Οι κινηματογραφιστές στην Κίνα προσπαθούν εδώ και καιρό να βρουν τη «μαγική συνταγή» για ταινίες που εντυπωσιάζουν το κοινό, ενώ παράλληλα ικανοποιούν το Κομμουνιστικό Κόμμα. Τα έπη που προέκυψαν έγιναν γνωστά ως zhuxuanlu ή ταινίες της «κύριας μελωδίας», επειδή είναι ευθυγραμμισμένα με την κομματική γραμμή. Δεν υπήρχε όμως δεδομένων των συνθηκών κι άλλος δρόμος, καθώς θα οι δημιουργοί θα έρχονταν αντιμέτωποι με λογοκρισία. Όμως οι υπερβολικές δόσεις πατριωτισμού που συνήθως περιέχουν αυτές οι ταινίες έχουν χάσει τη δημοτικότητά τους. Αντ’ αυτών ένα στούντιο στο Πεκίνο γνωρίζει τεράστια επιτυχία με ένα κινούμενο σχέδιο (animation movie) που ξανα-φαντάζεται την ιστορία ενός «δαιμονικού παιδιού» από ένα μυθιστόρημα του 16ου αιώνα. Ένα ταξίδι στην ιστορία με προσαρμογή στη δική μας εποχή.
Η ταινία “Ne Zha 2” είναι η συνέχεια αυτής της ιστορίας, όπου το ομώνυμο παιδί μάχεται με τέρατα και αθάνατους σε μια αποστολή να σώσει τον φίλο του και να προστατεύσει το φρούριο της οικογένειάς του. Κυκλοφόρησε κατά τη διάρκεια των εορτών της Κινέζικης Πρωτοχρονιάς και έχει αποφέρει πάνω από 2 δισεκατομμύρια δολάρια στους παραγωγούς, καθιστώντας την την πιο επιτυχημένη ταινία κινουμένων σχεδίων όλων των εποχών. Έχει ξεπεράσει το “Spider-Man: No Way Home” και πλέον κατατάσσεται ως η έβδομη πιο επιτυχημένη ταινία στην ιστορία του κινηματογράφου. Η επιτυχία της οφείλεται στην ικανότητά της να αγγίζει βαθιά τις πολιτιστικές ρίζες της Κίνας.
Στα μέσα της δεκαετίας του 2010 οι κινηματογραφιστές είχαν βρει τη «σωστή μελωδία» για πατριωτικά blockbusters. Πριν το “Ne Zha 2”, οι δύο πιο δημοφιλείς ταινίες ήταν “The Battle at Lake Changjin” (2021) και “Wolf Warrior 2” (2017). Και οι δύο ήταν ταινίες δράσης όπου οι Κινέζοι ήρωες κατατρόπωναν «μοχθηρούς» ξένους. Από το 2017 έως το 2023 (εκτός του 2019) αυτού του τύπου οι ταινίες κυριαρχούσαν στο κινεζικό box office σύμφωνα με δεδομένα της πλατφόρμας εισιτηρίων Maoyan (εγχώριο box office). Το κράτος επένδυσε στην άνοδό τους: ένας νόμος του 2016 για τη στήριξη της κινηματογραφικής βιομηχανίας όριζε την «προώθηση των βασικών σοσιαλιστικών αξιών» ως βασικό στόχο. Όμως, η δημοτικότητά τους κορυφώθηκε το 2020, όταν τέτοιες ταινίες αντιπροσώπευαν πάνω από το 50% των εσόδων του box office από τις 20 πιο επιτυχημένες ταινίες. Φέτος το ποσοστό αυτό έπεσε κάτω από 2%. Οι θριαμβευτικές αφηγήσεις της εθνικής υπεροχής φαίνονται αποκομμένες από την πραγματικότητα, καθώς οι Κινέζοι θεατές παλεύουν με την οικονομική ύφεση.
Οι άνθρωποι του στούντιο αντιλήφθηκαν το κενό και έκαναν μία παράτολμη επιλογή που τους δικαιώνει
Το “Ne Zha 2” ίσως κέρδισε το κοινό επειδή δεν επιβάλλει τίποτα σε κανέναν. Οι Κινέζοι γνωρίζουν τον χαρακτήρα από την παράδοση. Η ταινία είναι γεμάτη χιούμορ και χαριτωμένους χαρακτήρες, ενώ τα μηνύματά της—η αυτοδιάθεση, η ανιδιοτελής οικογενειακή αγάπη και η επιδίωξη της δικαιοσύνης—αγγίζουν το κοινό. Επιπλέον η τεχνική αρτιότητα της ταινίας έχει εντυπωσιάσει τους θεατές, κατατάσσοντας τα κινεζικά στούντιο animation ως σοβαρούς ανταγωνιστές του Χόλιγουντ.
Σε έναν κινηματογράφο στην ανατολική πόλη Χανγκτζόου, η φοιτήτρια κα. Τζενγκ παρακολουθεί την ταινία με τους φίλους της. Λέει ότι τα ηρωικά έπη της φαίνονται υπερβολικά βαριά—«σου επιβάλλουν τον πατριωτισμό»—και έχει ήδη δει το “Ne Zha 2” τρεις φορές. Όπως πολλοί νέοι που είναι απογοητευμένοι από τη σημερινή έλλειψη ευκαιριών εργασίας, η κα. Τζενγκ βρίσκει ελπίδα στον επαναστατικό και δίκαιο Νε Ζα. «Σήμερα μας κατακλύζει η κοινωνική πίεση, αλλά εκείνος σου λέει ότι μπορείς να ορίσεις το είδος του ανθρώπου που θέλεις να γίνεις», λέει χαρακτηριστικά.
Για να τονώσουν την κατανάλωση κατά τη διάρκεια των γιορτών οι τοπικές κυβερνήσεις μοίρασαν κουπόνια κινηματογράφου για να προσελκύσουν περισσότερους θεατές. Μόλις έγινε σαφές ότι η ταινία θα μπορούσε να σπάσει ρεκόρ, όλο και περισσότεροι έσπευσαν να τη δουν. Σχολεία πήγαν μαθητές, εταιρείες σταμάτησαν την παραγωγή ώστε οι εργαζόμενοι να την παρακολουθήσουν. Ένας κινηματογράφος στην επαρχία Σετσουάν ανακοίνωσε ότι θα καθυστερήσει την προβολή του “Captain America: Brave New World” για να ενισχύσει τις πωλήσεις του “Ne Zha 2”. «Αυτό το κινεζικό animation αξίζει να το δει όλος ο κόσμος», δήλωσε.
Ερωτηματικό αποτελεί η διεθνής απήχηση του έργου. Μέχρι στιγμής λιγότερο από 2% των εισιτηρίων προέρχονται από το εξωτερικό. Αυτό ίσως είναι η επόμενη «μελωδία» που πρέπει να μάθουν να “παίζουν”, δηλαδή να διαχειρίζονται οι Κινέζοι κινηματογραφιστές, ώστε να κατακτήσουν τον κινηματογραφικό κόσμο.
*Mε στοιχεία από τον Economist.
