Οι φίλοι είναι η οικογένεια που διαλέγουμε. Η φιλία είναι η πιο ανιδιοτελής σχέση. Τους φίλους τους διαλέγουμε για αυτό δεν τους παιδεύουμε. Φίλος έδωσε σε φίλο, τριαντάφυλλο με φύλλο. Φιλία, ένα θέμα που στην ενήλικη ζωή μάλλον πονάει. Όσο είμαστε παιδιά, όλα είναι πιο απλά, αρκεί ένα παιχνίδι για να μας κάνει κολλητούς και άλλο ένα για να μας χωρίσει, με άλλο ένα τα ξαναβρίσκαμε και πάει λέγοντας. Στην εφηβεία οι σχέσεις αρχίζουν να διαμορφώνονται περισσότερο, εδώ μας δένει το κλάμα, η αδρεναλίνη των νέων εμπειριών που πέφτουν πάνω μας σαν χιονοστιβάδα, η ίδια η ασταμάτητη νεότητα. Το σύμπαν μας είναι οι φίλοι μας, δηλαδή οι “κολλητοί” μας , η “οικογένεια” μας, τα πάντα μας. Ακόμα κι αν σε μερικά χρόνια ή μήνες θα έχουμε ξεχάσει τα ονόματα τους, οι άνθρωποι με τους οποίους έχουμε περάσει την εφηβεία μας, είναι αιώνιοι κολλητοί. Το δέσιμο αν δεν κοπεί, στην φοιτητική ζωή όπου όλοι θα πάρουμε άλλους δρόμους, βαθαίνει, ενώ ταυτόχρονα με την νέα μας καθημερινότητα έρχονται νέοι άνθρωποι, μελλοντικοί μας “κολλητοί” και εμείς θέλουμε να τους γνωρίσουμε όλους. Οι φιλίες των φοιτητικών μας χρόνων,  ίσως να είναι λίγο πιο συνειδητοποιημένες αφού έχουμε φάει τα πρώτα μας “χαστούκια”, αλλά ακόμα υπάρχει πολύ περιθώριο να πληγωθούμε και να πληγώσουμε φίλους, να τους χάσουμε και να αποκτήσουμε καινούριους. Ακόμα μαθαίνουμε τι φίλοι μπορούμε οι ίδιοι να γίνουμε και πόσο σημαντική ή όχι, είναι μας είναι η έννοια της φιλίας στην ζωή μας. Ας παραδεχτούμε όμως ότι η πρώτη νεότητα μαζί με όλες της τις προκλήσεις, χωρίς κολλητούς δεν βγαίνει.

Τα χρόνια (μάλλον) θα περάσουν και αισίως πλησιάζουμε τα τριάντα, έχουμε αφοσιωθεί (ίσως) σε έναν τομέα εργασίας και σιγά σιγά ξεκινάμε (λέμε τώρα) το χτίσιμο της “αληθινής” μας ζωής. Αν είμαστε τυχεροί, αυτή είναι άλλη μία εμπειρία που θα περάσουμε μαζί με τους φίλους με τους οποίους συμπορευόμαστε. Έχουμε τρελά προγράμματα ναι, έρωτες που μας παίρνουν το μυαλό και ανάποδα ωράρια, αλλά πάντα θα βρούμε χρόνο στο τέλος της ημέρας, να αράξουμε με τα φιλαράκια μας στον καναπέ, τρώγοντας πίτσα και να πούμε τα νέα μας. Ή και όχι. Για την ακρίβεια, αυτό δεν συμβαίνει σχεδόν ποτέ.

Οι σειρές όπως τα “Φιλαράκια” και το “Sex and Τhe City”, μας έχουν κάνει να νομίζουμε ότι κάτι κάναμε λάθος. Αν ανήκεις σε εκείνους που δεν έχουν καθημερινή επαφή με τους κολλητούς τους ή ακόμα χειρότερα αν νοιώθεις ότι δεν έχεις πια κολλητούς, αλλά λίγους καλούς φίλους, ξέρεις ακριβώς τι εννοώ. Η ζωή τρέχει και μαζί της οι ανάγκες μας. Δουλεύουμε πολύ και δεν έχουμε πια την αντοχή για ποτά και ξενύχτια καθημερινές, μιλάμε όλη μέρα με συναδέρφους για να βγει η δουλειά και μετά το σχόλασμα δεν αντέχουμε να ακούμε τις ίδιες μας τις σκέψεις, όχι την φίλη μας που την άφησε στο διαβάστηκε ένας γκόμενος. Η ενήλική ζωή και οι απαιτήσεις της, μας κάνει πιο μοναχικούς και πιο κουρασμένους. Ωστόσο άμα θέλουμε όντως, μπορούμε να δούμε τους ανθρώπους μας και εκεί έρχεται και μπαίνει το θέμα των προτεραιοτήτων.

Η άβολη αλήθεια

Όσο μεγαλώνουμε οι προτεραιότητες μας αλλάζουν.  Και μία από αυτές που συνήθως φιγουράρει στην πρώτη γραμμή είναι “η σχέση”. Αυτό που παλιά το λέγαμε έρωτες, καψούρα (sic), γκομενικά και το γιορτάζαμε ή το θρηνούσαμε με τους κολλητούς μας, τώρα έχει γίνει “η σχέση μου – η οικογένεια μου – ο κόσμος μου”. Το έτερον ήμισυ τώρα έχει το ρόλο του κολλητού, του εραστή, του συντρόφου, του ψυχολόγου και η λίστα συνεχίζεται. Οι φίλοι μας είναι πλέον διπλοί, μιλάνε στον Α’ πληθυντικό, έχουν κοινά χόμπι με την σχέση, κοινές ασχολίες, παρέες, πρόγραμμα και το κυριότερο δεν είναι πια “μας”. Αν δεν περάσουμε με τον φίλο μας ταυτόχρονα αυτή την φάση (πράγμα σπάνιο), τότε νιώθουμε πολύ εύκολα πληγωμένοι. Είμαστε δεύτεροι και καταϊδρωμένοι στις ζωές τους, μία θλιβερή σκιά της παλιάς μας σχέσης που φυτοζωεί με reels, φωνητικά και έξοδους σε ζευγάρια που λήγουν νωρίς. Το “εγώ και εσύ μαζί” μας τελείωσε, τώρα ο καθένας μόνος του. Οι άνθρωποι σίγουρα δεν νιώθουμε με τον ίδιο τρόπο, ούτε έχουμε τις ίδιες ανάγκες. Και αν ο ένας πέφτει με τα μούτρα στην νέα του ζωή και στο μέλλον που θέλει να χτίσει, ενώ ο άλλος ακόμα το ψάχνει, έρχεται μεγάλη πίκρα. Ποτέ σε μία φιλία δεν είναι και οι δύο το ίδιο καλοί φίλοι, αυτή όμως είναι μία κομβική στιγμή για να καταλάβουμε ποια είναι και η ουσία αυτής της σχέσης. Γιατί είναι όμορφα τα ανέμελα χρόνια και γεμάτα στιγμές, όμως τότε δεν ήταν και πολύ εύκολο να κρατήσεις μία φιλία; Μήπως η αληθινή φιλία φαίνεται στα χαρακώματα της ενηλικίωσης; Και ναι μπορεί να νιώθουμε πια δεύτεροι αλλά γιατί μας είναι τόσο σημαντική η σειρά κατάταξης; Σε έναν κόσμο που όλα έχουν γίνει επιφανειακά και ρευστά και η φιλία πολλές φορές είναι άλλο ένα ανταλλάξιμο προϊόν ή κάτι φευγαλέο, μήπως το πιο σημαντικό δεν είναι η σειρά αλλά το ότι παραμένουμε σταθερά εντός της λίστας με τις προτεραιότητες του άλλου; Κι ας μην μας ανήκει πια η κορφή.

Είμαι ο ήρωας που μένει μόνος του

Δεν θα πάρετε κανένα αμάξι για να το σκάσετε στο άγνωστο σαν άνομοι, γιατί πλέον ο συνένοχος τους είναι η σχέση τους. Δεν θα ξαναχορέψετε ποτέ ξανά πνιγμένες στο γκλίτερ μέχρι το πρωί νιώθοντας ευτυχία, γιατί πολύ απλά η ευτυχία τώρα σημαίνει για σας κάτι άλλο. Τώρα, όταν θα νιώσεις μόνος, θα είσαι στα αλήθεια, καθώς θα ξέρεις ότι ο καλύτερος σου φίλος δεν θα είναι εκεί στην άλλη γραμμή για να ακούσει την ασήμαντη υπαρξιακή σου γκρίνια. Όμως θα είναι εκεί για εσένα αν σου συμβεί κάτι, θεωρεί αυτονόητο ότι θα σε στηρίξει σε κάτι σοβαρό, θα νοιαστεί να μάθει πως πήγε εκείνη η συνέντευξη ή το ραντεβού που σε άγχωνε. Δεν κάνει στην πραγματικότητα κάτι κακό, εξακολουθεί να είναι δίπλα σου, απλά όχι πια με αυτό το ανεξάντλητο της νεότητας, όχι πια με αυτό το αιώνιο που η ανέμελη ζωή χαρίζει. Το για πάντα του, το έχει χαρίσει κάπου άλλο και για εσένα έχει μείνει το “θα είμαι εκεί όταν…”. Σε αγαπάει χωρίς καμία αμφιβολία, έχει περάσει φανταστικά μαζί σου αλλά έχει και μία ζωή πια. Μία ζωή που εσύ δεν είσαι αναπόσπαστο κομμάτι της, αλλά επισκέπτης. Όταν κλείνει η πόρτα εσύ μένεις απ’ έξω. Και ναι, όλο αυτό πονάει και έχει μέσα του απογοήτευση και πένθος. Ένα πένθος που πρέπει να βιώσεις για να πας παρακάτω και να μπορέσεις να επανεκτιμήσεις ψύχραιμα την κατάσταση. Και αν εσύ επιμένεις να βλέπεις την ζωή αλλιώς και να θες να την ζήσεις όλη με τους φίλους σου και δεν σου αρκεί η ανταλλαγή των εμπειριών σας, αλλά μόνο η δημιουργία κοινών, τότε ναι, υπάρχει πρόβλημα. Η σχέση έχει περάσει σε άλλο επίπεδο, δεν είναι κακό αυτό, αλλά για να διατηρηθεί και κυρίως να εξελιχθεί, θέλει και από τις δύο πλευρές  χρόνο, υπομονή, επιμονή, περίσσια αγάπη και κατανόηση.

Οι φίλοι για κάποιους είναι η οικογένεια τους, αλλά όταν προσπαθείς να χτίσεις μία βιολογική οικογένεια -ρίζα της οποίας είναι το ζευγάρι – δεν μπορείς να έχεις ενέργεια και για μία άλλη, κακά τα ψέματα. Τα πράγματα παίρνουν τον δρόμο τους και μπορεί οι δρόμοι οι δικοί σου και των φίλων σου να μην είναι πια γειτονικοί και ο καναπές σου θα είναι συχνά άδειος. Οι άνθρωποι όσο κι αν πληγωνόμαστε, είμαστε γεννημένοι για να προσαρμοζόμαστε σε νέες καταστάσεις. Είμαστε επιβιωτικοί. Θα δημιουργήσουμε νέες συνθήκες πιο λειτουργικές σε εμάς και στο ποιοι είμαστε. Τίποτα δεν καταστράφηκε επειδή μία φιλία τέλειωσε ή άλλαξε μορφή. Νέοι άνθρωποι θα έρθουν, νέες σχέσεις θα χτιστούν, ευτυχώς η ζωή έχει από όλα. Πάντα θα μας λείπει ωστόσο εκείνη η αίσθηση του να είσαι με τον κολλητό σου, με την αθωότητα των 20 και των 25 χρόνων, σαν να είναι αυτό ότι πιο σημαντικό υπάρχει. Θα μας λείπει πάντα, όπως μας λείπει κάποιες στιγμές ο νεότερος εαυτός μας.

Μία μίνι ωδή για το φινάλε

Τα “Φιλαράκια” μας κατέστρεψαν, γιατί μας έκαναν να μελαγχολούμε που οι θέσεις στον καναπέ μας είναι άδειες μία Τρίτη βράδυ. Όμως μας έδωσαν για αντάλλαγμα την έβδομη θέση στην παρέα τους και αυτό είναι σίγουρα σωτήριο σε κάθε μουντή Τρίτη. Και μπορεί όσο ήμουν μικρή να θεωρούσα αυτή την φύση σχέσης ως την απόλυτη φιλία, όμως τώρα στα περασμένα μου τριάντα, ο ορισμός της φιλίας για μένα, είναι γραμμένος από την Μαλβίνα Κάραλη. Και είμαι υποχρεωμένη κλείνοντας, να τον παραθέσω: «Η πιο σταθερή αξία στην ζωή μου είναι να υπερασπιστώ τον φίλο μου. Θα ψευδομαρτυρήσω, θα ψευδορκήσω, θα σκοτώσει και θα είμαι μαζί του. Υπήρχε μια σκηνή στο Café Bagdad που ο Τζακ Πάλανς ρωτάει την ηρωίδα «Θες να με παντρευτείς;» και αυτή λέει «Πρέπει να ρωτήσω την φίλη μου». Έχω κλάψει με αυτήν την ατάκα».

Η Μαλβίνα δεν λέει τίποτα στον ορισμό της για άδειες θέσεις καναπέ ή αναπάντητα μηνύματα γιατί η φιλία νικάει τον χρόνο και την συχνότητα και τον έρωτα και την κατάταξη και ίσως όλα τα προηγούμενα. Για να είμαι καλός φίλος σου, είμαι εκεί όταν με χρειάζεσαι χωρίς να περιμένω τίποτα και δεν περιμένω ακριβώς επειδή ξέρω ότι θα μου το δώσεις. Δεν είμαστε ένα, αλλά είμαστε δίπλα δίπλα. Μεγαλώνοντας, μαθαίνουμε είτε με πόνο, είτε με ευκολία, ότι όλοι μας τελικά (πρέπει να) είμαστε αυτόφωτοι, μικροί πλανήτες που κάνουμε επισκέψεις ο ένας στον κόσμο του άλλου. Στους φίλους μας λοιπόν, σε αυτούς που ήρθαν και έφυγαν, σε αυτούς που έρχονται και σε αυτούς που ήταν, είναι και θα είναι μαζί μας, όπως και όσο μπορούν και μπορούμε. Στους φίλους που είναι στο τώρα. Στους φίλους.

 

 Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.