαντικό να βγω και να το κάνω δημόσια, έτσι ώστε να μην περάσει από το μυαλό κανενός ότι φοράω μάσκα και κρύβομαι επειδή φοβάμαι μη φάω ντομάτες ή μη δεχθώ επίθεση. Ήθελα να δώσω την εντύπωση ότι μπορεί να κρύβω το πρόσωπό μου, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι φοβάμαι. Το πρόσωπό μου το κρύβω για άλλους λόγους, καλλιτεχνικούς. Το γεγονός ότι πάλεψα αυτή τη φοβία που είχα, μόνο καλό μου έκανε.
– Το «Ελαττωματικό Αγόρι» θα μεταφραστεί σε άλλες γλώσσες;
Το δουλεύουμε. Με τη μεταφράστριά μου έχουμε ήδη βγάλει το 1/3 του βιβλίου στα Αγγλικά και σκεφτόμαστε πως καλό θα ήταν να τελειώσουμε όλη τη μετάφραση για να σταλεί στους εκδοτικούς οίκους του εξωτερικού. Και έχω και δύο μεταφραστές που δουλεύουν την μετάφραση του βιβλίου στα Ισπανικά. Ταυτόχρονα, παλεύουμε και τα Γερμανικά, καθώς είχα πάρει μια χρηματοδότηση για να μεταφραστούν 20-30 σελίδες από το «Ελαττωματικό Αγόρι» στα Γερμανικά σαν δείγμα. Οπότε υπάρχει μια ελπίδα ότι θα μεταφραστεί και θα κυκλοφορήσει σύντομα.
➭ Το «Ελαττωματικό Αγόρι» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Εστία.
