Δυο δημοσιογράφοι στο μηχανάκι, να’ μαστε συνεπείς στο ραντεβού μας με τη Γιώτα Νέγκα. Κάποια στιγμή, ένα αμάξι περνάει γκαζωμένο από δίπλα μας και ακούγεται στην διαπασών «Πέφταν τ’ άστρα/μες στη λασπουριά». Χαμογελάμε, ναι, σίγουρα χαμογελάμε, αλλά χωρίς να μπορούμε να κοιταχτούμε.

Βρισκόμαστε στο 2023 και το εμβληματικό “Αυτή η Νύχτα μένει” του Σταμάτη Κραουνάκη έχει επανασφραγιστεί από την φωνή της Γιώτας Νέγκα, όλο σίδερο και μέλι, όλο γλύκα και σκουριά (αρχαία σκουριά, γιατί κάτι παλιό και ιερό βαστά η ερμηνεία της), η οποία σημαδεύει και τους τίτλους αρχής στο ομώνυμο τηλεοπτικό σίριαλ που δεν συζητήθηκε και λίγο την σεζόν που μας πέρασε.

Εμείς, εν τω μεταξύ, σε λίγη ώρα θα συναντήσουμε την Νέγκα με σάρκα και οστά στην Ακρόπολη, κοντά στο μετρό. Θα βιώσουμε την εμπειρία του διαλόγου μαζί της, πάνω από κούπες καφέ, θα μιλήσουμε για τέχνη και κοινωνία, θα γελάσουμε. Τι άλλο να ζητήσουμε για την εβδομάδα της επιστροφής μας στο γραφείο μετά τις διακοπές;

Η Άσπα την φωτογραφίζει στο νησιώτικο σκηνικό της αιώνιας Πλάκας, εμείς τραγουδάμε, ο καιρός είναι κάπως βροχερός. Δεν είναι εποχή για τρελά γκάζια και τρελά κέφια-αλλά πώς ακριβώς μπορούμε να αντισταθούμε σε αυτό;

Η Γιώτα Νέγκα έχει κάποιες ιδέες και εμείς τις ακούμε με προσοχή, λίγες μέρες προτού την απολαύσουμε στην σκηνή του Faliro Summer Theater, σε μια πολυαναμενόμενη συναυλία, για «εκείνους που κρυώνουν από μέσα», για τους άλλους που «μετρούν τα ρέστα τους, να βγάλουν κι άλλο μήνα», για αυτούς που λένε και ακούν τραγούδια που «άλλων είναι ζωές», κατά προτίμηση «με τα μάτια κλειστά».

– Δήμητρα: Ποια ήταν τα ακούσματά σου κατά την παιδική ηλικία;
Αυτά που φαντάζεσαι, το λαϊκό τραγούδι. Θυμάμαι ότι όσο ο πατέρας μου γλεντούσε μέσα στο σπίτι με τους λαϊκούς συνθέτες του Τσιτσάνη, τον Παπαϊωάννου, τον Κουγιουμτζή, άλλο τόσο γλεντούσε με τον Σταύρο Ξαρχάκο, τον Γιάννη Σπανό, τον Μίκη Θεοδωράκη και τον Μάνο Χατζιδάκι. Έτσι λοιπόν ήταν πολύ ανοιχτή η βεντάλια. Δεν υπήρχαν περιορισμοί και ήταν αυτό που θα λέγαμε σήμερα “έντεχνο λαϊκό” στο σπίτι. Με αυτά τα ακούσματα μεγάλωσα.

– Δήμητρα: Εσύ με ποια τραγούδια “γλεντάς”;
Με αυτά, με τα παλιά γλεντάω.

– Δήμητρα: Στο σπίτι, σε κάποιο μαγαζί ή σε μαζώξεις που μπορεί να προκύψουν;
Η αλήθεια είναι ότι δεν μου το επιτρέπουν οι υποχρεώσεις μου. Δεν γλεντάω με τη συχνότητα που το είχα μάθει ως παιδί.

– Δήμητρα: Σου λείπει;
Ναι και το χαίρομαι πολύ όταν συμβαίνει. Ακόμα και όταν δεν είναι μαζώξεις για φαγοπότι και τραγούδι, υπάρχουν και μαζώξεις που γίνονται με παρέα σε κάποιον καφέ. Οι πρόβες μου δίνουν την ευκαιρία για κάτι τέτοιο και το χαίρομαι. Βρίσκεις άλλους τρόπους για να το τροφοδοτείς.

– Δήμητρα: Ποιος είναι ο τελευταίος καλλιτέχνης που άκουσες και σε ανατρίχιασε;
Δεν θυμάμαι να με έχει ανατριχιάσει κάποιος, αλλά μου έχει κεντρίσει πολύ το ενδιαφέρον και έχει συγκινήσει ένα πολύ μικρό στιγμιότυπο που άκουσα από το τραγούδι που “ντύνει” τη νέα τηλεοπτική σειρά “Μάγισσα” που το ερμηνεύει η Alkyone και με έκανε να σταθώ. Αυτό που μπορώ να ανακαλέσω ήταν ότι ήμουν στο σπίτι, κρατούσα κάτι, ήταν η τηλεόραση ανοιχτή, έβγαινα από κάποιο δωμάτιο και όταν το άκουσα αυτό, σταμάτησα. Μου άρεσε πάρα πολύ.

– Δήμητρα: «Εγώ έχω το δίκιο μου κι εσύ τον κόσμο όλο», αυτός ο στίχος τι σημαίνει για εσένα; Πώς την ερμηνεύεις μέσα από το δικό σου βίωμα.
Νομίζω ότι είναι ο στίχος που με δυο κουβέντες ξεκινάει και μιλάει για την κοινωνική ανισότητα. Ξεκάθαρα. Δεν νομίζω ότι χρειάζεται κάποια ερμηνεία. Είναι τόσο βιωματικό για πάρα πολλούς ανθρώπους, όλη αυτή η κοινωνική ανισότητα στην οποία ζούμε, χρόνια τώρα. Μεγαλώσαμε στην κοινωνική ανισότητα, ασχέτως αν μεγεθύνεται διαρκώς. Νομίζω ότι αυτό θίγει κατευθείαν και το καταλαβαίνεις πάρα πολύ καλά. Νομίζω ότι και αυτός είναι ο τρόπος που πρέπει να γράφονται τα τραγούδια. Τα τραγούδια λένε μικρές ιστορίες και όπως ένα βιβλίο, έτσι και ένα τραγούδι πρέπει να σου λέει την ιστορία από την αρχή για το τι θα μιλήσει. Άπαξ και σου πει το θέμα, ξέρεις για τι μιλάει. Το έχει πει και περιμένεις να ακούσεις και την υπόλοιπη ιστορία. Έτσι είναι το “Δίκιο” για εμένα και ήμουν και πολύ τυχερή κιόλας που το συνάντησα στο δρόμο μου. Νιώθω πολύ ευλογημένη.

– Γεωργία: Σπάνια κάνει “σουξέ” ένα κοινωνικό τραγούδι στην Ελλάδα. Μας πιάνει λίγο ο σεβντάς, ο έρωτας, ο καημός, η νοσταλγία…
Ναι, κυριαρχεί λίγο το ερωτικό η αλήθεια είναι. Ωστόσο, εδώ πάλι έρχεται αυτό που λέω και πιστεύω κι εγώ για την αλήθεια. Είναι αδιαπραγμάτευτη και δεν καταλαβαίνει από χρονικές στιγμές ή συγκυρίες. Η αδιαπραγμάτευτη καθαρή αλήθεια πάντα βρίσκει τον στόχο της σε οποιαδήποτε εποχή.

– Δήμητρα: Έχεις ένα προφίλ που έχει έντονο το στοιχείο της “μαγκιάς”…
Εγώ;

– Δήμητρα: Το πιστεύεις αυτό; Αν ναι, υπήρχε ανέκαθεν ή προέκυψε στην πορεία;
Αυτό δεν μπορώ να το πω εγώ. Δεν μπορώ να το ανακαλέσω. Αυτό που λες εσύ «μαγκιά», που μπορεί να ερμηνεύεται έτσι, για εμένα δεν είναι. Δεν επιζητώ να παρουσιάσω κάποια μαγκιά για κανένα λόγο. Αυτό που μπορώ να σου πω εγώ που κάνω και προσπαθώ είναι αυτή η επιμονή και η δύναμη όλα αυτά τα χρόνια για να συμβούν τα πράγματα που θέλω. Δεν ξέρω από που προέρχεται. Έρχεται από την πολλή αγάπη γι’ αυτό που κάνω; Από την βαθιά ανάγκη; Γιατί η ανάγκη με έχει σπρώξει; Ώρες ώρες κι εγώ απορώ με τον εαυτό μου… Από που ξαναγεννιέται μία δύναμη όταν τρως μία, δύο, τρεις, τέσσερις σφαλιάρες και δεν παραιτείσαι. Εγώ θα το πω δύναμη.

– Δήμητρα: Αυτή τη «δύναμη» από που την αντλείς;
Έτσι έμαθα. Κι αν με ρωτάς για το τραγούδι, τη δύναμη τη γεννάει η ανάγκη. Εγώ ανέβηκα στη σκηνή από ανάγκη, δεν ανέβηκα από ναρκισσισμό. Δεν υπάρχει στο σύμπαν μου αυτό, δεν υπήρξε ποτέ. Η ανάγκη με έσπρωξε. Η ανάγκη να πω αυτά που θέλω που δεν μπορούσα να πω κάτω από τη σκηνή. Να ανέβω να πω στη σκηνή με άλλοθι, στον υπερθετικό βαθμό για να αναπνεύσω. Προφανώς η ανάγκη γεννάει και τη δύναμη και την επιμονή.

– Γεωργία: Με αφορμή “Το Δίκιο μου” στο οποίο αναφέρθηκε πριν η Δήμητρα, θα ήθελα να μιλήσουμε για την πολυακουσμένη, πια,  επανεκτέλεση του “Αυτή η νύχτα μένει”. Τι παραπάνω ή τι διαφορετικό φέρνει η ερμηνεία η δική σου από τη μεγαλειώδη της Παπίου; Για εσένα, που είσαι μία τραγουδίστρια ψημένη, με άλλα βιώματα, σε άλλη εποχή…
Αυτό το «παραπάνω» δεν μου αρέσει. Δεν ζυγίζονται αυτές οι στιγμές. Ούτε υπάρχει και η διάθεση σύγκρισης, επ’ ουδενί. Είναι μία κορυφαία στιγμή της Δήμητρας (Παπίου) και φυσικά από τις κορυφαίες στιγμές του Σταμάτη (Κραουνάκη) που όλοι λατρέψαμε. Εγώ το έλεγα όλα μου τα χρόνια. Απλά όπως και όλα τα τραγούδια που διαλέγω και με δονούν, που τα αγαπώ, που με τσιγκλάνε, περνάνε και φιλτράρονται μέσα από τον δικό μου τρόπο. Η λαϊκότητά μου δηλαδή έχει ένα δικό της δρόμο, γιατί έτσι γεννήθηκα. Δεν το επιλέγω. Οπότε απλά είπα τα λόγια με τον δικό μου τρόπο, τη δική μου ματιά, τη δική μου έκφραση και με την τεράστια αγάπη που έχω για το τραγούδι. Τίποτα άλλο δεν έγινε. Αυτό που άλλαξε και ήταν πάρα πολύ σπουδαίο που νομίζω ότι έτσι έπρεπε να γίνει και το είχε πει και ο Σταμάτης είναι ότι δεν θα είχε νόημα να γίνει μία επανεκτέλεση μόνο με πιάνο – φωνή, ξανά. Επίσης, επειδή θα “έντυνε” και αυτό το σίριαλ που το θέμα του ήταν αμιγώς το λαϊκό τραγούδι, ο Σταμάτης ζήτησε να είναι λαϊκό. Διαλέγοντας μία λαϊκή τραγουδίστρια και δίνοντας σε έναν σπουδαίο μπουζουξή τον Νίκο Κατσίκη, την ευκαιρία να κάνει μία νέα διασκευή του τραγουδιού, που ήταν ονειρική κι έτσι το φανταζόμουν κι εγώ…

– Γεωργία: Είναι ένα μάγκικο γυναικείο τραγούδι…
Δεν υπάρχουν φύλα στα συναισθήματα και στην έκφραση. Δεν υπάρχουν. Υπάρχουν γυναικεία και ανδρικά τραγούδια με την έννοια ότι μπορεί να έχει “μαρκάρει” ένα τραγούδι κάποια γυναικεία ή ανδρική φωνή. Ας πούμε αν μιλάει για τη μητρότητα, η πατρότητα πού είναι; Ας μην πιάσουμε τον έρωτα που είναι κοινός και για όλους. Θέλω να πω ότι δεν υπάρχουν φύλα. Υπάρχουν καταγεγραμμένες φωνές που έχουν τραγουδήσει τραγούδια όπως είναι του Δημήτρη Μητροπάνου ή της Βίκυς Μοσχολιού, που κάλλιστα μπορεί να τα ερμηνεύσει είτε άνδρας είτε γυναίκα, αν τα αγαπάει. Εγώ αγαπώ πολύ τα ανδρικά τραγούδια. Έχω και ένα απωθημένο γιατί δεν είναι πάντα εύκολο. Μέσα στα χρόνια, συνεργαζόμενη με τραγουδιστές ήταν λίγο “τζιζ” να πεις κάποιο “ανδρικό” τραγούδι, έχοντας συνεργασία με έναν άνδρα τραγουδιστή. Επειδή τα αγαπούσα πολύ μου είχε δημιουργηθεί κι ένα απωθημένο, τώρα βγάζω το άχτι γιατί κάνω μόνη μου παραστάσεις και μπορώ να βάλω ό,τι θέλω. Το άχτι φάνηκε κι όταν έκανα την παράσταση “Φύλο Ανδρικό” που ήταν αποκλειστικά ανδρικά τραγούδια από τον Μάλαμα και τον Αλκίνοο (Ιωαννίδη) σήμερα, μέχρι τον Στράτο Διονυσίου και τον Μανώλη Μητσιά. Δεν υπάρχει φύλο στα συναισθήματα.

-Γεωργία: Από τα τραγούδια που έχεις ερμηνεύσει ποιο κρατάς φυλαχτό, σε ποιο έχεις αδυναμία μεγάλη, ας πούμε;

Δεν γίνεται να μην αγαπώ το πρώτο μου τραγούδι που μου άνοιξε για τα καλά την πόρτα της δισκογραφίας, ή το «Δίκιο» που ήρθε δέκα χρόνια μετά, ως δεύτερη αφετηρία. Δυο τραγούδια με περίοπτη θέση. Όμως, η αλήθεια είναι ότι υπάρχει ένα τραγούδι που μπορεί να μην έχει τύχει να το ακούσουν όσοι με ακούν, ας πούμε. Είναι «Η πανοπλία», ένα τραγούδι που έγραψε ο Νίκος ο Μωραϊτης και ο Νίκος ο Μερτζάνος, κατά παραγγελία. Την ιδέα για το θέμα μου την έδωσε σε μια κουβέντα μας ο Χρήστος Θηβαίος. Ήμασταν σε μια συναυλία, εγώ δεν ήμουν καλά και με ρώτησε τι έχω. Του είπα πως κρυώνω. Και μου απαντά: «Είναι σα να κρυώνεις από μέσα». Με τρέλανε. Παίρνω, λοιπόν, τον Μωραϊτη και του λέω γράψε, γράψε για όλους εμάς που κρυώνουμε από μέσα μας. Κι αυτή την εποχή είμαστε πολλοί που κρυώνουμε από μέσα μας.

– Δήμητρα: Έχεις τον τίτλο της “μεγαλύτερης λαϊκής τραγουδίστριας” σήμερα. Τον αποδέχεσαι, τον αγκαλιάζεις;
Ποιος το λέει αυτό;

– Δήμητρα και Γεωργία: Ο κόσμος!
Είναι πολύ γλυκό, ευγενικό και συγκινητικό να ακούς να σε χαρακτηρίζουν έτσι. Μέχρι εκεί. Η δύναμη του καθενός κι ο χρόνος δείχνει το που πάει το καράβι. Εγώ το βλέπω σαν ένα βηματισμό, γιατί πάντα βημάτιζα, ποτέ δεν έκανα άλματα σε αυτό το ταξίδι. Και θα συνεχίσω να βηματίζω, έτσι είναι η φύση μου. Ένα βηματισμό προς ένα προορισμό πολύ συγκεκριμένο που γυρίζει μέσα μου. Περνάει απ’ όλους μας και γυρίζει πάλι μέσα μου. Τώρα πού θα φτάσει…

– Δήμητρα:Πέρσι είχα στη “Μήδεια”, που συμμετείχες κι εσύ. Ήταν η πρώτη φορά που ήσουν μέρος μιας αρχαίας τραγωδίας. Πώς ένιωσες μέσα σε αυτή τη συνθήκη;
Δεν ξέρω αν μπορώ να το εκφράσω με λόγια. Στη “Μήδεια” μπήκα εμπιστευόμενη τον Αιμίλιο Χειλάκη και την Αθηνά Μαξίμου. Είναι καλοί μου φίλοι, τους αγαπώ και τους εμπιστεύομαι. Τους ρώτησα χαρακτηριστικά «θεωρείτε ότι μπορώ να το κάνω;», μου απάντησαν «με χίλια!» και πήγα και το έκανα. Πήγαινα στις πρόβες και δεν ήξερα τι γίνεται. Δεν καταλάβαινα τίποτα! Ήμουν εκεί κάθε μέρα, έκανα το ζέσταμα, πηγαινοερχόμουν, έκανα ασκήσεις, ακολουθούσα τον χορό, άκουγα και μάθαινα. Ένιωθα λες και ήμουν δεκαέξι χρονών, που μπαίνεις και δεν ξέρεις τίποτα.

– Δήμητρα: Με αυτό τον ενθουσιασμό ήσουν φαντάζομαι…
Με αυτόν τον ενθουσιασμό και τη δίψα και μπορώ να σου πω ότι έμαθα τρομερά πράγματα για την τέχνη μου και κυρίως για τον εαυτό μου. Αυτή η εμπειρία με δίδαξε πάρα πολλά για τον εαυτό μου και μου χάρισε αυτή την επανεκκίνηση. Αυτή η επανεκκίνηση που πας κάπου που δεν ξέρεις και πετάς τον εαυτό σου, τα δεδομένα σου, τη θέση στο σύμπαν σου, οτιδήποτε μπορείς να πετάξεις… Είναι τόσο φοβιστικό, αλλά είναι τόσο ιαματικό που μετά η δύναμη, η πίστη, οι ιδέες, η πληροφορία που έχεις πάρει, η επαφή με αυτά τα σπουδαία κείμενα και τον τρόπο που τα διαβάζει και ο Αιμίλιος και η Αθηνά. Εμείς μιλήσαμε στην παράσταση για τον τρόπο με τον οποίο φέρεται η πόλη στον ξένο και στην γυναίκα. Μιλήσαμε για την γυναίκα που διαλέγει να σκοτώσει τα παιδιά της, γιατί θα τα σκοτώσουν άλλοι, κι ο θεός την παίρνει στο άρμα του. Κάτι λέει όλο αυτό… Οπότε από αυτό μαθαίνεις πάρα πολλά. Ήταν φοβερή εμπειρία, ανυπομονώ να την ξαναζήσω.

– Γεωργία: Μου ήρθε μία ερώτηση σε σχέση με τη λέξη “σκοτωμός”. Θεωρώ ότι όλοι σκοτώνουμε πράγματα μέσα μας, γνωριμίες, όνειρα… Εσύ έχεις σκοτώσει κάτι;
Όχι, δεν έχω σκοτώσει. Απλά το έχω τακτοποιήσει στη μεριά που του αρμόζει. Καθώς περνάει ο καιρός όλα γίνονται αποσκευές, όλα μου έδωσαν εμπειρίες… Και το δάκρυ και το γέλιο, όλα. Κοινά πράγματα, αλλά αυτή είναι η αλήθεια. Όλοι οι άνθρωποι αυτά ζούμε.

– Γεωργία: Όλα. Προδοσίες, επιτυχίες…
Τα πάντα! Ακριβώς! Το θέμα είναι στη διαχείριση. Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε, δεν είναι να αλλάξουμε τα γεγονότα, αλλά να προσπαθήσουμε να τα διαχειριστούμε προς όφελός μας κι όχι καταστροφικά. Αυτός είναι ένας τεράστιος δρόμος. Γι’ αυτό είπα και χαρακτηριστικά στη χθεσινή μου συναυλία «παιδιά, ενηλικιώνομαι!». Ενηλικιώνομαι σιγά σιγά νομίζω μετά από τόσα χρόνια. Άρα αυτό το καθετί δεν το σκοτώνεις, το κρατάς εκεί. Καμιά φορά χρειάζεται να ξανανοίξεις το κουτί μετά από χρόνια… Είναι όλα αποσκευές μας.

– Δήμητρα: Είπες πριν ότι θα το ξαναέκανες όσον αφορά τη συμμετοχή σου σε κάποια παράσταση. Υπάρχει κάτι συγκεκριμένο που θα σε ενδιέφερε ή σου έχει προταθεί κάτι;
Ναι υπάρχει κάτι που κατά πάσα πιθανότητα θα έρθει τον χειμώνα και θα υπάρξει μια αντίστοιχη συμμετοχή. Θα είναι ένα ακόμη σχολείο τέτοιου τύπου. Επιθυμώ να μπω και να μάθω όσο γίνεται περισσότερα. Εγώ είμαι από τις περιπτώσεις των ανθρώπων που δεν σπούδασαν μικροί, αλλά μεγάλοι. Οπότε η λαχτάρα μου δεν έχει κορεστεί, εξού και το «δεν έχω ενηλικιωθεί πλήρως ακόμα». Διψώ ακόμη για να μάθω αυτά που ίσως κάποιοι άλλοι άνθρωποι τα έμαθαν νωρίτερα και έχουν προλάβει να τα κάνουν πράξη, εννοώ σε άλλες τέχνες όπως στο θέατρο, αλλά και στη δική μου τέχνη μαθαίνω διαρκώς.

– Δήμητρα: Μα δεν τελειώνει ποτέ η μάθηση…
Ακριβώς. Δεν είναι κάτι νεκρό και δεν τελειώνει. Όπως δεν τελειώνει και η ανακάλυψη του εαυτού. Οπότε ναι θέλω πάρα πολύ, δεν έχω κουραστεί…

– Δήμητρα: Σε είδαμε και στα “Νούμερα” του Φοίβου Δεληβοριά που έκανες μια συμμετοχή σε τελείως κόντρα εμφάνιση. Ήταν ένας heavy metal χαρακτήρας και τσαλακώθηκες αρκετά παρατήρησα ως θεατής. Υπάρχει κάποιος άλλος χαρακτήρας που θα ήθελες να υιοθετήσεις αν σου δινόταν η ευκαιρία;
Ναι, θα ήθελα πάρα πολύ να δοκιμαστώ. Η συμμετοχή μου στα “Νούμερα”, προέκυψε τυχαία από μια χαριτωμένη συζήτηση που είχα με τον Φοίβο για κάποια παρατσούκλια που μου είχαν βγάλει και τότε συνέλαβε την ιδέα της εκπομπής. Η “Μήδεια” είναι αυτή που με βοήθησε στα “Νούμερα”. Αν δεν ήμουν στην “Μήδεια” που μπήκα “γυμνή” σε κάτι άγνωστο μπορεί και να μην τολμούσα. Το πιο πιθανό είναι να μην τολμούσα γιατί θα φοβόμουν να τσαλακωθώ. Έχω έναν “καθωσπρέπισμο” που προσπαθώ με το σφυράκι να τον γκρεμίζω όλα αυτά τα χρόνια. Η “Μήδεια” μου γκρέμισε έναν πολύ μεγάλο τοίχο αυτού του καθωσπρεπισμού. Ήρθε αυτή η συγκυρία με τον Φοίβο και μου έδωσε για άλλη μια φορά την ευκαιρία να πετάξω αυτό το πράγμα. Ήταν κάτι ακόμα που μου χάρισε η «Μήδεια» για τον εαυτό μου.

– Γεωργία: Ποιος είναι αυτός ο εαυτός; Ποια είναι τα δομικά υλικά της Γιώτας Νέγκα; Ο Ελύτης λέει, ας πούμε, ότι με ένα αμπέλι, μια ελιά και ένα καράβι, ξαναχτίζεις την Ελλάδα. Από ποια υλικά ξαναχτίζεις τη Γιώτα Νέγκα;
Από τα παιδικά της όνειρα, από τα αθώα τα ζητούμενα. Από τα αγνά παιδικά όνειρα που η απόχρωσή τους έρχεται και χρωματίζει και τα μετέπειτα. Άμα παρατηρήσεις προσεκτικά τα καθαρίζει κιόλας. Ξεφεύγει της συγκυρίας και της στιγμής που βρίσκεσαι ή του ρόλου που σου αποδίδουν. Αν προσπαθήσεις να ξαναθυμηθείς το γιατί, το “γιατί” που μου έμαθε ο Σταμάτης (Κραουνάκης). Το γιατί είσαι εδώ, γιατί ανεβαίνεις στη σκηνή, γιατί τραγουδάς… Εκεί επαναπροσδιορίζεσαι και ξαναβρίσκεις τα υλικά σου.

– Δήμητρα: Άγχη, φόβοι που θες να ξεπεράσεις και να καταπολεμήσεις;
Πάνω κάτω, αυτά που έχουν όλοι οι άνθρωποι. Προσωπικά, δεν φοβάμαι τον θάνατο. Φοβάμαι το πριν του θανάτου, το παραπέντε του: την ανημπόρια, το να μην ελέγχω τον εαυτό μου…Επίσης, αυτήν την περίοδο, σκέφτομαι πώς θα είναι η ζωή μου μετά την λήξη της ιδιότητάς μου, ως τραγουδίστριας. Ολονών οι ιδιότητες, κάποια στιγμή, συνταξιοδοτούνται! Νομίζω ότι δεν θα φύγω από το περιβάλλον της μουσικής, θα κρατήσω την σχέση μου με όσους τρόπους μπορώ.

– Δήμητρα: Τι σε προβληματίζει τελευταία; Τι σκέφτεσαι κάθε μέρα και, πιθανόν, σε ενοχλεί;
Ότι δεν υπάρχουν χαμόγελα πια. Έχω προσπαθήσει πάρα πολλές φορές, σε διασταυρώσεις ας πούμε με το αυτοκίνητο, και χαμογελάω απέναντι σε κάτι χαζό που έγινε ας πούμε, κάτι ευχάριστο, καθημερινό-και δεν παίρνω πίσω χαμόγελα. Αυτό με κάνει να σκέφτομαι πόσο σκοτεινή είναι πια για τους περισσότερους η εποχή μας. Κάτι τους έχει φυλακίσει μέσα σε αυτήν την κατάσταση; Νιώθει παγιδευμένος ο κόσμος; Βλέπω αγένεια, θυμό-πάρα πολύ θυμό! Θεωρώ ότι ο Covid και το κλείσιμο και ό,τι έφερε, ξύπνησε όλους τους παλιούς θυμούς του καθενός μας που κοιμόντουσαν και νομίζαμε ότι δεν υπήρχαν.

– Γεωργία: Εσύ πώς αντιδράς σε αυτό;
Μια στιγμή σταμάτημα από το τρέξιμο. Μια αναπνοή να επαναπροσδιορίσουμε πού πάμε, ποιοι είμαστε, γιατί. Να σκεφτούμε ότι ο άλλος είναι ίδιος με εμάς, φοβάται με το ίδιο πράγμα, χαίρεται με το ίδιο πράγμα. Αν ζούσαμε την ζωή του, κανένας δεν μας λέει ότι θα τα κάναμε καλύτερα. Άρα, μια ανάσα και συνεχίζουμε.

– Δήμητρα: Πώς νιώθεις ζώντας στην Ελλάδα του 2023;
Έχω αρχίσει να σκέφτομαι και να αναρωτιέμαι πώς θα ήταν άραγε η ζωή σε μια άλλη χώρα. Αυτό δεν με είχε απασχολήσει ποτέ και με ζορίζει τώρα που το κάνω. Το απάνθρωπο πάντα συνέβαινε, απλώς οι ταχύτητες με τις οποίες συμβαίναι πλέον είναι καταιγιστικές. Αισθάνομαι, μάλιστα, ότι συμβαίνουν δυστυχώς πράγματα που δεν μπορούν να επανέλθουν, πράγματα αμετάκλητα-αυτό είναι το πιο τρομακτικό από όλα. Οι φωτιές, ας πούμε. Πιστεύετε ότι αυτό μπορεί να ανακάμψει; Αυτή η καταστροφή της ζωής μας; Ή μήπως δεν θα έπρεπε να μας αφορά επειδή δεν ζούμε στην Θράκη; Σκέφτομαι τους ανθρώπους που ζούσαν από το δάσος. Πώς θα επιβιώσουν την επόμενη μέρα; Και πώς θα ζήσουν την μεθεπόμενη;

– Δήμητρα και Γεωργία: Είναι τρομακτικό όλο αυτό. Είναι συγκλονιστικό.
Νιώθω ότι ως ανθρώπινο είδος έχουμε φτάσει σε ένα μεταίχμιο μετάλλαξης. Δεν ξέρω αν ο επόμενος άνθρωπος, των επόμενων δεκαετιών πρέπει να είναι πράγματι διαφορετικός, για να αντέξει στο καινούργιο περιβάλλον. Παρόλα αυτά, έχοντας γεννηθεί ζήσει σε ένα άλλο περιβάλλον, σε ένα εντελώς άλλο δηλαδή, αυτή η αλλαγή που με τρομάζει και με ξενίζει πιθανώς να πρέπει να συμβεί.

– Δήμητρα: Θεωρώ ότι είναι πολύ δύσκολο, στην εποχή που ζούμε, να βρούμε την δύναμη να αντιμετωπίσουμε τις σφαλιάρες που δεχόμαστε καθημερινά.
Είναι αναγκαίο να βρίσκεις χρόνο, ως άνθρωπος, να αναλογίζεσαι τα όνειρά σου, την ζωή σου, την διαδρομή σου. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής αυτό μας έχει αφαιρέσει. Οι παλιότεροι, ζώντας με την φύση, ξεκουράζονταν όταν η φύση δεν τους ζητούσε φροντίδα. Έτσι, κέρδιζαν ενέργεια, ανθρωπομονάδες. Πλέον, αυτό δεν υπάρχει, όχι απλώς στους ανθρώπους, ούτε στα ζώα. Άρα, πού θα βρούμε τον χρόνο να διαχειριστούμε όλο αυτό που μας συμβαίνει; Μόνο συνειδητά μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο-εδώ, έρχεται η παιδεία. Πρέπει να εξοικονομούμε χρόνο από τον τρελό βομβαρδισμό και τις ταχύτητες. Πρέπει να προσπαθούμε.

– Γεωργία: Θεωρείς ότι έχει φέρει και κάτι καλό η εξέλιξη;
Φυσικά, δεν είμαι παρελθοντολάγνα. Η τεχνολογία είναι κάτι πολύ σημαντικό, παρέχει πολλά σπουδαία όπλα στον άνθρωπο-είναι η χρήση της το πρόβλημα. Αν πάρω ένα μαχαίρι, ή ψωμί θα κόψω ή θα σε σφάξω. Το μαχαίρι φταίει; Πάλι στον άνθρωπο ερχόμαστε. Είμαστε απίστευτα ικανοί να μεταστρέφουμε οτιδήποτε σε καλό ή κακό.

– Γεωργία: Και η τέχνη τι ρόλο βαράει σε όλα αυτά;
Η τέχνη προσπαθεί να σε κρατήσει στην ανθρωπιά. Η τέχνη σε ξανακάνει άνθρωπο. Κάνοντας τέχνη, παρακολουθώντας ή δημιουργώντας, κατανοείς ότι βρίσκεσαι με έναν καθρέφτη σου. Γυρίζει μέσα σου η τέχνη, σου θυμίζει τον εαυτό σου, σου μαθαίνει καλύτερα την ψυχή σου την ίδια. Άρα, μπορείς να αρχίζεις να αντιλαμβάνεσαι καλύτερα και τον άλλον άνθρωπο, η τέχνη ενώνει.

– Δήμητρα: Υπάρχει κάτι αυθεντικό που ν’ απέμεινε εκεί έξω;
Μα φυσικά! Υπάρχουν ακόμα αρκετοί άνθρωποι που επιλέγουν να παραμένουν άνθρωποι. Που διεκδικούν την επικοινωνία με τους ανθρώπους, που ακούν, που διαβάζουν, που δεν βιάζονται να πουν τη γνώμη τους ή να επιβάλουν το δίκιο τους γιατί, βρε αδερφέ, στάσου λίγο, μπορεί να έχει κι ο άλλος δίκιο!

– Γεωργία: Καμιά φορά, είναι εύκολο να κατηγορούμε συνεχώς τους άλλους.
Είναι το ευκολάκι! Άμα κρίνω διαρκώς τους άλλους, και όλοι έχουν πάντα άδικο, μάντεψε ποιος μένει πάντοτε με ένα υποτιθέμενο δίκιο. Εγώ κι εγώ! Αμ, δεν πάει έτσι. Μπορεί κι οι άλλοι να έχουν δίκιο καμιά φορά, αγάπη μου. Σκέφτομαι καμιά φορά μια κοινωνία σεβασμού, ισοτιμίας. Μια κοινωνία όπου όλοι θα έδιναν. Ποιος, τότε, θα είχε ανάγκη να αρπάξει και να πάρει; Όνειρα, το ξέρω, αλλά κάλλιστα θα μπορούσαν να γίνουν πραγματικότητα, αν κάναμε την επιλογή.

– Γεωργία: Μπορούμε, λοιπόν,να παραμένουμε ευτυχισμένοι σε ατομικό επίπεδο, έστω κι αν το συλλογικό χωλαίνει σημαντικά;
Όχι, όχι απλώς μπορούμε. Είναι χρέος μας, χρέος του καθενός να προσπαθεί να διαμορφώνει ένα περιβάλλον με τους συμβατούς του ανθρώπους. Ένα περιβάλλον ισοτιμίας, αλληλοσεβασμόυ και αλληλεγγύης. Αυτό είναι η μεγαλύτερη αντίσταση και αντίδραση. Μια επιλογή που ανήκει στη μονάδα. Έπειτα, η μονάδα γίνεται δυάδα και η δυάδα τετράδα. Και από το σπίτι θα ξεκινήσει στη γειτονιά κι από τη γειτονιά στη χώρα. Δεν πιστεύω πλέον στις μαζικές αντιδράσεις κάτω από πανό. Επαναστατικό θεωρώ το να παραμένεις άνθρωπος σε αυτήν την απάνθρωπη εποχή.

– Δήμητρα: Έχεις κάνει αντιστάσεις σε επαγγελματικό επίπεδο ποτέ;
Μα, ναι. Έχω πει όχι σε προτάσεις που δεν με αφορούσαν καλλιτεχνικά, κι ας χρειαζόμουν χρήματα. Από την άλλη, δεν μου αρέσει και να χαλάω την καρδιά κανενός, με δυσκολεύει το όχι. Κι από την άλλη-άλλη, αν έλεγα ναι, δεν θα ήμουν εγώ ολόκληρη, δεν θα ήμουν εγώ καλά.

– Δήμητρα: Πώς ευχαριστείς την Γιώτα, πώς είναι η Γιώτα ολόκληρη; Και ποια είναι η αγαπημένη σου απόλαυση;
Αναλόγως με το τι θέλει κάθε φορά. Με το τι χρειάζεται: ξεκούραση; παρέα; ταξίδι; Προσπαθώ να την ευχαριστώ. Η απόλαυσή μου πάντως είναι να κάνω βόλτα με το αυτοκίνητο,μ μου κερδίζει χρόνο, ξαναβρίσκω εμένα, μιλάω στον εαυτό μου σαν την τρελή-ίσως νομίζουν οι άλλοι ότι μιλάω στο τηλέφωνο μέσω μπλουτούθ, πάλι καλά! Ακόμα, μου αρέσει να διαβάζω, να σωπαίνω.

– Γεωργία: Διαβάζεις κάτι καλό αυτή την εποχή;
Το Sapiens του Χαράρη διαβάζω, με έχει τρελάνει, έχω κολλήσει. Επίσης, διάβασα πρόσφατα την Αντιγνώση της Λιλής Ζωγράφου, αλλά και βινλία του Mate Gabor, του γιατρού. Μου αρέσουν διάφορα είδη, πετάγομαι από το ένα στο άλλο, για να ισορροπεί το πράγμα.

– Γεωργία: Αυτό, ενδεχομένως, θα μπορούσε να ισχύει και με τις επιλογές τραγουδιών ή είδους μουσικής που λέτε. Σε τι άλλο εκτός από λαϊκό θα μπορούσατε να σας σκεφτείτε;
Αγαπάω πολύ την ροκ, δεν ήμουν ποτέ ποπ φυσιογνωμία. Το ροκ το βρίσκω απολύτως συναφές με το λαϊκό. Όπως ερμηνεύω Τσιτσάνη, με την ίδια ματιά θα μπορούσα να τραγουδήσω Scorpions και Dire Straits. Αγαπώ επίσης τα δημοτικά, τα κλασικά δημοτικά που άκουγα σπίτι. Αγαπώ το καλό τραγούδι, αυτό που φτιάχτηκε για να μου πει κάτι και όχι αυτό που φτιάχτηκε για να κερδίσουν κάτι. Δηλαδή, την δημιουργία, όχι το κατασκεύασμα.

Info: H Γιώτα Νέγκα εμφανίζεται στο Faliro Summer Theater στις 8/9 (προπώληση εδώ), αλλά και στην Θεσσαλονίκη στις 22/9 (Μονή Λαζαριστών). Θα δώσει λίγες ακόμα συναυλίες στην Αθήνα, στο Αττικό Άλσος, στο Πέραμα και την Πεύκη. Μπορείτε να ενημερώνεστε για την δράση της και μέσα από το Instagram account της.

Ακολουθήστε το OLAFAQ
στο Google News