Τα τελευταία χρόνια μία είναι η λέξη με τη μεγαλύτερη συχνότητα στα social media, σε άρθρα και σε συζητήσεις στις οποίες έχω κι εγω βρεθεί και αυτή είναι το “τοξικός”. Η αλήθεια είναι ότι και ο “νάρκισσος” προσπαθεί να τη συναγωνιστεί, όμως προς το παρόν δεν έχει καταφέρει να κερδίσει το απαραίτητο έδαφος ώστε να την ξεπεράσει σε δημοφιλία. Τα πάντα μπορεί να είναι τοξικά, όχι όμως ναρκισσιστικά. Το μόνο σίγουρο είναι ότι και οι δύο χρησιμοποιούνται υπερβολικά. Δεν αμφισβητούμε ότι εκεί έξω υπάρχουν ναρκισσιστές ή τοξικοί άνθρωποι, αλλά ίσως τελικά να μην είναι και τόσοι πολλοί.
Ο ερωτικός σύντροφος, ο εργοδότης οι γονείς, οι φίλοι, όλοι μπορούν να χαρακτηριστούν με την ίδια ευκολία τοξικοί. Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε και τα τοξικά περιβάλλοντα, όπως είναι ο εργασιακός χώρος, οι τηλεοπτικές εκπομπές, αλλά και τα τραγούδια, η αρρενωπότητα, η θηλυκότητα και ακόμη υπάρχει και η τοξική θετικότητα. Δεν είναι τυχαίο ότι τα τελευταία – σχεδόν- χρόνια έχει γίνει και trend. Δεν αναφερόμαστε μόνο για το TikTok από όπου ξεκίνησε, αλλά για τη πραγματική ζωή. Με το #staytoxic, μπορείτε να εκδικηθείτε, να τραβήξετε την προσοχή και να παίξετε με τα συναισθήματα του προσώπου που θα βάλετε στόχο, με τη χρήση χειριστικών συμπεριφορών. Οι πιο εκπλεπτισμένοι, με στιλ και “γαλλοαναθρεμμένοι” το προφέρουν στη λήγουσα (τοξίκ) συνοδεύοντάς το με το δημοφιλές emoji: 💅.
Από το 2018 που έγινε η λέξη της χρονιάς από το λεξικό της Οξφόρδης, μέχρι και σήμερα, η ομπρέλα έχει μεγαλώσει της τοξικότητας και μπορεί να συμπεριλάβει ένα αρκετά μεγάλο φάσμα συμπεριφορών, χωρίς απαραίτητα να έχουν την ίδια βαρύτητα. Το επίθετο toxic -με την κυριολεκτική του σημασία- ορίζεται ως “δηλητηριώδες” και πρωτοεμφανίστηκε στα αγγλικά στα μέσα του δέκατου έβδομου αιώνα από το μεσαιωνικό λατινικό toxicus, που σημαίνει “δηλητηριασμένος” ή “εμποτισμένος με δηλητήριο”, όμως η ιστορία του δεν ξεκινά από εκεί. Το toxic “γεννήθηκε” από τον μεσαιωνικό λατινικό όρο toxicum, το οποίο έχει τις ρίζες του στην ελληνική φράση toxikon pharmakon – την οποία χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Έλληνες για να αλείφουν τις αιχμές των βελών τους. Η κυριολεκτική σημασία της λέξης μπορεί να σας είναι οικεία, αλλά αν σας ρωτήσω να ορίσετε τη μεταφορική της, με πόση ευκολία θα μπορέσετε να το κάνετε;
Θα σας αφήσω μερικά δευτερόλεπτα να το σκεφτείτε και παράλληλα θα το σκεφτώ κι εγώ. Δυστυχώς, δε νομίζω ότι μπορώ να ορίσω την τοξικότητα, συμπεριλαμβάνοντας όλους τους τρόπους με τους οποίους χρησιμοποιείται. Πλέον έχει χάσει τη σημασία και τη δυναμική της. Πρόσφατα, χαρακτήρισα έναν γνωστό μου τοξικό, χωρίς ιδιαίτερο λόγο- και δεν αντέδρασε, ήταν σα να το αποδέχθηκε άμεσως. Ρωτώντας τον γιατί δεν παραξενεύτηκε ή γιατί δε νευρίασε, μου απάντησε ότι με αυτόν τον τρόπο τον αποκαλούσε η πρώην σύντροφός του σε κάθε τους τσακωμό, οπότε έχει συμφιλιωθεί με τον χαρακτηρισμό. Ο λόγος που του κόλλησε το συγκεκριμένο επίθετο ήταν επειδή δύο φορές είπε ψέματα για δύο βραδινές του εξόδους και αναρωτήθηκα γιατί να μην τον αποκαλέσει απλά «ψεύτη», μήπως δεν είναι τόσο κουλ;
Όπως είπα στην αρχή όλοι μας τα τελευταία χρόνια ακούμε ή βλέπουμε τη λέξη “τοξικός” σχεδόν σε καθημερινη βάση. Με την επανειλημμένη χρήση της, είναι λογικό να γεννηθεί και σε εμάς η ανάγκη να τη χρησιμοποιήσουμε με την πρώτη ευκαιρία. Αφού όλοι χαρακτηρίζουν τα πάντα τοξικά, δημιουργείται η εσφαλμένη εντύπωση ότι αυτή είναι η αλήθεια ή ο νέος τρόπος με τον οποίο πρέπει να χαρακτηρίζουμε συμπεριφορές και καταστάσεις. Αυτή η υπερβολική γενίκευση που τοποθετεί με μεγάλη ευκολία στο ίδιο “βλαβερό” πλαίσιο οτιδήποτε μπορεί προσβάλλει ή να πληγώσει κάποιον, δεν είναι τοξική; Δεν είναι άδικο να τοποθετούνται κάτω από την ίδια ομπρέλα κάποιος που ασκεί βία, αλλά και κάποιος που είπε δύο φορές ψέματα;
Η ανάπτυξη της πολυχρηστικότητας της λέξης ευθύνεται, επίσης, για την ευκολία με την οποία γίνεται η χρήση της. Η πολλαπλότητά της μπορεί εύκολα να μας ωθήσει να θυματοποιήσουμε τους εαυτούς μας χαρακτηρίζοντας τον άλλον τοξικό ενώ στην πραγματικότητα, μπορεί εμείς να είμαστε ο θύτης ή η αιτία που προκλήθηκε μία κατάσταση. Στο παράδειγμα με τον γνωστό μου, η πρώην σύντροφός του τον καταπίεζε συνεχώς με τη ζήλεια και αρκετές φορές τον παρότρυνε με χειριστικό τρόπο να απορρίψει έξοδο με τους φίλους του. Έχοντας τη “μεγαλύτερη εικόνα” της κατάστασης, δεν ξέρω πόσο εύκολα θα τον χαρακτηρίζαμε τελικά τοξικό.
Αρχίζω να πιστεύω ότι η χρήση της λέξης τοξική έχει μετατραπεί σε έναν μηχανισμό άμυνας σε οτιδήποτε θεωρείται άδικο ή προβληματικό και χωρίς να υπάρξει περαιτέρω διερεύνηση προς αυτό. Δίνει μια δικαιολογία για να απεμπλακούμε από την κατάσταση με μηδενική ευθύνη και φυσικά χωρίς να υπάρξει κάποια επίλυση. Θυμάστε που μικροί λέγαμε «όποιος το λέει είναι»; Κάπως έτσι έχει εξελιχθεί και η χρήση του τοξικός.
Αν ένας φίλος, σύντροφος, ή μέλος της οικογένειας σας επιρρίπτει έναν χαρακτηρισμό για κάτι που κάνατε και του δημιούργησε δυσφορία, αυτό δε σημαίνει ότι πρόκειται για τοξική σχέση. Όταν κάποιος σας στεναχωρέσει μία φορά άθελά του δεν είναι τοξικός. Ο άνδρας στο μπαρ που σας κοίταξε δύο φορές προσπαθώντας να σας φλερτάρει δεν είναι μέρος της τοξικής αρρενωπότητας. Επίσης ο φίλος που σας συμβουλεύει να ξεκινήσετε γυμναστήριο και να κάνετε διατροφή δεν προσπάθει να σας “σπρώξει” στην τοξική του κουλτούρα.
Σε καμία περίπτωση δεν υποστηρίζω ότι πρέπει να ανεχτείτε να συνεχιστεί οτιδήποτε σας ενοχλεί, πάντα πρέπει να βάζουμε τα όρια μας σε οποιαδήποτε κατάσταση μας προκαλεί δυσφορία, αυτή όμως δε σημαίνει ότι απαραίτητα θα είναι και τοξική. Μπορεί να είναι, μπορεί κι όχι. Αν μπορώ να πω κάτι με ασφάλεια είναι ότι όλοι άνθρωποι είμαστε και σφάλματα κάνουμε και δεν πρέπει να το ξεχνάμε αυτό.
➸ Δείτε επίσης: Η συναισθηματική ανωριμότητα έρχεται σε χαριτωμένες συσκευασίες
Τα τελευταία χρόνια μία είναι η λέξη με τη μεγαλύτερη συχνότητα στα social media, σε άρθρα και σε συζητήσεις στις οποίες έχω κι εγω βρεθεί και αυτή είναι το “τοξικός”. Η αλήθεια είναι ότι και ο “νάρκισσος” προσπαθεί να τη συναγωνιστεί, όμως προς το παρόν δεν έχει καταφέρει να κερδίσει το απαραίτητο έδαφος ώστε να την ξεπεράσει σε δημοφιλία. Τα πάντα μπορεί να είναι τοξικά, όχι όμως ναρκισσιστικά. Το μόνο σίγουρο είναι ότι και οι δύο χρησιμοποιούνται υπερβολικά. Δεν αμφισβητούμε ότι εκεί έξω υπάρχουν ναρκισσιστές ή τοξικοί άνθρωποι, αλλά ίσως τελικά να μην είναι και τόσοι πολλοί.
Ο ερωτικός σύντροφος, ο εργοδότης οι γονείς, οι φίλοι, όλοι μπορούν να χαρακτηριστούν με την ίδια ευκολία τοξικοί. Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε και τα τοξικά περιβάλλοντα, όπως είναι ο εργασιακός χώρος, οι τηλεοπτικές εκπομπές, αλλά και τα τραγούδια, η αρρενωπότητα, η θηλυκότητα και ακόμη υπάρχει και η τοξική θετικότητα. Δεν είναι τυχαίο ότι τα τελευταία – σχεδόν- χρόνια έχει γίνει και trend. Δεν αναφερόμαστε μόνο για το TikTok από όπου ξεκίνησε, αλλά για τη πραγματική ζωή. Με το #staytoxic, μπορείτε να εκδικηθείτε, να τραβήξετε την προσοχή και να παίξετε με τα συναισθήματα του προσώπου που θα βάλετε στόχο, με τη χρήση χειριστικών συμπεριφορών. Οι πιο εκπλεπτισμένοι, με στιλ και “γαλλοαναθρεμμένοι” το προφέρουν στη λήγουσα (τοξίκ) συνοδεύοντάς το με το δημοφιλές emoji: 💅.
Από το 2018 που έγινε η λέξη της χρονιάς από το λεξικό της Οξφόρδης, μέχρι και σήμερα, η ομπρέλα έχει μεγαλώσει της τοξικότητας και μπορεί να συμπεριλάβει ένα αρκετά μεγάλο φάσμα συμπεριφορών, χωρίς απαραίτητα να έχουν την ίδια βαρύτητα. Το επίθετο toxic -με την κυριολεκτική του σημασία- ορίζεται ως “δηλητηριώδες” και πρωτοεμφανίστηκε στα αγγλικά στα μέσα του δέκατου έβδομου αιώνα από το μεσαιωνικό λατινικό toxicus, που σημαίνει “δηλητηριασμένος” ή “εμποτισμένος με δηλητήριο”, όμως η ιστορία του δεν ξεκινά από εκεί. Το toxic “γεννήθηκε” από τον μεσαιωνικό λατινικό όρο toxicum, το οποίο έχει τις ρίζες του στην ελληνική φράση toxikon pharmakon – την οποία χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Έλληνες για να αλείφουν τις αιχμές των βελών τους. Η κυριολεκτική σημασία της λέξης μπορεί να σας είναι οικεία, αλλά αν σας ρωτήσω να ορίσετε τη μεταφορική της, με πόση ευκολία θα μπορέσετε να το κάνετε;
Θα σας αφήσω μερικά δευτερόλεπτα να το σκεφτείτε και παράλληλα θα το σκεφτώ κι εγώ. Δυστυχώς, δε νομίζω ότι μπορώ να ορίσω την τοξικότητα, συμπεριλαμβάνοντας όλους τους τρόπους με τους οποίους χρησιμοποιείται. Πλέον έχει χάσει τη σημασία και τη δυναμική της. Πρόσφατα, χαρακτήρισα έναν γνωστό μου τοξικό, χωρίς ιδιαίτερο λόγο- και δεν αντέδρασε, ήταν σα να το αποδέχθηκε άμεσως. Ρωτώντας τον γιατί δεν παραξενεύτηκε ή γιατί δε νευρίασε, μου απάντησε ότι με αυτόν τον τρόπο τον αποκαλούσε η πρώην σύντροφός του σε κάθε τους τσακωμό, οπότε έχει συμφιλιωθεί με τον χαρακτηρισμό. Ο λόγος που του κόλλησε το συγκεκριμένο επίθετο ήταν επειδή δύο φορές είπε ψέματα για δύο βραδινές του εξόδους και αναρωτήθηκα γιατί να μην τον αποκαλέσει απλά «ψεύτη», μήπως δεν είναι τόσο κουλ;
Όπως είπα στην αρχή όλοι μας τα τελευταία χρόνια ακούμε ή βλέπουμε τη λέξη “τοξικός” σχεδόν σε καθημερινη βάση. Με την επανειλημμένη χρήση της, είναι λογικό να γεννηθεί και σε εμάς η ανάγκη να τη χρησιμοποιήσουμε με την πρώτη ευκαιρία. Αφού όλοι χαρακτηρίζουν τα πάντα τοξικά, δημιουργείται η εσφαλμένη εντύπωση ότι αυτή είναι η αλήθεια ή ο νέος τρόπος με τον οποίο πρέπει να χαρακτηρίζουμε συμπεριφορές και καταστάσεις. Αυτή η υπερβολική γενίκευση που τοποθετεί με μεγάλη ευκολία στο ίδιο “βλαβερό” πλαίσιο οτιδήποτε μπορεί προσβάλλει ή να πληγώσει κάποιον, δεν είναι τοξική; Δεν είναι άδικο να τοποθετούνται κάτω από την ίδια ομπρέλα κάποιος που ασκεί βία, αλλά και κάποιος που είπε δύο φορές ψέματα;
Η ανάπτυξη της πολυχρηστικότητας της λέξης ευθύνεται, επίσης, για την ευκολία με την οποία γίνεται η χρήση της. Η πολλαπλότητά της μπορεί εύκολα να μας ωθήσει να θυματοποιήσουμε τους εαυτούς μας χαρακτηρίζοντας τον άλλον τοξικό ενώ στην πραγματικότητα, μπορεί εμείς να είμαστε ο θύτης ή η αιτία που προκλήθηκε μία κατάσταση. Στο παράδειγμα με τον γνωστό μου, η πρώην σύντροφός του τον καταπίεζε συνεχώς με τη ζήλεια και αρκετές φορές τον παρότρυνε με χειριστικό τρόπο να απορρίψει έξοδο με τους φίλους του. Έχοντας τη “μεγαλύτερη εικόνα” της κατάστασης, δεν ξέρω πόσο εύκολα θα τον χαρακτηρίζαμε τελικά τοξικό.
Αρχίζω να πιστεύω ότι η χρήση της λέξης τοξική έχει μετατραπεί σε έναν μηχανισμό άμυνας σε οτιδήποτε θεωρείται άδικο ή προβληματικό και χωρίς να υπάρξει περαιτέρω διερεύνηση προς αυτό. Δίνει μια δικαιολογία για να απεμπλακούμε από την κατάσταση με μηδενική ευθύνη και φυσικά χωρίς να υπάρξει κάποια επίλυση. Θυμάστε που μικροί λέγαμε «όποιος το λέει είναι»; Κάπως έτσι έχει εξελιχθεί και η χρήση του τοξικός.
Αν ένας φίλος, σύντροφος, ή μέλος της οικογένειας σας επιρρίπτει έναν χαρακτηρισμό για κάτι που κάνατε και του δημιούργησε δυσφορία, αυτό δε σημαίνει ότι πρόκειται για τοξική σχέση. Όταν κάποιος σας στεναχωρέσει μία φορά άθελά του δεν είναι τοξικός. Ο άνδρας στο μπαρ που σας κοίταξε δύο φορές προσπαθώντας να σας φλερτάρει δεν είναι μέρος της τοξικής αρρενωπότητας. Επίσης ο φίλος που σας συμβουλεύει να ξεκινήσετε γυμναστήριο και να κάνετε διατροφή δεν προσπάθει να σας “σπρώξει” στην τοξική του κουλτούρα.
Σε καμία περίπτωση δεν υποστηρίζω ότι πρέπει να ανεχτείτε να συνεχιστεί οτιδήποτε σας ενοχλεί, πάντα πρέπει να βάζουμε τα όρια μας σε οποιαδήποτε κατάσταση μας προκαλεί δυσφορία, αυτή όμως δε σημαίνει ότι απαραίτητα θα είναι και τοξική. Μπορεί να είναι, μπορεί κι όχι. Αν μπορώ να πω κάτι με ασφάλεια είναι ότι όλοι άνθρωποι είμαστε και σφάλματα κάνουμε και δεν πρέπει να το ξεχνάμε αυτό.
