Οι ερευνητές έκαναν μια πρωτοποριακή ανακάλυψη χρονολογώντας με ακρίβεια τον προϊστορικό οικισμό (περίπου 7.000 ετών) του Δισπηλιού στη βόρεια Ελλάδα χρησιμοποιώντας κοσμικές ακτίνες. Συνδυάζοντας τη δενδροχρονολογία, τη ραδιοχρονολόγηση και τον εντοπισμό παγκόσμιων συμβάντων κοσμικής ακτινοβολίας, γνωστών ως συμβάντα Miyake, οι αρχαιολόγοι δημιούργησαν ένα αξιόπιστο χρονολογικό σημείο αναφοράς που θα μπορούσε να φέρει επανάσταση στη χρονολόγηση αρχαίων τοποθεσιών στην περιοχή αλλά και σε άλλη σημεία της Ευρώπης.

Οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Βέρνης χρονολόγησαν με ακρίβεια τον προϊστορικό οικισμό του Δισπηλιού μεταξύ 5328 και 5140 π.Χ. και αυτό επιτεύχθηκε:

– Αναλύοντας δακτυλίους δέντρων από 787 κομμάτια ξυλείας από την περιοχή
– Εντοπίζοντας μια αιχμή στην περιεκτικότητα σε ραδιοάνθρακα που αντιστοιχεί σε ένα γεγονός Miyake το 5259 π.Χ.

Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Nature Communications, σηματοδοτεί μια σημαντική πρόοδο στην αρχαιολογική έρευνα στα νότια Βαλκάνια, καθώς επιτρέπει την ακριβή χρονολόγηση ξύλινων κατασκευών και οικισμών, ακόμη και σε περιοχές που δε διαθέτουν δενδροχρονολογικές χρονολογίες.

Κατανόηση των γεγονότων Miyake

Τα γεγονότα Miyake, που πήραν το όνομά τους από τη φυσικό Fusa Miyake, τα οποία ανακάλυψε το 2012, είναι παγκόσμιες αιχμές κοσμικής ακτινοβολίας που αυξάνουν την περιεκτικότητα της ατμόσφαιρας σε ραδιενεργό άνθρακα (14C). Πιθανώς προκαλούνται από ηλιακές εκλάμψεις ή άλλα κοσμικά φαινόμενα, και τα γεγονότα αυτά αφήνουν ένα χαρακτηριστικό σημάδι στους δακτυλίους των δέντρων, παρέχοντας έναν αξιόπιστο δείκτη χρονολόγησης για τους αρχαιολόγους. Περίπου δώδεκα γεγονότα Miyake έχουν εντοπιστεί κατά τη διάρκεια της αυτών των ετών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που έχουν συμβεί μεταξύ του 5259 και του 7176 π.Χ., καθώς και ενός ιδιαίτερα ισχυρού γεγονότος πριν από περίπου 14.300 χρόνια.

Ο οικισμός του Δισπηλιού

Το Δισπηλιό είναι ένας προϊστορικός οικισμός που βρίσκεται κοντά στη Λίμνη Καστοριάς, κοντά στην πόλη της Καστοριάς στη βόρεια Ελλάδα. Ανακαλύφθηκε το 1932 και οι ανασκαφές ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1960, ενώ πιο συστηματικές ανασκαφές πραγματοποιήθηκαν από τη δεκαετία του 1990 υπό την καθοδήγηση του καθηγητή Γεωργίου Χουρμουζιάδη.

Ο οικισμός του αποτελεί ένα από τα πιο καλά διατηρημένα και μελετημένα παραδείγματα προϊστορικών λιμναίων οικισμών στην Ευρώπη και προσφέρει πολύτιμες γνώσεις για την πρώιμη ανθρώπινη ιστορία και τον πολιτισμό στην περιοχή.