Με µια καριέρα που ξεκίνησε από νεαρή ηλικία, ο Άκραµ Καν, ένας από τους πιο αναγνωρισµένους χορευτές και χορογράφους της εποχής µας, έχει επιδείξει ένα σπάνιο ταλέντο, δεξιοτεχνία και µια εµβληµατική προσέγγιση στον χορό. Ο χορός του ενσωµατώνει παραδοσιακές τεχνικές µε σύγχρονες και πειραµατικές προσεγγίσεις, ενώ οι χορογραφίες του αποπνέουν ένταση, εκφραστικότητα και συναισθηµατική βάθος, αποκαλύπτοντας την αυθεντικότητα και την πρωτοπορία του. 

Η δηµιουργική του πορεία έχει εµπλουτίσει τη σύγχρονη χορογραφία µε απρόβλεπτες και πρωτοποριακές ιδέες. Το έργο του αντλεί έµπνευση από κοινωνικά θέµατα, πολιτικές καταστάσεις και προσωπικές εµπειρίες, ανοίγοντας νέους δρόµους για την αντίληψη του χορού. Το “Jungle Book Reimagined”, το οποίο θα παρουσιαστεί στο Μέγαρο Αθηνών στις 14 και 15/6 είναι µια ζοφερή, αλλά σπουδαία παράσταση όπου ο Μόγλης σώζεται από τα ζώα που έχουν καταλάβει έναν αδρανή πλανήτη στον απόηχο µιας µεγάλης  κλιµατικής καταστροφής. 

Με την εκρηκτική του παρουσία στη σκηνή, ο Καν µαγνητίζει το κοινό του και το µεταφέρει σε έναν κόσµο γεµάτο ένταση και ευαισθησία. Η ικανότητά του να επικοινωνεί µέσω του χορού είναι µοναδική και ανατρέπει τα στερεότυπα, συνδυάζοντας την παράδοση και την καινοτοµία. Ο Άκραµ Καν έχει αποδείξει ότι ο χορός είναι πολύ περισσότερο από µια φυσική κίνηση. Είναι ένας τρόπος έκφρασης, επικοινωνίας και µεταφοράς συναισθηµάτων. Το έργο του παραµένει αξεπέραστο, αφήνοντας ένα ανεξίτηλο σηµάδι στον κόσµο του σύγχρονου χορού και εµπνέοντας τις επόµενες γενιές χορευτών και χορογράφων. 

• • •

– Πέστε µου µέσα σε τι περιβάλλον γεννηθήκατε και µεγαλώσατε… 
Γεννήθηκα στο Λονδίνο, το 1974. Μεγάλωσα σε µια συντηρητική οικογένεια. Το όνειρο του πατέρα µου ήταν ν’ ανοίξει το δικό του Ινδικό εστιατόριο, ν’ ανοίξει δική του επιχείρηση, αλλά ήθελε επίσης και να µαγειρεύει − του άρεσε να µαγειρεύει. Εγώ δεν έχω καµία από τις αρετές του και, το κυριότερο, δεν µαγειρεύω καθόλου καλά. Η µητέρα µου ήταν και είναι δασκάλα και πάντα αγαπούσε τα παιδιά. Εγώ ήµουν κάτι σαν το πρώτο της µεγάλο πρότζεκτ. 

– Πόσα αδέρφια είσαστε; 
Έχω µια µικρότερη αδερφή, τέσσερα χρόνια µικρότερη. Το σηµαντικό και το ενδιαφέρον µε την οικογένειά µου είναι ότι οι γονείς µου ήταν η πρώτη γενιά στην οικογένεια που µετανάστευσε στο εξωτερικό. Αρχίσαµε από το τίποτα. 

– Πατρίδα σας είναι η οικογένειά σας; Το Μπανγκλαντές; Έχετε πατρίδα; 
Για µένα αυτή η ερώτηση είναι πολύ δύσκολη να την απαντήσω. Νιώθω πως δεν έχω καµιά βαθιά συγγένεια µε το Μπανγκλαντές. Έχω συνδεθεί µε το Μπανγκλαντές από τις διηγήσεις και τις αναµνήσεις των δικών µου ανθρώπων. Είναι οι αναµνήσεις του πατέρα και της µητέρας µου οτι γνωρίζω για το Μπανγκλαντές. Η αγάπη τους για την πατρίδα µε έχουν κάνει να σέβοµαι τη χώρα και τους ανθρώπους, την κουλτούρα επίσης, αλλά δεν νιώθω ότι συνδέοµαι άµεσα µε το Μπανγκλαντές, αν και πιστεύω πως η γλώσσα επαιξε ενα ρόλο χωρίς να το καταλάβω. Μιλάω την επίσηµη γλώσσα Bengali, γιατί πάντα η µητέρα µου µας µιλούσε στα Bengali. Μέχρι τα δέκα µου δεν ήξερα ότι η µητέρα µου µπορούσε να µιλήσει Αγγλικά. Πάντα µού µιλούσε στα Bengali. Στα γενέθλιά µου, µου ευχήθηκε λέγοντας «Χρόνια πολλά» στα Αγγλικά και αναρωτήθηκα λέγοντας: «Μαµά, είπες δύο λέξεις στα Αγγλικά! Τις πρόβαρες πολύ;». Και αυτή απάντησε: «Φυσικά και όχι, χαζέ! ∆ιδάσκω Αγγλικά στο σχολείο». Είχα πραγµατικά σοκαριστεί που µιλούσε Αγγλικά. ∆εν µου είχε πει ποτέ ξανά κάποια αγγλική λέξη. Η γλώσσα συντηρεί την κουλτούρα, την παιδεία, τον τρόπο που σκεφτόµαστε, τη φιλοσοφία, όλα αυτά. Η σηµασία του να είσαι από το Μπανγκλαντές παραµένει στη γλώσσα. H γλώσσα είναι η πολυτιµότερη παρακαταθήκη για τη µητέρα µου. 

– Είχατε προβλήµατα στην Αγγλία καθώς µεγαλώνατε, επειδή ήσασταν από άλλη χώρα;
Αντιµετωπίζω δυσκολίες πιο πολύ µε τη δική µου κουλτούρα, την κουλτούρα και την κληρονοµιά των γονιών µου, όχι τόσο µε την αγγλική. Συνήθισα πολύ γρήγορα, γιατί ένιωθα πως η Αγγλία ήταν το σπίτι µου. ∆υσκολίες πέρασα κυρίως εξαιτίας του πατέρα µου, που ήθελε να φαίνοµαι και να συµπεριφέροµαι σαν άνδρας από το Μπανγκλαντές· εγώ αντιστεκόµουν µαθαίνοντας Charlie Chaplin, Michael Jackson, Fred Astaire, Ginger Rogers, Muhammad Ali, Bruce Lee. Αυτοί ήταν οι ήρωές µου. Για τον πατέρα µου ήρωες ήταν οι άνθρωποι που πολέµησαν για την ελευθερία, αυτοί που συµµετείχαν στον πόλεµο. 

– Πώς βρίσκει ένα παιδί το δρόµο του; Εσείς πώς συναντηθήκατε µε το χορό;
Για να είµαι ειλικρινής, ανακάλυψα το χορό πολύ νωρίς εξαιτίας της µητέρας µου. Εκτός από τη γλώσσα, ήθελε να µου µάθει και χορό. Eξαιτίας του πατέρα της που ήταν ιδιοφυΐα στα µαθηµατικά και είχε κατακτήσει δύο φορές χρυσό µετάλλιο στην Ινδία και στο Μπανγκλαντές, στη µητέρα µου δεν επιτρεπόταν να χορεύει. Ζούσε σε ένα πολύ συντηρητικό και αξιοπρεπές περιβάλλον, οπότε έµαθε να χορεύει κρυφά. Ποτέ δεν το είπε στον πατέρα της, αλλά και ποτέ δεν µπόρεσε να ασχοληθεί µε το χορό επαγγελµατικά. Μια από τις επιθυµίες της ήταν να µάθει στα παιδιά της να χορεύουν. Αλλά ποτέ δεν πίστευε πως σ’ αυτό τον χώρο εγώ θα έκανα καριέρα. Ούτε κι εγώ, βέβαια, το πίστευα. Άρχισε να µου µαθαίνει χορό στα τρία µου. Και κάποια στιγµή, όταν ήµουν εφτά χρόνων, µε είδε να χορεύω το Thriller του Michael Jackson. Ήµουν πωρωµένος µε τον Michael Jackson, µέχρι που ζήτησα από τη µητέρα να µου αγοράσει το τζάκετ που φορούσε εκείνος στο βίντεο και µου το πήρε. Οι άνθρωποι από το Μπανγκλαντές ταξιδεύουν στο εξωτερικό, µεταναστεύουν, γιατί θέλουν να προσφέρουν στα παιδιά τους την καλύτερη δυνατή µόρφωση· νιώθουν πως η σωστή µόρφωση είναι ο µοναδικός τρόπος για να προχωρήσεις µπροστά. Όλοι οι φίλοι µου από παιδιά ήθελαν να γίνουν γιατροί, δικηγόροι, µηχανικοί, και εγώ δεν ήθελα να ακολουθήσω κανένα απ’ αυτά τα επαγγέλµατα. Αλλά ήµουν πολύ ντροπαλός. Οι µόνες φορές που δεν ντρεπόµουν, ήταν όταν χόρευα. Το σώµα µου γινόταν η γλώσσα που µιλούσα. Ο χορός ήταν ο δικός µου τρόπος επικοινωνίας. Σε κάθε πάρτι, γενέθλια, γάµους, ήµουν αυτός που ψυχαγωγούσε όλο τον κόσµο. 

– Πιστεύετε στο ταλέντο; Τι είναι ταλέντο; Κάποιος γεννιέται µε ταλέντο; 
Φυσικά και πιστεύω στο ταλέντο, γιατί ξέρω πως δεν το είχα. Η αδερφή µου ήταν εκείνη που είχε ταλέντο. Είναι τέσσερα χρόνια µικρότερη, αλλά πάντα ήταν καλύτερη από µένα στην τάξη του χορού· από την άλλη, όµως, πλευρά του νοµίσµατος υπάρχει και η αφοσίωση και η σκληρή δουλειά. Η αδερφή µου ποτέ δεν δούλεψε πραγµατικά σκληρά, γιατί γνώριζε ότι είχε ταλέντο. Το ταλέντο δεν µεγαλώνει από µόνο του· δεν χάνεται, αλλά και δεν µεγαλώνει. Ενώ µε σκληρή δουλειά µπορεί να συνεχίσει να αυξάνεται. Πιστεύω ότι κάποιοι άνθρωποι γεννιούνται µε ταλέντο, όπως η αδερφή µου, και κάποιοι άλλοι γεννιούνται µε ταλέντο αλλά και δουλεύουν πολύ σκληρά, όπως η Συλβί Γκιγιέµ. 

– Ένας παθιασµένος άνθρωπος µπορεί να ξεπεράσει έναν ταλαντούχο; 
Εάν έχεις πάθος και αποφασιστικότητα, τα ελαττώµατά σου γίνονται η δύναµή σου. 

– Πιστεύετε ότι οι αδυναµίες είναι ισχυρότερες από το ταλέντο;
Ναι, γιατι οι αδυναµίες σε κάνουν να αµφιβάλεις γιά τις δυνατότητες σου και προσπαθεις όλο και περισςότερο… Με την αµφιβολία θα γίνεις δυνατότερος και όλα τα ελαττώµατα και οι ιδιαιτερότητές σου θα γίνουν η δύναµή σου. 

– Γιατί ο άνθρωπος επιλέγει τη βεβαιότητα, αφού µέσα στην αβεβαιότητα συναντιέται περισσότερο µε τον εαυτό του; 
Γιατί είναι ευκολότερο. Όλοι µας ζούµε µέσα σε µια ψευδαίσθηση. Ο θάνατος είναι η µόνη πραγµατικότητα που γνωρίζουµε. Για να µπορούµε να ζούµε, επιλέγουµε να αγνοούµε αυτή την πλευρά. Μας αρέσει να έχουµε σιγουριά στη ζωή µας, γιατί µάς δίνει µιαν αίσθηση ζωής, ένα σκοπό, ένα νόηµα για να κοιτάµε µπροστά. Εάν σκέφτεσαι συνεχώς ότι µπορεί να πεθάνεις ανά πάσα στιγµή, τότε η ζωή θα είναι πολύ δύσκολη. 

– Τι προσπαθείτε να πείτε χορευοντας; 
Εξαρτάται από το πρότζεκτ. Μου αρέσει να ψάχνω την αλήθεια, αλλά µε µια δόση ψευδαίσθησης. Πιστεύω πως η σκηνή έχει και τη δύναµη της αλήθειας αλλά και την ισχύ της µαγείας και της ψευδαίσθησης. ∆εν µπορείς να κρυφτείς πάνω στη σκηνή, είµαστε γυµνοί. Ειδικά όταν είσαι ο εαυτός σου. Τότε, δεν φοράς καµία µάσκα. Καθώς η σκηνή έχει τον πλήρη έλεγχο πάνω σου, πρέπει να αφεθείς· και αυτό το βρίσκω πολύ δύσκολο, γιατί πάντα θέλουµε να έχουµε τον έλεγχο. 

– Τι είναι η αλήθεια;
∆ύσκολη ερώτηση. ∆εν υπάρχει απόλυτη αλήθεια εκτός από το θάνατο. Μια άλλη αλήθεια είναι η αγάπη αλλά, για να είµαι ειλικρινής, νοµίζω πως ο καθένας από εµάς έχει δώσει τη δική του ερµηνεία στην αλήθεια. Νοµίζω πως η αλήθεια είναι αυτό που πιστεύεις. Και εάν είσαι ισχυρός τότε µπορείς να πείσεις και τους ανθρώπους γύρω σου να πιστέψουν στην αλήθεια σου. Οι µόνες στιγµές που πιστεύω ότι ένιωσα την απόλυτη αλήθεια είναι όταν ένα µέλος της οικόγενειάς µου πέθανε. Και όταν γεννήθηκε το παιδί µου. Απίστευτη αλήθεια – όταν ένας πατέρας γεννήθηκε µέσα µου. 

– Μας ενώνουν οι διαφορές µας ή οι οµοιότητές µας; 
Και τα δύο. Πιστεύω πως όταν αγαπάς κάτι αληθινά, θα το αµφισβητήσεις. Οτιδήποτε ιερό – πρέπει να το εξετάσεις. 

– Γιατί άνθρωποι από το κοινό ακολουθούν ένα παθιασµένο καλλιτέχνη;  
Γιατί αυτό τούς επιτρέπει να ονειρεύονται ένα µικρό κοµµάτι από το όνειρο του καλλιτέχνη. Ξαναγυρνάω στον Steve Jobs. Όλη η οµάδα του µπορεί να µην είχε παρόµοια όνειρα, αλλά εξαιτίας του Jobs ένιωσαν τέτοια έλξη για τα φουτουριστικά όνειρά του, που άρχισαν να πιστεύουν σ’ αυτά και οι ίδιοι. Γι’ αυτό δηµιουργούν οι καλλιτέχνες. Θέλουν να µοιραστούν το όνειρό τους. 

– Το όνειρο είναι ένας µεγεθυντής των δυνατοτήτων;
Ναι, η σκηνή είναι ένας µεγεθυντικός φακός. Πηγαίνει και προς τις δύο κατευθύνσεις. Η µία κατεύθυνση είναι το όνειρο και η άλλη η πραγµατικότητα. Γιατί η πραγµατικότητα είναι σαν καθρέφτης. Νοµίζω πως η σκηνή πρέπει πάντα να έχει το ρόλο του καθρέφτη. Θυµάµαι όταν ήµουν µικρός και µέναµε σε ένα µικρό διαµέρισµα πάνω από το εστιατόριο του πατέρα µου, είχαµε ένα βίντεο στη µια πλευρά, και ο πατέρας µου νοίκιαζε και έβλεπε ταινίες Bollywood· και στην άλλη πλευρά του δωµατίου είχαµε ένα πικ-απ, όπου η µητέρα έπαιζε δίσκους του Tom Jones. ∆ούλευε στην αρχή σε µια εταιρία παραγωγής δίσκων, οπότε και έφερνε δίσκους στο σπίτι. Μεγάλωσα σε χάος. Από τη µία Bollywood και από την άλλη Tom Jones, που είναι Ουαλλός. Της άρεσε πολύ και ο Cliff Richard. Μπορούσα να ταυτιστώ και µε τα δύο, και µε τον Michael Jackson επίσης, γιατί υπήρχε σε όλα αυτά µια αλήθεια. Βλέποντας τις ταινίες του Bollywood ή βλέποντας τον Michael Jackson, κάτι µέσα µου πίστευε πως θα µπορούσα να ήµουν αυτός ο χαρακτήρας. Το ξεχωριστό µε τον Jackson είναι η ικανότητά του να µοιάζει µε θεό, να είναι άφθαρτος. Αλλά παράλληλα είχε και µια ταπεινότητα που µου θύµιζε πως ήταν άνθρωπος. Αυτό είναι µεγάλη αρετή! Εάν το κοινό µπορεί να νιώσει ότι «λένε την ιστορία µου, ο καλλιτέχνης πάνω στη σκηνή λέει την ιστορία µου», τότε η ιστορία σου γίνεται από προσωπική, παγκόσµια. Αλλά, και πάλι, εξαρτάται από το πρότζεκτ που παρουσιάζω. Πρέπει να κόψεις τον οµφάλιο λώρο που σε συνδέει µε τη µητέρα σου, αλλά και τον πατέρα σου. Κάποιες φορές πρέπει να σκοτώσεις τον αφέντη σου για να γίνεις ο εαυτός σου. Θέµατα ταυτότητας! 

– Πότε σκοτώσατε τον πατέρα σας; Υπήρξε κάποια συγκεκριµένη στιγµή;
Νοµίζω στην πρεµιέρα της σόλο παράστασης DESH, το 2011. Εκείνη τη µέρα έγινα ανεξάρτητος και σκότωσα τον πατέρα µου. Εξέφρασα ό,τι ήταν ανάγκη µου να εκφράσω. Όλες µου οι συγκρούσεις έγιναν πραγµατικότητα µέσω της παράστασης. Και ο πατέρας µου που έβλεπε την παράσταση – ήταν για µένα ο τρόπος µου για να εκφράσω ότι κόβω τον οµφάλιο λώρο. 

– Πώς ένιωσε όταν ξεψυχούσε; 
Ήταν δύσκολο, τον προειδοποίησα πριν την πρεµιέρα ότι, «στην αρχή της παράστασης είσαι νεκρός και εγώ πηγαίνω στον τάφο σου». Στην αρχή, νιώθοντας περίεργα, είπε, «αρχίζεις την παράσταση µε το θάνατό µου;» και φάνηκε λίγο δυσαρεστηµένος. Επίσης τού ζήτησα να ηχογραφήσω τη φωνή του στο κινητό µου για να το χρησιµοποιήσω στην παράσταση. Ήθελα να ακουστεί η φωνή του να λέει στα Bengali: «Γιε µου, είµαι πολύ άρρωστος και πρέπει να έρθεις στο Μπανγκλαντές. Έχω µια γη και θέλω να σ’ τη δείξω. ∆εν ξέρω πόσο χρόνος µού µένει». Αυτή η κίνηση τον έκανε να αισθανθεί καλύτερα, καθώς ένιωθε πως µε βοηθούσε σε κάτι, ένιωθε κοµµάτι της παράστασης· έτσι ξεπέρασε και το θάνατό του. Η πρεµιέρα τού άρεσε πολύ. Η µητέρα µου δεν ήταν τόσο ικανοποιηµένη. Ένιωσε πως το περιεχόµενο παραήταν προσωπικό. Ο πατέρας µου, όµως, ήταν ευτυχής γιατί, παρόλο που ήταν νεκρός στο show, η παράσταση ήταν γι’ αυτόν. Του υποσχέθηκα τις καλύτερες θέσεις κάθε φορά που θα παιζόταν η παράσταση στο Λονδίνο. Πολύ πολύπλοκος άνθρωπος! 

– Βλέπετε τον εαυτό σας τώρα να έχει στοιχεία από τον πατέρα σας;
Ναι, αντιστέκεσαι πιο πολύ σ’ αυτό που είσαι πιο πολύ. Το πρόσωπο που δεν θέλεις να είσαι, είναι ακριβώς το πρόσωπο που είσαι. Αλλά δεν σηµαίνει πως είναι και το πρόσωπο που θα γίνεις. Ποτέ δεν ήθελα να γίνω σαν τον πατέρα µου, δεν ήθελα να γίνω σεφ· ήξερα τη δουλειά, γιατί δούλευα στο εστιατόριο τα καλοκαίρια. Τη δεκαετία του ’80 δεχόµαστε πολλές ρατσιστικές επιθέσεις στην Αγγλία. Έπιναν, µεθούσαν και µετά ερχόντουσαν στο εστιατόριό µας και µας παρενοχλούσαν επί ώρες, έσπαγαν πιάτα και άλλα ανάλογα. Τότε µισούσα το ότι ήµουν Άγγλος υπήκοος. Το ξεπέρασα, όµως, γιατί δεν είναι όλοι το ίδιο, φυσικά. Αυτός είναι και ο λόγος που είµαι τόσο εναντίον του αλκοόλ, επειδή νόµιζα πως όλοι που έπιναν ήταν και βίαιοι, γιατί αυτό έβλεπα συνεχώς στο εστιατόριο. Έτσι, δεν ακολούθησα τα βήµατα του πατέρα µου. Ωστόσο, καθώς µεγαλώνω και µεγαλώνει και ο πατέρας µου, παρατηρώ πολλές οµοιότητες ανάµεσά µας. 

– Με τη µητέρα σας;
Η µητέρα µου είναι το πρόσωπο που θέλω να είµαι. Ο πατέρας µου είναι το πρόσωπο που δεν θέλω να είµαι. Ο πατέρας µου είναι το πρόσωπο µέσα µου, ενώ η µητέρα µου είναι το πρόσωπο που δεν είναι µέσα µου, είναι εκείνο που θέλω να είµαι, το πρότυπό µου. Η µητέρα µου για µένα είναι είδωλο. Ο πατέρας µου είναι το ανθρώπινο στοιχείο. 

– Με τις επιρροές ή µε τις επιλογές πορευόµαστε;
Νοµίζω διαφέρει ανάλογα µε τον άνθρωπο. Για παράδειγµα, η Sylvie είναι εντελώς ξεκάθαρη. Στη δική µου περίπτωση, ο µόνος λόγος που ασχολήθηκα µε το χορό επαγγελµατικά, όταν ήµουν 23 χρονών, ήταν γιατί δεν µπορούσα να κάνω κάτι άλλο. ∆εν µπορούσα να γίνω µαθηµατικός· προσπάθησα, αλλά απέτυχα τρεις φορές. Γι’ αυτό και άρχισα χορό στο Πανεπιστήµιο. Μόλις πήγα, άρχισα να πιστεύω σ’ αυτό. Τη στιγµή που ανακάλυψα τον µοντέρνο, σύγχρονο χορό, συνειδητοποίησα τι ήθελα να κάνω στη ζωή µου. Όλες οι επιλογές µου πριν από αυτό δεν ήταν καν επιλογές. Πήγαινα όπου ήθελαν οι άλλοι, κάπως σαν το ψάρι που το πάει το ρεύµα. Ήµουν τυχερός, όµως, γιατί οι γονείς µου, η µητέρα µου µε έσπρωξε να χορέψω. 

– Υπάρχει κάποιο άλλο άτοµο, εκτός από τον πατέρα σας, που σας έχει επηρεάσει στη ζωή σας;
Ήµουν 13 χρονών και πέρασα µια οντισιόν για να δουλέψω µε τον Peter Brooke στην Mahabharata. Νοµίζω ότι αυτός ο άνθρωπος µου άλλαξε τη ζωή. Ήµουν πολύ νέος. Κάναµε περοδεία µε όλη την οµάδα για δύο χρόνια µε το έπος των Hindu! Αυτός ο άνθρωπος, ο νονός του θεάτρου, πραγµατικά µε ώθησε προς το καλύτερο και ακόµα το κάνει. 

– Μπορείτε να µας πείτε για τις σκέψεις σας πριν τον γνωρίσετε και µετά;
Νοµίζω ότι, πριν τον γνωρίσω, ό,τι έκανα στο χορό είχε καθαρά ψυχαγωγικό χαρακτήρα. Όταν γνώρισα τον Peter Brooke, όλα πήραν ένα πνευµατικότερο χαρακτήρα και σκοπό. 

– To πέρα από το να διασκεδάσω τους ανθρώπους είναι η απάντηση σε ερωτήµατα που έχουν οι άνθρωποι και δεν θα τα έθεταν ποτέ;
Αν θα µπορούσα να απαντήσω, τότε δεν θα ήταν κάτι το πνευµατικό. Για µένα το πνευµατικό δεν έχει µορφή. Είναι όπως ο ποιητής Rumi. Η θρησκεία έχει µορφή, ενώ η πνευµατικότητα δεν έχει. Θα σας πω µια ιστορία που µου συνέβη στην Αυστραλία το 2008. Συνεργαζόµουν µε την Juliette Binoche για µια παράσταση στο Sydney Opera House. Μετά το τέλος της τέταρτης παράστασης, ήµουν πολύ κουρασµένος και έψαχνα για ταξί. Ήµουν µόνος, το ταξί ήρθε, άνοιξα την πόρτα και ένα ζευγάρι από πίσω µου που έψαχναν κι αυτοί για ταξί, νόµισαν ότι άνοιξα την πόρτα γι’ αυτούς και έτσι µπήκαν µέσα. Το βρήκα τελείως αγενές. Κατέβασαν το παράθυρο και µε ρωτησαν: «Είσαι ο Akram Khan;», κι εγώ απάντησα, «ίσως», γιατί ήµουν ακόµα ενοχληµένος που µου πήραν το ταξί. «Χόρεψες πριν στο Opera House;», κι εγώ ξαναείπα, «ίσως». Ανέβασαν το παράθυρο κι έφυγαν. Μετά ήρθε ένα άλλο ταξί, µπήκα µέσα και ξαφνικά ένιωσα την τροµερή ανάγκη να τηλεφωνήσω στον πατέρα µου, κάτι που κάνω σπάνια, ίσως και ποτέ. Ήθελα να ακούσω τη φωνή του. Του τηλεφώνησα και τον ρώτησα, «Πώς είσαι;». «Τί θέλεις;», µου απάντησε. «Τίποτα, απλώς ήθελα να σου µιλήσω για λίγο». «Έχεις προβλήµατα µε την αστυνοµία; Χρειάζεσαι λεφτά;», «Όχι, απλώς ήθελα να σε ακούσω. Μην ανησυχείς, όλα είναι εντάξει, σε άκουσα, καλό σου βράδυ!», του απάντησα και έκλεισα το τηλέφωνο. Μίλησα µαζί του στα Bengali, και γυρνάει ο οδηγός του ταξί και µε ρωτάει και αυτός στα Bengali, «Είναι το όνοµα του πατέρα σου… Khan;». Εγώ αµέσως σκέφτηκα πως δεν µίλησα Αγγλικά και δεν ανέφερα το όνοµα του πατέρα µου. «Πώς το ξέρεις;», τον ρωτάω. «Απάντησέ µου σ’ άλλη µια ερώτηση: Ο πατέρας σου είναι από ένα χωριό που λέγεται Algiga;». Και αυτή η ερώτηση µε τρόµαξε, γιατί γύρω στα 200 άτοµα σε όλο τον κοσµο γνωρίζουν αυτό το χωριό και οι 195 βρίσκονται εκεί. «Σταµάτησε το αυτοκίνητο, θέλω να κατέβω», του είπα. Σταµάτησε το αυτοκίνητο και άρχισε να κλαίει. Με ικέτεψε να απαντήσω. «Γιατί κλαις;», τον ρωτάω. «Ψάχνω τον πατέρα σου εδώ και 35 χρόνια. Ο πατέρας σου ήταν ο παιδικός µου φίλος. Μεγαλώσαµε µαζί. Είχε µεγάλα όνειρα. ∆εν είχαµε λεφτά και ό,τι µάζευα τα έδινα σ’ εκείνον για να εκπληρώσει το όνειρό του να ανοίξει εστιατόριο». Τηλεφώνησα και πάλι στον πατέρα µου και του είπα, «πρέπει να µιλήσεις σε κάποιον». Ο οδηγός µού είπε να πω στον πατέρα µου τη λέξη «αδερφός» στα Bengali. Ο πατέρας µου µόλις το άκουσε δεν µίλησε και άρχισε να κλαίει. Προσπαθούσα να βρω µια λογική εξήγηση για τη σύνδεση αυτή. Οι πιθανότητες για κάτι τέτοιο είναι µία στο δισεκατοµµύριο. «Είναι αυτή η σύνδεση πνευµατική;» – δεν µπορούσα να απαντήσω. Κάποια πράγµατα δεν µπορείς να τα δεις, αλλά αυτό δεν σηµαίνει ότι δεν υπάρχουν. 

– Aν πάµε από τη θρησκεία στην πνευµατικότητα, είναι η πνευµατικότητα ένας τρόπος να βλέπετε στο σκοτάδι και να µην χάνεστε;
Ναι, δεν θα ένιωθες ασφαλέστερος, αλλά µόνο στην αβεβαιότητα υπάρχει η πνευµατικότητα. Πιστεύω πως, για να µάθεις τον εαυτό σου, πρέπει να βρίσκεσαι στο άγνωστο. Όλοι έχουµε πολλά κοµµάτια προσωπικότητας. Ξέρω ποιο πρόσωπο πρέπει να φορέσω όταν συναντάω τη µητέρα µου, το οποίο συνοδεύεται και µε µια ειδική φωνή, µε µια ιδιαίτερη τροποποίηση της γλώσσας. Μου αρέσει πολύ να παρατηρώ ανθρώπους να µιλούν στο τηλέφωνο. Φανερώνει πολλά για το πρόσωπο µε το οποίο µιλάνε. Όλοι µας έχουµε πολλά και διαφορετικά πρόσωπα. Στο άγνωστο σα να ανακαλύπτω τον εαυτό µου. Το άγνωστο είναι η σκηνή και η σκηνή για µένα είναι κάτι πολύ πνευµατικό, µοναδικό! Και πάλι ξεχώρισε την Ελλάδα από τη ∆ύση· θα έλεγα πως η δυτική σκηνή είναι σαν επιστηµονικό εργαστήριο. Η σκηνή της Ανατολής είναι πνευµατικότητα. 

– Αυτή τη συγκίνηση της σκηνής µπορεί να τη νιώσει κάποιος και στην πρόβα;
Στ’ αλήθεια όχι! Οι πρόβες και η ώρα της παράστασης πάνω στη σκηνή είναι τελείως διαφορετικές. Νοµίζω πως, όταν δηµιουργείς πάνω στη σκηνή, µπορείς να το νιώσεις αυτό. Νιώθεις τις δυνατότητες, νιώθεις έξαψη, γιατί µπορεί να συµβούν πράγµατα και να µεγαλώσουν, όπως µεγαλώνει το παιδί σου. ∆εν γνωρίζεις το µέλλον του, αλλά σε γοητεύει το µεγάλωµά του. Στις πρόβες όλα είναι πιο τεχνικά. Η σκηνή είναι κάτι άλλο. Οι προβές συντονίζουν το σώµα και το µυαλό. Και µετά, πάνω στη σκηνή, ξυπνάς από το στοχασµό. Νιώθεις πιο δυνατά συναισθήµατα, γιατί υπάρχει µια ενέργεια µετακινούµενη ανάµεσα σε σένα και το κοινό. Ξαφνικά είναι χίλια άτοµα συν ένας πάνω στη σκηνή και η προσοχή όλων είναι στραµµένη εκεί, στη σκηνή. Είναι σαν µεγεθυντικός φακός και τα µάτια του ήλιου, τα µάτια του ήλιου µέσα από τον µεγεθυντικό φακό πάνω σε ένα φύλλο χαρτί. Κάποια στιγµή το χαρτί θα πάρει φωτιά. Η σκηνή είναι σαν το χαρτί, ο µεγεθυντικός φακός είναι αυτό που κάνεις, το εργαλείο σου, το σώµα σου, ο χορός σου, και το κοινό, τα µάτια όλων τους είναι ο ήλιος. 

– Ποιος είναι ο ρόλος του κοινού;
Εξαρτάται από αυτό που χορεύεις. Για µένα, ο ρόλος τους είναι να νιώσουν κάτι. Κάτι που µπορούν να συνδεθούν µαζί του και να τους επιτρέψει να ξεφύγουν από µια πραγµατικότητα· να ξεφύγουν σε µια αλλαγµένη, σε µια µεταρσιωµένη πραγµατικότητα. Πρόκειται για διάλογο, το κοινό σού δίνει ενέργεια και στόχους και αυτό είναι πολύ ιερό· κι εσύ τα ξαναδίνεις πίσω. Είναι σαν να εισπνέουµε και να εκπνέουµε µαζί µε το κοινό. 

– Υπάρχει χαρισµατικό κοινό; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά ενός χαρισµατικού κοινού;
∆εν ξέρω αν υπάρχει. ∆ιαφέρει ανάλογα µε τις κουλτούρες και, πάλι, εξαρτάται από την παράσταση. Νοµίζω πως υπάρχει πεπειραµένο κοινό, κοινό που γνωρίζει, έχει γνώση. Πολλές φορές το µη πεπειραµένο κοινό είναι πιο όµορφο, γιατί δεν κουβαλούν τίποτα. ∆εν γνωρίζουν τι πρόκειται να δουν, δεν φέρνουν κανόνες µαζί τους. ∆εν θα συγκρίνουν την παράσταση µε κάτι άλλο. Με το πεπειραµένο κοινό νιώθεις πως, όταν κάνεις κάτι µεγάλο και όµορφο και το εκτιµούν, αυτό τότε έχει ένα σηµαντικό «βάρος». 

– Τι είναι αυτό που κάνει τη γνώση κελί φυλακής και – αντίθετα – την ίδια γνώση φαινόµενο ανοιχτής θάλασσας;
Πάντα λέω πως, αν θέλεις να µάθεις πώς είναι η ελευθερία, θα πρέπει να είσαι φυλακισµένος. Ο κλασικός χορός είναι φυλακή για µένα. Είναι δοµή, είναι µορφή, και είναι γνώση. Εάν δεν είχα αποκτήσει τη γνώση του κλασικού χορού, δεν θα µπορούσα να νιώσω πώς είναι η ελευθερία. Το να είσαι ελεύθερος χωρίς να έχεις φυλακιστεί δεν θυµίζει πραγµατική ελευθερία. Οπότε η γνώση υπάρχει για να την αµφισβητήσεις και να τη χρησιµοποιήσεις για να σπρώξεις τον εαυτό σου παραπέρα και να βρεις τις δικές σου απαντήσεις. Εκείνο που πραγµατικά αγαπάς, είναι αυτό που πρέπει να εξετάζεις συνεχώς. 

– Έχετε πιάσει τον εαυτό σας να επινοεί τη φυλακή του, ενώ είναι ελεύθερος να νιώσει το άλλο αίσθηµα;
Ναι, αλλά προσπαθώ να µην το κάνω. Απλώς συµβαίνει. ∆εν το κάνω επίτηδες, απλά καταλήγω φυλακισµένος. Έχω θέµατα µ’ αυτό. Γιατί µε εντυπωσιάζει η µορφή, η παράδοση. Τα τελετουργικά µε µαγεύουν. Όντας κυκλικά, δεν κολλάς πουθενά. ∆εν το κάνω συνειδητά. 

– Είναι µια γλώσσα ο χορός, η κίνηση;
Ναι, φυσικά. Είναι η γλώσσα µε την οποία εγώ επικοινωνώ. ∆εν ήµουν ποτέ καλός στο να µιλάω. Αυτό το έµαθα. Ποτέ δεν έµαθα πώς να χορεύω. Το λεξιλόγιο, όµως, το µαθαίνεις. Πώς να το πω αυτό κοµψότερα; Ναι, µαθαίνεις κλασικό Ινδικό χορό· πιστεύω, όµως, πως η πιο ειλικρινής γλώσσα ή το πιο ειλικρινές λεξιλόγιο είναι αυτό που χρησιµοποιείς όταν είσαι µικρός. Όταν χορεύεις στο δρόµο, στο σούπερ µάρκετ, όταν κάνεις το Moonwalk µπροστά στη µητέρα σου και στην κοπέλα του ταµείου. ∆εν έχεις όρια όταν είσαι παιδί. Οπότε προσπαθώ να γυρνάω πίσω σ’ εκείνα τα χρόνια που ήµουν παιδί, κυρίως όταν αυτοσχεδιάζουµε. Προσπαθώ, δεν λέω ότι τα καταφέρνω. Το ίδιο συµβαίνει µε τη Sylvie, τον Anish Kapoor, τον Gormley! Όλοι τους γίνονται παιδιά. Πιστεύω πως τα εκπαιδευτικά συστήµατα σε όλο τον κόσµο εκπαιδεύουν τους ανθρώπους να µη χρησιµοποιούν τη δηµιουργικότητά τους. Έχουµε εκπαιδευτεί να δεχόµαστε το «ναι» ή το «όχι». Πλέον έχουµε γίνει η κουλτούρα του «Εγώ». Η γενιά των γονιών µου είχε µια κουλτούρα του «Εµείς». Είµαστε η γενιά της τεχνολογίας. Οι θεοί έχουν αντικατασταθεί από την τεχνολογία. Τώρα έχουµε σούπερ σταρς και τεχνολογία. Το µόνο µέρος στο οποίο υπάρχει ακόµα ο Θεός, το ιερό, είναι η σκηνή. 

– Έχετε πιάσει τον εαυτό σας να κάνει βόλτες εκτός ορίων;
Καλή ερώτηση. Στη ζωή; Όχι. Αναιρώ τον εαυτό µου, είναι σηµαντικό να είσαι αντιφατικός. Προσπαθώ να ρισκάρω τα πάντα πάνω στη σκηνή, οπότε προσπαθώ να µην ρισκάρω τα πάντα στη ζωή µου. Χρειάζοµαι µια σταθερότητα για να αντισταθµίζω την µη σταθερότητα της σκηνής. Επιλέγουµε να ζούµε σαν να µην υπάρχει περιθώριο χρόνου, αλλά στην πραγµατικότητα υπάρχει χρόνος αρκετός. Μου αρέσει πολύ να παρατηρώ ανθρώπους στα τρένα ή στο ασανσέρ. Στο ασανσέρ είσαι τόσο κοντά στον άλλον, σε κάποιον που δεν γνωρίζεις. Ασχολείσαι µε το κινητό σου, κοιτάς στον καθρέφτη για να απασχολήσεις τον εαυτό σου. Οπότε κάνεις σχέδια για το µέλλον. Γιατί δεν αντέχεις αυτά τα 10 δευτερόλεπτα µεταξύ αγνώστων! Μου αρέσει να παρατηρώ ανθρώπους όταν δεν το αντιλαµβάνονται. Μαθαίνεις τόσα πολλά για τον εαυτό σου. 

– Ποιο είναι το πιο ενδιαφέρον πράγµα που έχετε δει;
Θα έλεγα η γέννηση του παιδιού µου. 

– Ποιο είναι το πιο ενδιαφέρον πράγµα που έχετε ακούσει;
Θα έλεγα το πρώτο κλάµα του παιδιού µου. 

– Αν συναντούσατε τον Michael Jackson, τι θα του λέγατε;
Γιατί ήθελες να γίνεις λευκός; Γιατί άλλαξες τον εαυτό σου για να ευχαριστήσεις άλλους; Ποια ήταν η στιγµή που ένιωσες πως αυτό που είσαι δεν είναι όµορφο; 

– Ο καλός δάσκαλος κάνει τον καλό µαθητή ή ο καλός µαθητής κάνει τον καλό δάσκαλο;
Νοµίζω και τα δύο. Πρέπει να είναι και τα δύο. Ένας δάσκαλος δεν µπορεί να είναι καλός εάν ο µαθητής δεν έχει τις δυνατότητες. Ο δάσκαλος αξίζει ό,τι αξίζει ο µαθητής. Και ο µαθητής αξίζει ό,τι αξίζει ο δάσκαλος. 

– Ποια είναι η διαφορά ανάµεσα σε ένα πολύ καλό χορευτή και σε έναν θρύλο;
Ένας καλός χορευτής είναι ο χορευτής που θα θυµάσαι πώς χόρεψε. Ο θρύλος θα σου εντυπώσει µιαν εµπειρία και ένα συναίσθηµα χωρίς να θυµάσαι πώς χόρεψε ή τι χόρεψε. Θα θυµάσαι µόνο το συναίσθηµα πέρα από τη δοµή ή τη µορφή. Ο θρύλος σού προσφέρει την ικανότητα να θυµάσαι το συναίσθηµα. 

• Ευχαριστούμε πολύ την Αττική Πολιτιστική Εταιρεία για την παροχή των αποκλειστικών φωτογραφιών του καλλιτέχνη.  

Πληροφορίες

Η νέα δημιουργία του Άκραμ Καν Jungle Book reimagined (Το βιβλίο της ζούγκλας όπως το φανταζόμαστε από την αρχή) βασίζεται στην πολυαγαπημένη ιστορία του Ράντγιαρντ Κίπλινγκ. Με την αίσθηση του επείγοντος, ο μεγάλος χορογράφος ερμηνεύει τη γνωστή ιστορία του Μόγλη μέσα από το φακό των σημερινών παιδιών –αυτών που θα παραλάβουν τον κόσμο μας και θα γίνουν  οι αυριανοί αφηγητές. Στο Βιβλίο της ζούγκλας ο άνθρωπος αποτελεί θανάσιμη απειλή για τη φύση. Mέσα από τα μάτια ενός πρόσφυγα που αιχμαλωτίζεται σε έναν κόσμο κατεστραμμένο από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, o Άκραμ Καν και η ομάδα του αφηγούνται μια ιστορία που θα μας βοηθήσει να αφουγκραστούμε όχι τις δικές μας αλλά τις φωνές του φυσικού κόσμου που εμείς, ο μοντέρνος κόσμος, προσπαθούμε να αποσιωπήσουμε. Το έργο απευθύνεται σε όλες τις γενιές και επιχειρεί να μας κάνει να θυμηθούμε, να μάθουμε και να φανταστούμε από την αρχή έναν καινούργιο κόσμο μαζί. Με τη βοήθεια της οπτικής τεχνολογίας, η σκηνή μετατρέπεται σε ένα κόσμο μαγικό που καταδύεται στους μύθους της σημερινής εποχής.

Κατάλληλο για παιδιά άνω των 10 ετών

Παραγωγός/ Αποκλειστικός εκπρόσωπος: Αττική Πολιτιστική Εταιρεία

Σε συνεργασία με το World Human Forum  / ALPHA MISSION-ΔELOS

Αίθουσα: Αλεξάνδρα Τριάντη
Διάρκεια: 2 ώρες (με διάλειμμα)
Διοργάνωση: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Ημερες & Ωρες / Εισιτήρια: 14.06.2023, 21:00 | 15.06.2023, 21:00

Τιμες Εισιτηριων:

€10.00 Φοιτητές, νέοι έως 25 ετών, άνεργοι, ΑμεΑ, 65+ & πολύτεκνοι

€15.00, €24.00, €30.00, €38.00, €46.00, €55.00

Συντελεστες

Σκηνοθεσία, Χορογραφία: Akram Khan

Συνεργάτης σκηνοθεσίας/χορογραφίας: Mavin Khoo

Κείμενο: Tariq Jordan

Σύμβουλος Δραματουργίας: Sharon Clark

Πρωτότυπη μουσική σύνθεση: Jocelyn Pook

Σχεδιασμός ήχου: Gareth Fry

Σχεδιασμός φωτισμών: Michael Hulls

Οπτικός σχεδιασμός σκηνής: Miriam Buether

Καλλιτεχνική διεύθυνση, Animation: Adam Smith (YeastCulture)

Παραγωγός, σχεδιασμός video: Nick Hillel (YeastCulture)

Διεύθυνση προβών περιοδείας: Nick Henshall, Andrew Pan, Angela Towler

Χορεύουν: Lucia Chocarro, Tom Davis-Dunn, Harry Theadora Foster, Thomasin Gülgeç, Jasper Narvaez, Max Revell, Matthew Sandiford, Pui Yung Shum, Elpida Skourou, Holly Vallis, Jan Mikaela Villanueva, Luke Watson.

Μετάφραση του κειμένου (της προβολής) στα ελληνικά: Λήδα Φιλιπποπούλου