Η κυβέρνηση Τραμπ σε συνεργασία με το αποκαλούμενο Υπουργείο Κυβερνητικής Αποδοτικότητας (Department of Government Efficiency – DOGE) του Έλον Μασκ, αποδυνάμωσε μια μικρή ομοσπονδιακή υπηρεσία που χρηματοδοτεί βιβλιοθήκες και μουσεία σε όλη τη χώρα. Σε κοινότητες σε ολόκληρες τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι περικοπές απειλούν εκπαιδευτικές εκδρομές μαθητών, μαθήματα για ηλικιωμένους, καθώς και την πρόσβαση σε δημοφιλείς ψηφιακές υπηρεσίες, όπως η εφαρμογή ebooks Libby. 

Οι διευθυντές του Ινστιτούτου Μουσείων και Βιβλιοθηκών (IMLS) ενημέρωσαν 77 υπαλλήλους —ουσιαστικά το σύνολο του προσωπικού της υπηρεσίας— ότι τίθενται άμεσα σε αμειβόμενη διοικητική άδεια. Πολλές άλλες πηγές επιβεβαίωσαν την κίνηση, η οποία έγινε αφού ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ διόρισε τον Κιθ Σόντερλινγκ (Keith Sonderling), αναπληρωτή υπουργό Εργασίας ως ασκούντα χρέη διευθυντή του IMLS λιγότερο από δύο εβδομάδες πριν. 

Ένας εκπρόσωπος της Ένωσης Εργαζομένων στην Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση (AFGE Local 3403) που εκπροσωπεί περίπου 40 εργαζομένους του IMLS, δήλωσε ότι ο Σόντερλινγκ και μια ομάδα υπαλλήλων του DOGE συναντήθηκαν με την ηγεσία του IMLS στα τέλη του περασμένου μήνα. Μετά τη συνάντηση ο Σόντερλινγκ έστειλε email στο προσωπικό, «τονίζοντας τη σημασία των βιβλιοθηκών και των μουσείων στην καλλιέργεια της αντίληψης της επόμενης γενιάς για την αμερικανική υπεροχή και τον πατριωτισμό». 

Υπάλληλοι του IMLS που προσήλθαν στην εργασία τους την επομένη κλήθηκαν να παραδώσουν τους υπολογιστές τους και έχασαν την πρόσβαση στους κυβερνητικούς λογαριασμούς email πριν τους δοθεί εντολή να επιστρέψουν στα σπίτια τους, σύμφωνα με έναν από τους εργαζομένους. Παραμένει ασαφές πότε ή αν θα επιστρέψουν ποτέ στην εργασία τους. «Πρόκειται για μία συντριβή σε πολλά επίπεδα», υποστηρίζει ένας εργαζόμενος. 

Ο ετήσιος προϋπολογισμός του IMLS αντιστοιχεί σε λιγότερο από 1 δολάριο ανά πολίτη στις ΗΠΑ. Συνολικά η υπηρεσία παρείχε πάνω από 269,5 εκατομμύρια δολάρια σε βιβλιοθήκες και μουσεία το περασμένο έτος, σύμφωνα με τη βάση δεδομένων επιχορηγήσεών της. Πολλά από αυτά τα χρήματα δίνονται ως αποζημιώσεις σε βάθος χρόνου, αλλά τώρα δεν υπάρχει κανείς για να υπογράψει τις επιταγές για τα ήδη κατανεμημένα κονδύλια. 

«Η κατάσταση των ήδη εγκεκριμένων επιχορηγήσεων είναι αβέβαιη. Χωρίς προσωπικό για να διαχειριστεί τα προγράμματα, είναι πιθανό ότι οι περισσότερες επιχορηγήσεις θα ακυρωθούν», ανέφερε σε ανακοίνωσή της η Ένωση Εργαζομένων στην Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση Local 3403. 

Περίπου 65% της χρηματοδότησης είχε κατανεμηθεί στις πολιτείες με κάθε μία να έχει προγραμματιστεί να λάβει τουλάχιστον περίπου 1,2 εκατομμύρια δολάρια. Οι δικαιούχοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα χρήματα για κρατικές πρωτοβουλίες ή να τα μεταβιβάσουν σε τοπικά μουσεία και βιβλιοθήκες για δαπάνες όπως η εκπαίδευση προσωπικού ή λογισμικό για διοικητικές ανάγκες. Η Καλιφόρνια και το Τέξας έλαβαν την υψηλότερη χρηματοδότηση: περίπου 12,5 εκατομμύρια και 15,7 εκατομμύρια δολάρια αντίστοιχα σύμφωνα με τα στοιχεία του IMLS. Ατομικές βιβλιοθήκες και μουσεία έλαβαν επίσης άμεσες επιχορηγήσεις για συγκεκριμένα έργα. 

Ένα μουσείο τέχνης στο Αϊντάχο περίμενε να διαθέσει 10.350 δολάρια για να υποστηρίξει εκπαιδευτικές εκδρομές μαθητών σύμφωνα με τη βάση δεδομένων του IMLS. Ένα μουσείο στη Βόρεια Καρολίνα είχε λάβει 23.500 δολάρια για εργαστήρια υφαντικής και τέχνης με ίνες για ηλικιωμένους. Μια ιθαγενής κοινότητα στην Καλιφόρνια σκόπευε να δαπανήσει 10.000 δολάρια για την αγορά βιβλίων και ψηφιακών πόρων. 

Κατά τα προηγούμενα έτη άλλες φυλές ιθαγενών Αμερικανών είχαν λάβει επιχορηγήσεις από το IMLS για να αγοράσουν πρόσβαση σε εφαρμογές όπως οι Hoopla και Libby που παρέχουν δωρεάν ebooks και ηχητικά βιβλία στους χρήστες των βιβλιοθηκών. Μερικά κονδύλια του IMLS χρηματοδοτούσαν και ακαδημαϊκά έργα, όπως η χρήση εικονικής πραγματικότητας για τη διατήρηση πολιτιστικών αρχείων ή η μελέτη του πώς chatbots με AI θα μπορούσαν να βελτιώσουν την πρόσβαση στην πανεπιστημιακή έρευνα. 

Ο Steve Potash, ιδρυτής και CEO της OverDrive (που αναπτύσσει την εφαρμογή Libby) δήλωσε ότι η εταιρεία έχει κάνει συνεχή lobbying στο Κογκρέσο και τις πολιτειακές κυβερνήσεις για τη χρηματοδότηση βιβλιοθηκών. Ο Anthony Chow, διευθυντής της Σχολής Πληροφορίας του Πανεπιστημίου Πολιτείας του Σαν Χοσέ στην Καλιφόρνια και πρόεδρος-εκλεγμένος της κρατικής βιβλιοθηκονομικής ένωσης, δήλωσε πως την προηγούμενη Δευτέρα ήταν η προθεσμία για την υποβολή αποδείξεων για λογαριασμό πολλών βιβλιοθηκών ιθαγενών Αμερικανών, τις οποίες υποστήριζε στην αγορά σχεδόν 54.000 παιδικών βιβλίων με κονδύλια του IMLS. Σύμφωνα με τον Chow, πέντε φυλές κινδυνεύουν να χάσουν συνολικά περίπου 189.000 δολάρια σε αποζημιώσεις. «Δεν υπάρχει κανένα εναλλακτικό σχέδιο. Δεν νομίζω ότι κανείς μας πίστευε ποτέ πως θα φτάναμε σε αυτό το σημείο». 

Οι διευθυντές του IMLS ενημέρωσαν τις ομάδες τους την ίδια ημέρα ότι η παύση εργασιών είναι απάντηση σε πρόσφατο προεδρικό διάταγμα του Τραμπ, το οποίο ζητά τη μείωση των λειτουργιών της υπηρεσίας στο ελάχιστο που απαιτείται από τον νόμο. 

Ο Τραμπ είχε κάνει και στο παρελθόν ανεπιτυχείς προσπάθειες για να σταματήσει τη χρηματοδότηση του IMLS κατά την πρώτη του θητεία. Ο Λευκός Οίκος περιέγραψε την τελευταία του προσπάθεια ως απαραίτητη ενέργεια για την εξάλειψη της σπατάλης και τον περιορισμό της κρατικής παρέμβασης. Ο ίδιος ο πρόεδρος όμως έχει πει ελάχιστα για το τι ακριβώς τον ανησυχεί στη χρηματοδότηση βιβλιοθηκών. Σε ξεχωριστό διάταγμα που υπέγραψε πρόσφατα αναφέρεται ότι τα ομοσπονδιακά υποστηριζόμενα μουσεία Smithsonian προωθούν «διχαστικά αφηγήματα που παραμορφώνουν την κοινή μας ιστορία». 

Οι βιβλιοθήκες και τα μουσεία των ΗΠΑ λαμβάνουν υποστήριξη από πολλές πηγές, όπως δημόσιες δωρεές και άλλες ομοσπονδιακές υπηρεσίες. Σύμφωνα με την ομάδα Chief Officers of State Library Agencies, το IMLS είναι «η μεγαλύτερη ενιαία πηγή κρίσιμης ομοσπονδιακής χρηματοδότησης για βιβλιοθήκες». Οι αγροτικές περιοχές εξαρτώνται ιδιαίτερα από αυτή τη χρηματοδότηση. 

Τα συστήματα μεγάλων μητροπόλεων όπως οι βιβλιοθήκες των κομητειών Λος Άντζελες και Νέας Υόρκης λαμβάνουν μόνο ένα μικρό ποσοστό του προϋπολογισμού τους από το IMLS, σύμφωνα με εσωτερικά υπομνήματα που εξέδωσαν οι οργανισμοί μετά το προεδρικό διάταγμα της 14ης Μαρτίου. «Για εμάς ήταν περισσότερο μια πηγή χρηματοδότησης για καινοτομίες και δοκιμαστικά προγράμματα», λέει ένας εργαζόμενος της Δημόσιας Βιβλιοθήκης της Νέας Υόρκης. 

Η απώλεια των κονδυλίων του IMLS θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις ακόμα και σε μεγάλες πόλεις. Εξαίρεση δε θα μπορούσε να αποτελεί η Καλιφόρνια. Εκεί φιλανθρωπικοί οργανισμοί που στηρίζουν το σύστημα βιβλιοθηκών τους έχουν ήδη αρχίσει να περιορίζουν τις δαπάνες τους, καθώς προετοιμάζονται να καλύψουν χρηματοδοτικά κενά σε βιβλιοθήκες περιοχών που εξαρτώνται από ομοσπονδιακή στήριξη. 

Ορισμένα προγράμματα του IMLS απαιτούν αντιστοιχία χρηματοδότησης από τις πολιτείες και τα νομοθετικά σώματα ίσως αποθαρρυνθούν να διαθέσουν χρήματα αν τα ομοσπονδιακά κονδύλια εξαφανιστούν, κάτι που θα επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τους προϋπολογισμούς βιβλιοθηκών και μουσείων. 

Το IMLS δημιουργήθηκε με νόμο του 1996 που ψηφίστηκε από το Κογκρέσο και είχε ιστορικά διακομματική υποστήριξη. Όμως ορισμένες συντηρητικές ομάδες και πολιτικοί έχουν εκφράσει ανησυχίες ότι οι βιβλιοθήκες προσφέρουν δημόσια πρόσβαση σε περιεχόμενο που θεωρούν ακατάλληλο, όπως πορνογραφία και βιβλία με θέματα που αφορούν τρανς άτομα και φυλετικές μειονότητες. Τον Φεβρουάριο, μετά από διάταγμα του Τραμπ σχολεία για παιδιά σε στρατιωτικές βάσεις του εξωτερικού περιόρισαν την πρόσβαση σε βιβλία «πιθανώς σχετιζόμενα με ιδεολογίες φύλου ή διακρίσεων». 

Την περασμένη εβδομάδα, μια διακομματική ομάδα πέντε γερουσιαστών υπό την ηγεσία του Jack Reed από το Ρόουντ Άιλαντ παρότρυνε τη διοίκηση Τραμπ να υλοποιήσει τις επιχορηγήσεις του IMLS που έχουν εγκριθεί από το Κογκρέσο για φέτος. «Σας γράφουμε για να υπενθυμίσουμε στην κυβέρνηση την υποχρέωσή της να εκτελέσει πιστά τις προβλέψεις του νόμου». 

Τελικά η τύχη του IMLS ενδέχεται να κριθεί σε μια αναμέτρηση μεταξύ των αξιωματούχων του Τραμπ, του Κογκρέσου και των ομοσπονδιακών δικαστηρίων, καθώς η άμεση επίλυση θεωρείται απίθανη, ειδικοί προειδοποιούν ότι μουσεία και βιβλιοθήκες που δεν μπορούν να καλύψουν τις χαμένες αποζημιώσεις πιθανότατα θα αναγκαστούν να μειώσουν τις υπηρεσίες τους. 

*Με στοιχεία από το Wired. 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.