Τα τηλεγραφήματα επέτρεπαν στους χρήστες να στέλνουν σύντομα, άμεσα μηνύματα σε όλο τον κόσμο – όπως ακριβώς σήμερα το Twitter. Και ακριβώς όπως το Twitter, έτσι και τα τηλεγραφήματα προκάλεσαν τις ίδιες ακριβώς ανησυχίες, συμπεριλαμβανομένης της εξάπλωσης της παραπληροφόρησης, του «εθισμού» των νέων, της κυβερνητικής λογοκρισίας και της πλαστοπροσωπίας. Τα τηλεγραφήματα αποτελούσαν σημαντικό μέρος της επικοινωνίας και της ανταλλαγής πληροφοριών. Το ίδιο ισχύει σήμερα και για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Τα τηλεγραφήματα ήταν τα πρώτα στιγμιαία μηνύματα, που επέτρεψαν στους ανθρώπους να στέλνουν γρήγορα σύντομα μηνύματα σε μεγάλες αποστάσεις. Η τηλεγραφία αναπτύχθηκε τον 19ο αιώνα και τα tweets δημιουργήθηκαν περίπου 150 χρόνια αργότερα, αλλά παρά τη μεγάλη χρονική απόσταση μεταξύ τους, είτε έγιναν αποδεκτά, είτε επικρίθηκαν με εντυπωσιακά παρόμοιους τρόπους.

Μια από τις πρώτες αντιδράσεις για τα τηλεγραφήματα ήταν ένα σχόλιο του 1858 στην εφημερίδα The New York Times, το οποίο τα χαρακτήριζε «επιφανειακά, απρόβλεπτα και ασαφή». Οι ίδιες ακριβώς επικρίσεις έχουν ασκηθεί σήμερα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Και στις δύο περιπτώσεις, η σύντομη, περιορισμένη σε χαρακτήρες φύση των μηνυμάτων θεωρήθηκε ως πρόβλημα, που οδηγεί σε έλλειψη βάθους και πλαισίου.

Τέθηκαν ερωτήματα σχετικά με την αξία της άμεσης και σύντομης επικοινωνίας. «Εντός δέκα ημερών  μπορούμε να λάβουμε την αλληλογραφία από την Ευρώπη. Σε τί θα εξυπηρετούσε να λαμβάνουμε τα αποκόμματα των ειδήσεων σε δέκα λεπτά;» αναρωτήθηκε ένας συγγραφέας και συνέχισε ρωτώντας: «Πώς θα χρησίμευε αυτό στην ευτυχία της ανθρωπότητας; Θα μπορούσε να ξορκίσει οποιοδήποτε κακό, να μετριάσει την θλίψη;». Στη συνέχεια, ο συγγραφέας λέει ότι εντούτοις θα μπορούσε να φέρει περισσότερη δυστυχία καθώς θα μπορούσε να ενημερώσει τους συγγενείς για τον θάνατο των αγαπημένων τους συντομότερα.

Η φαινομενική επιπολαιότητα του Twitter έτυχε παρόμοιας αντιμετώπισης στις αρχές της δεκαετίας του 2000, ένα κοινό αστείο ήταν ότι «είναι καλό μόνο για να ενημερώνετε τους ανθρώπους τι φάγατε για πρωινό». Ωστόσο, και στις δύο περιπτώσεις, έγινε τελικά σαφές ότι η άμεση και σύντομη επικοινωνία ήταν μια σημαντική εξέλιξη στην ανθρώπινη επικοινωνία.

Όπως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έτσι και τα τηλεγραφήματα αντιμετώπισαν προβλήματα με το τρολάρισμα και τη διάδοση ψεύτικων ειδήσεων. Αναφερόμενο ως «κακόβουλη ενέργεια» στο παρακάτω άρθρο, τα τηλεγραφήματα κατηγορήθηκαν για τη διάδοση μη έγκυρων ειδήσεων και την πρόκληση εντάσεων μεταξύ Βρετανών και Αμερικανών.

Τα σημερινά παιδιά…

Ορισμένοι νέοι ήταν ιδιαίτερα ενθουσιώδεις χρήστες των τηλεγραφημάτων, όπως ακριβώς συμβαίνει σήμερα με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Και στις δύο περιπτώσεις, η επιθυμία για επικοινωνία και κοινωνικοποίηση οδήγησε στον εθισμό των νέων στο «νέο μέσο» και στην υπερβολική του χρήση, γεγονός που οδήγησε τις μεγαλύτερες γενιές σε έντονες ανησυχίες.

Για παράδειγμα, μια έκθεση του Wellesley College του 19ου αιώνα περιέγραφε τους φοιτητές που έστελναν και λάμβαναν καθημερινά μηνύματα, κατά μέσο όρο 116 εισερχόμενα και 175 εξερχόμενα τηλεγραφήματα ως «εθισμό». Σήμερα, τίποτα δεν έχει αλλάξει. Οι ανησυχίες για τον
«εθισμό» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παραμένουν επίκαιρες.

Λογοκρισία και πλαστοπροσωπογραφία

Τα τηλεγραφήματα είχαν επίσης αντίκτυπο στις πολεμικές επιχειρήσεις με την ικανότητά τους να ενημερώνουν σε πραγματικό χρόνο. Φυσικά, οι κυβερνήσεις συχνά προσπαθούσαν να λογοκρίνουν οποιαδήποτε επικοινωνία θεωρούνταν ανεπιθύμητη. Το πρώτο παράδειγμα αυτού συνέβη το 1863, όταν αναφέρθηκε ότι οι αρχές της Ουκρανίας και της Ρωσίας αποφάσισαν να μην επιτρέψουν τη μετάδοση μέσω των τηλεγραφικών γραμμών τους οποιασδήποτε αρνητική είδηση που να αφορά την Ρωσία, και ιδίως όσον αφορούσε τις στρατιωτικές της προσπάθειες.

Η πλαστοπροσωπία και η προπαγάνδα αποτελούσαν επίσης πρόβλημα. Πιο συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια της πανδημίας της ισπανικής γρίπης το 1918, οι «αρνητές μάσκας» της εποχής έστελναν ψεύτικα τηλεγραφήματα που δήθεν προέρχονταν από τον Γενικό Χειρουργό του αμερικανικού στρατού, συμβουλεύοντας τους ανθρώπους να μη φορούν μάσκες. Αργότερα θα αποδεικνυόταν ότι τα τηλεγραφήματα αυτά ήταν ψευδή, ωστόσο η είδηση είχε ήδη προλάβει να γίνει πρωτοσέλιδο. Φυσικά, όπως όλοι γνωρίζουμε, παρόμοια πράγματα συνέβησαν στο Twitter κατά τη διάρκεια της πρόσφατης πανδημίας του COVID.

Τα τηλεγραφήματα θα καταστρέψουν τον κόσμο

Οι υπερβολές συνεχίστηκαν. Η έλευση των υπερατλαντικών τηλεγραφικών καλωδίων συνοδεύτηκε από θεωρίες ότι θα μπορούσαν να οδηγήσουν στο τέλος του κόσμου. Έγινε μια πρόβλεψη ότι τα καλώδια που θα διέσχιζαν τη Γη θα διατάραζαν τους μαγνητικούς πόλους του πλανήτη, θα άλλαζαν τη θέση του άξονα της Γης και θα δημιουργούσαν τροπικά δάση στο Σέντραλ Παρκ και βαθύ ψύχος στην Αφρική. Τελικά, αυτό θα οδηγούσε σε πλήρες χάος στο ηλιακό σύστημα, μαζί με μια «σειρά τρομακτικών συγκρούσεων» μεταξύ των πλανητών.

Η αιφνίδια δυνατότητα άμεσης επικοινωνίας σε μεγάλες αποστάσεις μοιάζει με μια εξαιρετικά ανατρεπτική δύναμη. Ωστόσο, αυτές ακριβώς οι ανησυχίες εκφράστηκαν πριν από 150 χρόνια με την εφεύρεση του τηλεγραφήματος, το οποίο εξελίχθηκε σε σημαντικό μέρος της επικοινωνίας και της ανταλλαγής πληροφοριών. Το ίδιο ισχύει σήμερα και για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.