Από την ώρα που ξεκινάμε τη μέρα μας, μέχρι τη στιγμή που θα κοιμηθούμε, smartphones και υπολογιστές είναι η επέκταση του χεριού μας, σχεδόν του εαυτού μας. Clickάρουμε για να ανοίξουμε μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, να κατεβάσουμε αρχεία, να διαβάσουμε τα νέα, να σερφάρουμε στο ίντερνετ, να αγοράσουμε προϊόντα, να συνδεθούμε στα social media, να απαντήσουμε σε μηνύματα, να ακολουθήσουμε καινούριες σελίδες, να επικοινωνήσουμε. Τα clicks έχουν τη μορφή αυτοματισμού και η δύναμη τους είναι πλέον τρομακτική.
Καθώς όλα πια γίνονται διαδικτυακά, τα clicks μαζί με τη συλλογή δεδομένων αποτελούν τα πιο ισχυρά νομίσματα που διοικούν ολόκληρο τον κόσμο. Κάθε ιστοσελίδα, κάθε λογαριασμός σε social media, κάθε ειδησεογραφικό διαδικτυακό μαγκαζίνο, κάθε εταιρεία λιανικού εμπορίου, κάθε δραστηριότητα που γίνεται online, ενδυναμώνεται και γιγαντώνεται με παραπάνω clicks.
Τα clicks ισοδυναμούν με επισκεψιμότητα, ακόλουθους, διασημότητα και άρα παραπάνω διαφήμιση και δυναμική. Τα πράγματα είναι απλά. Τι αναζητούν οι εταιρείες για να δώσουν χρήματα σε έναν ιστότοπο ώστε να διαφημίσουν εκεί προϊόντα; Clicks και engagement με τους όρους του digital marketing. Δηλαδή, σε περίπτωση ιστοσελίδας, επισκεψιμότητα, και σε περίπτωση influencer σε social media, ακόλουθους (followers), likes, σχόλια και κοινοποιήσεις. Μην ξεχνάμε επίσης ότι οι ιστότοποι χρησιμοποιούν το μοντέλο εσόδων κόστους ανά click (cost-per-click CPC) για τη διαδικτυακή διαφήμιση για να χρεώνουν τους διαφημιστές με βάση τη συχνότητα που οι χρήστες κάνουν κλικ σε διαφημίσεις προβολής που είναι ενσωματωμένες στους ιστότοπούς τους.
Κάπως έτσι λειτουργεί η αγορά του διαδικτύου και όποιος δεν έχει τα εργαλεία να αναπτύξει την ανταπόκριση του κοινού στην ιστοσελίδα του, το λογαριασμό του, το διαδικτυακό του κατάστημα, την online εφημερίδα του, είναι βέβαιο πως δε θα επιβιώσει στη ζούγκλα του διαδικτυακού σύμπαντος.
Fake Clicks, Likes, Followers, News
Νέες μέθοδοι, εργαλεία, σπουδές, εξειδικεύσεις έχουν προκύψει από αυτήν την ανάγκη της αγοράς. Campaigners που οργανώνουν την παρουσία σου στο ίντερνετ και προωθούν τη δουλειά σου, digital managers που υπολογίζουν τις καλύτερες μεθόδους για να αυξήσουν το engagement της σελίδας σου. Ένας τεράστιος κλάδος που έχει έναν και μόνο σκοπό: Να αυξήσει τα clicks. Τα νέα αυτά digital δεδομένα, έχουν παράλληλα δημιουργήσει και μία σκιώδη βιομηχανία που πουλάει αυτό ακριβώς το πράγμα: Clicks και Engagement. Εκτός από τους κλασικούς τρόπους λοιπόν, κάποιος πλέον μπορεί να “αγοράσει” επισκεψιμότητα και ακόλουθους μέσα από τα Click Farms. Σε μία ελεύθερη απόδοση στα ελληνικά, πρόκειται για “φάρμες” που “καλλιεργούν” ψηφιακή κίνηση.
Είναι λοιπόν σαφές, ότι δεν είναι όλα τα clicks γνήσια και πραγματικά.
Αν λοιπόν αποφασίσετε αύριο να δημιουργήσετε ένα blog που θα παρουσιάζετε ας πούμε συνταγές μαγειρικής και θέλετε σύντομα να αποκτήσει επισκεψιμότητα, ώστε να γίνει διάσημο και εταιρείες να διαφημίζουν τις κατσαρόλες και τα προϊόντα τους σε εσάς, πληρώνοντας μία Click Farm θα μπορέσετε να το πετύχετε πάρα πολύ γρήγορα. Σύντομα θα φαίνεται ότι πλήθος κοινού επισκέπτεται τη σελίδα σας, και έχετε πολλούς ακόλουθους που σχολιάζουν και κοινοποιούν στα social media και έτσι έχετε ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί στις διαφημιστικές εταιρείες ώστε να σας πληρώσουν αδρά για να προωθήσετε το βούτυρο, το λάδι, το αντικολλητικό τηγάνι μέσα από τη δουλειά σας που θα έχει γίνει viral.
Πώς λειτουργούν τα Click Farms
Τα πράγματα όμως δεν είναι τόσο απλά, γιατί όπως καλά φαντάζεστε, η διαδικασία αυτή είναι παράνομη. Τα Click Farms είναι σκιώδεις εταιρείες σε κρυφές εγκαταστάσεις όπου εκμεταλλεύονται χαμηλά αμειβόμενους εργαζόμενους ( 1 $ για κάθε 1.000 κλικ που εκτελούνται) για να παράγουν όσο το δυνατόν περισσότερα click σε ιστότοπους, αναρτήσεις μέσων κοινωνικής δικτύωσης ή διαφημίσεις. Είναι ουσιαστικά εργοστάσιο παραγωγής clicks που είναι συνήθως τεχνητά δηλαδή δεν καθορίζονται από το ενδιαφέρον των χρηστών ή την πραγματική αλληλεπίδραση.
Αυτές οι παράνομες και ανήθικες λοιπόν βιομηχανίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για διάφορους σκοπούς, όπως η τεχνητή ενίσχυση της επισκεψιμότητας του ιστότοπου, η αύξηση της δημοτικότητας των λογαριασμών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η χειραγώγηση των μετρήσεων της διαδικτυακής διαφήμισης ή ακόμη και η επιρροή της κοινής γνώμης.
Σε μια τυπική Click Farm, οι εργαζόμενοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν πολλές συσκευές, όπως smartphone, tablet ή υπολογιστές, για να προσομοιώσουν την πραγματική αφοσίωση των χρηστών κλικάροντας συνδέσμους, αναρτήσεις, κοινοποιώντας περιεχόμενο ή αφήνοντας σχόλια. Ο στόχος είναι να παραπλανηθούν οι αλγόριθμοι ή οι διαφημιστές ώστε να πιστέψουν ότι το περιεχόμενο είναι γνήσια δημοφιλές ή ότι υπάρχει ενδιαφέρον για αυτό.
Click σε διαφημίσεις
Εφόσον χρησιμοποιούνται συχνά μέθοδοι PPC (Pay-Per-Click), οι Click Farms κερδίζουν χρήματα σε κάθε διαφήμιση στην οποία γίνεται κλικ. Το πόσο υψηλό είναι αυτό το κέρδος εξαρτάται από πολλά χαρακτηριστικά της δημοσιευμένης διαφήμισης – αλλά είναι σίγουρα υψηλότερο από το μισθολογικό κόστος για τους εργάτες κλικ.
Αύξηση της διαδικτυακής εμβέλειας εταιρειών
Η αύξηση της εμβέλειάς σας στο Διαδίκτυο είναι δαπανηρή και περίπλοκη – ειδικά σε κλάδους με υψηλή ανταγωνιστική πίεση. Περνάει πολύς χρόνος μέχρι να επιτευχθεί ορατότητα στο διαδίκτυο και να επενδυθεί ένας σημαντικός προϋπολογισμός στο digital marketing. Συχνά, τα Likes, τα Shares, τα Retweets, τα σχόλια και παρόμοιοι δείκτες χρησιμοποιούνται για να διαπιστωθεί εάν η επιχείρησή έχει απήχηση και αναγνωρισιμότητα. Ένα Click Farm μπορεί να συντομεύσει δραστικά αυτή τη διαδρομή. Για 10 $, για παράδειγμα, μπορείτε να λάβετε 1.000 likes από μια Click Farm στο Μπαγκλαντές – πολύ φθηνότερα από μια «πραγματική» διαφημιστική καμπάνια που θα έφερνε το ίδιο αποτέλεσμα. Έτσι, ορισμένες εταιρείες χρησιμοποιούν σκόπιμα τις φάρμες κλικ ως φθηνότερο υποκατάστατο αντί της διαφήμισης.
Ορατότητα στα social media
Ένα τόσο υψηλό επίπεδο αλληλεπίδρασης σε σύντομο χρονικό διάστημα μπορεί επίσης να οδηγήσει σε αύξηση του virality μιας ανάρτησης. Οι περισσότερες πλατφόρμες χρησιμοποιούν αλγόριθμους που εμφανίζουν πρώτα τις ιδιαίτερα δημοφιλείς και άκρως διαδραστικές αναρτήσεις στους χρήστες τους – ανεξάρτητα από το αν αυτή η εξέχουσα θέση προέκυψε μέσω αλληλεπιδράσεων πραγματικών χρηστών ή μέσω μιας φάρμας κλικ. Σε περιόδους που η διαφημιστική εκστρατεία και to virality είναι συχνά το πιο σημαντικό εργαλείο για να διαφοροποιηθεί κανείς από τον ανταγωνισμό, αυτό δημιουργεί δελεαστικά κίνητρα για τις εταιρείες να ασχοληθούν με μια Click Farm.
Βλάπτοντας τον ανταγωνισμό
Ορισμένες εταιρείες χρησιμοποιούν την υπηρεσία μιας Click Farm όχι για να αυξήσουν την εμβέλεια του δικού τους περιεχομένου, αλλά για να βλάψουν συγκεκριμένα τον ανταγωνισμό τους. Το αναμενόμενο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα αυτής της μεθόδου γίνεται με 2 τρόπους:
- Το ημερήσιο όριο προϋπολογισμού των διαφημίσεων εξαντλείται από το σύμπλεγμα κλικ ήδη τις πρώτες ώρες της ημέρας, γι’ αυτό και οι δικές τους διαφημίσεις μπορούν να τοποθετηθούν πιο εμφανώς για τον υπόλοιπο χρόνο (π.χ. με το GoogleAds).
- Κλικάρουν σε διαφημίσεις των social media από ανταγωνιστικές εταιρείες ώστε να μειώσουν το διαφημιστικό προϋπολογισμό του ανταγωνισμού, γεγονός που προκαλεί αύξηση του κόστους μάρκετινγκ και, εάν είναι απαραίτητο, η δραστηριότητα μάρκετινγκ διακόπτεται προσωρινά.
Παράνομη και επικίνδυνη δράση
Αν και δεν είναι σαφές πότε άρχισαν να πολλαπλασιάζονται, οι ειδικοί της τεχνολογίας είχαν προειδοποιήσει για «εικονικούς αρχηγούς συμμοριών» από χώρες χαμηλού εισοδήματος ήδη από το 2007. Τις επόμενες δεκαετίες, η παράνομη αυτή βιομηχανία άνθισε στη Λατινική Αμερική και ιδιαίτερα στην Ασία, με έντονη παρουσία στην Ινδία, το Μπαγκλαντές, την Ινδονησία και τις Φιλιππίνες με τις νομοθεσίες να έχουν αποτύχει να περιορίσουν τη δράση τους. Ενώ ορισμένες χώρες, όπως η Κίνα, προσπάθησαν να τις καταπολεμήσουν (η China Advertising Association απαγόρευσε τη χρήση των click farms για εμπορικό κέρδος το 2020), συνεχίζουν να ανθίζουν σε όλη την ήπειρο, ειδικά σε μέρη όπου το χαμηλό κόστος εργασίας και ηλεκτρικής ενέργειας καθιστά προσιτό την ταυτόχρονη τροφοδοσία εκατοντάδων συσκευών.
Αν και παραβιάζουν πολλές πολιτικές χρηστών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, είναι δύσκολο να καταδικαστούν γιατί λειτουργούν κάτω από ένα αμφίβολο νομικό πλαίσιο καθώς η απάτη λαμβάνει χώρα συνήθως διακρατικά και αρα περιλαμβάνουν διαφορετικές νομικές δικαιοδοσίες (για παράδειγμα, ένα Click Farm από την Ταϊλάνδη θα χρησιμοποιήσει διευθύνσεις IP με έδρα τις ΗΠΑ για να επηρεάσει αρνητικά τις καμπάνιες που εδρεύουν στις ΗΠΑ).
Έτσι δημιουργούνται διαρκώς νέοι λογαριασμοί παγκοσμίως σε μεγάλη κλίμακα για να παρέχουν ψεύτικα κλικ και να ενισχύσουν τεχνητά τις μετρήσεις. Οι περισσότερες αστυνομικές επιχειρήσεις που σχετίζονται με τα click farms δεν σχετίζονται με τις λειτουργίες και το επιχειρηματικό τους μοντέλο, αλλά με τις συνθήκες εργασίας και τις άδειες των εργαζομένων στο χώρο.
Οι πλατφόρμες παράσιτα όπως τις αποκαλούν, μπορούν να δημιουργήσουν σημαντικά προβλήματα για στα social media και τους διαφημιστές, καθώς μπορούν να στρεβλώσουν τις μετρήσεις, να σπαταλήσουν τους διαφημιστικούς προϋπολογισμούς και να υπονομεύσουν την αξιοπιστία των μετρήσεων αφοσίωσης στο διαδίκτυο.
Ίσως το πιο ανησυχητικό είναι ότι Click Farms χρησιμοποιούνται επίσης για την ενίσχυση πολιτικών μηνυμάτων και τη διάδοση παραπληροφόρησης και fake news. Το 2016, ο τότε πρωθυπουργός της Καμπότζης Hun Sen κατηγορήθηκε ότι αγόρασε φίλους και likes στο Facebook, κάτι που σύμφωνα με το BBC αρνήθηκε, ενώ σκιώδεις επιχειρήσεις στη Βόρεια Μακεδονία διαπιστώθηκε ότι διέδωσαν αναρτήσεις και άρθρα υπέρ του Ντόναλντ Τραμπ κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου στις ΗΠΑ .
View this post on Instagram
Το πρόβλημα με αυτά τα εργοστάσια clicks είναι ότι λειτουργούν από πραγματικούς ανθρώπους. Το ψεύτικο λογισμικό και τα ρομπότ είναι συνήθως εύκολο να διακριθούν από τους πραγματικούς επισκέπτες με βάση ορισμένα πρότυπα συμπεριφοράς, με αποτέλεσμα να ανιχνεύονται από τους ιστότοπους και να αποκλείονται. Στα Click Farms επειδή η συμπεριφορά είναι ανθρώπινη και όχι μηχανική, και κάθε κίνηση εκτελείται από ανθρώπους σε πραγματικές υπάρχουσες συσκευές τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα είναι δύσκολο να εντοπιστούν και να αποκλειστούν. Ακόμα όμως και αν γίνει αντιληπτή η απάτη, οι παράνομες βιομηχανίες συνεχίζουν να προσαρμόζονται και να εξελίσσουν τις τακτικές τους για να αποφύγουν τον εντοπισμό αλλάζοντας για παράδειγμα την διεύθυνση IP τους μέσω VPN.
Ρίχνωντας φως στην ψεύτικη ψηφιακή δόξα
Ο Βρετανός φωτογράφος Jack Latham πέρασε ένα μήνα στο Βιετνάμ καθώς ήθελε να αποθανατήσει με το φακό του τις σκιώδεις αυτές επιχειρήσεις που πουλούν likes και δημοσιότητα. Οι φωτογραφίες του, οι οποίες εμπεριέχονται στο νέο του βιβλίο «Beggar’s Honey», παρέχουν μία σπάνια εικόνα για τα παράνομα αυτά εργοστάσια που προσλαμβάνουν χαμηλόμισθους εργάτες για να clickάρουν όλη μέρα.
Το έργο του τον οδήγησε σε πέντε Click Farms στα περίχωρα του Ανόι που λειτουργούσαν μέσα από κατοικίες και ξενοδοχεία. Μερικοί είχαν μια παραδοσιακή ρύθμιση με εκατοντάδες χειροκίνητα τηλέφωνα, ενώ άλλοι χρησιμοποιούσαν μια νεότερη, συμπαγή μέθοδο που ονομάζεται “box farming” – μια φράση που χρησιμοποιείται από τα Click Farms που επισκέφτηκε ο Latham – όπου πολλά τηλέφωνα, χωρίς οθόνες και μπαταρίες, συνδέονται μεταξύ τους και ταυτόχρονα με έναν υπολογιστή. Μία από τις φάρμες κλικ που επισκέφτηκε ήταν μια οικογενειακή επιχείρηση, αν και οι άλλες έμοιαζαν περισσότερο με εταιρείες τεχνολογίας. Οι περισσότεροι εργαζόμενοι ήταν στα 20 και στα 30 τους, υπογράμμισε. «Όλες έμοιαζαν με startups της Silicon Valley», είπε. «Υπήρχε τεράστιος όγκος υλικού… ολόκληροι τοίχοι τηλεφώνων».
View this post on Instagram
Μερικές από τις φωτογραφίες του Latham απεικονίζουν – αν και ανώνυμα – εργάτες που επιφορτίζονται με τη συγκομιδή κλικ. «Χρειάζεται μόνο ένα άτομο για να ελέγξει παράλληλα πολλά τηλέφωνα.Ένα άτομο μπορεί πολύ γρήγορα να κάνει τη δουλειά 10.000 ατόμων» και καθένας είναι επιφορτισμένος με συγκεκριμένες πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Για παράδειγμα, ένα άτομο θα “καλλιεργεί” μαζικές ανάρτησεις και σχολιασμό σε λογαριασμούς Facebook με το TikTok να είναι πλέον η πιο δημοφιλής πλατφόρμα.
Ελπίζοντας να ευαισθητοποιήσει το φαινόμενο και τους κινδύνους του, ο Latham σχεδιάζει να παρουσιάσει τη δική του οικιακή εκδοχή μιας Click Farm – ένα μικρό κουτί με πολλά τηλέφωνα συνδεδεμένα σε μια διεπαφή υπολογιστή – στο 2024 Images Vevey Festival στην Ελβετία. Αγόρασε το gadget στο Βιετνάμ για περίπου 1.000 δολάρια και κατά καιρούς έχει πειραματιστεί με αυτό στους λογαριασμούς του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στο Instagram, οι φωτογραφίες του Latham συνήθως προσελκύουν από μερικές δεκάδες έως διακόσια likes. Αλλά όταν χρησιμοποίησε την προσωπική του Click Farm για να ανακοινώσει το τελευταίο του βιβλίο, η ανάρτηση συγκέντρωσε περισσότερα από 6.600 likes. Ο φωτογράφος θέλει οι άνθρωποι να συνειδητοποιήσουν ότι κρύβονται πολλά πίσω από τις τέλειες εικόνες των social media – και ότι τα likes και οι ακόλουθοι δεν αποτελούν μέτρηση της αυθεντικότητας.
«Όταν οι άνθρωποι είναι καλύτερα εξοπλισμένοι με τη γνώση του πώς λειτουργούν τα πράγματα, μπορούν να λάβουν πιο τεκμηριωμένες αποφάσεις».
Οι εικόνες ρίχνουν φως στη σκιώδη και ψεύτικη πτυχή της viral ψηφιακής δόξας και της δημιουργίας περιεχομένου που κυριαρχεί πλέον στα μέσα. Η δουλειά του Latham βοηθά να αποκαλυφθεί και να διερευνηθεί η αυθεντικότητα αυτού που βλέπουμε μέσα από τις οθόνες μας, ενώ εγείρει επίσης ερωτήματα σχετικά με το τι σημαίνει επιτυχία στον σημερινό υπερ-διαδικτυακό κόσμο που καθοδηγείται από το personal branding και τα διαδικτυακά success stories.
