Η Σαουδική Αραβία, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο, έχει γίνει το μεγαλύτερο εμπόδιο για μια συμφωνία στη σύνοδο κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα στο Ντουμπάι (COP28), όπου οι χώρες συζητούν αν θα ζητήσουν τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων προκειμένου να καταπολεμηθεί η υπερθέρμανση του πλανήτη, δήλωσαν διαπραγματευτές και άλλοι αξιωματούχοι.

Όπως αναφέρει το ρεπορτάζ των New York Times, η αντιπροσωπεία της Σαουδικής Αραβίας έχει αντιταχθεί κατηγορηματικά σε οποιαδήποτε διατύπωση σε μια συμφωνία που θα αναφέρει έστω τα ορυκτά καύσιμα. Οι Σαουδάραβες διαπραγματευτές έχουν επίσης αντιταχθεί σε μια διάταξη, η οποία εγκρίθηκε από τουλάχιστον 118 χώρες, με στόχο τον τριπλασιασμό της παγκόσμιας δυναμικότητας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως το 2030.

Οι διπλωμάτες της Σαουδικής Αραβίας ήταν ιδιαίτερα επιδέξιοι στο να εμποδίζουν τις συζητήσεις και να επιβραδύνουν τις συνομιλίες, σύμφωνα με πηγές που έχουν βρεθεί μέσα στις κλειστές διαπραγματεύσεις. Η αντίθεση της Σαουδικής Αραβίας είναι σημαντική, διότι οι κανόνες του ΟΗΕ απαιτούν να εγκρίνεται ομόφωνα κάθε συμφωνία που καταρτίζεται στη σύνοδο κορυφής για το κλίμα. Οποιοδήποτε από τα 198 συμμετέχοντα έθνη μπορεί με τη στάση του να ματαιώσει μια συμφωνία.

Η Σαουδική Αραβία δεν είναι η μόνη χώρα που εκφράζει ανησυχίες σχετικά με τις πιο φιλόδοξες παγκόσμιες προσπάθειες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπάθησαν να εισάγουν επιφυλάξεις για τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων. Η Ινδία και η Κίνα αντιτάχθηκαν στη διατύπωση που θα εξαιρούσε τον άνθρακα, το πιο ρυπογόνο ορυκτό καύσιμο. Το Ιράν και η Ρωσία πίεσαν για διατάξεις που προστατεύουν το φυσικό αέριο. Και πολλά έθνη, όπως το Ιράκ, έχουν εκφράσει ανησυχίες ότι η κατάργηση του πετρελαίου και του φυσικού αερίου θα μπορούσε να καταστρέψει χώρες που εξαρτώνται από τα ορυκτά καύσιμα και έχουν ζητήσει περισσότερη οικονομική στήριξη από πλουσιότερες χώρες.

«Θα ήταν απαράδεκτο οι εκστρατείες με πολιτικά κίνητρα να θέτουν σε κίνδυνο την ευημερία και το μέλλον του λαού μας», προειδοποίησε ο Haitham Al-Ghais, γενικός γραμματέας του Οργανισμού Πετρελαιοεξαγωγικών Χωρών, την περασμένη εβδομάδα. Ουσιαστικά, προέτρεψε τις χώρες-μέλη του ΟΠΕΚ να απορρίψουν κάθε κείμενο που στοχεύει στα ορυκτά καύσιμα.

Ο ΟΠΕΚ (Organization of the Petroleum Exporting Countries) δημιουργήθηκε στη Βαγδάτη του Ιράκ το 1960 από τις ακόλουθες χώρες μέλη Ιράν, Ιράκ, Κουβέιτ, Σαουδική Αραβία και Βενεζουέλα. Πρωτοστάτες της δημιουργίας αυτού ήταν ο τότε Σάχης της Περσίας και ο τότε Βασιλιάς της Σαουδικής Αραβίας. Σήμερα τον ΟΠΕΚ συγκροτούν 13 χώρες – μέλη: Ανγκόλα, Αλγερία, Γκαμπόν, Δημοκρατία του Κονγκό, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ισημερινή Γουινέα, Ιράκ, Ιράν, Κουβέιτ, Λιβύη, Νιγηρία, Σαουδική Αραβία και Βενεζουέλα.

Η Σαουδική Αραβία είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη επιρροή στο οικονομικό καρτέλ του ΟΠΕΚ. Ο πρίγκιπας Αμπντουλαζίζ μπιν Σαλμάν, υπουργός Ενέργειας της Σαουδικής Αραβίας, δήλωσε πρόσφατα ότι η χώρα του δεν θα υποστηρίξει «σε καμία περίπτωση» μια συμφωνία που θα απαιτεί τη σταδιακή μείωση ή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων. Η Σαουδική Αραβία και ορισμένες πετρελαϊκές εταιρείες προσπάθησαν να εστιάσουν τις συνομιλίες της COP28 στις εκπομπές και όχι στα ίδια τα ορυκτά καύσιμα, υποστηρίζοντας ότι τεχνολογίες που δεσμεύουν και αποθηκεύουν διοξείδιο του άνθρακα, θα μπορούσαν να παγιδεύσουν και να θάψουν τα αέρια του θερμοκηπίου από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο και να επιτρέψουν τη συνέχιση της χρήσης τους.

Οι κρίσιμες επόμενες ώρες

Ο επικεφαλής του ΟΗΕ για το Κλίμα Σάιμον Στιλ ζήτησε από τις χώρες που συμμετέχουν στην COP28 να απέχουν από «τις ανώφελες τακτικές δημιουργίας εμποδίων» καθώς οι διαπραγματεύσεις στο Ντουμπάι εισέρχονται στην τελική τους ευθεία.

«Δεν έχουμε ούτε λεπτό για χάσιμο σε αυτή την κρίσιμη τελική ευθεία», τόνισε ο Στιλ, ενώ παράλληλα προειδοποίησε ότι «κάθε βήμα προς τα πίσω από τις πιο υψηλές φιλοδοξίες θα κοστίσει αμέτρητα εκατομμύρια ζωές».

Οι χώρες που συμμετέχουν στην COP28 αναμένουν σήμερα από την προεδρία της Διάσκεψης, την οποία έχουν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, να παρουσιάσει νέο κείμενο, το οποίο ελπίζουν να αποτελέσει τη βάση για το τελικό ανακοινωθέν. Στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων είναι δύο βασικά ζητήματα: η σταδιακή αποχώρηση από τα ορυκτά καύσιμα και η οικονομική βοήθεια προς τις πιο φτωχές χώρες.

Ένας συνασπισμός περισσότερων από 80 χωρών -ανάμεσά τους οι ΗΠΑ, η ΕΕ και οι μικρές νησιωτικές χώρες- πιέζουν για ένα τελικό κείμενο στο οποίο θα περιλαμβάνεται «η σταδιακή αποχώρηση» από τα ορυκτά καύσιμα, κάτι που δεν έχει επιτευχθεί στα σχεδόν 30 χρόνια διασκέψεων του ΟΗΕ.

Μείωση εκπομπών

Μιλώντας σε συνάντηση υπουργών και διαπραγματευτών χθες Κυριακή εκπρόσωπος της αντιπροσωπείας της Σαουδικής Αραβίας στην COP28 δήλωσε ότι στη συμφωνία δεν θα πρέπει να γίνει επιλογή των ενεργειακών πηγών, αλλά θα πρέπει να επικεντρωθεί στη μείωση των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου.

Παρά τη γρήγορη άνοδο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τα ορυκτά καύσιμα εξακολουθούν να παράγουν περίπου το 80% της παγκόσμιας ενέργειας.

Αντί για μια έκκληση για σταδιακή αποχώρηση από τα ορυκτά καύσιμα, το τελικό κείμενο ενδέχεται να αναφέρει τον στόχο να τριπλασιαστεί ως το 2030 η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας παγκοσμίως, συνδέοντας την αποχώρηση από τους υδρογονάνθρακες με την ενίσχυση των καθαρών ενεργειών.

Όμως η τελική συμφωνία εξαρτάται και από τις αποζημιώσεις που θα προβλέπει για τις αναδυόμενες χώρες, όπως η Ινδία η οποία ακόμη παράγει τα τρία τέταρτα της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνει από τον άνθρακα, και τις αναπτυσσόμενες χώρες που ζητούν από τις πλούσιες βοήθεια για να αποκτήσουν τις αιολικές και ηλιακές εγκαταστάσεις που θα χρειαστούν για να απεξαρτηθούν από τα ορυκτά καύσιμα.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ