Η κλιματική αλλαγή μπορεί να αποδειχθεί καταστροφική για την ανθρωπότητα αν η άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας είναι τελικά ανώτερη της αναμενόμενης (άνω των τριών βαθμών Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα) ή αν προκαλέσει μια αλυσιδωτή σειρά γεγονότων, ένα σενάριο που μέχρι σήμερα έχει «επικίνδυνα παραγνωριστεί», προειδοποιεί μια διεθνής μελέτη με επικεφαλής επιστήμονες του βρετανικού Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ. Οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ότι, όσο κι αν είναι μικρή μια τέτοια κατακλυσμική πιθανότητα, δεν μπορεί να αποκλεισθεί, γι’ αυτό ο κόσμος «πρέπει να αρχίζει να προετοιμάζεται για την πιθανότητα ενός “κλιματικού φινάλε“».
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρ Λιουκ Κεμπ του Κέντρου για την Μελέτη του Υπαρξιακού Κινδύνου του Κέιμπριτζ, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ, προτείνουν μια ερευνητική ατζέντα που θα θέσει επί τάπητος τα χειρότερα δυνατά σενάρια, τα οποία εκτείνονται από μια απώλεια του 10% του παγκόσμιου πληθυσμού μέχρι την τελική εξαφάνιση όλων των ανθρώπων, εξαιτίας της κλιματικής κρίσης. Στο πλαίσιο αυτό, μεταξύ άλλων, καλούν τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) να αφιερώσει μια μελλοντική έκθεση στην προοπτική μιας καταστροφικής κλιματικής αλλαγής, έτσι ώστε να κινητοποιηθεί πιο ενεργά και η διεθνής κοινή γνώμη.
Με βάση τις σημερινές τάσεις των «αερίων του θερμοκηπίου», οι περισσότεροι επιστήμονες αναμένουν μια αύξηση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 2,1 έως 3,9 βαθμούς έως το 2100. Αν τηρηθούν με μεγαλύτερη αυστηρότητα τα αναγκαία μέτρα από τις περισσότερες χώρες, η άνοδος μπορεί να συγκρατηθεί στους 1,9 έως 3 βαθμούς, ενώ στο αισιόδοξο σενάριο η άνοδος της θερμοκρασίας δεν θα ξεπεράσει τους 2,6 βαθμούς.
«Υπάρχουν άφθονοι λόγοι που πιστεύουμε ότι η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να γίνει καταστροφική, ακόμη και με μέτρια επίπεδα ανόδου της θερμοκρασίας. Η κλιματική αλλαγή έχει παίξει ρόλο σε κάθε μαζική εξαφάνιση ειδών στο παρελθόν. Έχει συμβάλει στην πτώση αυτοκρατοριών και έχει διαμορφώσει την ιστορία», δήλωσε ο Κεμπ. «Οι δρόμοι για την καταστροφή δεν περιορίζονται στις άμεσες επιπτώσεις των υψηλών θερμοκρασιών, όπως τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Έμμεσες συνέπειες όπως οι οικονομικές κρίσεις, οι συγκρούσεις και τα ξεσπάσματα νέων ασθενειών μπορούν να πυροδοτήσουν άλλους κινδύνους και να εμποδίσουν την ανάκαμψη από πιθανές καταστροφές όπως ο πυρηνικός πόλεμος», πρόσθεσε.
Η μελέτη εκτιμά ότι έως το 2070 περίπου δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι θα ζουν σε περιοχές ακραίας ζέστης, με μέση ετήσια θερμοκρασία άνω των 29 βαθμών Κελσίου, έναντι μόνο 30 εκατομμυρίων σήμερα, κυρίως στη Σαχάρα και στην περιοχή του Κόλπου. Μάλιστα πολλές από τις εν λόγω περιοχές θα είναι πυκνοκατοικημένες και πολιτικά ασταθείς.
Η περσινή έκθεση της IPCC έκανε την πρόβλεψη ότι αν το διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα διπλασιαστεί σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα (κάτι που έχει συμβεί κατά το ήμισυ έως τώρα), υπάρχει πιθανότητα 18% η παγκόσμια θερμοκρασία να αυξηθεί τελικά πάνω από 4,5 βαθμούς.
Η νέα μελέτη θεωρεί ότι οι εκθέσεις της IPCC δεν δίνουν τη δέουσα βαρύτητα στα ακραία σενάρια. «Ξέρουμε ελάχιστα γι’ αυτά ακριβώς τα σενάρια που έχουν τη μεγαλύτερη σημασία», ανέφερε ο Κεμπ. Γι’ αυτό τόνισε ότι πρέπει να δοθεί περισσότερη επιστημονική προσοχή στους λεγόμενους «τέσσερις ιππότες» της κλιματικής κρίσης (κατ’ αναλογία με τους ιππότες της χριστιανικής Αποκάλυψης): τον υποσιτισμό και την πείνα, τον ακραίο καιρό, τις πολεμικές συγκρούσεις και τις λοιμώδεις νόσους.
Η μελέτη υπογραμμίζει ότι, μεταξύ άλλων, η άνοδος των θερμοκρασιών συνιστά μείζονα απειλή για την παγκόσμια τροφοδοσία με τρόφιμα, ενώ τα ολοένα συχνότερα ακραία καιρικά συμβάντα δημιουργούν συνθήκες για νέες πανδημίες. Οι ερευνητές θεωρούν πιθανό ότι στην πορεία του χρόνου η κλιματική κατάρρευση θα υπερκεράσει άλλες απειλές, όπως η οικονομική ανισότητα, η παραπληροφόρηση και η διάβρωση της δημοκρατίας.
Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στο να εντοπισθούν όλα τα πιθανά κρίσιμα σημεία καμπής στη «Γη Θερμοκήπιο», που θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν μια ανεξέλεγκτη τροχιά του κλίματος, όπως η μαζική απελευθέρωση μεθανίου από τις έως τώρα μόνιμα παγωμένες αρκτικές περιοχές ή η μεγάλη απώλεια των δασών, που προς το παρόν απορροφούν σημαντικές ποσότητες άνθρακα, αντισταθμίζοντας εν μέρει την αύξησή του στην ατμόσφαιρα.
Ο καθηγητής Γιόχαν Ρόκστρεμ, διευθυντής του γερμανικού Ινστιτούτου Ερευνών Κλιματικών Επιπτώσεων του Πότσνταμ, ανέφερε ότι «όσα περισσότερα μαθαίνουμε για το πώς λειτουργεί ο πλανήτης μας, τόσο αυξάνουν οι λόγοι ανησυχίας. Καταλαβαίνουμε ολοένα περισσότερο ότι ο πλανήτης μας είναι ένας πιο σύνθετος και ταυτόχρονα ευάλωτος οργανισμός. Πρέπει να κάνουμε τους μαθηματικούς υπολογισμούς μιας πιθανής καταστροφής, προκειμένου να την αποφύγουμε».
«Το να αντιμετωπίζουμε ένα μέλλον επιδεινούμενης κλιματικής αλλαγής, αλλά να παραμένουμε τυφλοί απέναντι στα χειρότερα σενάρια, αποτελεί στην καλύτερη περίπτωση αφελή διαχείριση κινδύνου και στη χειρότερη μοιραία ανοησία», εκτίμησε ο Κεμπ, συνοψίζοντας το κεντρικό μήνυμα των ερευνητών.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
