Προς τα τέλη Νοεμβρίου, διαδηλωτές βγήκαν στους δρόμους της βορειοδυτικής πόλης Urumqi για να διαμαρτυρηθούν για την αυστηρή πολιτική του «μηδενικού covid» στην Κίνα. Εκείνη τη νύχτα, ένα πολύ μεγαλύτερο κύμα διαμαρτυρίας εξαπλώθηκε στα κινεζικά social media, κυρίως, στην εφαρμογή WeChat.
Οι χρήστες του app ανέβαζαν βίντεο με διαδηλωτές στους δρόμους και πόσταραν τραγούδια όπως το “Get Up, Stand Up” του Bob Marley και το “Power to the People” της Patti Smith.
Τις επόμενες ημέρες, οι διαμαρτυρίες γιγαντώθηκαν στην Κίνα και εξαπλώθηκαν σαν μία πανδημία διαδηλώσεων. Στην περιοχή Liangmaqiao του Πεκίνου, κόσμος κρατούσε λευκά φύλλα χαρτιού ζητώντας τον τερματισμό των σκληρών πολιτικών μέτρων κατά της covid, ενώ στην άλλη άκρη της πόλης, στο Πανεπιστήμιο των «ελίτ» της Tsinghua, οι φοιτητές κρατούσαν εκτυπωμένα φύλλα με την εξίσωση του Friedmann [επειδή το όνομά του ακούγεται σαν «ελεύθερος άνθρωπος», freeman]. Παρόμοιες σκηνές, διαδραματίστηκαν σε πόλεις και πανεπιστημιουπόλεις σε ολόκληρη την Κίνα, δημιουργώντας ένα κύμα διαμαρτυρίας αντίστοιχο με το φοιτητικό κίνημα του 1989 που κατέληξε σε αιματηρή καταστολή του πλήθους στην πλατεία Tiananmen.
Σε αντίθεση με εκείνες τις διαδηλώσεις, αυτές που ξεκίνησαν τώρα στην Κίνα, είναι άμεσα συνδεδεμένες με την χρήση των smartphones και τις δυνατότητες που προσφέρουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η κυβέρνηση του Xi Jinping έχει προσπαθήσει να βρει μια ισορροπία μεταξύ της υιοθέτησης της τεχνολογίας στην καθημερινότητα και του περιορισμού της εξουσίας των πολιτών που την χρησιμοποιούν για να οργανωθούν και να διαμαρτυρηθούν, αναπτύσσοντας υπηρεσίες και μέτρα λογοκρισίας και ευρείας επιτήρησης. Όμως, το περασμένο Σαββατοκύριακο η δυναμική του πληθυσμού της Κίνας που είναι μυημένο στην σύγχρονη τεχνολογία, ήταν τέτοιου μεγέθους, που οδηγούμενοι από την απογοήτευση, τον θυμό και την γενναιότητα, κατάφεραν να ξεφύγουν του κρατικού ελέγχου. Οι Κινεζικές αρχές χρειάστηκαν αρκετές μέρες για να διαχειριστούν τις διαμαρτυρίες στους δρόμους των πόλεων. Μέχρι εκείνη την στιγμή, οι εικόνες και τα βίντεο από τις διαδηλώσεις είχαν κάνει τον γύρο του κόσμου, αφού οι πολίτες κατάφεραν να παρακάμψουν το «Μεγάλο Τείχος» (firewall) της χώρα, και έτσι σύσσωμη η παγκόσμια κοινότητα τάχθηκε υπέρ των ανθρώπων που είχαν βγει στους δρόμους.
[διαβάστε εδώ το άρθρο μας για την Κίνα ως εμβληματικό παράδειγμα κυριαρχίας και βιοεξουσίας]
Ένας Βρετανός που ζει στο Πεκίνο τα τελευταία χρόνια, δήλωσε στο Wired πως «Η ατμόσφαιρα στο WeChat δεν είχε καμία σχέση με οτιδήποτε άλλο έχω ξαναζήσει», και συμπλήρωσε: «Αρχικά, φαινόταν να υπάρχει μια απερισκεψία και ένας ενθουσιασμός, καθώς οι άνθρωποι γινόντουσαν όλο και πιο τολμηροί στις αναρτήσεις τους. Δοκίμαζαν τα όρια της κυβέρνησης αλλά και τα δικά τους». Ανέφερε, επίσης, ως χαρακτηριστικό παράδειγμα την φωτογραφία ενός πλακάτ που απευθυνόταν σε έναν αξιωματούχο της Xinjiang, το οποίο έγραφε ξεκάθαρα «Άντε γαμήσου».
Οι Κινέζοι χρήστες του ίντερνετ, έχουν αποκτήσει αίσθηση και έχουν γνώση για το περιεχόμενο που λογοκρίνεται από τις κρατικές αρχές, ωστόσο, αυτό δεν τους απέτρεψε στο να οργανωθούν μέσω WeChat. Αδιαφόρησαν για τις συνέπειες αφού η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο. Σύμφωνα με πηγές του Wired, οι διοργανωτές των διαδηλώσεων χρησιμοποίησαν κρυπτογραφημένες εφαρμογές, σαν το Telegram, ενώ σε κάποιες άλλες περιπτώσεις κινήθηκαν στους χώρους του Instagram και του Facebook.
Οι Κινέζοι πολίτες κουράστηκαν από τη πολιτική «μηδενικού covid» και στράφηκαν στα κινητά τους για να εκφράσουν την οργή τους. Αυτή η κίνηση τους οδήγησε στους δρόμους, και από εκεί, ίσως, στην επιτυχία. Αλλά για να γίνει αυτό, έπρεπε να ξεγελάσουν την κρατική λογοκρισία.
[διαβάστε εδώ για τις διαδηλώσεις στο μεγαλύτερο εργοστάσιο παραγωγής iPhone]
Οι λευκές κόλλες ήταν μια τέτοια πράξη, αφού οι φωτογραφίες με αυτές δεν μπορούσαν να μπλοκαριστούν στο ίντερνετ, ενώ ακόμα μια τεχνική αποφυγής της λογοκρισίας, ήταν η ανάρτηση screenshot οθόνης για να αποφύγουν κρατικά φίλτρα. Επίσης, οι Κινέζοι διαδηλωτές χρησιμοποιήσαν διάφορα φίλτρα στα βίντεο που κοινοποιούσαν παρακάμπτοντας έτσι τα αυτοματοποιημένα συστήματα ανίχνευσης «επικίνδυνου περιεχομένου». Τέλος, επέλεξαν να χρησιμοποιούν και κωδικοποιημένες φράσεις όπως «πάμε μια βόλτα», προκειμένου να οργανωθούν για μια νέα διαμαρτυρία.
Ακόμα ένα «όπλο» για τους Κινέζους πολίτες, ήταν η χρήση του VPN, αφού με αυτόν τον τρόπο μπορούσαν να έχουν πρόσβαση σε αποκλεισμένες πλατφόρμες όπως το Instagram και το Facebook, και μέσα από εκεί να διαδίδουν τις εξελίξεις. Το AirDrop της Apple, χρησίμευσε για ανταλλαγή αρχείων και πληροφοριών μεταξύ των χρηστών iPhone, αλλά η Apple πρόσφατα τροποποίησε την εφαρμογή, ώστε τα τηλέφωνα να είναι ορατά σε κοντινούς χρήστες μόνο για 10 λεπτά σε κάθε σύζευξη και σκανάρισμα.
H Κινεζική κυβέρνηση προσπάθησε να ελέγξει την δύναμη των social media για να περιορίσει τους πολίτες της χώρας, αλλά αυτό αποδεικνύεται ένα άνευ προηγουμένου φιάσκο κρατικής λογοκρισίας.
[διαβάστε εδώ για τις σκέψεις της Κινεζικής κυβέρνησης να χαλαρώσει την πολιτική του “zero covid”]
Σύμφωνα με τις τελευταίες αναφορές ειδησεογραφικών πρακτορείων, η Κινεζική αστυνομία χρησιμοποιεί τα δεδομένα θέσης (GPS) των smartphone, έτσι ώστε να γνωρίζει σε ποια σημεία ξεκινούν διαμαρτυρίες και το μέγεθος αυτών. Σε ορισμένες περιπτώσεις και σύμφωνα με το Wired, η αστυνομία σε επιτόπιους ελέγχους, εξέταζε τα κινητά τηλέφωνα των πολιτών για εγκατεστημένο δίκτυο VPN και εφαρμογές σαν το Telegram.
