Ας το παραδεχτούμε: είμαστε όλοι απελπιστικά εξαρτημένοι από τα smartphones μας. Η δυνατότητα να έχουμε το διαδίκτυο στα χέρια μας 24/7 έχει γίνει αδιαμφισβήτητο κομμάτι της καθημερινότητάς μας.
Αυτό βλάπτει τον εγκέφαλό μας; Πιθανότατα. Δεν είναι τυχαίο που όροι όπως “doomscrolling” έχουν μπει στο λεξιλόγιό μας. Ωστόσο, η άμεση σύνδεση μεταξύ της υπερβολικής χρήσης smartphones και της νοητικής επιδείνωσης παραμένει δύσκολο να αποδειχθεί. Υπάρχει σαφής συσχέτιση, αλλά η απόδειξη της αιτιότητας απαιτεί πολύ αυστηρότερη επιστημονική μεθοδολογία.
Αποφασισμένοι να βρουν απαντήσεις, μια ομάδα ερευνητών σχεδίασε ένα πειραματικό τεστ: οι συμμετέχοντες αποκλείστηκαν εντελώς από την πρόσβαση στο διαδίκτυο μέσω των smartphones τους για δύο ολόκληρες εβδομάδες.
Τι επιτρεπόταν; Μόνο παραδοσιακές κλήσεις και γραπτά μηνύματα. Αν ήθελαν να συνδεθούν στο διαδίκτυο, έπρεπε να το κάνουν μέσω υπολογιστή — όπως τις παλιές καλές μέρες.
Η αποχή από το διαδίκτυο στα smartphones βελτιώνει τη συγκέντρωση και την ψυχική υγεία, σύμφωνα με νέα έρευνα
Τα ευρήματα της έρευνας, που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό PNAS Nexus, αποκάλυψαν ότι, παρότι η παρέμβαση διήρκεσε σχετικά λίγο, τα αποτελέσματά της ήταν εντυπωσιακά. Συγκεκριμένα, οι συμμετέχοντες παρουσίασαν σημαντική βελτίωση στην ψυχική τους υγεία, τη συγκέντρωσή τους και τη γενική ευεξία τους.
«Τα smartphones έχουν αλλάξει δραστικά τη ζωή και τη συμπεριφορά μας τα τελευταία 15 χρόνια, αλλά η βασική ανθρώπινη ψυχολογία παραμένει η ίδια», δήλωσε ο Adrian Ward, αναπληρωτής καθηγητής μάρκετινγκ στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν και εκ των συγγραφέων της μελέτης.
«Το μεγάλο ερώτημα που θέσαμε ήταν: Είμαστε βιολογικά προσαρμοσμένοι να διαχειριστούμε τη συνεχή σύνδεση με τα πάντα, όλη την ώρα; Τα δεδομένα δείχνουν πως όχι».
Το πείραμα περιλάμβανε 467 τυχαία επιλεγμένους συμμετέχοντες, με μέσο όρο ηλικίας τα 32 έτη. Η μελέτη διήρκεσε έναν μήνα και οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε δύο ομάδες:
• Η πρώτη ομάδα στερήθηκε την πρόσβαση στο διαδίκτυο από το smartphone της για τις πρώτες δύο εβδομάδες.
• Η δεύτερη ομάδα έκανε το ίδιο στις τελευταίες δύο εβδομάδες.
Στα μέσα του πειράματος, οι ρόλοι αντιστράφηκαν, επιτρέποντας στους ερευνητές να παρατηρήσουν αν τα θετικά αποτελέσματα διατηρούνταν ακόμη και μετά την επαναφορά της διαδικτυακής πρόσβασης.
Αποχή από το διαδίκτυο: Δύο εβδομάδες χωρίς smartphone βελτίωσαν τη συγκέντρωση όσο 10 χρόνια γνωστικής γήρανσης
Για την αποκοπή από το διαδίκτυο, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια ειδική εφαρμογή για iPhone, η οποία μπλόκαρε την πρόσβαση στο internet και κατέγραφε κάθε φορά που οι συμμετέχοντες προσπαθούσαν να την απενεργοποιήσουν.
Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν πολλαπλά ερωτηματολόγια για να αξιολογηθούν οι αλλαγές στη νοητική τους κατάσταση, ενώ οι ερευνητές πραγματοποίησαν και ηλεκτρονικά τεστ για να μετρήσουν πιο αντικειμενικά την ικανότητα συγκέντρωσης τους.
Εντυπωσιακά αποτελέσματα
Το 91% των συμμετεχόντων εμφάνισε βελτίωση σε τουλάχιστον μία από τις τρεις παραμέτρους που εξετάστηκαν, ενώ τα τρία τέταρτα ανέφεραν καλύτερη ψυχική υγεία μέχρι το τέλος του πειράματος.
Το πιο εντυπωσιακό, όμως, ήταν η βελτίωση της συγκέντρωσης, η οποία ήταν ισοδύναμη με την αναστροφή 10 ετών γνωστικής γήρανσης, σύμφωνα με τη μελέτη.
Επιπλέον, τα ευρήματα έδειξαν ότι η επίδραση της αποχής από το διαδίκτυο στα συμπτώματα κατάθλιψης ήταν ισχυρότερη από αυτή των αντικαταθλιπτικών και παρόμοια με εκείνη της γνωσιακής-συμπεριφορικής θεραπείας (CBT). Οι συγγραφείς της μελέτης, ωστόσο, επισημαίνουν ότι η παρέμβαση που μελέτησαν δεν μπορεί να συγκριθεί άμεσα με τις θεραπείες που εξετάζονται στις κλινικές μελέτες ψυχολογίας.
Γιατί συμβαίνει αυτό;
Σύμφωνα με τον Adrian Ward, η πιο απλή εξήγηση είναι ότι η αποχή από το διαδίκτυο ανάγκασε τους συμμετέχοντες να ασχοληθούν περισσότερο με δραστηριότητες του πραγματικού κόσμου.
«Έκαναν περισσότερα χόμπι, μίλησαν πρόσωπο με πρόσωπο με άλλους ανθρώπους, πέρασαν χρόνο στη φύση», δήλωσε ο Ward. «Κοιμήθηκαν καλύτερα, ένιωσαν πιο κοινωνικά συνδεδεμένοι και απέκτησαν μεγαλύτερο έλεγχο των αποφάσεών τους».
Τι σημαίνει αυτό για το μέλλον;
Το γεγονός ότι μόλις δύο εβδομάδες χωρίς διαδικτυακή πρόσβαση μέσω smartphone οδήγησαν σε τόσο θεαματικά αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικό. Ίσως τελικά η “ψηφιακή παρακμή” του εγκεφάλου μας να μην είναι μη αναστρέψιμη. Ωστόσο, το πείραμα διήρκεσε σχετικά λίγο, οπότε μελλοντικές, μεγαλύτερης διάρκειας μελέτες θα μπορούσαν να αποκαλύψουν αν αυτά τα οφέλη διατηρούνται μακροπρόθεσμα.
*Με στοιχεία από το Futurism.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Inst
Ας το παραδεχτούμε: είμαστε όλοι απελπιστικά εξαρτημένοι από τα smartphones μας. Η δυνατότητα να έχουμε το διαδίκτυο στα χέρια μας 24/7 έχει γίνει αδιαμφισβήτητο κομμάτι της καθημερινότητάς μας.
Αυτό βλάπτει τον εγκέφαλό μας; Πιθανότατα. Δεν είναι τυχαίο που όροι όπως “doomscrolling” έχουν μπει στο λεξιλόγιό μας. Ωστόσο, η άμεση σύνδεση μεταξύ της υπερβολικής χρήσης smartphones και της νοητικής επιδείνωσης παραμένει δύσκολο να αποδειχθεί. Υπάρχει σαφής συσχέτιση, αλλά η απόδειξη της αιτιότητας απαιτεί πολύ αυστηρότερη επιστημονική μεθοδολογία.
Αποφασισμένοι να βρουν απαντήσεις, μια ομάδα ερευνητών σχεδίασε ένα πειραματικό τεστ: οι συμμετέχοντες αποκλείστηκαν εντελώς από την πρόσβαση στο διαδίκτυο μέσω των smartphones τους για δύο ολόκληρες εβδομάδες.
Τι επιτρεπόταν; Μόνο παραδοσιακές κλήσεις και γραπτά μηνύματα. Αν ήθελαν να συνδεθούν στο διαδίκτυο, έπρεπε να το κάνουν μέσω υπολογιστή — όπως τις παλιές καλές μέρες.
Η αποχή από το διαδίκτυο στα smartphones βελτιώνει τη συγκέντρωση και την ψυχική υγεία, σύμφωνα με νέα έρευνα
Τα ευρήματα της έρευνας, που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό PNAS Nexus, αποκάλυψαν ότι, παρότι η παρέμβαση διήρκεσε σχετικά λίγο, τα αποτελέσματά της ήταν εντυπωσιακά. Συγκεκριμένα, οι συμμετέχοντες παρουσίασαν σημαντική βελτίωση στην ψυχική τους υγεία, τη συγκέντρωσή τους και τη γενική ευεξία τους.
«Τα smartphones έχουν αλλάξει δραστικά τη ζωή και τη συμπεριφορά μας τα τελευταία 15 χρόνια, αλλά η βασική ανθρώπινη ψυχολογία παραμένει η ίδια», δήλωσε ο Adrian Ward, αναπληρωτής καθηγητής μάρκετινγκ στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν και εκ των συγγραφέων της μελέτης.
«Το μεγάλο ερώτημα που θέσαμε ήταν: Είμαστε βιολογικά προσαρμοσμένοι να διαχειριστούμε τη συνεχή σύνδεση με τα πάντα, όλη την ώρα; Τα δεδομένα δείχνουν πως όχι».
Το πείραμα περιλάμβανε 467 τυχαία επιλεγμένους συμμετέχοντες, με μέσο όρο ηλικίας τα 32 έτη. Η μελέτη διήρκεσε έναν μήνα και οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε δύο ομάδες:
• Η πρώτη ομάδα στερήθηκε την πρόσβαση στο διαδίκτυο από το smartphone της για τις πρώτες δύο εβδομάδες.
• Η δεύτερη ομάδα έκανε το ίδιο στις τελευταίες δύο εβδομάδες.
Στα μέσα του πειράματος, οι ρόλοι αντιστράφηκαν, επιτρέποντας στους ερευνητές να παρατηρήσουν αν τα θετικά αποτελέσματα διατηρούνταν ακόμη και μετά την επαναφορά της διαδικτυακής πρόσβασης.
Αποχή από το διαδίκτυο: Δύο εβδομάδες χωρίς smartphone βελτίωσαν τη συγκέντρωση όσο 10 χρόνια γνωστικής γήρανσης
Για την αποκοπή από το διαδίκτυο, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια ειδική εφαρμογή για iPhone, η οποία μπλόκαρε την πρόσβαση στο internet και κατέγραφε κάθε φορά που οι συμμετέχοντες προσπαθούσαν να την απενεργοποιήσουν.
Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν πολλαπλά ερωτηματολόγια για να αξιολογηθούν οι αλλαγές στη νοητική τους κατάσταση, ενώ οι ερευνητές πραγματοποίησαν και ηλεκτρονικά τεστ για να μετρήσουν πιο αντικειμενικά την ικανότητα συγκέντρωσης τους.
Εντυπωσιακά αποτελέσματα
Το 91% των συμμετεχόντων εμφάνισε βελτίωση σε τουλάχιστον μία από τις τρεις παραμέτρους που εξετάστηκαν, ενώ τα τρία τέταρτα ανέφεραν καλύτερη ψυχική υγεία μέχρι το τέλος του πειράματος.
Το πιο εντυπωσιακό, όμως, ήταν η βελτίωση της συγκέντρωσης, η οποία ήταν ισοδύναμη με την αναστροφή 10 ετών γνωστικής γήρανσης, σύμφωνα με τη μελέτη.
Επιπλέον, τα ευρήματα έδειξαν ότι η επίδραση της αποχής από το διαδίκτυο στα συμπτώματα κατάθλιψης ήταν ισχυρότερη από αυτή των αντικαταθλιπτικών και παρόμοια με εκείνη της γνωσιακής-συμπεριφορικής θεραπείας (CBT). Οι συγγραφείς της μελέτης, ωστόσο, επισημαίνουν ότι η παρέμβαση που μελέτησαν δεν μπορεί να συγκριθεί άμεσα με τις θεραπείες που εξετάζονται στις κλινικές μελέτες ψυχολογίας.
Γιατί συμβαίνει αυτό;
Σύμφωνα με τον Adrian Ward, η πιο απλή εξήγηση είναι ότι η αποχή από το διαδίκτυο ανάγκασε τους συμμετέχοντες να ασχοληθούν περισσότερο με δραστηριότητες του πραγματικού κόσμου.
«Έκαναν περισσότερα χόμπι, μίλησαν πρόσωπο με πρόσωπο με άλλους ανθρώπους, πέρασαν χρόνο στη φύση», δήλωσε ο Ward. «Κοιμήθηκαν καλύτερα, ένιωσαν πιο κοινωνικά συνδεδεμένοι και απέκτησαν μεγαλύτερο έλεγχο των αποφάσεών τους».
Τι σημαίνει αυτό για το μέλλον;
Το γεγονός ότι μόλις δύο εβδομάδες χωρίς διαδικτυακή πρόσβαση μέσω smartphone οδήγησαν σε τόσο θεαματικά αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικό. Ίσως τελικά η “ψηφιακή παρακμή” του εγκεφάλου μας να μην είναι μη αναστρέψιμη. Ωστόσο, το πείραμα διήρκεσε σχετικά λίγο, οπότε μελλοντικές, μεγαλύτερης διάρκειας μελέτες θα μπορούσαν να αποκαλύψουν αν αυτά τα οφέλη διατηρούνται μακροπρόθεσμα.
*Με στοιχεία από το Futurism.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Inst
