Η επίθεση της Χαμάς στο εσωτερικό του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου έχει ήδη ανατρέψει την ασφάλεια και την πολιτική στον ισραηλινοπαλαιστινιακό άξονα καθώς και στην περιοχή ευρύτερα.

6 μέρες μετά την επίθεση ο ισραηλινός στρατός υποστήριξε ότι τα στρατεύματά του προετοιμάζονται «για το επόμενο στάδιο του πολέμου».

Λαμβάνοντας υπόψη την προθυμία της ισραηλινης κυβέρνησης να εξαλείψει καθε θύλακα της Χαμάς από τη Λωρίδα της Γάζας, η ανακοίνωση αυτή σηματοδοτεί μία πιθανή χερσαία εισβολή στην περιοχή και την προσπάθεια ανακατάληψής της.

Η Χαμάς αναμένει σίγουρα μια τέτοια επίθεση και έχει λάβει αρκετή εκπαίδευση από τη Χεζμπολάχ σχετικά με τρόπους να αντεπιτεθούν.

Εξακολουθεί να έχει εφεδρικές δυνατότητες πυραύλων, αλλά το πιο σημαντικό έχει πάνω από 100 Ισραηλινούς στρατιωτικούς και πολίτες αιχμαλώτους για να προσπαθήσει να αποτρέψει ή να αμβλύνει την ισραηλινή απάντηση η οποία σύμφωνα με τον πρωθυπουργό Benjamin Netanyahu θα είναι μεγαλύτερη από ποτέ.

Μόνο μια πλήρης ήττα της Χαμάς θα είναι αρκετή για το Ισραήλ αυτή τη φορά.

Δεδομένου του πόσο βαθιά είναι ενσωματωμένη η Χαμάς στις μη στρατιωτικές υποδομές στη Γάζα, με επιχειρησιακά κεντρικά γραφεία κάτω από νοσοκομεία και εκτοξευτές πυραύλων σε πολυκατοικίες, μια πλήρης χερσαία εισβολή θα οδηγήσει σε υψηλές απώλειες αμάχων.

Πέρα από τις μάχες που είναι πιθανό να δούμε τις επόμενες ημέρες και τον αριθμό των νεκρών αμάχων να εκτοξεύεται, υπάρχει ο κίνδυνος η σύγκρουση να λάβει περιφερειακή διάσταση.

Φόβοι για ευρύτερη περιφερειακή σύγκρουση

Σύμφωνα με την Συριακή κρατική τηλεόραση οι ισραηλινές δυνάμεις έπληξαν τα αεροδρόμια της Δαμασκού και του Χαλεπίου της Συρίας την Πέμπτη . Πρόκειται για πρακτική που συνεχίζει εδώ και χρόνια στο πλαίσιο επιχειρήσεων που πιστεύεται ότι στοχεύουν στη διακοπή των γραμμών ανεφοδιασμού του Ιράν.

Μια πιθανή παρέμβαση της σιιτικής πολιτοφυλακής του Λιβάνου Χεζμπολάχ που υποστηρίζεται από την Τεχεράνη και η αβεβαιότητα για τον ρόλο που διαδραματίζει το ίδιο το Ιράν είναι παράγοντες κινδύνου που θα μπορούσαν να ωθήσουν την άνευ προηγουμένου σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς σε έναν ευρύτερο περιφερειακό πόλεμο.

Προς το παρόν, δεν υπάρχουν ενδείξεις για επικείμενη επίθεση της Χεζμπολάχ κατά του Ισραήλ, παρά τις αυξανόμενες εντάσεις στα σύνορα όπου εξαπέλυσε επιθέσεις με ρουκέτες και πυροβολικό από τον Λίβανο σε ισραηλινές θέσεις σε αμφισβητούμενη όμως συνοριακή περιοχή την Κυριακή.

Για την Agnes Levallois, αντιπρόεδρο του Ινστιτούτου Μεσογειακής Έρευνας και Μελετών στη Μέση Ανατολή (IREMMO), η δραστηριότητα της Χεζμπολάχ στο νότιο Λίβανο είναι μια προειδοποίηση.

Το Ιράν, επίσημα τουλάχιστον, έχει επιμείνει ότι δεν έχει καμία ανάμειξη στην επίθεση της παλαιστινιακής μαχητικής ομάδας στο Ισραήλ.

Οι βασικές περιφερειακές δυνάμεις όπως η Αίγυπτος και η Σαουδική Αραβία εμφανίζονται επίσης πιο πρόθυμες από ό,τι στο παρελθόν να επιδιώξουν να κατευνάσουν τις εντάσεις και να ενισχύσουν το διεθνές τους κύρος παίζοντας το ρόλο του μεσολαβητή.

Ο Σαουδάραβας διάδοχος πρίγκιπας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, ο ντε φάκτο ηγέτης του βασιλείου που επιδίωκε την εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ, είπε στον Παλαιστίνιο πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς σε τηλεφωνικές συνομιλίες ότι εργάζεται για να αποτρέψει «μια επέκταση της σύγκρουσης».

«Ανησυχούμε βαθύτατα για τη Χεζμπολάχ να πάρει τη λάθος απόφαση και να επιλέξει να ανοίξει ένα δεύτερο μέτωπο σε αυτή τη σύγκρουση», είπε σε δημοσιογράφους στην Ουάσιγκτον ανώτερος αξιωματούχος της άμυνας των ΗΠΑ, που ζήτησε να μην κατονομαστεί.

Το έχει κάνει σε προηγούμενες συγκρούσεις Χαμάς-Ισραήλ και γενικά φαίνεται να μην θέλει να επαναλάβει την εμπειρία του 2006, όταν μια περιορισμένη επιχείρηση κλιμακώθηκε σε πόλεμο μεγάλης εμβέλειας.

Στρατηγικά, η λειτουργία της Χεζμπολάχ είναι να παραμείνει αποτρεπτικός παράγοντας ώστε να αποθαρρύνει το Ισραήλ ή τις Ηνωμένες Πολιτείες από οποιαδήποτε άμεση δράση κατά του Ιράν. Το Ιράν δεν θα ήθελε να σπαταληθεί αυτό το αποτρεπτικό μέσο. Το Ισραήλ επίσης δεν θέλει να ανοίξει δεύτερο μέτωπο στο βορρά.

Ο Steven Cook, ανώτερος συνεργάτης στο Council on Foreign Relations είπε ότι είναι «απίθανο» να υπάρξει οποιοδήποτε είδος «διακρατικής σύγκρουσης» μεταξύ ενός αραβικού στρατού και του Ισραήλ.

Αλλά πρόσθεσε ότι υπάρχει «πραγματικός κίνδυνος» κλιμάκωσης μεταξύ της Χεζμπολάχ και του Ισραήλ, και αποτελεί ένα «εφιαλτικό σενάριο». «Είναι κάτι για το οποίο πιστεύω ότι όλοι πρέπει να είναι σε εγρήγορση», πρόσθεσε.

Όμως η κατάσταση είναι εξαιρετικά ασταθής.

Χιλιάδες έχουν ήδη σκοτωθεί και στις δύο πλευρές ενώ νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα, η Χεζμπολάχ είπε ότι τρία μέλη της σκοτώθηκαν σε ισραηλινά πλήγματα στο νότιο Λίβανο ενώ ο ηγέτης της Χασάν Νασράλα χαιρέτισε την επιθετικότητα της Χαμάς.

Άλλοι, συμπεριλαμβανομένου του Παλαιστινιακού Ισλαμικού Τζιχάντ στη Δυτική Όχθη και του Ιρανού Ανώτατου Ηγέτη Αλί Χαμενεΐ, έχουν επίσης επαινέσει τη Χαμάς. Το Ισραήλ θα μπορούσε έτσι να βρεθεί να πολεμά σε πολλά μέτωπα.

Εάν οι ισραηλινές επιχειρήσεις στη Γάζα μετατραπούν σε μια πολύ ευρύτερη εκστρατεία για την κατάληψη μεγάλων τμημάτων της Γάζας και την προσπάθεια να ξεριζώσουν πλήρως τη Χαμάς, τότε η Χεζμπολάχ, με την ευλογία του Ιράν, μπορεί να επιλέξει να ανοίξει ένα δεύτερο μέτωπο.

Κανένας από τους δύο δεν θέλει να χάσει τη Χαμάς ως περιφερειακό πλεονέκτημα.

Το Ισραήλ έχει ήδη μετακινήσει ορισμένα στρατεύματά του στα βόρεια σύνορά του με τον Λίβανο και απείλησε ότι τα ισραηλινά αντίποινα εναντίον ενός δεύτερου μετώπου της Χεζμπολάχ όχι μόνο θα κατέστρεφαν ξανά τον Λίβανο, αλλά θα οδηγούσαν επίσης σε καταστροφικές επιθέσεις στο Ιράν και στη Συρία.

Εν τω μεταξύ, οι καταστροφικές απώλειες αμάχων Παλαιστινίων που είναι πιθανό να δούμε από αυτόν τον νέο πόλεμο θα πυροδοτήσουν την κοινή γνώμη σε όλο τον αραβικό κόσμο, οδηγώντας σε αυξημένο κίνδυνο τρομοκρατίας, όχι μόνο στη Μέση Ανατολή.

Σίγουρη ηττημένη η διπλωματία

Η κληρονομιά του Biden θα μπορούσε επίσης να πληγεί από την ισραηλινή αναταραχή. Η προσπάθειά του να ευνοήσει μια εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας που θα μπορούσε να ανανεώσει τη γεωπολιτική της Μέσης Ανατολής φαίνεται στην καλύτερη περίπτωση να έχει σταματήσει.

Οι συνομιλίες προσέγγισης μεταξύ του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας, θα είναι σχεδόν σίγουρα ένα πρώιμο θύμα αυτού του πολέμου.

Καθώς αυτή η σύγκρουση και η ανθρώπινη τραγωδία της διαδραματίζονται στις οθόνες της τηλεόρασης και των social media τις επόμενες εβδομάδες, η αραβική κοινή γνώμη θα γίνει πολύ επικριτική ώστε οι Σαουδάραβες να έχουν τον διπλωματικό χώρο να επεκτείνουν οποιοδήποτε συμφωνία συνεργασίας με το Ισραήλ.

Πράγματι, αυτή μπορεί να ήταν η κύρια πρόθεση πίσω από τις επιθέσεις, πιθανώς με ιρανική παρότρυνση ή ενθάρρυνση: να σταματήσει τη συγκρότηση ενός περιφερειακού μπλοκ που θα έθετε το παλαιστινιακό ζήτημα στο πίσω μέρος και θα συγκέντρωνε έναν εξισορροπητικό συνασπισμό κατά του Ιράν.

Οι Συμφωνίες του Αβραάμ,  με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ που άνοιξαν διπλωματικές σχέσεις μεταξύ του Ισραήλ και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και του Μπαχρέιν και εξομάλυνσαν τους δεσμούς με το Μαρόκο τα τελευταία χρόνια, θα υποστούν επίσης σοβαρή πίεση.

Ο επερχόμενος πόλεμος θα είναι αρκετά τραγικός, αλλά υπάρχει πραγματικός κίνδυνος να γίνει ευρύτερος και θανατηφόρος, καταποντίζοντας ολόκληρη την περιοχή.

Eυρύτερες στρατηγικές πολιτικές αντηχήσεις.

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Joe Biden δήλωσε «σταθερή» υποστήριξη για το Ισραήλ και το δικαίωμά του στην αυτοάμυνα, αμερικανικά στρατιωτικά πλοία και αεροσκάφη έχουν σταλεί στο Ισραήλ, ενώ οι θέσεις των ΗΠΑ στην περιοχή ενισχύονται, κάνοντας ακόμα πιο εύθραυστες τις ισορροπίες στην περιοχή.

Το Ισραήλ είναι στρατηγικός σύμμαχος των ΗΠΑ και είναι δεδομένο ότι οποιαδήποτε αναταραχή στο έδαφός του θα δημιουργεί ωστικά κύματα που επηρεάζουν μακροπρόθεσμα τους στρατηγικούς αμερικανικούς στόχους όπως στον πόλεμο στην Ουκρανία.

Ένας παρατεταμένος περιφερειακός πόλεμος θα μείωνε την αμερικανική δυνατότητα να εξοπλίζει στρατιωτικά την Ουκρανία ένα άλλο κυρίαρχο δημοκρατικό έθνος που αντιμετωπίζει εξωτερική επίθεση.

Σύντομα δε θα είναι εφικτό να υποστηρίζει ενεργά και τις δύο μάχες και ίσως χρειαστεί να επιλέξει, γεγονός που θα φανεί σαν αδυναμία στη διεθνή σκηνή.

Οι ΗΠΑ προσπαθούν να απομακρυνθούν από τη Μέση Ανατολή και προς την Ασία εδώ και μιάμιση δεκαετία. Αλλά οποιαδήποτε αίσθηση στο Πεκίνο και τη Μόσχα ότι η Αμερική αποσπάται ξανά από την περιοχή θα προσφέρει ανοίγματα για τους αντιπάλους των ΗΠΑ.

Η πιθανότητα ότι η Κίνα, η Ρωσία και το Ιράν θα μπορούσαν να βρουν κοινό πάτημα εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών έχει απασχολήσει εδώ και καιρό τους ειδικούς της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ.

Δεν υπάρχει επίσημη συμμαχία κατά των ΗΠΑ που να περιλαμβάνει αυτούς τους τρεις μεγάλους αντιπάλους.

Αλλά καθώς ο κόσμος φαίνεται να οργανώνεται σε δημοκρατικά και αυταρχικά μπλοκ, οι αυταρχικοί ηγέτες και στις τρεις χώρες έχουν ανακαλύψει στρατιωτικές, οικονομικές και στρατηγικές συνέργειες μέσω της κοινής τους αντιπάθειας προς την Ουάσιγκτον.

Και αν οι ΗΠΑ αμφισβητηθούν ή αποδυναμωθούν στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή ή την περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, και οι τρεις θα μπορούσαν να ωφεληθούν.

 

Οι μέρες που έρχονται θα είναι αιματηρές και δύσκολες για Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους.

Προτού το Ισραήλ αποφασίσει να πραγματοποιήσει χερσαία εισβολή, πρέπει να έχει μια στρατηγική για την έξοδο του από τη Γάζα και ένα σχέδιο για την επόμενη μέρα.

Ένας λάθος υπολογισμός θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια κρίση στη Μέση Ανατολή που θα κρατήσει για χρόνια

Στην πολιτική και στις διεθνείς σχέσεις, όλα συνδέονται και μια ενέργεια πυροδοτεί αντιδράσεις.

Έτσι, ο πόλεμος στο Ισραήλ και τη Γάζα θα έχει πολύ ευρύτερη απήχηση που θα ξεφεύγει από την καταραμένη γωνιά της Μέσης Ανατολής.

 

Με πληροφορίες από: The New York Times, CNN, Council on Foreign Relations