Συγκλονισμένο το πανελλήνιο. Το 2018, όχι τώρα. Όταν η στήλη έγραφε το πρώτο της άρθρο για την παιδεραστία, κατόπιν επιμονής να πείσει ότι κάτι ήταν λάθος. «Μέσα σε λιγότερο από δεκαπέντε ημέρες, τουλάχιστον τρεις υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών συγκλόνισαν την ελληνική κοινή γνώμη. Στις 28 Φεβρουαρίου τέσσερις άνδρες συνελήφθησαν από αστυνομικούς της Υποδιεύθυνσης Ασφάλειας Κατερίνης για τον επαναλαμβανόμενο βιασμό ενός κοριτσιού που ξεκίνησε όταν ήταν μόλις 6 ετών και κράτησε έως τα 12 έτη της. Ανάμεσα στους δράστες, ο ίδιος της ο πατέρας. Στις αρχές Μαρτίου άρχισε να ξετυλίγεται στο Αγρίνιο το κουβάρι της σεξουαλικής κακοποίησης 14χρονων αγοριών από 30χρονο, ενώ στις 15 Μαρτίου στη Θεσσαλονίκη συνελήφθη 63χρονος που ασελγούσε εις βάρος ανήλικων 12 έως15 ετών, διατηρώντας μάλιστα φωτογραφικό αρχείο με τις ειδεχθείς πράξεις του», το 2018. Τι άλλαξε από τότε; Τίποτα.
Έτσι απλά. Τίποτα. Κι αν έχουν γίνει ημερίδες, και συζητήσεις, και καλές προθέσεις, και σχέδια νόμου, και ψηφισμένα νομοσχέδια, και ξανά συζητήσεις, και δηλώσεις, και Εθνικά Σχέδια Δράσης που θα έχουν την ίδια ακριβώς τύχη με τα προηγούμενα για την Ισότητα των Φύλων, που δεν έγιναν απολύτως τίποτα. Τα παιδιά είναι αφημένα στο έλεος του θεού, στο έλεος των φροντιστών τους, στο έλεος του οικογενειακού τους περιβάλλοντος που εδώ και χρόνια η επιστήμη ξέρει ότι στη μεγάλη πλειοψηφία των υποθέσεων είναι αυτό από το οποίο προέρχεται η κακοποίηση, στο έλεος των ιδρυμάτων της εκκλησίας, στο έλεος των ιδρυμάτων των ιδιωτών τους οποίους η Πολιτεία παριστάνει ότι ελέγχει, παριστάνει ότι καταγγέλλει λες και δεν είναι αρμόδια να τους ελέγχει, παριστάνει ότι νομοθετεί και δεν κάνει τίποτα.
Είναι όλα ένα ψέμα. Σε όσα χρόνια η στήλη κάνει ρεπορτάζ για την παιδική προστασία, τις ενέργειες δηλαδή εκείνες που θα έπρεπε να αναλαμβάνει το κράτος ώστε το πιο ευάλωτο, το πιο πολύτιμο και εύθραυστο κομμάτι της κοινωνίας να είναι προστατευμένο, η πρόοδος που έχει σημειωθεί είναι ελάχιστη και, μάλιστα, εσχάτως, έχουμε σημαντική οπισθοδρόμηση, όχι μόνο νομοθετικά. Όσο πιο υποστελεχωμένες οι κοινωνικές δομές, όσο πιο υποχρηματοδοτούμενα τα νοσοκομεία, όσο πιο εξαντλημένοι οι δάσκαλοι, όσο πιο χαώδη τα σχολεία, τόσα περισσότερα παιδιά σβήνουν, καταστρέφονται χωρίς επιστροφή.
Ανάμεσα σε όλα τα άρθρα για το θέμα της παιδικής κακοποίησης, κάποια στιγμή χώρεσε η μαρτυρία μιας ψυχολόγου που απαντά στη γραμμή έκτακτης ανάγκης του Χαμόγελου του Παιδιού (ένας από τους ασφαλείς οργανισμούς της χώρας). Ήταν σαφέστατη. Όταν ένα παιδί έχει κακοποιηθεί σεξουαλικά από συγγενή πρώτου βαθμού, οι πιθανότητες να το ξεπεράσει είναι εξαιρετικά μικρές. Ήταν, επίσης, η πρώτη φορά που ο κ. Αντώνης Μαγγανάς, εγκληματολόγος με εξειδίκευση στα σεξουαλικά αδικήματα και την κακοποίηση παιδιών, με πολυετή καριέρα στον Καναδά και καθηγητής κατόπιν στην Αστυνομική Ακαδημία και το Πάντειο Πανεπιστήμιο, τότε, σημείωνε «η παιδεραστία υπήρχε πάντα» και προσέθετε «το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού, κατόπιν έρευνας, έχει εκτιμήσει ότι ένα στα οκτώ παιδιά έχει υποστεί κάποιας μορφής σεξουαλική κακοποίηση».
Ο κ. Μαγγανάς μέχρι τώρα δεν έχει αλλάξει γνώμη σε καμία συνομιλία. «Το φαινόμενο είναι διεθνές, το πρόβλημα είναι αυτά που δεν πηγαίνουν καλά στην Ελλάδα» είπε ξανά προχθές στο τηλέφωνο, αναφερόμενος στα δύο αδέρφια που χρειάστηκε να περιμένουν πέντε ολόκληρα χρόνια προκειμένου κάποιος να διερευνήσει σοβαρά τι στην ευχή γινόταν μέσα στο σπίτι τους. «Τα παιδιά είχαν μιλήσει στην Υπηρεσία Ανηλίκων το 2018 και τότε έκλεισε η υπόθεση. Πώς η αστυνομία έκλεισε την υπόθεση; Με ποια στοιχεία; Έχοντας συμβουλευτεί ποιους ειδικούς;», λέει ο εγκληματολόγος, και συμπληρώνει η στήλη: με βάση ποιο πρωτόκολλο ενεργειών, ποιες καταγραφές έχουν γίνει για τους χειρισμούς, ποιοι αστυνομικοί υπέγραψαν το βασανιστήριο δύο παιδιών, με τόση βεβαιότητα ότι ο κήπος ήταν ανθηρός.
Όσο πιο τελεσίδικη είναι η απάντηση ότι χωρίς καμία αμφιβολία το κράτος και η κοινωνία εξίσου έχουν αποτύχει, τόσο περισσότερα είναι τα ερωτηματικά. Μέλη της ΕΛ.ΑΣ. διατηρούσαν καλές κοινωνικές σχέσεις με τον Ηλία Μίχο, τον καλούσαν σε βεγγέρες και τα συναφή. Ο άνθρωπος ήταν ψάλτης της εκκλησίας, στα πολιτικά μέσα και τα έξω. Έστω ότι κανείς ανειδίκευτος, στο κοντινό του περιβάλλον, δεν μπορούσε να καταλάβει. Οι αστυνομικοί που τον έκαναν παρέα, έτρωγαν μαζί του κοψίδια και καναπεδάκια, τι είδους εκπαίδευση έχουν περάσει, ποια διορατικότητα έχουν εξασκήσει και δεν μπόρεσαν να αναγνωρίσουν ένα τόσο ενεργό σεξουαλικό αρπακτικό. Οι ανώτεροί τους αυτή τη στιγμή τους έχουν καλέσει να κουβεντιάσουν τι πήγε στραβά, αν θεωρήσουμε ότι απλά κάτι πήγε στραβά. Τίποτα.
Δεν είναι μόνο αυτό. Διακόσιοι δεκαπέντε ενδεχόμενοι πελάτες. Σε μια δραστηριότητα όχι απλά παράνομη, αλλά ανίερη. Μια πράξη που ξεπερνά κάθε όριο και της πιο ελαστικής ηθικής. Συγκαλυμμένη για τόσο καιρό, όταν η καφετέρια της γειτονιάς δεν μπορεί να διαχειριστεί πάνω από 50 καθόλα νόμιμους καφέδες την ημέρα. Κι όμως η λέξη «κύκλωμα» δεν ακούγεται, έστω με την έννοια ενός σχετικά οργανωμένου συνόλου και όχι μιας εγκληματικής οργάνωσης με ταμία. Ο υπεράνθρωπος Ηλίας Μίχος απαντούσε σε τουλάχιστον 215 ψηφιακές επαφές, εξυπηρετούσε πελατεία πρόσωπο με πρόσωπο, κανόνιζε το πρόγραμμα και τις μετακινήσεις, βρήκε το χώρο, τον τρόπο, τα κενά ασφαλείας. Μιλάμε για πραγματική διάνοια ή για πραγματικά φούμαρα. Επίσης, δεν μιλάμε για τα λεφτά. Τα ποσά που έχουν αναφέρει τα μέσα ενημέρωσης είναι προσβλητικά για τη νοημοσύνη οποιουδήποτε ανθρώπου έχει περπατήσει βράδυ στη Συγγρού, και μάλιστα χωρίς καν την πρόθεση να ψωνίσει κάτι. Πού είναι τα λεφτά; Ποιος ψάχνει για τα λεφτά; Πόσα είναι τα λεφτά; Τίποτα.
Μιλούν οι ειδικοί για πρωτογενή θυματοποίηση που είναι η σεξουαλική κακοποίηση, δευτερογενή θυματοποίηση που είναι η ατελείωτη και επαναλαμβανόμενη δικονομική διαδικασία και, τέλος, συμπληρώνει ο κ. Μαγγανάς, «στην Ελλάδα τουλάχιστον, υπάρχει και τριτογενής θυματοποίηση από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης». Όμως στο πάρτυ της κλειδαρότρυπας συμμετέχουν πρόθυμα οι τηλεθεατές. Δεν υπάρχει κοινωνική αντίδραση, μόνο κουτσομπολιό. Οι κάμερες στήνονται έξω από το σπίτι του παιδιού και η πρώτη ανακοίνωση της ΕΣΗΕΑ βγαίνει μια μέρα μετά. Οι ίδιοι οι γείτονες δεν κατεβαίνουν από τα διαμερισματάκια τους να γίνουν μια ασπίδα που θα κρύψει την εικόνα. Να γίνουν εκείνοι η ασπίδα που δεν έγιναν τόσοι άλλοι ως όφειλαν μέχρι εκείνη τη στιγμή, τώρα που ξέρουν, τώρα που δεν υπάρχει πια μυστικό. Μέχρι που τολμούν διάφορες περσόνες ανάξιες λόγου να ρωτούν «μήπως της άρεσε η εύκολη ζωή;». Για ένα 12χρονο παιδί που δεν έχει ζήσει καμία ζωή. Κυκλοφορούν τα βίντεο και σχολιάζονται ζωντανά σε τηλεοπτικές εκπομπές, «μμμ ναι φαίνεται ότι είναι παιδί» και δε ρωτάει κανείς «τι λες ρε;». Με πόση ψυχραιμία μπορεί κάποιος, στο πλατό, να βλέπει ένα παιδί να βιάζεται, χωρίς να ιδρώνει, και πώς απέκτησε το υλικό αυτό που εξακολουθεί να είναι παράνομο και ανίερο. Τίποτα.
Παιδεραστής μπορεί να είναι ο οποιοσδήποτε, αλλά υπάρχει κυρίαρχο προφίλ. Επίσης, τα παιδιά πάντα δείχνουν σημάδια, τα οποία μπορεί κάποιος να εκπαιδευτεί ώστε να τα αναγνωρίζει. Φυσικά, υφίστανται δοκιμασμένες λύσεις που λειτουργούν, σε άλλα κράτη, τώρα, που σίγουρα κάποιο παιδί 4 ετών, 5 ετών, 6 ετών, σε κάποιο σημείο της Ελλάδας, μπορεί στη διπλανή πολυκατοικία, βιάζεται κόντρα σε ένα τοίχο. Άσχημη η εικόνα. Τι θα πει ο κόσμος που μας διαβάζει; Δεν έχει όμως κανένα νόημα να ξαναγραφτούν, κανένα νόημα να ξαναειπωθούν, κανένα νόημα για άλλες καλές προθέσεις. «Σπαταλώνται χρήματα στην Ελλάδα συνεχώς για εντελώς βλακώδεις σκοπούς και δεν έχουμε στο μυαλό μας συνέχεια τα παιδιά που είναι το πολυτιμότερο κομμάτι της κοινωνίας. Πώς θα τα φροντίσουμε;», διερωτάται ο κ. Μαγγανάς. Αποχαυνωμένο το πανελλήνιο βλέπει στα μεσημεριανάδικα, τρώγοντας πίτσα, τα παιδιά των άλλων να γίνονται παρανάλωμα πυρός. Τίποτα.
Αλλά, να μην ξεχνάτε την οργή των λίγων. Γιατί όπως έλεγε η ταινία, «σημασία δεν έχει η πτώση, αλλά η πρόσκρουση».
Συγκλονισμένο το πανελλήνιο. Το 2018, όχι τώρα. Όταν η στήλη έγραφε το πρώτο της άρθρο για την παιδεραστία, κατόπιν επιμονής να πείσει ότι κάτι ήταν λάθος. «Μέσα σε λιγότερο από δεκαπέντε ημέρες, τουλάχιστον τρεις υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών συγκλόνισαν την ελληνική κοινή γνώμη. Στις 28 Φεβρουαρίου τέσσερις άνδρες συνελήφθησαν από αστυνομικούς της Υποδιεύθυνσης Ασφάλειας Κατερίνης για τον επαναλαμβανόμενο βιασμό ενός κοριτσιού που ξεκίνησε όταν ήταν μόλις 6 ετών και κράτησε έως τα 12 έτη της. Ανάμεσα στους δράστες, ο ίδιος της ο πατέρας. Στις αρχές Μαρτίου άρχισε να ξετυλίγεται στο Αγρίνιο το κουβάρι της σεξουαλικής κακοποίησης 14χρονων αγοριών από 30χρονο, ενώ στις 15 Μαρτίου στη Θεσσαλονίκη συνελήφθη 63χρονος που ασελγούσε εις βάρος ανήλικων 12 έως15 ετών, διατηρώντας μάλιστα φωτογραφικό αρχείο με τις ειδεχθείς πράξεις του», το 2018. Τι άλλαξε από τότε; Τίποτα.
Έτσι απλά. Τίποτα. Κι αν έχουν γίνει ημερίδες, και συζητήσεις, και καλές προθέσεις, και σχέδια νόμου, και ψηφισμένα νομοσχέδια, και ξανά συζητήσεις, και δηλώσεις, και Εθνικά Σχέδια Δράσης που θα έχουν την ίδια ακριβώς τύχη με τα προηγούμενα για την Ισότητα των Φύλων, που δεν έγιναν απολύτως τίποτα. Τα παιδιά είναι αφημένα στο έλεος του θεού, στο έλεος των φροντιστών τους, στο έλεος του οικογενειακού τους περιβάλλοντος που εδώ και χρόνια η επιστήμη ξέρει ότι στη μεγάλη πλειοψηφία των υποθέσεων είναι αυτό από το οποίο προέρχεται η κακοποίηση, στο έλεος των ιδρυμάτων της εκκλησίας, στο έλεος των ιδρυμάτων των ιδιωτών τους οποίους η Πολιτεία παριστάνει ότι ελέγχει, παριστάνει ότι καταγγέλλει λες και δεν είναι αρμόδια να τους ελέγχει, παριστάνει ότι νομοθετεί και δεν κάνει τίποτα.
Είναι όλα ένα ψέμα. Σε όσα χρόνια η στήλη κάνει ρεπορτάζ για την παιδική προστασία, τις ενέργειες δηλαδή εκείνες που θα έπρεπε να αναλαμβάνει το κράτος ώστε το πιο ευάλωτο, το πιο πολύτιμο και εύθραυστο κομμάτι της κοινωνίας να είναι προστατευμένο, η πρόοδος που έχει σημειωθεί είναι ελάχιστη και, μάλιστα, εσχάτως, έχουμε σημαντική οπισθοδρόμηση, όχι μόνο νομοθετικά. Όσο πιο υποστελεχωμένες οι κοινωνικές δομές, όσο πιο υποχρηματοδοτούμενα τα νοσοκομεία, όσο πιο εξαντλημένοι οι δάσκαλοι, όσο πιο χαώδη τα σχολεία, τόσα περισσότερα παιδιά σβήνουν, καταστρέφονται χωρίς επιστροφή.
Ανάμεσα σε όλα τα άρθρα για το θέμα της παιδικής κακοποίησης, κάποια στιγμή χώρεσε η μαρτυρία μιας ψυχολόγου που απαντά στη γραμμή έκτακτης ανάγκης του Χαμόγελου του Παιδιού (ένας από τους ασφαλείς οργανισμούς της χώρας). Ήταν σαφέστατη. Όταν ένα παιδί έχει κακοποιηθεί σεξουαλικά από συγγενή πρώτου βαθμού, οι πιθανότητες να το ξεπεράσει είναι εξαιρετικά μικρές. Ήταν, επίσης, η πρώτη φορά που ο κ. Αντώνης Μαγγανάς, εγκληματολόγος με εξειδίκευση στα σεξουαλικά αδικήματα και την κακοποίηση παιδιών, με πολυετή καριέρα στον Καναδά και καθηγητής κατόπιν στην Αστυνομική Ακαδημία και το Πάντειο Πανεπιστήμιο, τότε, σημείωνε «η παιδεραστία υπήρχε πάντα» και προσέθετε «το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού, κατόπιν έρευνας, έχει εκτιμήσει ότι ένα στα οκτώ παιδιά έχει υποστεί κάποιας μορφής σεξουαλική κακοποίηση».
Ο κ. Μαγγανάς μέχρι τώρα δεν έχει αλλάξει γνώμη σε καμία συνομιλία. «Το φαινόμενο είναι διεθνές, το πρόβλημα είναι αυτά που δεν πηγαίνουν καλά στην Ελλάδα» είπε ξανά προχθές στο τηλέφωνο, αναφερόμενος στα δύο αδέρφια που χρειάστηκε να περιμένουν πέντε ολόκληρα χρόνια προκειμένου κάποιος να διερευνήσει σοβαρά τι στην ευχή γινόταν μέσα στο σπίτι τους. «Τα παιδιά είχαν μιλήσει στην Υπηρεσία Ανηλίκων το 2018 και τότε έκλεισε η υπόθεση. Πώς η αστυνομία έκλεισε την υπόθεση; Με ποια στοιχεία; Έχοντας συμβουλευτεί ποιους ειδικούς;», λέει ο εγκληματολόγος, και συμπληρώνει η στήλη: με βάση ποιο πρωτόκολλο ενεργειών, ποιες καταγραφές έχουν γίνει για τους χειρισμούς, ποιοι αστυνομικοί υπέγραψαν το βασανιστήριο δύο παιδιών, με τόση βεβαιότητα ότι ο κήπος ήταν ανθηρός.
Όσο πιο τελεσίδικη είναι η απάντηση ότι χωρίς καμία αμφιβολία το κράτος και η κοινωνία εξίσου έχουν αποτύχει, τόσο περισσότερα είναι τα ερωτηματικά. Μέλη της ΕΛ.ΑΣ. διατηρούσαν καλές κοινωνικές σχέσεις με τον Ηλία Μίχο, τον καλούσαν σε βεγγέρες και τα συναφή. Ο άνθρωπος ήταν ψάλτης της εκκλησίας, στα πολιτικά μέσα και τα έξω. Έστω ότι κανείς ανειδίκευτος, στο κοντινό του περιβάλλον, δεν μπορούσε να καταλάβει. Οι αστυνομικοί που τον έκαναν παρέα, έτρωγαν μαζί του κοψίδια και καναπεδάκια, τι είδους εκπαίδευση έχουν περάσει, ποια διορατικότητα έχουν εξασκήσει και δεν μπόρεσαν να αναγνωρίσουν ένα τόσο ενεργό σεξουαλικό αρπακτικό. Οι ανώτεροί τους αυτή τη στιγμή τους έχουν καλέσει να κουβεντιάσουν τι πήγε στραβά, αν θεωρήσουμε ότι απλά κάτι πήγε στραβά. Τίποτα.
Δεν είναι μόνο αυτό. Διακόσιοι δεκαπέντε ενδεχόμενοι πελάτες. Σε μια δραστηριότητα όχι απλά παράνομη, αλλά ανίερη. Μια πράξη που ξεπερνά κάθε όριο και της πιο ελαστικής ηθικής. Συγκαλυμμένη για τόσο καιρό, όταν η καφετέρια της γειτονιάς δεν μπορεί να διαχειριστεί πάνω από 50 καθόλα νόμιμους καφέδες την ημέρα. Κι όμως η λέξη «κύκλωμα» δεν ακούγεται, έστω με την έννοια ενός σχετικά οργανωμένου συνόλου και όχι μιας εγκληματικής οργάνωσης με ταμία. Ο υπεράνθρωπος Ηλίας Μίχος απαντούσε σε τουλάχιστον 215 ψηφιακές επαφές, εξυπηρετούσε πελατεία πρόσωπο με πρόσωπο, κανόνιζε το πρόγραμμα και τις μετακινήσεις, βρήκε το χώρο, τον τρόπο, τα κενά ασφαλείας. Μιλάμε για πραγματική διάνοια ή για πραγματικά φούμαρα. Επίσης, δεν μιλάμε για τα λεφτά. Τα ποσά που έχουν αναφέρει τα μέσα ενημέρωσης είναι προσβλητικά για τη νοημοσύνη οποιουδήποτε ανθρώπου έχει περπατήσει βράδυ στη Συγγρού, και μάλιστα χωρίς καν την πρόθεση να ψωνίσει κάτι. Πού είναι τα λεφτά; Ποιος ψάχνει για τα λεφτά; Πόσα είναι τα λεφτά; Τίποτα.
Μιλούν οι ειδικοί για πρωτογενή θυματοποίηση που είναι η σεξουαλική κακοποίηση, δευτερογενή θυματοποίηση που είναι η ατελείωτη και επαναλαμβανόμενη δικονομική διαδικασία και, τέλος, συμπληρώνει ο κ. Μαγγανάς, «στην Ελλάδα τουλάχιστον, υπάρχει και τριτογενής θυματοποίηση από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης». Όμως στο πάρτυ της κλειδαρότρυπας συμμετέχουν πρόθυμα οι τηλεθεατές. Δεν υπάρχει κοινωνική αντίδραση, μόνο κουτσομπολιό. Οι κάμερες στήνονται έξω από το σπίτι του παιδιού και η πρώτη ανακοίνωση της ΕΣΗΕΑ βγαίνει μια μέρα μετά. Οι ίδιοι οι γείτονες δεν κατεβαίνουν από τα διαμερισματάκια τους να γίνουν μια ασπίδα που θα κρύψει την εικόνα. Να γίνουν εκείνοι η ασπίδα που δεν έγιναν τόσοι άλλοι ως όφειλαν μέχρι εκείνη τη στιγμή, τώρα που ξέρουν, τώρα που δεν υπάρχει πια μυστικό. Μέχρι που τολμούν διάφορες περσόνες ανάξιες λόγου να ρωτούν «μήπως της άρεσε η εύκολη ζωή;». Για ένα 12χρονο παιδί που δεν έχει ζήσει καμία ζωή. Κυκλοφορούν τα βίντεο και σχολιάζονται ζωντανά σε τηλεοπτικές εκπομπές, «μμμ ναι φαίνεται ότι είναι παιδί» και δε ρωτάει κανείς «τι λες ρε;». Με πόση ψυχραιμία μπορεί κάποιος, στο πλατό, να βλέπει ένα παιδί να βιάζεται, χωρίς να ιδρώνει, και πώς απέκτησε το υλικό αυτό που εξακολουθεί να είναι παράνομο και ανίερο. Τίποτα.
Παιδεραστής μπορεί να είναι ο οποιοσδήποτε, αλλά υπάρχει κυρίαρχο προφίλ. Επίσης, τα παιδιά πάντα δείχνουν σημάδια, τα οποία μπορεί κάποιος να εκπαιδευτεί ώστε να τα αναγνωρίζει. Φυσικά, υφίστανται δοκιμασμένες λύσεις που λειτουργούν, σε άλλα κράτη, τώρα, που σίγουρα κάποιο παιδί 4 ετών, 5 ετών, 6 ετών, σε κάποιο σημείο της Ελλάδας, μπορεί στη διπλανή πολυκατοικία, βιάζεται κόντρα σε ένα τοίχο. Άσχημη η εικόνα. Τι θα πει ο κόσμος που μας διαβάζει; Δεν έχει όμως κανένα νόημα να ξαναγραφτούν, κανένα νόημα να ξαναειπωθούν, κανένα νόημα για άλλες καλές προθέσεις. «Σπαταλώνται χρήματα στην Ελλάδα συνεχώς για εντελώς βλακώδεις σκοπούς και δεν έχουμε στο μυαλό μας συνέχεια τα παιδιά που είναι το πολυτιμότερο κομμάτι της κοινωνίας. Πώς θα τα φροντίσουμε;», διερωτάται ο κ. Μαγγανάς. Αποχαυνωμένο το πανελλήνιο βλέπει στα μεσημεριανάδικα, τρώγοντας πίτσα, τα παιδιά των άλλων να γίνονται παρανάλωμα πυρός. Τίποτα.
Αλλά, να μην ξεχνάτε την οργή των λίγων. Γιατί όπως έλεγε η ταινία, «σημασία δεν έχει η πτώση, αλλά η πρόσκρουση».
