Η ανάδυση των online υπηρεσιών καθώς και η εκρηκτική άνοδος του ίντερνετ άλλαξαν τόσο τη δημοσιογραφία όσο και την επικοινωνία και το μάρκετινγκ.

Η αλματώδης αύξηση της διεισδυτικότητας του ίντερνετ εξανάγκασαν τον Τύπο προς μία ηλεκτρινική παρουσία, καθώς το διαδίκτυο μετατρέπεται σε σημαντικό μέσο που είναι αδύνατον να αγνοηθεί..

Το περιβάλλον των social media είναι δυναμικό και συνεχίζει να αναπτύσσεται με νέους, μερικές φορές απρόβλεπτους, τρόπους που έχουν σοβαρές συνέπειες για τη δημοκρατική διακυβέρνηση και την πολιτική. Τα νέα μέσα έχουν αλλάξει ριζικά τον τρόπο λειτουργίας των κυβερνητικών θεσμών, τον τρόπο επικοινωνίας των πολιτικών ηγετών, τον τρόπο με τον οποίο διεξάγονται οι εκλογές και τη συμμετοχή των πολιτών.

Τα νέα μέσα είναι μορφές επικοινωνίας που διευκολύνουν την παραγωγή, τη διάδοση και την ανταλλαγή πολιτικού περιεχομένου σε πλατφόρμες και μέσα σε δίκτυα που εξυπηρετούν την αλληλεπίδραση και τη συνεργασία. Μεταμόρφωσαν το πολιτικό σύστημα μέσων ενημέρωσης και επαναπροσδιόρισαν τον ρόλο των δημοσιογράφων. Έχουν επαναπροσδιορίσει τον τρόπο με τον οποίο διεξάγονται οι εκλογές και πώς οι πολίτες συμμετέχουν στην πολιτική, αλλά και τον ρόλο που ο ίδιος ο Τύπος διαδραματίζει στην κοινωνία.

Ενώ τα παλαιού τύπου μέσα επικοινωνίας, όπως οι εφημερίδες, οι ραδιοφωνικές εκπομπές και τα τηλεοπτικά ειδησεογραφικά προγράμματα, διατηρούν σχετικά σταθερές μορφές, η πληθώρα νέων μέσων τα οποία περιλαμβάνουν ιστότοπους, ιστολόγια, πλατφόρμες κοινής χρήσης βίντεο, ψηφιακές εφαρμογές και μέσα κοινωνικής δικτύωσης, επεκτείνονται συνεχώς με καινοτόμους τρόπους χωρίς την παρέμβαση αρχισυντακτών που είναι εγγενείς σε παραδοσιακές μορφές.

Στην ιδανική περίπτωση, τα μέσα ενημέρωσης διαδραματίζουν πολλούς ουσιαστικούς ρόλους σε μια δημοκρατική κοινωνία. Πρωταρχικός σκοπός τους είναι να ενημερώσουν το κοινό, παρέχοντας στους πολίτες τις απαραίτητες πληροφορίες για τη λήψη στοχαστικών αποφάσεων σχετικά με την ηγεσία και την πολιτική. Καθορίζουν την ημερήσια διάταξη για τη δημόσια συζήτηση θεμάτων και παρέχουν ένα φόρουμ για πολιτική έκφραση.

Λειτουργούν κατά κάποιο τρόπο ως φύλακες που ελέγχουν τις κυβερνητικές ενέργειες. Είναι η εξουσία πάνω από τις εξουσίες που διαμορφώνει πολιτικές συνειδήσεις και ολοκληρώνει το πλαίσιο λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών.

Τα νέα μέσα, παρέχουν άνευ προηγουμένου πρόσβαση σε πληροφορίες και μπορούν να προσεγγίσουν ακόμη και αδιάφορα μέλη του κοινού μέσω εξατομικευμένων καναλιών, όπως το Facebook. Ζητήματα και γεγονότα που μπορεί να είναι έξω από την αρμοδιότητα των δημοσιογράφων της κυρίαρχης τάσης μπορούν να τεθούν στο προσκήνιο από τους απλούς πολίτες. Τα νέα μέσα μπορούν να προωθήσουν την οικοδόμηση κοινότητας που υπερβαίνει τα φυσικά όρια μέσω των εκτεταμένων δυνατοτήτων δικτύωσης τους και δίνει τη δυνατότητα να ακουστούν περισσότερες φωνές.

Ωστόσο, η αμφισβητήσιμη ποιότητα πολλών από αυτές τις πληροφορίες που προωθούνται στα νέα μέσα εγείρει σοβαρά ζητήματα για τον δημοκρατικό λόγο. Η κλικοθηρια έχει μετατρέψει το ρεπορτάζ και την έρευνα σε γρήγορη και πρόχειρη αλλοιωμένη δημοσιογραφία που θυσιάζει την ποιότητα για την ποσότητα.

Κατά κάποιο τρόπο, ο παραδοσιακός Τύπος, που θεωρείται από πολλούς ως τέταρτη εξουσία, έχει μετατραπεί από ελεγκτικό μηχανισμό του συστήματος σε φερέφωνο για τους πολιτικούς.

Αυτό επιδεινώνεται από το γεγονός ότι υπάρχει μια τάση που εργαζόμενοι δημοσιογράφοι μετακινούνται μεταξύ θέσεων στα ΜΜΕ και στην κυβέρνηση, θέτοντας σε κίνδυνο την αντικειμενικότητα των δημοσιογράφων που βλέπουν μια δημόσια θέση ως την πηγή του επόμενου μισθού τους.

Ο Αμερικανός συγγραφέας Ralph Keyes (2004) παρατηρεί ότι η κοινωνία έχει εισέλθει σε μια εποχή μετά- αλήθειας (post-truth reporting).
Η εξαπάτηση έχει γίνει καθοριστικό χαρακτηριστικό της σύγχρονης ζωής και είναι τόσο διάχυτη που οι διφορούμενες δηλώσεις που περιέχουν έναν πυρήνα αυθεντικότητας, αλλά υπολείπονται της αλήθειας, έχουν γίνει το νόμισμα πολιτικών, δημοσιογράφων, εταιρικών στελεχών και άλλων μεσιτών εξουσίας.

Η πιο ακραία απεικόνιση της έννοιας του post-truth reporting είναι η άνοδος των fake news. Ο ορισμός των ψεύτικων ειδήσεων έχει αλλάξει με την πάροδο του χρόνου και συνεχίζει να είναι ρευστός.
Αρχικά, ο όρος «ψευδείς ειδήσεις» αναφερόταν σε παρωδίες ειδήσεων και σάτιρα, όπως το The Daily Show και το Weekend Update στο Saturday Night Live. Κατά τη διάρκεια της αμερικανικής εκλογικής εκστρατείας του 2016, η έννοια των ψεύτικων ειδήσεων προσαρτήθηκε σε πλασματικές ιστορίες που φαίνονται σαν να ήταν πραγματικά άρθρα ειδήσεων. Αυτές οι ιστορίες διαδόθηκαν σε ιστότοπους που είχαν την εμφάνιση νόμιμων ειδησεογραφικών πλατφορμών ή ιστολογίων, όπως το Infowars, το The Rightest και το National Report.

Οι αρθρογράφοι πληρώνονται για να γράφουν ή να καταγράφουν ψευδείς πληροφορίες. Χρησιμοποιούν τις νέες τεχνολογίες και τους αλγόριθμους των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για τη διάδοση περιεχομένου σε συγκεκριμένες ιδεολογικές ομάδες. Οι κατασκευασμένες ιστορίες διαδίδονται virally από ρομπότ, αυτοματοποιημένο λογισμικό που αναπαράγει μηνύματα σαν να ήταν άνθρωπος χειραγωγώντας την κοινή γνώμη εξαιτίας της μεγάλης επίδρασης που ασκεί.

Η άνοδος των νέων μέσων και της κοινωνίας των fake news έχει δημιουργήσει μια επισφαλή κατάσταση που ανατρέπει τις ευεργετικές πτυχές τους. Επί του παρόντος, φαίνεται ότι υπάρχουν λίγοι αποτελεσματικοί έλεγχοι για την αυξανόμενη παλίρροια ψευδών πληροφοριών. Η αντικατάσταση της σοβαρής ερευνητικής δημοσιογραφίας με την κάλυψη σκανδάλων έχει αποδυναμώσει τον ρόλο του φύλακα του Τύπου.

Η διφορούμενη θέση των μέσων ενημέρωσης ως φερέφωνου για τους πολιτικούς καθιστά τους δημοσιογράφους συνένοχους στη διάδοση κακών πληροφοριών και λανθασμένων γεγονότων.

Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι η δημοσιογραφία δεν γνώρισε ποτέ μια «χρυσή εποχή» όπου τα γεγονότα πάντα κυριαρχούσαν και το υπεύθυνο ρεπορτάζ ήταν απόλυτο. Ωστόσο, η τρέχουσα εποχή μπορεί να σηματοδοτήσει ένα νέο χαμηλό για τη δημοκρατική επιταγή του ελεύθερου Τύπου.