Οι βάτραχοι κάποτε ζούσαν μαζί με τους δεινόσαυρους. Είναι απίστευτο να σκεφτεί κανείς ότι αυτά τα μικροσκοπικά πλάσματα επέζησαν από την εξαφάνιση των δεινοσαύρων. Όμως, ένας μαζικός θάνατος έλαβε χώρα στην περιοχή Geiseltal στην κεντρική Γερμανία. Η αιτία των θανάτων αυτών για πάρα πολλά χρόνια παρέμενε ένα μυστήριο.

Εκατοντάδες απολιθώματα βατράχων βρέθηκαν σε έναν μαζικό τάφο στις βαλτώδεις ακτές του Geiseltal. Ο τάφος χρονολογείται 45 εκατομμυρίων χρόνια πίσω, και ο λόγος της ύπαρξής τους εκεί έχει μπερδέψει τους επιστήμονες εδώ και πολλές δεκαετίες. Εντούτοις, μια ιρλανδο-γερμανικής ερευνητική ομάδα βρήκε μια εξήγηση: Τα βατράχια πέθαναν από εξάντληση κατά τη διάρκεια του ζευγαρώματος!

Βρήκαν επίσης αποδείξεις ότι η συμπεριφορά ζευγαρώματος των σύγχρονων βατράχων και φρύνων χρονολογείται τουλάχιστον 45 εκατομμύρια χρόνια πίσω, καθώς απολιθώματα βατράχων μαζικών τάφων κι από άλλες τοποθεσίες παρουσίασαν επίσης  παρόμοια χαρακτηριστικά με τους σκελετούς που βρέθηκαν στο Geiseltal.

Τι ανακάλυψε η ερευνητική ομάδα

Η ιρλανδο-γερμανική ερευνητική ομάδα μελέτησε τους σκελετούς των απολιθωμένων βατράχων. Οι παλαιοντολόγοι τράβηξαν φωτογραφίες, έκαναν σχέδια και ανέλυσαν τα απολιθώματα. Έλεγξαν πόσα οστά ήταν ακόμη στη θέση τους και ποια οστά και αρθρώσεις ήταν ακόμη συνδεδεμένα.

Με αυτά τα δεδομένα κατάφεραν να αποκαλύψουν τι συνέβη στους σκελετούς των βατράχων μετά το θάνατό τους και να ερμηνεύσουν τις αιτίες του θανάτου τους. Η έρευνά επίσης ανακάλυψε πολλούς σκελετούς σε ένα στρώμα ιζήματος, γεγονός που έδειξε ότι οι περισσότεροι απολιθωμένοι βάτραχοι πέθαναν μαζικά (πολλές εκατοντάδες βάτραχοι πέθαναν σε σύντομο χρονικό διάστημα).

Άλλοι επιστήμονες πίστευαν ότι οι βάτραχοι και οι φρύνοι στο Geiseltal πέθαναν όταν οι λίμνες στέγνωσαν και τα επίπεδα οξυγόνου μειώθηκαν ραγδαία. Όμως η συγκεκριμένη έρευνά έδειξε ότι αυτό ήταν απίθανο, καθώς οι βάτραχοι θα μπορούσαν εύκολα να έχουν βρει το δρόμο τους προς τα κοντινά υδάτινα σώματα. Βρήκαν επίσης ενδείξεις ότι τα κουφάρια των βατράχων επέπλεαν στο νερό για κάποιο χρονικό διάστημα πριν βυθιστούν στον πυθμένα της λίμνης. Έτσι, η λίμνη δεν γίνεται να στέγνωσε.

Οι συγκρίσεις των σκελετών των βατράχων του Geiseltal με τους σύγχρονους βατράχους αποκάλυψαν ότι οι περισσότεροι βάτραχοι του Geiseltal ήταν στην πραγματικότητα φρύνοι. Οι φρύνοι ζουν στην ξηρά, εκτός από την περίπτωση που επιστρέφουν στις λίμνες για να ζευγαρώσουν. Ζευγαρώνουν με άλλους φρύνους κατά τη διάρκεια της πολύ σύντομης περιόδου ζευγαρώματος τους, η οποία, σε ορισμένα σύγχρονα τροπικά είδη, διαρκεί μόλις λίγες ώρες.

Το σεξ μπορεί να αποτελέσει παγίδα θανάτου για τα σύγχρονα είδη φρύνων και βατράχων. Τα αμφίβια τακτικά κυριεύονται από εξάντληση και πνίγονται. Οι θηλυκοί βάτραχοι και οι θηλυκοί φρύνοι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο πνιγμού, καθώς συχνά βυθίζονται κάτω από το νερό από ένα ή περισσότερα αρσενικά. Ακόμη και σήμερα, μαζικοί τάφοι φρύνων βρίσκονται σε μεταναστευτικές διαδρομές και κοντά ή σε λίμνες όπου πηγαίνουν για να ζευγαρώσουν. Πολύ πιθανόν αυτό να συνέβη και στο Geiseltal.

Τα κουφάρια μετακινούνταν από τα ρεύματα στις βαλτώδεις λίμνες και βυθίζονταν στον πυθμένα στις ψυχρές, βαθιές και σταθερές πλευρές της λίμνης. Οι χαμηλές θερμοκρασίες (πιθανώς περίπου 8℃) απέτρεψαν τη σήψη και διατήρησαν πολλούς σκελετούς σε καλή κατάσταση. Σε ορισμένους σκελετούς ακόμη και μικρά οστά, όπως τα οστά των δακτύλων ή των ποδιών, εξακολουθούν να είναι ευδιάκριτα.

Ορισμένοι βάτραχοι μπορεί να είχαν παγώσει μέχρι θανάτου, ή να είχαν πεθάνει από ασθένειες ή από γηρατειά. Αλλά αυτές είναι πληροφορίες που οι βάτραχοι πήραν μαζί τους στον τάφο, καθώς αυτές οι τρεις αιτίες θανάτου είναι δύσκολο να εξακριβωθούν. Αλλά μετά από μήνες μελέτης αυτών των απολιθωμάτων και ανάλυσης όσων γνωρίζουμε για τον τρόπο ζωής τους, η ερευνητική ομάδα κατέληξε σε ένα εκπληκτικό συμπέρασμα.

Η πιο πιθανή εξήγηση για το γιατί πέθαναν σχεδόν ταυτόχρονα εκατοντάδες βάτραχοι σε διαφορετικές λίμνες, είναι ότι αυτό που τους σκότωσε ήταν το ενθουσιώδες ζευγάρωμα. Αυτό εξηγεί γιατί έχουν βρεθεί παρόμοιοι μαζικοί τάφοι σε διάφορα μέρη του κόσμου.

Η γερμανική συλλογή απολιθωμάτων του Geiseltal ήταν κλειστή για δεκαετίες, αλλά πρόσφατα άνοιξε ξανά για το κοινό και τους επιστήμονες. Πρόκειται για μια απίστευτη χρονοκάψουλα με πάνω από 50.000 απολιθώματα από ένα πρώην ανοιχτό ορυχείο λιγνίτη στο Geiseltal.

Στα απολιθώματα περιλαμβάνονται κροκόδειλοι, τεράστια φίδια, ιπτάμενα γιγάντια πουλιά και πρωτόγονα άλογα σε μέγεθος σκύλου. Πολλά από τα απολιθώματα που βρίσκονται στο Geiseltal είναι τόσο καλά διατηρημένα που κάποιος μπορεί να διακρίνει λεπτομέρειες όπως οστά, λέπια, δέρμα, εσωτερικά όργανα και εντερικά περιεχόμενα.

Όμως το ορυχείο πλημμύρισε για να δημιουργηθεί χώρος αναψυχής στις αρχές της δεκαετίας του 2000 και τώρα είναι μια τεράστια λίμνη.

Μην θεωρείτε τους βατράχους δεδομένους

Ενώ αυτοί οι θάνατοι από ζευγάρωμα ακούγονται ακραίοι, μια πολύ πιο συνηθισμένη αιτία θνησιμότητας βατράχων και φρύνων είναι οι άνθρωποι που καταστρέφουν τα σπίτια τους, μολύνουν τις πηγές νερού και εξαπλώνουν ασθένειες.

Οι βάτραχοι και οι φρύνοι επέζησαν από αρκετές κλιματικές αλλαγές και φυσικές καταστροφές. Ωστόσο, ορισμένα είδη έχουν εξαφανιστεί. Το 2021 ένα από τα λίγα εναπομείναντα είδη βατράχων ενός αρχαίου είδους αμφίβιων ανακηρύχθηκε πιθανότατα εξαφανισμένο, αφού δεν είχε εντοπιστεί εδώ και 60 χρόνια.

Μια έκθεση του ΟΗΕ του 2019 έδειξε ότι τα αμφίβια, ιδίως οι βάτραχοι, είναι από τα πιο μεγάλα θύματα της κλιματικής αλλαγής. Οι βάτραχοι έχουν τη δυνατότητα να μεταναστεύσουν ορισμένες μικρές αποστάσεις αν αλλάξουν οι περιβαλλοντικές συνθήκες στον βιότοπό τους. Είναι όμως πολύ ευάλωτοι σε ασθένειες, οι οποίες μπορεί να οφείλονται στις ανθρώπινες παρεμβάσεις στη φύση.

Οι βάτραχοι και οι φρύνοι ζουν σχεδόν παντού, μεταξύ άλλων πάνω στα δέντρα, στα λουλούδια, στη ζούγκλα και στην έρημο. Μερικοί είναι τόσο πολύχρωμοι όσο ένα ουράνιο τόξο και άλλοι μπορούν ακόμη και να πετάξουν! Φανταστείτε αυτά τα πλάσματα να ζουν δίπλα σε έναν T-Rex. Θα ήταν τραγωδία αν χάναμε κι άλλα είδη από τον πλανήτη μας!