Όλες οι εποχές του χρόνου συνάρπαζαν ανέκαθεν τους ανθρώπους. Όμως απ’ όλες τις εποχές τη κορώνα της προσοχής κατείχε πάντα η άνοιξη. Αν και τα τελευταία χρόνια, λόγω κλιματικής αλλαγής, οι εποχές του χρόνου τείνουν να συμπυκνώνονται από τέσσερις σε δύο, με απότομες αλλαγές θερμοκρασίας, η άνοιξη εξακολουθεί αν και σύντομη, να τραβάει τα βλέμματα, την προσοχή και τη φροντίδα τον ανθρώπων, ακόμα και αν είναι πλέον σύντομη.
Η δεσπόζουσα της άνοιξης είναι μια πολιτισμική σταθερά. Όλοι οι πολιτισμοί, ακόμα και όσοι αναπτύχθηκαν στις τροπικές περιοχές που η εναλλαγή των εποχών είναι πολύ λιγότερο απότομη, αγαπούσαν την άνοιξη για την δοξασμένη της ανθοφορία. Η άνοιξη, και τα φαινόμενα της, θεοποιήθηκαν από τους αρχαίους πολιτισμούς, προσαρμόστηκαν σε αυτή οι μονοθεϊστικές θρησκείες – ναι, δεν υπάρχει άλλος λόγος που οι μεγάλες γιορτές του Εβραϊσμού και του Χριστιανισμού, τοποθετούνται στην Άνοιξη. Η άνοιξη σημαίνει ανάσταση – της φύσης – αναγέννηση, και ελπίδα. Η αναλογία αυτών των φαινομένων διασώζεται ακόμα και στις ονομασίες. Το Πάσχα, εκ του εβραϊκού Πεσάχ, σημαίνει την αναγέννηση, την απελευθέρωση, τον ερχομό πλέον της ελευθερίας. Στην περίπτωση του Εβραϊσμού σήμαινε την απελευθέρωση από την Αίγυπτο. Στον Χριστιανισμό, την ολική λύτρωση, την Ανάσταση και τον συμβολικό θρίαμβο επί του θανάτου.
Ακόμα πιο έντονη είναι η αίσθηση αυτή στις βόρειες ευρωπαϊκές χώρες, που ονομάζουν το Πάσχα, Easter. Οι ιστορικοί γλωσσολόγοι σήμερα μας βεβαιώνουν πως η ονομασία προέρχεται από την παγανιστική, γερμανική θεότητα Eostre ή Ostara, τη θεά της Άνοιξης και αρχικά της Αυγής. Η θεά αυτή ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής στις γερμανόφωνες χώρες πράγμα που φαίνεται και στην ονομασία της γιορτής σε όλες τις γερμανόφωνες και συγγενείς περιοχές της βόρειας Ευρώπης. Η άνοιξη, και η θρησκευτική της έκφραση διάφορων μορφών αναγέννησης, έδινε έτσι έμπνευση και σε διάφορες νατουραλιστικές συλλογές και ζωγραφιές ήδη από τον μεσαίωνα.
Στην ίδια γεωγραφική περιοχή έτσι, θα πρέπει να μνημονεύσουμε εδώ μια ιδιαίτερη συλλογή, κάτι σαν εγκυκλοπαίδεια της εποχής. Ο λόγος για το φλαμανδικό Der Naturen Bloeme, Ο Ανθός της Φύσης. Σχεδιασμένο το 1350 από άγνωστο ζωγράφο, αποτελεί εικονογραφημένη εκδοχή του ομώνυμου ποιήματος του Jacob Van Maerlant, το οποίο είχε γραφτεί το 1270. Το χειρόγραφο, αποτελεί σήμερα τεκμήριο της εξέλιξης της φλαμανδικής γλώσσας, καθώς ήταν από τα πρώτα κείμενα που γράφτηκαν σε αυτή τη γλώσσα και όχι στα λατινικά της εποχής. Ακόμα πιο σημαντικό όμως, είναι πως στις εικόνες δίνεται τεράστια έμφαση σε μια σχεδόν οργασμική απεικόνιση της φύσης, των φυτών, των λουλουδιών και των ζώων. Ακόμα και οι τερατογενέσεις, διάφορες μυθικές δυσμορφίες – όπως για παράδειγμα ψάρια με χέρια, ή κένταυροι κοκ – παρουσιάζονται ως τελείως φυσιολογικά, και ολίγον θριαμβικά – μέσα στην ατελείωτη παρέλαση της ποικιλομορφίας της φύσης.
Ακόμα και σήμερα, που πλέον ξέρουμε ότι κένταυροι δεν υπάρχουν, αυτή η ατελείωτη εναλλαγή της φύσης, που βασίζεται όπως ξέρουμε, όντως, σε μεταλλάξεις, εξακολουθεί να μας γοητεύει. Ακόμα και σήμερα, που πλέον η σχέση μας με τη φύση έχει διαρρηχτεί και επείγει να την ξαναβρούμε, η εικόνα του ολάνθιστου δάσους, της εξοχής, ακόμα και του πολύχρωμου και ποικιλόσχημου πλούτου ενός ανθοπωλείου, μας σαγηνεύει. Μπορεί τα μέσα να άλλαξαν, αλλά οι ατελείωτες, ενθουσιώδεις φωτογραφίες φυσικών πασχαλινών τοπίων στο Instagram, δεν διαφέρουν στα κίνητρα τους από την ποίηση και την εικονογράφηση του Van Maerlant: είναι ένας ύμνος στην ομορφιά, την αναγέννηση, και κυρίως στην ελπίδα.
