Φανταστείτε ότι μπαίνετε σε ένα καφέ, ίσως το στέκι σας, ίσως στο καφέ που συνηθίζετε να παίρνετε τον πρωινό καφέ σας πριν πάτε στη δουλειά. Εκεί βλέπετε ένα ζευγάρι που μόλις έχει πάρει τον καφέ του, μιλάνε για λιγάκι και μετά χαιρετίζονται με ένα πεταχτό φιλάκι και μια γλυκιά καλημέρα, για να πάει ο καθένας στη δουλειά του. Τι τρυφερή και όμορφη στιγμή έ;

Τι ζευγάρι σας ήρθε πρώτα στο μυαλό; Αφήστε με να μαντέψω, ένα παλικάρι και μία κοπέλα. Ένας κύριος και μία κυρία. Έχουμε μεγαλώσει με το χριστιανικό στερεότυπο της πατροπαράδοτης οικογένειας, σε μία κοινωνία που από μικρή ηλικία μας μυεί στην άποψη ότι η ετεροφυλία αποτελεί τη μόνη αποδεκτή και σωστή σεξουαλική συμπεριφορά. Επομένως, είναι σχεδόν αυτόματο, ότι στη λέξη ζευγάρι, η πρώτη εικόνα που έρχεται στους περισσότερους ανθρώπους είναι ένα στρέιτ ζευγάρι.

Ας ξεκινήσουμε ξανά όμως αυτήν την υποθετική συνθήκη με άλλα δεδομένα. Μπαίνετε στο καφέ και βλέπετε 2 άντρες, περίπου 25 με 30 χρονών, παίρνουν τους καφέδες τους, και δίνουν ένα πεταχτό φιλί για να χωριστούν και να ξεκινήσουν τη μέρα τους. Τι τρυφερή στιγμή έτσι;

Δυστυχώς, για κάποιους η τρυφερότητα και η εκδήλωση συναισθήματος έχει όρια. Στην εικόνα ενός ομόφυλου ζευγαριού που εκδηλώνει στοργή νιώθουν άβολα, ενοχλούνται, σοκάρονται και συχνά θυμώνουν. Τέτοιες ομοφοβικές αντιδράσεις περιορίζουν αρκετά άτομα της κοινωνίας που δεν συμπεριφέρονται όπως ένα ερωτευμένο ζευγάρι, αισθάνονται ότι δεν μπορούν να κρατηθούν χεράκι χεράκι ή να ανταλλάξουν χειρονομίες αγάπης και στοργής.

Γιατί όμως μας σοκάρει το φιλί δύο ανθρώπων; Γιατί υπάρχει τόσος κόσμος που θυμώνει και αισθάνεται άβολα στη θέα ενός φιλιού ανάμεσα σε ανθρώπους του ίδιου φύλου, ανάμεσα σε δύο άντρες ή δύο γυναίκες;

Θυμαμαι ημουν στο γυμνάσιο όταν στη σειρά “Κλείσε τα μάτια” του Χριστόφορου Παπακαλιάτη, προβλήθηκε πρώτη φορά στην ελληνική τηλεόραση ένα φιλί μεταξύ δύο ανδρών. Είχαμε πατήσει στο κατώφλι του 21ου αι. και παρόλα αυτά, μία τρυφερή στιγμή ενός γκέι ζευγαριού πυροδότησε εντάσεις, θυμό και ένα πρόστιμο της τάξεως των 100.000 ευρώ στο κανάλι που “τόλμησε” να προβάλει τέτοια πρότυπα. Συνειδητοποιούμε, ότι εν έτει 2003, κάποιος κλήθηκε να πληρώσει 100.000 ευρώ επειδή στη σειρά του έδειχνε ένα ζευγάρι αντρών να φιλιούνται; Το ΕΣΡ, που έχει αφήσει ελληνικές ταινίες να γελοιοποιούν ανθρώπους/ φυλές, σεξουαλικότητες, σοκαρίστηκε με τη σκηνή και θεώρησε ότι προσβάλει τα ήθη της ελληνικής κοινωνίας.

Το πρόστιμο ακυρώθηκε ευτυχώς τρία χρόνια αργότερα από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Η νέα σειρά του Παπακαλιάτη, Maestro, ευτυχώς δεν ξεσήκωσε τις αντιδράσεις του ΕΣΡ.

Σίγουρα οι θεσμοί προσπαθούν να γίνουν πιο δεκτικοί και συμπεριληπτικοί, υπάρχουν νομικές εξελίξεις που το αποδεικνύουν, αλλα δυστυχώς, η κοινωνία έχει στον πυρήνα της μια συντηρητική αντίληψη για την έννοια της σεξουαλικότητας.

Μία έρευνα από τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA) αποκάλυε ότι το 74% των ΛΟΑΤΙ ατόμων στην Ελλάδα αποφεύγει -συχνά ή πάντα- να κρατάει το χέρι της/του ομόφυλου συντρόφου.

Δεν μπορώ να κρατήσω το χέρι της ενώ περπατάμε, δεν μπορώ να της δώσω ένα φιλί, ούτε καν στο μάγουλο ως “κανονικό” ζευγάρι. Δεν μπορώ ούτε να την κοιτάξω στα μάτια από φόβο να αποκαλυφθεί. Αλλά η αγάπη είναι σαν τον βήχα, δεν μπορείς να την κρύψεις. (Ελλάδα, Λεσβία γυναίκα, 25)

Στην Ελλάδα του 2019 το 51% των ΛΟΑΤΙ ατόμων αισθάνθηκε διακρίσεις σε τουλάχιστον ένα πεδίο της καθημερινής ζωής, το έτος πριν από την έρευνα. Το αντίστοιχο ποσοστό για την ΕΕ-28, ήταν 42%.

Είμαι δάσκαλος και φοβάμαι να μιλήσω ελεύθερα για τον σεξουαλικό προσανατολισμό μου, λόγω του αρνητικού αντίκτυπου, που θα μπορούσε να έχει για μένα, αλλά και λόγω της πιθανής δυσφήμισης του σχολείου, όσων υποστηρίζουν ότι “αυτός ο δάσκαλος θα κάνει τα παιδιά μας γκέι” . Μακάρι να μην ήταν ο σεξουαλικός μου προσανατολισμός ένα ζήτημα στο χώρο εργασίας μου. (Ελλάδα, γκέι άνδρας, 36)

Σκρολάροντας στο Facebook έπεσα πάνω σε μία ανάρτηση του Αύγουστου Κορτώ που αναφέρει ότι μία φωτογραφία του που δίνουν φιλί με τον σύζυγό του, κατέβηκε για πολλοστή φορά καθώς οι χρήστες έκαναν report.

20 χρόνια μετά από το σκανδαλώδες πρόστιμο του ΕΣΡ, φαίνεται πως μεγάλη μερίδα των ατόμων που χρησιμοποιεί το facebook σοκαρίστηκε ή προσβλήθηκε από την εκδήλωση τρυφερότητας δύο ανδρών.

Παρόμοια μοίρα είχε και μία ανάρτηση του Olafaq στο Facebook, που είχε σαν εικόνα ζευγάρι γυναικών σε ένα άρθρο για το Friends with benefits. Μέσα σε λίγες ώρες, τα αναρίθμητα reports, οδήγησαν τον αλγόριθμο της πλατφόρμας να κατεβάσει το περιεχόμενο.

άντρες φιλιούνται, φιλί

Και δεν μιλάμε για ζητήματα περί τεκνοθεσίας, που εκεί επικρατεί χάος εδώ και λίγο καιρό που έχει τεθεί στη δημόσια συζήτηση λες και οι ομόφυλοι είναι πολίτες δεύτερης κατηγορίας.

Πρόκειται για απλές φωτογραφίες ανθρώπων που φιλιούνται. Που εκφράζουν τη στοργή τους.

Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στην American Sociological Review έδειξε ότι οι ετεροφυλόφιλοι είναι πρόθυμοι να υποστηρίξουν τα επίσημα δικαιώματα για τα ομόφυλα ζευγάρια, όπως τα δικαιώματα κληρονομιάς, την ασφαλιστική κάλυψη και την ισότητα του γάμου. Αλλά, οι στρέιτ άντρες (και σε μικρότερο βαθμό οι στρέιτ γυναίκες) πιστεύουν ότι τα άτομα LGBTQ πρέπει να περιορίσουν τη δημόσια εκδήλωση στοργής.

Αυτό το συναίσθημα δεν είναι κάτι νέο φυσικά, γι’ αυτό το φιλί ως ένδειξη διαμαρτυρίας έγινε σύμβολο των LGBTQ κινημάτων. Ο συγγραφέας και ακτιβιστής K. M. Soehnlein έχει πει στους New York Times ότι συνήθιζε να διοργανώνει διαμαρτυρίες φιλιών τη δεκαετία του 1980 για να αντιμετωπίσει την ομοφοβία που τροφοδοτούσε την έλλειψη δράσης για την καταπολέμηση της επιδημίας του HIV/AIDS. Αυτά τα φιλιά επανεμφανίστηκαν και αργότερα μέσω μιας νέας μορφής διαμαρτυρίας μέσα από τα social media καθώς το 2016 φωτογραφίες πλημμύρισαν τα χρονοδιαγράμματα εύστοχα συνοδευόμενες από τα hashtags, #TwoMenKissing και #TwoWomenKissing.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Abir Sultan (@abirsultan)

Ωστόσο, δεν είναι μόνο στρέιτ άτομα που διστάζουν όταν δύο άντρες δείχνουν την αγάπη τους. Οι ομοφυλόφιλοι άνδρες που συμμετείχαν στην αμερικανική μελέτη «ενέκριναν σημαντικά λιγότερο το γκέι ζευγάρι που φιλούσε στο μάγουλο και τα γαλλικά φιλιά, σε σύγκριση με το ζευγάρι ετεροφυλόφιλων» που έκαναν τα ίδια πράγματα δημόσια.
Σύμφωνα με τον ερευνητή της μελέτης, Long Doan:  «Η αντίδραση αυτή αποδίδεται στην εσωτερικευμένη ομοφοβία και στο πώς η κοινωνία κοινωνικοποιεί τους ανθρώπους», είπε. «Αν μεγαλώσεις με τρόπο ώστε να πιστεύεις ότι τα ομόφυλα ζευγάρια είναι λιγότερο αγαπημένα ή με κάποιο τρόπο κατώτερα, είναι δύσκολο να ξεπεράσεις αυτόν τον τρόπο σκέψης».

Δεν τα βλέπω όλα μαύρα. Υπάρχει σαφώς εξέλιξη. Πριν 20 χρόνια δεν μπορούσαμε να φανταστούμε ότι η πατριαρχική, συντηρητική μας κοινωνία θα συζητούσε για σύμφωνο συμβίωσης και τεκνοθεσία σε ομόφυλα ζευγάρια. Σίγουρα οι αλλαγές θέλουν χρόνο, και κόπο, καθώς είναι τόσο έντονα τα ετεροφυλοφιλικά ερεθίσματα που παίρνουμε από μικρή ηλικία που θέλει προσπάθεια να αποτινάξεις από πάνω σου την αντίληψη του “κανονικού” ζευγαριού.

Μπορεί να μην το συνειδητοποιούμε, αλλά η εικόνα του ετεροφυλου ζευγαριού επικρατεί στην κυρίαρχη ιδεολογία, είναι πανού γύρω μας. Από τις διαφημίσεις, τις φωτογραφίες σε κάθε γωνιά της πόλης μέχρι τη θρησκεία που διδάσκεται από μικρή ηλικία στα σχολεία, το φάσμα του φύλου αποσιωπάται και ζευγάρι νοείται ως ένας άντρας και μία γυναίκα.

Η σεξουαλική αγωγή από τα πρώτα σχολικά χρόνια είναι θεμελιώδης στην αλλαγή νοοτροπίας. Μια σεξουαλική διαπαιδαγώγηση που μαθαίνει όμως ουσιαστικά στα παιδιά και τους εφήβους το σώμα τους και τις λειτουργίες του, το φάσμα του φύλου, το ότι η ομοφυλοφιλία είναι μέρος της φύσης μας, τη διαφορά πορνογραφίας και πραγματικής σεξουαλικής ζωής, τη σημασία της επικοινωνίας κατά την σεξουαλική πράξη.

Δυστυχώς, τα κινήματα της LGBTQ κοινότητας συνεχίζουν εν έτει 2024 να είναι αναγκαία στην κοινωνία μας, για να αγωνίζονται ενάντια στο στιγματισμό, τη δαιμονοποίηση και τον φανατισμό. Μακάρι να φτάσει η στιγμή που να μην χρειάζονται, που δε θα ασχολούμαστε με τα αυτονόητα, και δε θα γράφονται κείμενα σαν και αυτό. Που ένα φιλί ανάμεσα σε δύο ανθρώπους του ίδιου φύλου δε θα αποτελεί πολιτική πράξη, αλλά μία απλή τρυφερή στιγμή δύο ανθρώπων που αγαπιούνται.

Ίσως τότε, ένας πρίγκιπας της Disney θα φιλήσει τον αγαπημένο του και θα ζήσουν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα.