Ο Φίλιπ Γκλας γεννήθηκε στη Βαλτιμόρη των ΗΠΑ το 1937. Μετά από σπουδές στη Νέα Υόρκη και το Παρίσι ήρθε σε επαφή με την ανατολική μουσική μέσα από το έργο του Ραβί Σανκάρ, αναλαμβάνοντας την διασκευή της μουσικής του στην δυτική μουσική σημειογραφία. Ως το 1974 ο Γκλας ασχολήθηκε με μια σειρά πρωτοποριακών έργων, δημιουργώντας μια ευρεία συλλογή νέων μουσικών έργων για την Mabou Mines Theater Company, συνδημιουργός της οποίας ήταν ο ίδιος (μαζί με τον Λι Μπρούερ). Η περίοδος αυτή κορυφώθηκε με το έργο «Music in twelve parts», το οποίο ακολούθησε η όπερα-ορόσημο «Einstein on the beach» (1976). Η μουσική του στην ταινία του Μάρτιν Σκορτσέζε «Kundum» προτάθηκε για Όσκαρ, ενώ η μουσική του στην ταινία του Πίτερ Γουίαρ «The Truman Show» κέρδισε τη Χρυσή Σφαίρα. Η μουσική δημιουργία του Γκλας για την ταινία του Στίβεν Ντάλντρι «Οι ώρες» προτάθηκε επίσης για Όσκαρ και Χρυσή Σφαίρα. Στις 23 Μαρτίου, ο Glass τιμήθηκε με το βραβείο «Frontiers of Knowledge Award in Music and Opera» από το ίδρυμα The BBVA Foundation και αυτά είναι κάποια από τα λόγια βαθιάς σοφίας και προσωπικής εμπειρίας που μας αφήνει παρακαταθήκη.
Κάθε σπουδαίος καλλιτέχνης είναι μια χώρα προς εξερεύνηση. Όταν δουλεύω μία σύνθεση πάνω σ ´έναν καλλιτέχνη, μελετώ την χώρα που έχει το όνομα του, εγκαθίσταμαι σ’ αυτή. Τη ζω… Ζω τις λεπτομέρειες της. Σκέφτομαι ζώντας μέσα της και σας διαβεβαιώ ότι πολλές σκέψεις που κάνει κάποιος βλέποντας απέξω μια χώρα αλλάζουν όταν εγκατασταθεί σ ´αυτή.
Η ομορφιά είναι ένα είδος πυροβολισμού! Μας βρίσκει κατάματα ή κατάστηθα και μας σκλαβώνει. Εγώ που είμαι Σπάρτακος, ως σκλάβος της ομορφιάς ποτέ δεν επαναστατώ. Αφήνομαι όσο διαρκεί αυτή η σκλαβιά.
Καθημερινότητα ίσον πλήξη. Ξεφεύγουμε από την πλήξη ανακαλύπτοντας ότι το ενδιαφέρον της ζωής δεν είναι απλώς η επιβίωση, αλλά και η αποθέωση! Όχι ως προς το αποτέλεσμα, αλλά ως προς τη διαδικασία! Όταν η διαδικασία περιέχει μια συνεχή αποθέωση, είναι δημιουργία.
Όλοι στη ζωή μας περιστρεφόμαστε γύρω από δυο τρεις έμμονες ιδέες. Αυτές καθορίζουν την πορεία μας. Προσωπικά δεν επιλέγω έργα κάθε φορά, θέτω έργα στην υπηρεσία τον έμμονων ιδεών μου. Μία απ’ αυτές τις εμμονές μου είναι η μεταμόρφωση, η αλλαγή…
Εξουσία σήμερα δεν είναι οι πολιτικοί. Είναι αυτοί που τους κινούν σαν μαριονέτες. Οι πολιτικοί είναι πολύ κακοί «τεχνίτες» για να θεωρηθούν εξουσία. Είναι τόσο άτσαλοι…Για μένα στην πλειονότητά τους είναι έξυπνοι άνθρωποι που μόλις πάτησαν το πόδι τους στην πολιτική έγιναν βλάκες!
Πριν από χρόνια είχα ζητήσει από την Ντόρις Λέσινγκ να κάνω όπερα ένα μυθιστόρημα της. «Και γιατί να σ’ αφήσω να πάρεις το μυθιστόρημα μου και να το κάνεις όπερα;» με ρώτησε. «Γιατί εγώ μπορώ να πω με τη μουσική πράγματα που εσείς δεν μπορείτε να πείτε με λόγια» της απάντησα. Σκέφτηκε για λίγο και μου αντέτεινε: «Αφού έχεις να πεις πράγματα που δε λέγονται με λόγια, τι τα θες τα λόγια μου για να τα πεις;». «Θέλω τα λόγια σας γιατί κάτω απ ´αυτά κρύβονται τα ανείπωτα που θέλω να πω με τη μουσική μου!» απάντησα. Το σκέφτηκε για λίγο ακόμη και είπε: «Ok». «Γιατί τελικά μου είπατε Ok;» τη ρώτησα. «Γιατί μου έδωσες μια καλή απάντηση»…
Η όπερα μπορεί να απορροφήσει τα πάντα. Είναι πιο δυνατή και από τον κινηματογράφο, άρα μπορεί να τον απορρόφηση κι αυτόν…Έτσι άρχισα να χρησιμοποιώ τον κινηματογράφο σαν ένα είδος εκκίνησης για τη δημιουργία μιας όπερας. Αυτό βέβαια δεν μπορείς να το κάνεις με κάθε κινηματογραφικό είδος…Για να το κάνεις πρέπει οι ταινίες που θα βασιστείς να είναι από μόνες τους τέχνη.
Σήμερα η τέχνη τείνει να γίνει διασκέδαση. Υπάρχει όμως διαφορά μεταξύ τέχνης και διασκέδασης. Η διασκέδαση αφορά την απόδραση από την καθημερινότητα. Ή τέχνη την μεταμόρφωση της καθημερινότητας. Είναι οδυνηρό να φτάνουμε στο σημείο να είμαστε συνεχώς φυγάδες, όταν μπορούμε να μεταμορφωθούμε.
Ένα καλλιτεχνικό έργο μπορεί να μας μεταμορφώσει θέτοντας ερωτήματα πραγματικά. Ερωτήματα για τον τρόπο που ζούμε και βλέπουμε τον κόσμο. Δραπετεύοντας από την φυλακή της καθημερινότητας δεν αλλάζουμε. Αντίθετα, μεταμορφώνοντας αυτήν την φυλακή γινόμαστε άλλοι! Αυτό είναι το ζητούμενο…Να γίνουμε κάτι που δεν ήμασταν πριν. Η άλλη λύση είναι η διασκέδαση. Στη διασκέδαση, στα ερωτήματα που τίθενται ξέρουμε ήδη τις απαντήσεις… Επομένως, τα ερωτήματα δεν είναι αληθινά. Αυτό δεν αποκλείει την ευχαρίστηση, αλλά μας μένει μόνο η ευχαρίστηση. Τίποτ ´άλλο.
Ο καθημερινός κόσμος στον οποίο ζούμε σήμερα είναι ένας κόσμος χάους. Οι άνθρωποι δυσκολεύονται πολύ να βρουν οποιοδήποτε νήμα… Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του κόσμου είναι πόνος και σύγχυση που προέρχονται από τις δικές μας πλάνες. Δυστυχώς, ζούμε σε έναν καθημερινό κόσμο που έχουν δημιουργήσει οι δικές μας παρανοήσεις.
Η φαντασία δεν είναι τέχνη, είναι φαντασία απλώς. Δεν έχει να κάνει με τίποτα άλλο ειδικώς. Μπορεί η φαντασία να είναι ένα μπαλκόνι για να δεις την πραγματικότητα, αλλά αυτό δε φτάνει στην τέχνη. Η τέχνη πρέπει να υπερέχει των δύο κόσμων (της φαντασίας και της πραγματικότητας). Η τέχνη πρέπει να έχει και εσωτερικό. Δεν είναι μόνο μπαλκόνι.
Όταν ήμουν πολύ νέος πίστευα στο ταλέντο, αργότερα όμως άρχισα να πιστεύω στη δουλειά. Τώρα, κοιτάζοντας πίσω, πιστεύω ότι χωρίς ταλέντο δεν θα μπορούσα να κάνω τίποτε. Αλλά δεν θα μπορούσα επίσης να κάνω τίποτε το ταλέντο μου αν από τα 30 έως τα 40, όπου παρήγαγα μεγάλο όγκο δουλειάς, δεν πειθαρχούσα. Η συγκέντρωση και η τεχνική με βοήθησαν πολύ. Βοήθησαν το ταλέντο μου να εκφραστεί.
Ο Φίλιπ Γκλας γεννήθηκε στη Βαλτιμόρη των ΗΠΑ το 1937. Μετά από σπουδές στη Νέα Υόρκη και το Παρίσι ήρθε σε επαφή με την ανατολική μουσική μέσα από το έργο του Ραβί Σανκάρ, αναλαμβάνοντας την διασκευή της μουσικής του στην δυτική μουσική σημειογραφία. Ως το 1974 ο Γκλας ασχολήθηκε με μια σειρά πρωτοποριακών έργων, δημιουργώντας μια ευρεία συλλογή νέων μουσικών έργων για την Mabou Mines Theater Company, συνδημιουργός της οποίας ήταν ο ίδιος (μαζί με τον Λι Μπρούερ). Η περίοδος αυτή κορυφώθηκε με το έργο «Music in twelve parts», το οποίο ακολούθησε η όπερα-ορόσημο «Einstein on the beach» (1976). Η μουσική του στην ταινία του Μάρτιν Σκορτσέζε «Kundum» προτάθηκε για Όσκαρ, ενώ η μουσική του στην ταινία του Πίτερ Γουίαρ «The Truman Show» κέρδισε τη Χρυσή Σφαίρα. Η μουσική δημιουργία του Γκλας για την ταινία του Στίβεν Ντάλντρι «Οι ώρες» προτάθηκε επίσης για Όσκαρ και Χρυσή Σφαίρα. Στις 23 Μαρτίου, ο Glass τιμήθηκε με το βραβείο «Frontiers of Knowledge Award in Music and Opera» από το ίδρυμα The BBVA Foundation και αυτά είναι κάποια από τα λόγια βαθιάς σοφίας και προσωπικής εμπειρίας που μας αφήνει παρακαταθήκη.
Κάθε σπουδαίος καλλιτέχνης είναι μια χώρα προς εξερεύνηση. Όταν δουλεύω μία σύνθεση πάνω σ ´έναν καλλιτέχνη, μελετώ την χώρα που έχει το όνομα του, εγκαθίσταμαι σ’ αυτή. Τη ζω… Ζω τις λεπτομέρειες της. Σκέφτομαι ζώντας μέσα της και σας διαβεβαιώ ότι πολλές σκέψεις που κάνει κάποιος βλέποντας απέξω μια χώρα αλλάζουν όταν εγκατασταθεί σ ´αυτή.
Η ομορφιά είναι ένα είδος πυροβολισμού! Μας βρίσκει κατάματα ή κατάστηθα και μας σκλαβώνει. Εγώ που είμαι Σπάρτακος, ως σκλάβος της ομορφιάς ποτέ δεν επαναστατώ. Αφήνομαι όσο διαρκεί αυτή η σκλαβιά.
Καθημερινότητα ίσον πλήξη. Ξεφεύγουμε από την πλήξη ανακαλύπτοντας ότι το ενδιαφέρον της ζωής δεν είναι απλώς η επιβίωση, αλλά και η αποθέωση! Όχι ως προς το αποτέλεσμα, αλλά ως προς τη διαδικασία! Όταν η διαδικασία περιέχει μια συνεχή αποθέωση, είναι δημιουργία.
Όλοι στη ζωή μας περιστρεφόμαστε γύρω από δυο τρεις έμμονες ιδέες. Αυτές καθορίζουν την πορεία μας. Προσωπικά δεν επιλέγω έργα κάθε φορά, θέτω έργα στην υπηρεσία τον έμμονων ιδεών μου. Μία απ’ αυτές τις εμμονές μου είναι η μεταμόρφωση, η αλλαγή…
Εξουσία σήμερα δεν είναι οι πολιτικοί. Είναι αυτοί που τους κινούν σαν μαριονέτες. Οι πολιτικοί είναι πολύ κακοί «τεχνίτες» για να θεωρηθούν εξουσία. Είναι τόσο άτσαλοι…Για μένα στην πλειονότητά τους είναι έξυπνοι άνθρωποι που μόλις πάτησαν το πόδι τους στην πολιτική έγιναν βλάκες!
Πριν από χρόνια είχα ζητήσει από την Ντόρις Λέσινγκ να κάνω όπερα ένα μυθιστόρημα της. «Και γιατί να σ’ αφήσω να πάρεις το μυθιστόρημα μου και να το κάνεις όπερα;» με ρώτησε. «Γιατί εγώ μπορώ να πω με τη μουσική πράγματα που εσείς δεν μπορείτε να πείτε με λόγια» της απάντησα. Σκέφτηκε για λίγο και μου αντέτεινε: «Αφού έχεις να πεις πράγματα που δε λέγονται με λόγια, τι τα θες τα λόγια μου για να τα πεις;». «Θέλω τα λόγια σας γιατί κάτω απ ´αυτά κρύβονται τα ανείπωτα που θέλω να πω με τη μουσική μου!» απάντησα. Το σκέφτηκε για λίγο ακόμη και είπε: «Ok». «Γιατί τελικά μου είπατε Ok;» τη ρώτησα. «Γιατί μου έδωσες μια καλή απάντηση»…
Η όπερα μπορεί να απορροφήσει τα πάντα. Είναι πιο δυνατή και από τον κινηματογράφο, άρα μπορεί να τον απορρόφηση κι αυτόν…Έτσι άρχισα να χρησιμοποιώ τον κινηματογράφο σαν ένα είδος εκκίνησης για τη δημιουργία μιας όπερας. Αυτό βέβαια δεν μπορείς να το κάνεις με κάθε κινηματογραφικό είδος…Για να το κάνεις πρέπει οι ταινίες που θα βασιστείς να είναι από μόνες τους τέχνη.
Σήμερα η τέχνη τείνει να γίνει διασκέδαση. Υπάρχει όμως διαφορά μεταξύ τέχνης και διασκέδασης. Η διασκέδαση αφορά την απόδραση από την καθημερινότητα. Ή τέχνη την μεταμόρφωση της καθημερινότητας. Είναι οδυνηρό να φτάνουμε στο σημείο να είμαστε συνεχώς φυγάδες, όταν μπορούμε να μεταμορφωθούμε.
Ένα καλλιτεχνικό έργο μπορεί να μας μεταμορφώσει θέτοντας ερωτήματα πραγματικά. Ερωτήματα για τον τρόπο που ζούμε και βλέπουμε τον κόσμο. Δραπετεύοντας από την φυλακή της καθημερινότητας δεν αλλάζουμε. Αντίθετα, μεταμορφώνοντας αυτήν την φυλακή γινόμαστε άλλοι! Αυτό είναι το ζητούμενο…Να γίνουμε κάτι που δεν ήμασταν πριν. Η άλλη λύση είναι η διασκέδαση. Στη διασκέδαση, στα ερωτήματα που τίθενται ξέρουμε ήδη τις απαντήσεις… Επομένως, τα ερωτήματα δεν είναι αληθινά. Αυτό δεν αποκλείει την ευχαρίστηση, αλλά μας μένει μόνο η ευχαρίστηση. Τίποτ ´άλλο.
Ο καθημερινός κόσμος στον οποίο ζούμε σήμερα είναι ένας κόσμος χάους. Οι άνθρωποι δυσκολεύονται πολύ να βρουν οποιοδήποτε νήμα… Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του κόσμου είναι πόνος και σύγχυση που προέρχονται από τις δικές μας πλάνες. Δυστυχώς, ζούμε σε έναν καθημερινό κόσμο που έχουν δημιουργήσει οι δικές μας παρανοήσεις.
Η φαντασία δεν είναι τέχνη, είναι φαντασία απλώς. Δεν έχει να κάνει με τίποτα άλλο ειδικώς. Μπορεί η φαντασία να είναι ένα μπαλκόνι για να δεις την πραγματικότητα, αλλά αυτό δε φτάνει στην τέχνη. Η τέχνη πρέπει να υπερέχει των δύο κόσμων (της φαντασίας και της πραγματικότητας). Η τέχνη πρέπει να έχει και εσωτερικό. Δεν είναι μόνο μπαλκόνι.
Όταν ήμουν πολύ νέος πίστευα στο ταλέντο, αργότερα όμως άρχισα να πιστεύω στη δουλειά. Τώρα, κοιτάζοντας πίσω, πιστεύω ότι χωρίς ταλέντο δεν θα μπορούσα να κάνω τίποτε. Αλλά δεν θα μπορούσα επίσης να κάνω τίποτε το ταλέντο μου αν από τα 30 έως τα 40, όπου παρήγαγα μεγάλο όγκο δουλειάς, δεν πειθαρχούσα. Η συγκέντρωση και η τεχνική με βοήθησαν πολύ. Βοήθησαν το ταλέντο μου να εκφραστεί.
