Υπάρχει η πεποίθηση ότι η χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) σε πολέμους και συρράξεις είναι αποκύημα επιστημονικής φαντασίας. Η χρήση της σύγχρονης αυτής τεχνολογίας μοιάζει σαν σκηνή από ταινίες sci-fi που εγκολπώνουν όλες τις ανησυχίες της ανθρωπότητας για τα υπερσύγχρονα οπλικά συστήματα και την ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας. Η ΤΝ όμως είναι πλέον μέρος της καθημερινότητάς μας. Και όπως έχει αλλάξει την ζωή μας, έτσι έχει μεταμορφώσει και το τοπίο του πολέμου καθώς έχει ενσωματωθεί σε κάθε πιθανό σχέδιο στρατιωτικής επιχείρησης.

Τα πεδία μάχης στη Λωρίδα της Γάζας αποτελούν τρανταχτά παραδείγματα διεξαγωγής πολέμου με τη βοήθεια της ΤΝ.

Μετά τον πόλεμο των 11 ημερών στη Γάζα τον Μάιο του 2021, αξιωματούχοι δήλωσαν ότι το Ισραήλ πολέμησε τον «πρώτο του πόλεμο τεχνητής νοημοσύνης» χρησιμοποιώντας μηχανική μάθηση και προηγμένους υπολογιστές. Ο τελευταίος πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς έδωσε μια άνευ προηγουμένου ευκαιρία στον IDF να χρησιμοποιήσει τέτοια εργαλεία σε ένα πολύ ευρύτερο θέατρο επιχειρήσεων.  Η πιο πρόσφατη προσθήκη στη φαρέτρα των δυνάμεων τους αποτελεί ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που ονομάζεται “Habsora” (στα εβραϊκά σημαίνει “Ευαγγέλιο”).

Το σύστημα φέρεται να συμβάλλει στην εύρεση περισσότερων στόχων για βομβαρδισμούς, στη σύνδεση τοποθεσιών με στελέχη της Χαμάς και στην εκτίμηση του πιθανού αριθμού θανάτων αμάχων εκ των προτέρων. Αυτό το σύστημα αύξησε δραματικά τον ρυθμό αναγνώρισης στόχων, επιτρέποντας στις Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις για πρώτη φορά, που επιχειρούν στο έδαφος της Λωρίδας της Γάζας «να τροφοδοτούνται άμεσα για στόχους που υπολογίστηκαν σύμφωνα με το ενημερωμένο επιχειρησιακό σχέδιο.»

Πρόκειται για μία πλατφόρμα ουσιαστικά δημιουργίας στόχων τεχνητής νοημοσύνης που έχει επιταχύνει σημαντικά μια θανατηφόρα γραμμή παραγωγής στόχων που οι αξιωματούχοι έχουν συγκρίνει με ένα «εργοστάσιο μαζικών δολοφονιών». 

 

Και παρόλο που το εργοστάσιο αυτό μαζικών δολοφονιών έχει δει το φως τη δημοσιότητας, η αντίδραση της διεθνούς κοινότητας ήταν περιορισμένη. Γιατί η ύπαρξη ενός τέτοιου πολλαπλασιαστή δύναμης δεν αποτελεί Ισραηλινό μονοπώλιο.

Η Washington Post έχει χαρακτηρίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία «σούπερ εργαστήριο εφευρέσεων», σηματοδοτώντας μια «επανάσταση στον πόλεμο με μη επανδρωμένα αεροσκάφη με χρήση ΤΝ». Το Πεντάγωνο αναπτύσσει μια απάντηση στα σμήνη μη επανδρωμένων αεροσκαφών με κινητήρα ΤΝ, μια απειλή που έχει γίνει λιγότερο μακρινή καθώς αντιμετωπίζει τις επιθέσεις με drone από τους Χούτι της Υεμένης στην Ερυθρά Θάλασσα.

Σύμφωνα με το Associated Press, ορισμένοι αναλυτές έχουν προτείνει ότι είναι θέμα χρόνου «τα drones να χρησιμοποιηθούν για τον εντοπισμό, την επιλογή και την επίθεση στόχων χωρίς βοήθεια από ανθρώπους». Τέτοια σμήνη, που κατευθύνονται από συστήματα που λειτουργούν πολύ γρήγορα για την ανθρώπινη εποπτεία, «πρόκειται να αλλάξουν την ισορροπία στρατιωτικής δύναμης», προέβλεψαν στην Wall Street Journal τον περασμένο μήνα ο Elliot Ackerman και ο ναύαρχος James Stavridis, πρώην σύμμαχος διοικητής του ΝΑΤΟ.  Άλλοι έχουν προτείνει ότι το μέλλον είναι εδώ. Σύμφωνα με μια μελέτη από το Royal United Services Institute, για τα διδάγματα που αντλήθηκαν από αυτή τη διαμάχη, ιδιαίτερα σημαντική φαίνεται να είναι η διασφάλιση των drones και των πληροφοριών καινοτομίας σε πραγματικό χρόνο καθώς αυτά έχουν δώσει στην Ουκρανία σαφές πλεονέκτημα στο πεδίο της μάχης ενάντια σε μία πολύ πιο ισχυρή Ρωσία.

Τα συστήματα ΤΝ φαίνεται ότι πλέον είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση πιο ολοκληρωμένων συμβατικών, υβριδικών και εν καιρώ ειρήνης προκλήσεων. Είναι λοιπόν φυσικό ότι η κυριαρχία των κρατών στην τεχνητή νοημοσύνη θα καθορίσει τη μελλοντική στρατηγική αποτελεσματικότητά τους σε στρατιωτικά θέματα, καθώς και την απόδοσή τους, την ανταγωνιστικότητά τους και την ικανότητά τους να αποτρέπουν τους αντιπάλους.

Όπως παρατηρεί το ΝΑΤΟ η Τεχνητή Νοημοσύνη και άλλες «έξυπνες» τεχνολογίες είναι πλέον θεμελιώδεις για τη μελλοντική ασφάλεια των συμμάχων του καθώς προσφέρει μια άνευ προηγουμένου ευκαιρία να ενισχυθεί το τεχνολογικό πλεονέκτημα του οργανισμού, αλλά θα κλιμακώσει επίσης την ταχύτητα των απειλών που αντιμετωπίζει.

Από τα σύνορα του Μεξικού λοιπόν, μέχρι τις γειτονιές της Δυτικής Όχθης και της Ιερουσαλήμ, εξελιγμένα συστήματα της τεχνητής νοημοσύνης χρησιμοποιούνται εδώ και χρόνια για την καταστολή και τον έλεγχο του πληθυσμού. Αμυντικά συστήματα, δίκτυα αναγνώρισης και ελέγχου, βιομετρικά δεδομένα, θερμικές κάμερες, μη επανδρωμένα drones, ρομπότ που περιορίζουν τις μετακινήσεις και τη μετανάστευση, έχουν ενισχύει τα τελευταία χρόνια τις κυβερνητικές προσπάθειες επιτήρησης και περιορισμού.

Τα όπλα γίνονται διαρκώς πιο «έξυπνα» και καταστροφικά, ενώ προβλέπεται ότι θα συνεχίσουν να κινούνται ολοένα και περισσότερο προς αυτή την κατεύθυνση.

Για ορισμένους ειδικούς που ερευνούν την τεχνητή νοημοσύνη και το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, η ενσωμάτωση του αυτοματισμού και της ΤΝ στα όπλα και τον πόλεμο εγείρει μια σειρά από ανησυχίες. Πολλοί αναλυτές και ερευνητές μάλιστα έχουν υποστηρίξει ότι πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για να διασφαλιστεί ότι η ανάπτυξη τέτοιων τεχνολογιών διέπεται από ηθικές αρχές και κανονισμούς για να αποτραπεί η κακή χρήση τους.

  • Μπορούν τα αυτόνομα όπλα, όπως ορίζει το διεθνές δίκαιο, να διακρίνουν μεταξύ μαχητών και αμάχων;
  • Ποιος είναι υπεύθυνος για μια επίθεση από drone που διεξάγεται με ελάχιστη ή καθόλου ανθρώπινη συνεισφορά ή επίβλεψη;
  • Είναι ηθικό να αναθέτουμε αποφάσεις που αφορούν τη ζωή και τον θάνατο σε μηχανές;
  • Πώς θα ρυθμιστεί η τεχνητή νοημοσύνη σε μέρη όπου το κράτος δικαίου είναι αδύναμο;
  • Τι θα συμβεί όταν αυτά τα εργαλεία πέσουν στα χέρια μη κρατικών ένοπλων ομάδων;

Όποιες κι αν είναι οι απαντήσεις, το κουτί της Πανδώρας έχει ανοίξει, και δεν ξέρουμε τι μας επιφυλάσσει.