Πάνω στο σώμα μας έχουμε περίπου 5.000.000 τρίχες, οι οποίες μας βοηθούν να μείνουμε ζεστοί το χειμώνα και προστατεύουν το σώμα από εξωτερικά στοιχεία όπως η βρωμιά. Αν αναλογιστούμε ότι στο κεφάλι μας κατοικούν 100.000 – 150.000 τρίχες, οι γυναίκες πρέπει να αφαιρούν περίπου 4.500.000 τρίχες, αν προσθέσουμε σε αυτές του κεφαλιού, τις τρίχες που υπάρχουν σε φρύδια, ρουθούνια ή αυτές που είναι σε μορφή χνουδιού, που δεν τις πειράζουν συνήθως.

Οι γυναίκες μέσα στα βασικά τους έξοδα, έχουν καθιερώσει και το λέιζερ, ή ορθότερα η κοινωνία το έχει καθιερώσει σε αυτές. Σε μία βαθιά πατριαρχική κοινωνία δεν τίθεται θέμα μη αποτριχωμένου ποδιού, μασχάλης ή αιδοίου. Όποια αποφασίσε να εγκαταλέιψει το λέιζερ, το ξυραφάκι και οποιαδήποτε άλλη μέθοδο αποτρίχωσης, από γυναίκα γίνεται “αναρχοάπλυτη φεμινίστρια”. Γυναίκα είναι αυτή που έχει λεία επιδερμίδα, χωρίς ίχνος τρίχας στους πόρους της.

Από πότε ξεκίνησε η γυναικεία αποτρίχωση;

Η πρακτική της αφαίρεσης των τριχών από το σώμα, ξεκίνησε με ξυραφάκια που ήταν φτιαγμένα από χαλκό γύρω στο 3.000 π.Χ, στην Αίγυπτο. Παρόμοια χρησιμοποιούσαν και οι γυναίκες στην Ινδία την ίδια εποχή. Οι Αιγύπτιες θεωρούσαν απολίτιστες τις τρίχες που υπήρχαν στο εφήβαιο, αλλά και στο κεφάλι! Το 6ο αιώνα π.Χ. οι Ρωμαίες της ανώτερης τάξης, χρησιμοποιούσαν τσιμπιδάκια, ελαφρόπετρες και αποτριχωτικά, προκειμένου να επιτύχουν τον επιθυμητό βαθμό αποτρίχωσης, ενώ οι Αιγύπτιες της εποχής της Κλεοπάτρας χρησιμοποιούσαν ένα μείγμα ζάχαρης σε μια μέθοδο παρόμοια με την αποτρίχωση. Οι ελισαβετιανές γυναίκες αφαιρούσαν τα φρύδια και τις τρίχες από το μέτωπό τους για να αποκτήσουν μακρύτερο φρύδι.

Η σύγχρονη εποχή της αποτρίχωσης μπορεί να ενθαρρύνθηκε από το βιβλίο του Κάρολου Δαρβίνου “Η κάθοδος του ανθρώπου” του 1871, μέσω της εκλαΐκευσης των θεωριών του για τη φυσική επιλογή. Δηλαδή, ο homo sapiens έχει λιγότερες τρίχες στο σώμα από τους προγόνους του επειδή οι λιγότερο τριχωτοί σύντροφοι ήταν πιο ελκυστικοί σεξουαλικά. Η τριχοφυΐα του σώματος έγινε ζήτημα ανταγωνιστικής επιλογής. Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1900, οι λευκές Αμερικανίδες της ανώτερης και μεσαίας τάξης συνέδεαν το λείο δέρμα με μια επιθυμητή θηλυκότητα.

Η αποτρίχωση ενθαρρύνθηκε μέσω των προσπαθειών τριών διαφορετικών βιομηχανιών: της βιομηχανίας γυναικείας μόδας, της βιομηχανίας αποτρίχωσης ανδρών και της βιομηχανίας γυναικείων περιοδικών, καθεμία από τις οποίες αναγνώρισε και προσπάθησε να επωφεληθεί από το νέο ρόλο των γυναικών ως καταναλωτών. Πρώτον, τα φουστάνια ανέβηκαν, απειλώντας να αποκαλύψουν τα τριχωτά πόδια. Στη συνέχεια, τα αμάνικα ρούχα αποκάλυπταν τα χέρια. Τα εκτεθειμένα άκρα στις μεταβαλλόμενες μόδες των αρχών της δεκαετίας του 1900 πίεζαν τις γυναίκες να ξυρίζουν τις μασχάλες και τα πόδια.

Το πολιτισμικό αναπόφευκτο της γυναικείας αποτρίχωσης

Επανέρχομαι, λοιπόν, στην καθιέρωση της αποτρίχωσης. Οποιαδήποτε επιλογή είναι κοστοβόρα είτε εννοούμε τα ξυραφάκια μίας χρήσης, είτε το κερί, είτε το λέιζερ. Η πιο φθηνή μέθοδος είναι αποτριχωτική μηχανή, που ενέχει κίνδυνο να γυρίσει κάποια τρίχα. Οπότε ο μισθός κάθε μήνα, κατεβαίνει κατευθείαν για τρίχες που αφορούν σώμα και κεφάλη.

Όχι, δεν θα μιλήσω για κόστη, γιατί είναι γνωστά σε όλους και διαθέσιμα με μία απλή αναζήτηση.

Συχνά, μία γυναικεία συζήτηση μπορεί να στραφεί στις τρίχες, γιατί η τηλεόραση, τα περιοδικά, τα social media και οι ερωτικές επιλογές δίνουν ιδιαίτερο βάρος σε αυτές. Πρόκειται για ένα από τα καθημερινά προβλήματα που αναγκάζονται να αντιμετωπίσουν για να μπορούν να βρίσκονται στην κοινωνική κανονικότητα. Η γυναικεία τριχοφυΐα κάνει την κοινωνία να βάζει ταμπέλες στη σεξουαλικότητά τους. Υπάρχει η πεποίθηση ότι όση περισσότερη τρίχα υπάρχει τόσο λεσβία είναι κάποια, ενώ όσο λιγότερη έχει τόσο straight είναι.

Αντίστροφα, παλαιότερα υπήρχε η αντίστοιχη πεποίηθηση για τους άντρες: όσο λιγότερη τρίχα τόσο gay είναι και όσο περισσότερη τρίχα τόσο straight είναι. Αυτή η πεποίηθηση έχει εξαλειφθεί στους άνδρες, μέσω της μόδας και των νέων τάσεων.

Δεν είναι μόνο οι τρίχες του σώματος που αφαιρούμε εμμονικά- οι τρίχες του προσώπου έχουν επίσης γίνει πηγή ντροπής και αηδίας. Είναι ασυμβίβαστες με το λείο, αψεγάδιαστο, φωτεινό, λαμπερό δέρμα που φιγουράρει παντού στις φωτογραφίες πορτρέτου στο Instagram.

Χαρακτηρισμοί που συνήθως ισχύουν για επιφάνειες ή γλυπτά και όχι για το ανθρώπινο δέρμα, στο οποίο υπάρχουν τρίχες, σπυράκια, ελιές και ουλές.

Η διάσημη ηθοποιός Eva Mendes, πρόσφατα δήλωσε ότι αναγκάζεται ξυρίζει το πρόσωπό της κάθε δύο μέρες, με μία ειδική μέθοδο, επειδή νιώθει “τέρας”. Μόνο που οι κοινωνικές αντιλήψεις την έχουν κάνει να νιώθει “τέρας”, ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για μία αντικειμενικά όμορφη γυναίκα. Η τριχοφυΐα του προσώπου της καθορίζει την ομορφιά και την αυτοποίθησή της, τόσο ώστε να αυτοχαρακτηρίζεται τέρας.

Το bullying της τρίχας

Οι γυναίκες αναγκάζονται να κάνουν αποτρίχωση από την εφηβεία τους, αλλιώς θα βιώσουν το bullying της τρίχας. Αυτές οι αντιλήψεις είναι βαθιά ριζωμένες και μεταλαμπαδεύονται στα παιδιά από μικρή ηλικία. Ένα “τριχωτό” κορίτσι είναι αφύσικο στα μάτια των παιδιών, ανεξαρτήτως φύλου. Ωστόσο, πιο συχνό είναι το bullying από τα αγόρια, γιατί η γνώμη τους ορίζει τον ερωτισμό και τη γυναικεία φύση. Το πόσο αρεστές ή όχι είναι οι γυναίκες ορίζεται από τα αγόρια από την πρώιμη εφηβεία.

Οι τρίχες στο σώμα της γυναίκας είναι αντιαισθητικές και αντισεξουαλικές. Αυτή η αντίληψη δεν πρόκειται να αλλάξει στο άμεσο μέλλον, όσο έδαφος και αν κερδίζει το body positivity.

Προσωπικά, έχω βιώσει bullying στο σχολείο για αυτό το ζήτημα. Εννοείται, ότι στο πρόσωπό μου δεν υπήρχαν τρίχες, γιατί είχα μάθει από μικρή ότι τρίχες στο πρόσωπο έχουν μόνο οι άνδρες. Το πρόβλημα αποτέλεσαν οι τρίχες στα χέρια μου. Έρχεται δίπλα μου ένας συμμαθητής, βάζει το χέρι του δίπλα από το δικό μου και λέει “καλέ, εσύ έχεις περισσότερες τρίχες από τους περισσότερους εδώ μέσα“. Αυτή δεν ήταν η μόνη ατάκα, άκουσα πολλές ακόμη ανά διαστήματα και η απεύθυνση δεν ήταν μόνο σε εμένα.

Ωστόσο, η ατάκα που άκουσα εκείνη την ημέρα με σημάδευσε. Γύρισα σπίτι και το πρώτο που έκανα ήταν να πάρω το ξυραφάκι για να τις εξαφανίσω. Εννοείται ότι αυτή η πράξη μου στοίχισε αργότερα, γιατί δημιούργησα μόνη μου την έξαρσή τους. Με τα χρόνια έμαθα, ότι ακριβώς την ίδια τακτική ακολούθησαν αυθόρμητα και άλλα κορίτσια κατά την εφηβεία τους και μετέπειτα είχαν αντίστοιχα προβλήματα.

Προσωπικά νιώθω ότι η δικτατορία της τρίχας, αρχίζει από πολύ μικρή ηλικία, με αποτέλεσμα τα κορίτσια να βιώνουν την κοινωνική καταπίεση από νωρίς, ενώ θα τις ακολουθεί για την υπόλοιπη ζωή τους. Η αυτοδιάθεση στο σώμα υπάρχει μόνο στην θεωρία.

Στην πραγματικότητα, αν κάποια γυναίκα θέλει να αφήσει τρίχες στο σώμα της ή έχει κουραστεί να ασχολείται με αυτές θα γίνει θέμα συζήτησης, θα περιθωριοποιηθεί ερωτικά και σε κάποιες περιπτώσεις και σε φιλικό επίπεδο. Τα ρατσιστικά σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα πέφτουν βροχή, ενώ στον δρόμο θα υπάρχουν από κάθε γωνιά αμήχανα βλέμματα αηδίας.

Το body positivity ισχύει μόνο στις διαφημιστικές καμπάνιες προς το παρόν. Όταν τα βλέμματα θα πάψουν, όταν τα επικριτικά σχόλια θα εξαλειφθούν, τότε θα μπορέσουμε να μιλήσουμε με άλλους όρους, γιορτής. Μέχρι τότε το ξυραφάκι και το λέιζερ θα συγκαταλέγονται στα γυναικεία άγχη.