Από την ΑΣΚΤ στη Δραματική Σχολή «Εμπρός» ο Αντώνης Μυριαγκός είναι ένας ηθοποιός που έχει επιλέξει έναν τρυφερό τρόπο να στέκεται δίπλα στους άλλους. Δεν είχε τύχει άλλη φορά να μιλήσω μαζί του. Γνώριζα τη δουλειά του από τα πρώτα κιόλας βήματά του αλλά δεν είχαμε ποτέ συναντηθεί. Πρόκειται για έναν ιδιαίτερα ευγενή άνθρωπο και αυτό για εμένα έχει πάντα ιδιαίτερη σημασία.

Με τον Άρη Σερβετάλη και την Έφη Μπίρμπα γνωρίζονται από τα παλιά. Πάνω στο σανίδι, όμως, είναι η πρώτη φορά που συναντιούνται και αφορμή στάθηκε ένα έργο που άργησε να βρει τον δρόμο του προς το κοινό. Η “Καρδιά του σκύλου” του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ λογοκρίθηκε από το τότε Σοβιετικό Καθεστώς, όπως και τόσα άλλα έργα. Συμβατό με τις δραματουργικές επιλογές της σκηνοθέτριας πρόκειται για τις πιο πολυσυζητημένες προτάσεις της φετινής θεατρικής σεζόν.

Σε μια συζήτηση εφ΄ όλης της ύλης ο ηθοποιός μας μιλά για τον ρόλο του, την ανάγκη διατήρησης της ατομικότητάς μας αλλά και στιγμές από τα γυρίσματα της ταινίας «Καποδίστριας» που υποδύεται τον οραματιστή πολιτικό.

– Πέρασαν πολλά χρόνια έως ότου να επιτραπεί στην «Καρδιά του Σκύλου» να βρει το κοινό της; Ποιος πιστεύετε πως είναι ο λόγος που λογοκρίθηκε;
Είναι προφανές πως «Η καρδιά του σκύλου» υπήρξε μια αιχμηρή πολιτική σάτιρα για το τότε σοβιετικό καθεστώς . Απ΄όσο γνωρίζω ο Στάλιν έτρεφε μια συμπάθεια για τον Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ, παρόλα αυτά ο συγγραφέας απομονώθηκε όπως και πολλοί άλλοι στο σπίτι του. Τη δεκαετία του ΄80 είχαν κυκλοφορήσει παράνομα κάποια αντίτυπα. Προφανώς κάτι τους ενοχλούσε στις αλήθειες αυτού του κειμένου.

– Υποδύεστε τον καθηγητή Πρεομπραζένσκι. Πείτε μου λίγα λόγια για τον ρόλο σας.
Έχει πολύ ενδιαφέρον ο ρόλος. Πρόκειται για μια ιδιαίτερα αινιγματική φυσιογνωμία. Συγκεντρώνει όλες αυτές τις αναφορές που συναντάμε στην ιστορία του Φάουστ και στον Φρανκεστάιν της Μαίρη Σέλλεϋ. Ως ένας περίεργος «τρελοεπιστήμονας» αναζητά απαντήσεις για τα μεγάλα και σπουδαία μυστήρια της ζωής και του θανάτου. Επιδιώκει τη βελτίωση του ανθρώπινου είδους και μέσα σε αυτό το πλαίσιο κάνει τα πειράματά του. Κατά τη διάρκεια των προβών, μπαίνοντας όλο και πιο βαθιά στο κείμενο, ανακάλυψα τον ίδιο τον Μπουλγκάκοφ, που έτσι και αλλιώς πρόκειται για μια πολυπρισματική προσωπικότητα. Ο συγγραφέας ήταν και ο ίδιος γιατρός και νιώθω πως έχει βάλει τον εαυτό του σε αυτό το έργο.

– Όταν ο «σκύλος» εξανθρωπίζεται φέρεται βάναυσα στις γάτες όπως ακριβώς του φέρονταν και του ίδιου οι οδοκαθαριστές. Τι λέει αυτό για την φύση μας;
Ερχόμαστε αντιμέτωποι με τη φαυλότητα της ύπαρξης μας. Μόλις νιώσουμε πως έχουμε εξουσία τα όρια μας θολώνουν. Από θύμα μπορεί εύκολα κάποιος να πάρει το ρόλο του θύτη. Αυτό για εμένα είναι ένα ξεκάθαρο σχόλιο του έργου. Μόλις δοθεί σε κάποιον λίγη παραπάνω εξουσία νιώθει σημαντικός. Χρειάζεται επαγρύπνηση και επαναπροσδιορισμό των αξιών μας. Δεν είναι πάντα εύκολο να δούμε καθαρά το πλαίσιο αλλά έχει σημασία να γνωρίζουμε πως κανείς δεν είναι ανώτερος από κάποιον άλλο.

– Έχουμε να κάνουμε με ένα έργο πολιτικό; Ο καπιταλισμός προσπαθεί να αλλοιώσει με ψίχουλα φιλανθρωπίας τους ασθενέστερους;
Ωραίο αυτό που λες. Νομίζω πως αυτός είναι ένας από τους άξονες του έργου. Είναι ένα έργο πολιτικό, αν και προσπαθήσαμε να απομακρυνθούμε από την περίοδο του σοβιετικού καθεστώτος –κρατώντας, βέβαια, κάποιες πληροφορίες- αντιλαμβανόμαστε πως πάντα τα συστήματα εξουσίας θέλουν να χειραγωγήσουν το λαό. Στη χώρα μας μπορεί να μην έχουμε τόσο σκληρά πολιτεύματα αλλά ζούμε σε μια φιλελεύθερη αγορά, παγκοσμιοποιημένη που στην ουσία είναι παιδί του καπιταλισμού. Επιστρατεύονται τεχνικές για να ελέγξουμε τις μάζες και για αυτό «Η καρδιά του σκύλου» είναι ένα έργο που ανταποκρίνεται στο σήμερα. Δυστυχώς, δεν έχουν αλλάξει και πολύ τα πράγματα.

– Ζούμε στην εποχή της χειραγώγησης;
Φυσικά και με πολύ πιο πονηρό τρόπο. Δεν χρειάζεται να έχεις ένα καθεστώς σταλινικό για να νιώσεις έλεγχο. Με το πρόσχημα του δικαιωματισμού και της «ελεύθερης επιλογής» δίνεις αυτή τη ψευδαίσθηση της ελευθερίας στον πολίτη αλλά ουσιαστικά τον έχεις ήδη εντάξει στον μηχανισμό σου. Μέσα από τα social, μέσα από τον τρόπο επικοινωνίας, μέσα από τις υποσχέσεις της επιμήκυνσης της ζωής σου, σε ελέγχουν με έναν τρόπο ύπουλο. Το λέει και ο Πρεομπραζένσκι μέσα στο έργο «Για τη βελτίωση του ανθρώπινου είδους, εγώ αυτό επιδίωκα σε όλη μου τη ζωή, για αυτό πάσχιζα». Ακόμα όμως και ο ήρωας του Μπουλγκάκοφ φτάνει σε μια συνειδητοποίηση για το μέχρι που μπορεί να φτάσει αυτή η βελτίωση. Σε ένα άλλο σημείο αναφέρει «Ο επιστήμονας οφείλει να πηγαίνει παράλληλα με τη φύση, ψηλαφητά και όχι να εκβιάζει τα πράγματα. Φτάνει και ο ίδιος σε συμπεράσματα οντολογικά χωρίς βέβαια να δίνει ο ίδιος τις απαντήσεις».

– Ποιοι είναι οι κίνδυνοι από τη βίαιη άρνηση της ατομικότητά μας;
Μέσα σε όλη αυτή την προσπάθεια να εξελιχθούμε και να ενταχθούμε μέσα στο σύνολο, όπως προστάζουν οι τάσεις της εποχής μας για να είμαστε αποδεκτοί, αρχίζουμε και αμφισβητούμε την ίδια μας την ατομικότητα και μάλλον θα έλεγα το δικαίωμα στην ατομικότητα. Της διαφοράς που μπορείς να έχεις από τον διπλανό σου. Το γεγονός ότι επιδιώκουμε να έχουμε ίσα δικαιώματα δεν σημαίνει ότι θα μας κάνουν να είμαστε και όμοιοι. Είμαστε διαφορετικοί άνθρωποι και ο καθένας μας έχει δικαίωμα να διατηρήσει την ατομικότητά του. Στην αγωνία μας να είμαστε αποδεκτοί αρνούμαστε τον ίδιο μας τον εαυτό.

– Οι κοινωνικές επιταγές απαιτούν πλήρη συμμόρφωση και υποταγή. Ποιους εξυπηρετεί αυτή η συνθήκη;
Σίγουρα εξυπηρετεί κάποιους. Μας κάνει καλύτερους πελάτες. Χάνουμε το προσωπικό μας φίλτρο. Αυτό είναι της μόδας σήμερα, αυτό κάνω. Τέλος! Δεν νομίζω πως χρειάζεται να πούμε κάτι περισσότερο.

– Ποιο είναι το προσωπικό σας καταφύγιο; Ο δικός σας τρόπος να αντιστέκεστε;
Προσπαθώ να κρατάω ένα μέτρο στα πράγματα. Προσπαθώ να θέτω ερωτήματα σε ό,τι βλέπω γύρω μου. Ερωτήματα μέσα μου. Έχοντας και μικρά παιδιά προβληματίζομαι. Δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις. Η κοινωνία παίρνει τον ρόλο του κηδεμόνα πολύ γρήγορα, προσπαθεί να μας διαμορφώσει από την πρώτη μας ηλικία. Είναι μια διαρκής μάχη και χρειάζεται επαγρύπνηση. Όταν νιώθω πως εξυπηρετώ εγώ το μέσο και όχι εκείνο εμένα τότε κάτι δεν πάει καλά.

 

– Πόσα έχουν αλλάξει από τη συμμορία “Rats” μέχρι σήμερα;
Αυτά είναι κατάλοιπα από τη δεκαετία του ΄80. Άλλες εποχές, ίσως λίγο πιο ρομαντικές. Δεν ξέρω, αλλά νιώθω πως έχουν αλλάξει πολλά πράγματα. Οι σημερινοί πιτσιρικάδες δεν γνωρίζω πως κινούνται αλλά η επιθυμία για δημιουργία νομίζω πως είναι πάντα δυνατή. Τα δικά μου τα παιδιά πάνε στην έκτη δημοτικού και σε λίγο θα μπούνε στην εφηβεία οπότε θα ξέρω να σου πω σε λίγο καιρό σίγουρα. Εμείς τότε δεν είχαμε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για αυτό ήμασταν στους δρόμους. Ξέραμε πέντε τηλέφωνα ο καθένας απ΄ έξω και όποιον θέλαμε τον βρίσκαμε έξω. Αυτή ήταν η κοινωνικοποίηση μας. Οι ομάδες, οι ιστορίες, τα πρώτα φλερτ τα βλέπω πολύ νοσταλγικά με έναν τρόπο.

– Συνεργαστήκατε για πολλά χρόνια με τον Θόδωρο Τερζόπουλο και μαθητεύσατε στη μέθοδο του. Ο Άρης Σερβετάλης είναι ένας ηθοποιός που έχει εντάξει την έντονη σωματικότητα στους ρόλους του. Έχω πραγματικά πολύ μεγάλη περιέργεια να σας δω στη σκηνή.
Για αυτό είναι υπεύθυνη η Έφη Μπίρμπα. Δική της ήταν η σκέψη να με καλέσει σε αυτή τη δουλειά. Υπάρχει μια αλληλοεκτίμηση και με τον Άρη και με την Έφη. Με τον Άρη έχουμε κάνει ταινίες μαζί. Με την Έφη έχουμε συναντηθεί σε μια άλλη δουλειά. Είναι όμορφο να συναντιέσαι με ανθρώπους που εκτιμάς και που υπάρχουν κοινές αναφορές στον τρόπο σκέψης. Δε είναι τόσο αυτονόητο στο χώρο μας. Όσο αφορά το σωματικό και εμένα με ενδιαφέρει πολύ το σώμα. Δεν το ξεχωρίζω από το σύνολο, απλά είναι ένας άλλος τρόπος έκφρασης που του δίνεις αρκετά μεγάλο χώρο και τον εμπιστεύεσαι πολύ.

– Ισχύει ότι στα γυρίσματα του «Καποδίστρια» σας μπέρδευαν με τον πολιτικό; Η αλήθεια είναι πως η ομοιότητά σας δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη.
Τυγχάνει να έχουμε μια φυσική ομοιότητα, ίσως, λόγω των μαλλιών ή του χρώματος των φρυδιών και όλα αυτά. Είναι ωραίο να βλέπεις ότι τουλάχιστον υπάρχει σε πρώτη φάση μια αποδοχή. Βέβαια, αλλού κερδίζεται η μάχη. Αλίμονο αν μέναμε μόνο στο φαίνεσθε. Περιμένω κι εγώ να τελειώσουν τα γυρίσματα και να δω την ταινία ολοκληρωμένη.

– Κλείνοντας, πείτε μου γιατί θέατρο;
Δεν ξέρω κι εγώ να σου πω. Αλήθεια το λέω. Αυτό που θα σου πω είναι πως τα πράγματα καμιά φορά γίνονται ερήμην σου παρόλο που εμείς οι ίδιοι παίζουμε πολύ ενεργό ρόλο. Δεν σκεφτόμουν να γίνω ηθοποιός. Αρχικά σπούδασα στην ΑΣΚΤ αλλά επειδή στο θέατρο το πιο σπουδαίο είναι η συνάντηση με τον άλλον τα βήματα μου με οδήγησαν εκεί. Ο κοινός τόπος. Το θέατρο εκεί κερδίζει και ο κινηματογράφος. Άνθρωποι συναντιούνται και μπαίνουν σε ένα κοινό όχημα και προσπαθούν πάνω σε μια κοινή ιδέα. Αυτό από μόνο του λέει πολλά. Αυτό νιώθω κι εγώ.

Ακολουθήστε το OLAFAQ
στο Google News