Τα καλοκαίρια των παιδικών μας χρόνων, ήταν ανέμελα δίπλα σε κάποια παραλία πρωί και απόγευμα, γεμάτα παγωμένο καρπούζι και πολύ παγωτό ή όσο μας επέτρεπαν οι γονείς μας τέλος πάντων. Όλα αυτά εγώ τα έχω ακούσει πολλές φορές από διηγήσεις και τελευταία τα βλέπω σε βιντεάκια στο TikTok. Τα δικά μου καλοκαίρια, άρχισαν λίγο πριν την ενηλικίωση όταν ξεκίνησα να πηγαίνω μόνη μου διακοπές. Πριν ήταν το διάστημα της απομόνωσης και της μελαγχολίας.
Όσοι είναι μοναχοπαίδια χωρισμένων γονιών, μπορεί να βρουν σημεία ταύτισης. Όσοι είναι γονείς καλό θα ήταν να δίνετε παραπάνω σημασία στα καλοκαίρια των παιδιών σας, για να μην είναι σαν τα δικά μου. Οι περισσότερες εικόνες που θυμάμαι από τον εαυτό μου ως παιδί είναι με το laptop ή με το Nintedo DS, στο εξοχικό μου στο Λουτράκι. Πάντα έπρεπε να κάνω ησυχία γιατί κάποιος κοιμόταν ή έκανε απασχολείτο με κάτι άλλο που χρειαζόταν συγκέντρωση.
Οι Sims ήταν το καταφύγιό μου, τους έβαζα να κάνουν ό,τι δεν μπορούσα εγώ. Τα παιδιά είχαν πάντα παρέες και έπαιζαν, ενώ οι ενήλικοι ερωτεύονταν, κοινωνικοποιούνταν, εξερευνούσαν νέα μέρη και είχαν συνεχώς νέα χόμπι. Κοινώς, έβαζα εικονικούς ανθρώπους να κάνουν ό,τι δεν μπορούσα εγώ. Για τους ίδιους λόγους έπαιζα Nintedogs, τα εικονικά σκυλιά είχαν την ανεμελιά που αποζητούσα και η πρωινή μοναχική βουτιά στη θάλασσα δεν ήταν αρκετή για να μου την δώσει.
Η μάσκα θαλάσσης και τα κουβαδάκια ήταν οι καλύτεροι καλοκαιρινοί μου φίλοι. Περνούσα αρκετές ώρες κάνοντας μακροβούτια κυνηγώντας όποιο ψάρι βρισκόταν στο οπτικό πεδίο και σκάβοντας όσο πιο βαθιά γινόταν κάποιο σημείο της κεντρικής παραλίας. Κάστρα δεν μπορούσα να χτίσω, γιατί δεν υπήρχε άμμος. Ακόμα και εκεί περιορίζονταν οι λίγες δραστηριότητες που είχα τη δυνατότητα να κάνω. Οι φορές που είδα παιδικές ταινίες ή κάποια παράσταση του διαχρονικού Καραγκιόζη ήταν μετρημένες στο ένα χέρι σε αυτά τα 10 περίπου χρόνια που παραθερίζαμε στο -κατά τ’ άλλα- αγαπημένο Λουτράκι.
Το καλοκαίρι ήταν η εποχή που δεν έβλεπα σχεδόν καθόλου τον πατέρα μου. Αυτός ήταν στην Αθήνα, μόνος του χωρίς μεταφορικό μέσο και με 80% αναπηρία. Οπότε το να έρθει να με δει ήταν άθλος γι’ αυτόν. Για να τα συνοψίσουμε παρέες δεν είχα, τον πατέρα μου δεν τον έβλεπα και οι φορές που είχε βγει στην επιφάνεια η παιδικότητά μου ήταν λιγοστές. Ήταν η δίμηνη εποχή της Μαρμότας εμποτισμένη με όση μιζέρια θα μπορούσε να αντέξει ένα παιδί ή τουλάχιστον εγώ.
Ναι, αυτά είναι μόνο μερικά από τα mommy issues που έχω, γιατί όπως καταλαβαίνετε η παραμέληση υπήρχε και τις υπόλοιπες εποχές του χρόνου. Δεν έφταιγε ο καύσωνας που δεν μπορούσε να ασχοληθεί μαζί μου, έφτιαξε ότι δεν είχε καταλάβει ποτέ τις ανάγκες που μπορεί να έχει ένα παιδί πέρα από τη στέγη και το φαγητό. Αυτού του είδους η μοναξιά που δεν την διαλέγεις και έρχεται από μόνη της, συνήθως συμβαίνει στην πορεία κάποιων χρόνων και όχι κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής μας.
Τι θα μπορούσε να είχε κάνει διαφορετικά; Θα σας παραθέσω μερικά παραδείγματα, που ίσως βοηθήσουν κάποιους από εσάς.
1. Δραστηριότητες και παιδιά πάνε μαζί
Οι παιδικές χαρές δεν προσφέρουν μόνο εκτόνωση και όπως το λέει και η ίδια η ονομασία τους, χαρά. Δίνουν την πολύτιμη για τα παιδιά, κοινωνικόποιηση που τα βοηθάει στην ανάπτυξη γνωστικών δεξιοτήτων και το πολύτιμο άισθημα του ανήκειν. Επίσης, αναπτύσσουν δεξιότητες συμπεριφοράς που χρειάζονται, ώστε να νιώσουν οικεία βρισκόμενα μπροστά σε άλλα άτομα και να αναπτυχθεί η αυτοπεποίθησή τους. Διαφορετικά οφέλη, αλλά εξίσου σημαντικά έχουν οι παιδικές ταινίες και παραστάσεις, μέσα από τις οποίες μπορούν να αποκτήσουν διαφορετικά γνωστικά εφόδια.
2. Το καλοκαίρι σημαίνει κατασκήνωση
Αν “παρκάρετε” το παιδί σας σε κάποιο συγγενικό σπίτι και καταλήγει να μιλάει με τους τέσσερις τοίχους, καλύτερα να το πάτε σε κάποια κατασκήνωση. Η κατασκήνωση είναι μία από τις πρώτες φάσεις “απογαλακτισμού” από τους γονείς που θα το κάνει πιο αυτόνομο και σίγουρο για τον εαυτό του. Μαθαίνει να χαλιναγωγεί την ανεξέλεγκτη ορμή της παιδικότητας του μέσα από όρια και κανόνες που δεν σχετίζονται πλέον με την αποδοχή του από την γονική φιγούρα, αλλά αποκλειστικά με την προσαρμοστικότητα του σε ένα ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο. Το “εγώ” του μπαίνει σε δεύτερη μοίρα και τις αξίες της συνεργασίας μέσα από την ένταξη σε μία ομάδα.
3. Το φιλικό σπίτι μπορεί να είναι μία καλή ιδέα
Οι φίλοι με παιδιά μπορεί να γίνουν οι καλοκαιρινοί σας σύμμαχοι. Οι διακοπές σε ένα περιβάλλον με οικεία πρόσωπα, μόνο θετικά μπορεί να λειτουργήσει. Αν το παιδί σας νιώθει μοναξιά, μην το αφήνετε να μαραζώνει. Κάποιος σχολικός φίλ@, μπορεί να είναι αυτό που αναζητά και έχει ανάγκη. Μην νιώθετε ντροπή πιστεύοντας ότι θα φορτωθείτε κάπου, ο σκοπός είναι κοινός και για τις δύο πλευρές των γονιών.
Η ενήλικη ζωή μετά τη συναισθητική παραμέληση
Το παιδί δεν είναι φυτό για να το αφήνετε σε μία άκρη και να μεγαλώνει μόνο του. Ακόμα και με αυτό αν δεν ασχοληθείτε, θα μαραζώσει μετά από κάποιο χρονικό διάστημα. Το καλοκαίρι είναι το διάστημα που το παιδί μπορεί να αναπτύξει διαφορετικές επικοινωνιακές δεξιότητες και να αλληλεπιδράσει με πολλά και διαφορετικά άγνωστα άτομα. Θα συλλέξει μερικές από τις πιο σημαντικές εμπειρίες που μπορεί να το βοηθήσουν και στην ενήλικη ζωή. Η παραμέληση -εκτός από τα ψυχολογικά προβήματα που θα δημιουργηθούν- μπορεί να το κάνουν συμπεριφορικά δυσλειτουργικό στην μετέπειτα ζωή του. Παιδιά που δεν έχουν κοινωνικοποιηθεί όσο θα έπρεπε, έχουν χαμηλή αυτοπεποίθηση και αναπτύσσουν μεγάλη δυσκολία στην προσαρμογή σε ένα καινούργιο περιβάλλον.
Όσοι έχουν παραμεληθεί συναισθηματικά ως παιδιά και δεν έχουν πάρει την προσοχή που χρειάζονταν, είναι πιο πιθανό να έχουν στρεβλή εικόνα του εαυτού τους. Το αίσθημα αυτοεκτίμησης, συνήθως, είναι χαμηλό με αποτέλεσματα να έχουν αμφιβολίες για τις πράξεις τους και να μην επιβραβεύουν τον εαυτό τους. Μπορούν να συμπονέσουν την οικογένεια και τους φίλους τους, αλλά όχι τον εαυτό τους.
Το παρατεταμένο τραύμα της συναισθηματικής παραμέλησης μπορεί να εκδηλωθεί ως ενοχή και τύψεις για τα συναισθήματα και τις ανάγκες ενός ατόμου. Δεν τους είναι οικείο το νοιάξιμο και νιώθουν άβολα να τους αγαπούν και να τους φροντίζουν, κάτι που είναι απόλυτα υγιές και φυσιολογικό για τους υπόλοιπους ανθρώπους.
Τα καλοκαίρια των παιδικών μας χρόνων, ήταν ανέμελα δίπλα σε κάποια παραλία πρωί και απόγευμα, γεμάτα παγωμένο καρπούζι και πολύ παγωτό ή όσο μας επέτρεπαν οι γονείς μας τέλος πάντων. Όλα αυτά εγώ τα έχω ακούσει πολλές φορές από διηγήσεις και τελευταία τα βλέπω σε βιντεάκια στο TikTok. Τα δικά μου καλοκαίρια, άρχισαν λίγο πριν την ενηλικίωση όταν ξεκίνησα να πηγαίνω μόνη μου διακοπές. Πριν ήταν το διάστημα της απομόνωσης και της μελαγχολίας.
Όσοι είναι μοναχοπαίδια χωρισμένων γονιών, μπορεί να βρουν σημεία ταύτισης. Όσοι είναι γονείς καλό θα ήταν να δίνετε παραπάνω σημασία στα καλοκαίρια των παιδιών σας, για να μην είναι σαν τα δικά μου. Οι περισσότερες εικόνες που θυμάμαι από τον εαυτό μου ως παιδί είναι με το laptop ή με το Nintedo DS, στο εξοχικό μου στο Λουτράκι. Πάντα έπρεπε να κάνω ησυχία γιατί κάποιος κοιμόταν ή έκανε απασχολείτο με κάτι άλλο που χρειαζόταν συγκέντρωση.
Οι Sims ήταν το καταφύγιό μου, τους έβαζα να κάνουν ό,τι δεν μπορούσα εγώ. Τα παιδιά είχαν πάντα παρέες και έπαιζαν, ενώ οι ενήλικοι ερωτεύονταν, κοινωνικοποιούνταν, εξερευνούσαν νέα μέρη και είχαν συνεχώς νέα χόμπι. Κοινώς, έβαζα εικονικούς ανθρώπους να κάνουν ό,τι δεν μπορούσα εγώ. Για τους ίδιους λόγους έπαιζα Nintedogs, τα εικονικά σκυλιά είχαν την ανεμελιά που αποζητούσα και η πρωινή μοναχική βουτιά στη θάλασσα δεν ήταν αρκετή για να μου την δώσει.
Η μάσκα θαλάσσης και τα κουβαδάκια ήταν οι καλύτεροι καλοκαιρινοί μου φίλοι. Περνούσα αρκετές ώρες κάνοντας μακροβούτια κυνηγώντας όποιο ψάρι βρισκόταν στο οπτικό πεδίο και σκάβοντας όσο πιο βαθιά γινόταν κάποιο σημείο της κεντρικής παραλίας. Κάστρα δεν μπορούσα να χτίσω, γιατί δεν υπήρχε άμμος. Ακόμα και εκεί περιορίζονταν οι λίγες δραστηριότητες που είχα τη δυνατότητα να κάνω. Οι φορές που είδα παιδικές ταινίες ή κάποια παράσταση του διαχρονικού Καραγκιόζη ήταν μετρημένες στο ένα χέρι σε αυτά τα 10 περίπου χρόνια που παραθερίζαμε στο -κατά τ’ άλλα- αγαπημένο Λουτράκι.
Το καλοκαίρι ήταν η εποχή που δεν έβλεπα σχεδόν καθόλου τον πατέρα μου. Αυτός ήταν στην Αθήνα, μόνος του χωρίς μεταφορικό μέσο και με 80% αναπηρία. Οπότε το να έρθει να με δει ήταν άθλος γι’ αυτόν. Για να τα συνοψίσουμε παρέες δεν είχα, τον πατέρα μου δεν τον έβλεπα και οι φορές που είχε βγει στην επιφάνεια η παιδικότητά μου ήταν λιγοστές. Ήταν η δίμηνη εποχή της Μαρμότας εμποτισμένη με όση μιζέρια θα μπορούσε να αντέξει ένα παιδί ή τουλάχιστον εγώ.
Ναι, αυτά είναι μόνο μερικά από τα mommy issues που έχω, γιατί όπως καταλαβαίνετε η παραμέληση υπήρχε και τις υπόλοιπες εποχές του χρόνου. Δεν έφταιγε ο καύσωνας που δεν μπορούσε να ασχοληθεί μαζί μου, έφτιαξε ότι δεν είχε καταλάβει ποτέ τις ανάγκες που μπορεί να έχει ένα παιδί πέρα από τη στέγη και το φαγητό. Αυτού του είδους η μοναξιά που δεν την διαλέγεις και έρχεται από μόνη της, συνήθως συμβαίνει στην πορεία κάποιων χρόνων και όχι κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής μας.
Τι θα μπορούσε να είχε κάνει διαφορετικά; Θα σας παραθέσω μερικά παραδείγματα, που ίσως βοηθήσουν κάποιους από εσάς.
1. Δραστηριότητες και παιδιά πάνε μαζί
Οι παιδικές χαρές δεν προσφέρουν μόνο εκτόνωση και όπως το λέει και η ίδια η ονομασία τους, χαρά. Δίνουν την πολύτιμη για τα παιδιά, κοινωνικόποιηση που τα βοηθάει στην ανάπτυξη γνωστικών δεξιοτήτων και το πολύτιμο άισθημα του ανήκειν. Επίσης, αναπτύσσουν δεξιότητες συμπεριφοράς που χρειάζονται, ώστε να νιώσουν οικεία βρισκόμενα μπροστά σε άλλα άτομα και να αναπτυχθεί η αυτοπεποίθησή τους. Διαφορετικά οφέλη, αλλά εξίσου σημαντικά έχουν οι παιδικές ταινίες και παραστάσεις, μέσα από τις οποίες μπορούν να αποκτήσουν διαφορετικά γνωστικά εφόδια.
2. Το καλοκαίρι σημαίνει κατασκήνωση
Αν “παρκάρετε” το παιδί σας σε κάποιο συγγενικό σπίτι και καταλήγει να μιλάει με τους τέσσερις τοίχους, καλύτερα να το πάτε σε κάποια κατασκήνωση. Η κατασκήνωση είναι μία από τις πρώτες φάσεις “απογαλακτισμού” από τους γονείς που θα το κάνει πιο αυτόνομο και σίγουρο για τον εαυτό του. Μαθαίνει να χαλιναγωγεί την ανεξέλεγκτη ορμή της παιδικότητας του μέσα από όρια και κανόνες που δεν σχετίζονται πλέον με την αποδοχή του από την γονική φιγούρα, αλλά αποκλειστικά με την προσαρμοστικότητα του σε ένα ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο. Το “εγώ” του μπαίνει σε δεύτερη μοίρα και τις αξίες της συνεργασίας μέσα από την ένταξη σε μία ομάδα.
3. Το φιλικό σπίτι μπορεί να είναι μία καλή ιδέα
Οι φίλοι με παιδιά μπορεί να γίνουν οι καλοκαιρινοί σας σύμμαχοι. Οι διακοπές σε ένα περιβάλλον με οικεία πρόσωπα, μόνο θετικά μπορεί να λειτουργήσει. Αν το παιδί σας νιώθει μοναξιά, μην το αφήνετε να μαραζώνει. Κάποιος σχολικός φίλ@, μπορεί να είναι αυτό που αναζητά και έχει ανάγκη. Μην νιώθετε ντροπή πιστεύοντας ότι θα φορτωθείτε κάπου, ο σκοπός είναι κοινός και για τις δύο πλευρές των γονιών.
Η ενήλικη ζωή μετά τη συναισθητική παραμέληση
Το παιδί δεν είναι φυτό για να το αφήνετε σε μία άκρη και να μεγαλώνει μόνο του. Ακόμα και με αυτό αν δεν ασχοληθείτε, θα μαραζώσει μετά από κάποιο χρονικό διάστημα. Το καλοκαίρι είναι το διάστημα που το παιδί μπορεί να αναπτύξει διαφορετικές επικοινωνιακές δεξιότητες και να αλληλεπιδράσει με πολλά και διαφορετικά άγνωστα άτομα. Θα συλλέξει μερικές από τις πιο σημαντικές εμπειρίες που μπορεί να το βοηθήσουν και στην ενήλικη ζωή. Η παραμέληση -εκτός από τα ψυχολογικά προβήματα που θα δημιουργηθούν- μπορεί να το κάνουν συμπεριφορικά δυσλειτουργικό στην μετέπειτα ζωή του. Παιδιά που δεν έχουν κοινωνικοποιηθεί όσο θα έπρεπε, έχουν χαμηλή αυτοπεποίθηση και αναπτύσσουν μεγάλη δυσκολία στην προσαρμογή σε ένα καινούργιο περιβάλλον.
Όσοι έχουν παραμεληθεί συναισθηματικά ως παιδιά και δεν έχουν πάρει την προσοχή που χρειάζονταν, είναι πιο πιθανό να έχουν στρεβλή εικόνα του εαυτού τους. Το αίσθημα αυτοεκτίμησης, συνήθως, είναι χαμηλό με αποτέλεσματα να έχουν αμφιβολίες για τις πράξεις τους και να μην επιβραβεύουν τον εαυτό τους. Μπορούν να συμπονέσουν την οικογένεια και τους φίλους τους, αλλά όχι τον εαυτό τους.
Το παρατεταμένο τραύμα της συναισθηματικής παραμέλησης μπορεί να εκδηλωθεί ως ενοχή και τύψεις για τα συναισθήματα και τις ανάγκες ενός ατόμου. Δεν τους είναι οικείο το νοιάξιμο και νιώθουν άβολα να τους αγαπούν και να τους φροντίζουν, κάτι που είναι απόλυτα υγιές και φυσιολογικό για τους υπόλοιπους ανθρώπους.
