Μία μόνο ένεση -μια γονιδιακή θεραπεία που εγχέεται στον εγκέφαλο- μείωσε δραματικά την κατανάλωση αλκοόλ σε πιθήκους που προηγουμένως έπιναν πολύ. Εάν η θεραπεία κριθεί ασφαλής και αποτελεσματική στους ανθρώπους, μπορεί μια μέρα να αποτελέσει μια μόνιμη θεραπεία για τον αλκοολισμό για άτομα που δεν έχουν άλλες επιλογές.
Η διαταραχή χρήσης αλκοόλ (Alcohol use disorder/AUD) σημαίνει ότι ένα άτομο έχει πρόβλημα να ελέγξει την κατανάλωση αλκοόλ, ακόμη και όταν αυτή επηρεάζει αρνητικά τη ζωή, τη δουλειά ή την υγεία του. Η χρόνια χρήση αλκοόλ αναγκάζει τον εγκέφαλο να παράγει και να επεξεργάζεται λιγότερη ντοπαμίνη.
Στις ΗΠΑ, πάνω από το 10% των ατόμων ηλικίας άνω των 12 ετών εκτιμάται ότι πάσχουν από AUD, και ενώ τα φάρμακα, η συμβουλευτική ή η καθαρή δύναμη της θέλησης μπορούν να βοηθήσουν κάποιους να σταματήσουν να πίνουν, το να παραμείνουν νηφάλιοι μπορεί να είναι ένας τεράστιος αγώνας -εκτιμάται ότι το 40-60% των ατόμων υποτροπιάζουν τουλάχιστον μία φορά.
Σύμφωνα με το CDC, περισσότεροι από 140.000 Αμερικανοί πεθαίνουν κάθε χρόνο από αιτίες που σχετίζονται με το αλκοόλ και ο ρυθμός των θανάτων αυξάνεται εδώ και χρόνια, ιδίως κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Για αυτούς που πίνουν περιστασιακά, το αλκοόλ προκαλεί στον εγκέφαλο την απελευθέρωση περισσότερης ντοπαμίνης, μιας χημικής ουσίας που μας κάνει να αισθανόμαστε καλά. Η χρόνια χρήση αλκοόλ, ωστόσο, προκαλεί στον εγκέφαλο να παράγει και να επεξεργάζεται λιγότερη ντοπαμίνη, και αυτό το επίμονο έλλειμμα ντοπαμίνης έχει συνδεθεί με υποτροπή στο αλκοόλ.
Προς το παρόν δεν υπάρχει τρόπος να αντιστραφούν οι αλλαγές στον εγκέφαλο που προκαλούνται από τον αλκοολισμό, αλλά μια ομάδα Αμερικανών ερευνητών υποψιάστηκε ότι μια γονιδιακή θεραπεία που βρίσκεται υπό ανάπτυξη για τη νόσο του Πάρκινσον θα μπορούσε να λειτουργήσει ως θεραπεία αναπλήρωσης της ντοπαμίνης και για τον αλκοολισμό.
Για να το διαπιστώσουν, τη δοκίμασαν σε πιθήκους που έπιναν πολύ αλκοόλ και η κατανάλωση αλκοόλ μειώθηκε κατά 90% στη διάρκεια ενός έτους.
Η θεραπεία
Η θεραπεία επικεντρώνεται στην πρωτεΐνη GDNF (glial cell line-derived neurotrophic factor), η οποία υποστηρίζει την επιβίωση ορισμένων νευρώνων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που συνδέονται με την ντοπαμίνη.
Για τη νέα μελέτη, ένας ακίνδυνος ιός χρησιμοποιήθηκε για να μεταφέρει το γονίδιο που κωδικοποιεί τον GDNF στους εγκεφάλους τεσσάρων πιθήκων που, όταν είχαν τη δυνατότητα, έπιναν πολύ -η ποσότητα νερού με αιθανόλη που κατανάλωναν θα ισοδυναμούσε με ένα άτομο που πίνει 9 ποτά την ημέρα.
«Στοχεύσαμε τα κυτταρικά σώματα που παράγουν ντοπαμίνη με αυτό το γονίδιο για να αυξήσουμε τη σύνθεση της ντοπαμίνης, αναπληρώνοντας ή αποκαθιστώντας έτσι αυτό που η χρόνια κατανάλωση αλκοόλ έχει αφαιρέσει», δήλωσε η συν-επικεφαλής ερευνήτρια Kathleen Grant.
Για να χρησιμεύσουν ως ομάδα ελέγχου, άλλοι τέσσερις πίθηκοι με μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ υποβλήθηκαν στην ίδια διαδικασία, αλλά αντί της γονιδιακής θεραπείας χορηγήθηκε αλατούχο διάλυμα.
Τα αποτελέσματα
Σε όλους τους πιθήκους απαγορεύτηκε η πρόσβαση στο αλκοόλ για δύο μήνες μετά την επέμβαση. Όταν στη συνέχεια επανήλθε για τέσσερις εβδομάδες, οι βαριά “πότες” κατανάλωσαν 50% λιγότερο σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου.
Στη συνέχεια οι ερευνητές αφαίρεσαν το αλκοόλ για άλλες τέσσερις εβδομάδες, προτού το επιτρέψουν για τέσσερις εβδομάδες. Επανέλαβαν αυτόν τον κύκλο για ένα χρόνο και στο τέλος του, η κατανάλωση αλκοόλ των πιθήκων που έλαβαν θεραπεία είχε μειωθεί κατά περισσότερο από 90% σε σύγκριση με την κατανάλωση των πιθήκων ελέγχου.
«Η κατανάλωση αλκοόλ μειώθηκε σχεδόν στο μηδέν», δήλωσε η Grant.
«Για μήνες ολόκληρους, τα ζώα αυτά επέλεγαν να πίνουν νερό και απλώς απέφευγαν εντελώς την κατανάλωση αλκοόλ. Μείωσαν την κατανάλωση αλκοόλ σε σημείο που ήταν τόσο χαμηλό που δεν καταγράψαμε επίπεδο αλκοόλ στο αίμα».
Όταν οι ερευνητές εξέτασαν τους εγκεφάλους των πιθήκων στο τέλος της μελέτης, μπόρεσαν να επιβεβαιώσουν ότι τα επίπεδα ντοπαμίνης είχαν αναπληρωθεί στα ζώα που έλαβαν θεραπεία, αλλά παρέμεναν χαμηλά στα ζώα ελέγχου.
Το επόμενο βήμα
Η ντοπαμίνη εμπλέκεται σε πολλά περισσότερα από τον εθισμό, οπότε χρειάζεται περισσότερη έρευνα όχι μόνο για να δούμε αν τα αποτελέσματα αυτά επηρεάζουν τους ανθρώπους, αλλά και για το αν η γονιδιακή θεραπεία οδηγεί σε ανεπιθύμητες αλλαγές στη διάθεση ή τη συμπεριφορά.
Επειδή η θεραπεία απαιτεί επεμβατική χειρουργική επέμβαση στον εγκέφαλο και είναι πιθανότατα μη αναστρέψιμη, είναι απίθανο να γίνει ποτέ μια κοινή θεραπεία για τον αλκοολισμό -αλλά θα μπορούσε μια μέρα να είναι το μόνο πράγμα που στέκεται ανάμεσα σε ανθρώπους με σοβαρή AUD και το θάνατο.
«[Η θεραπεία] θα ήταν καταλληλότερη για άτομα που έχουν ήδη δείξει ότι όλες οι συνήθεις θεραπευτικές μας προσεγγίσεις δεν λειτουργούν γι’ αυτούς», δήλωσε η Grant.
Πηγή: Big Think
