Σε χθεσινό άρθρο το Bloomberg περιγράφει μια στροφή στις γεωπολιτικές ισορροπίες που θα μπορούσε να επαναπροσδιορίσει τον τρόπο με τον οποίο επιλύονται οι διεθνείς συγκρούσεις – και, κυρίως, ποιος κάθεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Το γεγονός ότι η Ουκρανία υποβιβάζεται σε αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεταξύ Ρώσων και Αμερικανών αξιωματούχων, με την Ευρώπη στο περιθώριο, αποκαλύπτει μια νέα πραγματικότητα όπου η μεταπολεμική ευρωπαϊκή τάξη πραγμάτων αμφισβητείται ανοιχτά.
1. Η στρατηγική του Πούτιν: Από τον περιφερειακό πόλεμο στην παγκόσμια διαπραγμάτευση
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν είχε εξαρχής καταστήσει σαφές ότι θεωρεί την Ουκρανία όχι ως ένα κυρίαρχο κράτος που αμύνεται, αλλά ως πεδίο μάχης μιας ευρύτερης σύγκρουσης με το ΝΑΤΟ. Το γεγονός ότι οι συνομιλίες για την Ουκρανία γίνονται εκτός Ευρώπης – και μάλιστα υπό την αιγίδα της Σαουδικής Αραβίας – σηματοδοτεί τη δικαίωση αυτής της αφήγησης. Η Μόσχα επιμένει ότι το πραγματικό της αντίπαλο δέος δεν είναι το Κίεβο ή οι Βρυξέλλες, αλλά η Ουάσιγκτον. Και φαίνεται πως ο Τραμπ αρχίζει να αποδέχεται αυτό το πλαίσιο.
2. Ο ρόλος του Τραμπ: Από το “America First” στο “Ukraine Last”
Ο Ντόναλντ Τραμπ επιλέγει μια προσέγγιση που ταιριάζει με τη δική του γεωπολιτική θεώρηση: το ΝΑΤΟ είναι μια «ευρωπαϊκή υποχρέωση», η Ουκρανία δεν αποτελεί αμερικανική προτεραιότητα και οι ΗΠΑ πρέπει να αποδεχτούν την πραγματικότητα ενός πολυπολικού κόσμου. Αν και ο ίδιος εμφανίζεται ως σκληρός αντίπαλος της Ρωσίας, η πρακτική του στάση δείχνει ότι βλέπει την Ουκρανία ως ένα διαπραγματευτικό χαρτί παρά ως σύμμαχο που αξίζει απεριόριστη στήριξη.
3. Ευρώπη: Ο μεγάλος απών
Η Ευρώπη, παρά τη ρητορική της στήριξης στην Ουκρανία, εμφανίζεται ως θεατής στην ίδια της την ήπειρο. Το ότι οι βασικές συνομιλίες διεξάγονται χωρίς τη συμμετοχή της δείχνει πως ούτε η Μόσχα ούτε η Ουάσιγκτον τη θεωρούν πρωταγωνιστή σε αυτή την κρίση. Αυτή η εξέλιξη ενισχύει τη μακροχρόνια αδυναμία της ΕΕ να χαράξει ανεξάρτητη στρατηγική ασφάλειας, αφήνοντας τις αποφάσεις για το μέλλον της στα χέρια τρίτων.
4. Η άνοδος της Μέσης Ανατολής ως διπλωματικού παίκτη
Η ενεργός συμμετοχή της Σαουδικής Αραβίας, καθώς και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και του Κατάρ, υπογραμμίζει μια σημαντική αλλαγή στη διεθνή διπλωματία: η Μέση Ανατολή δεν είναι πλέον απλώς αποδέκτης ή παρατηρητής των παγκόσμιων εξελίξεων, αλλά αναλαμβάνει πρωτοβουλίες που επηρεάζουν την ισορροπία ισχύος εκτός της περιοχής της. Ο πρίγκιπας Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν (MBS) εμφανίζεται ως ειρηνοποιός σε μια ευρωπαϊκή κρίση, κεφαλαιοποιώντας τη θέση του σε έναν πολυπολικό κόσμο όπου η Δύση δεν είναι πλέον ο μοναδικός ρυθμιστής των διεθνών υποθέσεων.
Συμπέρασμα: Μια νέα γεωπολιτική τάξη
Η συνάντηση στη Σαουδική Αραβία είναι η ένδειξη ότι η γεωπολιτική αρχιτεκτονική της Ευρώπης αλλάζει. Η Ρωσία εδραιώνει τη θέση της ως συνομιλητής των ΗΠΑ, η Ουκρανία υποβαθμίζεται σε διαπραγματευτικό ζήτημα, η Ευρώπη μένει στο περιθώριο και η Μέση Ανατολή αναδύεται ως σημαντικός διπλωματικός παίκτης.
Το αν αυτό θα οδηγήσει σε μια «ειρήνη» που θα αντέξει, ή σε έναν νέο γύρο αναταράξεων, μένει να φανεί. Αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι η Ευρώπη δεν είναι πλέον αυτή που καθορίζει το μέλλον της.
*Με στοιχεία από το Bloomberg.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Inst
