Η πιο μοναχική φάλαινα στον κόσμο έχει εντοπιστεί στον βόρειο Ειρηνικό Ωκεανό. Ομάδα ερευνητών επιστημόνων ακολουθούν τα χνάρια της για περισσότερο από 30 χρόνια, ακούγοντας τη φωνή της στις μάταιες προσπάθειές της να καλέσει άλλες φάλαινες στον ωκεανό.

Όλα ξεκίνησαν κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου. Το σύστημα SOSUS που το ναυτικό των Ηνωμένων πολιτειών ανέπτυξε για να εντοπίζει εχθρικά υποβρύχια, έπιασε τη δεκαετία του 1980, μεταξύ άλλων, ένα θόρυβο, ένα μουρμουρητό χαμηλής συχνότητας που στην αρχή το απέδωσαν στο άγνωστο «Τέρας Jezebel». Αργότερα, συνειδητοποίησαν ότι πρόκειται για ένα βαθύ, βουητό κάλεσμα μπλε φαλαινών. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980, με τον ψυχρό πόλεμο να φτάνει στο τέλος του, το πεντάγωνο έδωσε το δίκτυο σε ερευνητές, μεταξύ τον οποίων ο William Watkins, ένας  πρωτοπόρος στην αναγνώριση των θαλάσσιων θηλαστικών από τον ήχο που παράγουν.  Μόλις απέκτησε πρόσβαση στο δίκτυο αυτό, ο Watkins συνειδητοποίησε την ύπαρξη ενός περίεργου «τραγουδιού» φάλαινας. Περίεργο γιατί ήταν πολύ διαφορετικό από ότι είχαν συνηθίσει να ακούν. Οι μπλε φάλαινες του Ειρηνικού, συνηθίζουν να ανταλλάσσουν πληροφορίες, επικοινωνώντας σε συχνότητες μεταξύ των 15 και των 30 Hz. Η συγκεκριμένη φάλαινα, παρήγαγε ήχους στα 52Hz, το χαμηλότερο εύρος που μπορεί η ανθρώπινη ακοή να πιάσει, αλλά πολύ υψηλό για τις φάλαινες, καθώς γι’ αυτές ήταν σαν να μιλάει αντίστοιχα ο Mickey Mouse.

Αυτό που από το 1960 ήδη έχουν παρατηρήσει οι επιστήμονες είναι πως σε κάθε τραγούδι / μήνυμα, υπάρχει και η απάντηση. Στα μηνύματα του 52 Blue, όπως ήταν το όνομα που δόθηκε στην άγνωστη φάλαινα, τίποτα δεν γύριζε πίσω.  Οι βιολόγοι συμπεραίνουν ότι πρόκειται για αρσενικό, αφού οι θηλυκές φάλαινες δεν τραγουδούν. Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι πάσχει από κάποια συγγενή ανωμαλία, ενώ μια δεύτερη εικασία είναι ότι πρόκειται για υβρίδιο της γαλάζιας φάλαινας, η οποία τραγουδά στα 10-39 Hz, και της επίσης μεγάλης πτεροφάλαινας, με φωνή γύρω στα 20 Hz.

Το τραγούδι του 52 Blue ακούγεται σχεδόν κάθε χρόνο καθώς η φάλαινα κινείται στον Βόρειο Ειρηνικό, από την Καλιφόρνια μέχρι τις Αλεούτιες Νήσους κοντά στην Αρκτική. Μέχρι σήμερα, όμως, δεν έχει υπάρξει απάντηση από κάποια άλλη φάλαινα – γι’ αυτό και ο 52 Blue πιστεύεται πως δεν έχει παρέα.

Ο Watkins και η ομάδα του ακολουθούσαν και κατέγραφαν τη φάλαινα για πάνω από μια δεκαετία και κατέγραψαν σε έκθεση τα ευρήματα που είχαν με τη βοήθεια των υποβρύχιων συστημάτων του Πεντάγωνου.  Όταν η έκθεση αυτή είδε τα φώτα της δημοσιότητας, η φάλαινα αυτή απέκτησε τεράστια δημοτικότητα, καθώς τα αναπάντητα μηνύματά του, του χάρισαν το ρόλο του μοναχικού και θλιμμένου ταξιδιώτη των ωκεανών. Μιας ψυχής που αναζητούσε συντροφιά και γνώριζε μόνο την απόρριψη.

Ωστόσο, η πιο πεζή πραγματικότητα, δεν παρουσιάζει επιστημονικούς λόγους για τους οποίους πιστεύεται ότι η φάλαινα αυτή είναι μόνη της, ή πιο μόνη από άλλες φάλαινες στον ωκεανό. Ο Christopher Clark του Πανεπιστημίου Cornell, υποστήριξε στο BBC, «Οι μπλε φάλαινες, οι πτεροφάλαινες και οι μεγάπτερες φάλαινες, μπορούν να ακούσουν αυτόν τον τύπο, δεν είναι κουφές. Απλά είναι περίεργος». Η Ana Širović, αναπληρώτρια καθηγήτρια του Πανεπιστημίου του Texas, προσέθεσε: «Το ερώτημα είναι, πως αντιλαμβάνονται οι άλλες φάλαινες αυτό το κάλεσμα; Τι σημαίνει γι’ αυτές; Είναι παράξενο και κάτι που αγνοούν εντελώς; Ή είναι κάτι που αντιλαμβάνονται ως ελαφρώς διαφορετικό από το δικό τους τρόπο επικοινωνίας;»

Τα αποτελέσματα των ερευνών του Watkins απασχόλησαν για χρόνια την επιστημονική κοινότητα, που έχει χρόνια να ακούσει τη φωνή της «μοναχικής φάλαινας». Η φήμη του 52 Blue απασχόλησε τον Αμερικανό κινηματογραφικό παραγωγό Josh Zeman. Αυτός, με τα στοιχεία  του Watkins στα χέρια, έστησε μια πλατφόρμα χρηματοδότησης και κατάφερε μέχρι το 2015 να συγκεντρώσει το ποσό των 400,000 δολαρίων που του έλειπαν για τη δημιουργία ενός ντοκιμαντέρ γύρω από τον άγνωστο γίγαντα. Στο ντοκιμαντέρ με τίτλο «Η πιο μοναχική φάλαινα: Η αναζήτηση του 52» ένας ωκεανογράφος περιέγραψε το εγχείρημα ότι ήταν τόσο δύσκολο όσο το να βρεις μία βελόνα στα άχυρα.

Στην προσπάθεια ανεύρεσης ωστόσο της φάλαινας 52, ακόμα μεγαλύτερη πρόκληση, αποτέλεσαν και οι ήχοι από τα μεγάλα φορτηγά πλοία που διασχίζουν τους ωκεανούς και φαίνεται να παρεισφρέουν στο τραγούδι των φαλαινών δημιουργώντας προβλήματα στην μεταξύ τους επικοινωνία. Σε ένα σημείο στο ντοκιμαντέρ που οι ερευνητές έχουν χάσει την ελπίδα τους ο  Zeman  αναφέρει: «Δεν περίμενα ότι θα έχω έναν τέτοιο αντίπαλο. Έφτασα μέχρι εδώ και μου λες ότι ένας λόγος που δεν μπορούμε να ακούσουμε τη φάλαινα είναι από τις πολυσύχναστες γραμμές της ναυτιλίας;» Πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι ο  θόρυβος από τις εμπορικές γραμμές έχει ελαχιστοποιήσει την ακουστική δεινότητα των θηλαστικών σε σημείο που πολλές φάλαινες έχουν αναγκαστεί να αυξήσουν την ένταση των συχνοτήτων τους ώστε να ξεπερνούν την κακοφωνία των πλοίων.

Ενώ προβληματιζόμαστε για την ύπαρξη της πιο μοναχικής φάλαινας στον κόσμο, υπάρχει η τραγική συνειδητοποίηση ότι δεκάδες χιλιάδες φορτηγά πλοία δημιουργούν ένα ωκεανό γεμάτο με μοναχικές φάλαινες, οι φωνές των οποίων πνίγονται από τις καθημερινές εμπορικές μετακινήσεις, που μουρμουρίζουν ολοένα και πιο δυνατά σε μια απέλπιδα προσπάθεια να ακουστούν.

 

Με πληροφορίες από The Guardian και BBC.