Η φράση “ashes to ashes, dust to dust” (στάχτες προς στάχτες, σκόνη προς σκόνη) περιγράφει τον κύκλο της ζωής. Σημαίνει ότι από τις στάχτες αναγεννιόμαστε και στις στάχτες θα επιστρέψουμε. Είναι μια ρήση και μια υπενθύμιση της θνητότητάς μας. Το μόνο σίγουρο είναι ότι όλοι θα πεθάνουμε μια μέρα, και κανείς δεν θα ζήσει μια αθάνατη ζωή. Όλοι μας θα χαθούμε και τα σώματά μας τελικά θα αποσυντεθούν σε σκόνη.

Βέβαια, η King James Bible -μία από τις πιο δημοφιλείς μεταφράσεις της Βίβλου με περίπου 1 δισεκατομμύριο δημοσιευμένα αντίγραφα- από την οποία προέρχεται το απόφθεγμα, δεν περιέγραφε την ανθρώπινη κομποστοποίηση η οποία ως πρακτική όντως είναι αυτό ακριβώς.

Ενώ τα 3/4 των ανθρώπων στο Ηνωμένο Βασίλειο που ρίχνουν αυλαία στην ζωή αποτεφρώνονται, ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος είναι τεράστιος. Ορισμένοι εξετάζουν τώρα μια άλλη μορφή προσέγγισης για την καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης: την ανθρώπινη κομποστοποίηση.

Τι είναι η ανθρώπινη κομποστοποίηση

Επίσης γνωστή ως terramation, είναι μια φυσική, οργανική διαδικασία αποσύνθεσης και περιλαμβάνει την τοποθέτηση του νεκρού σώματος σε μία μεταλική δεξαμενή μαζί με ροκανίδια, άχυρο και μηδική (πολυετές τριφύλλι). Μετά από 8 έως 12 εβδομάδες, οι οικείοι του ατόμου έχουν ένα δοχείο με χώμα για να το πάρουν στο σπίτι τους, το οποίο μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να καλλιεργήσουν λουλούδια ή ένα δέντρο στον κήπο τους ή να διασπείρουν το χώμα σε κάποιο δάσος.

Ο Andrew Purves, διευθυντής του William Purves Funeral Directors στο Εδιμβούργο, θεωρεί την ανθρώπινη κομποστοποίηση μια φιλική προς το περιβάλλον μορφή ταφής. Δήλωσε στο The Big Issue:

«Η κηδεία των νεκρών είναι μια βιώσιμη μορφή για την κοινωνία. Αν θάψετε κάποιον στο χώμα, θα χρειαστούν πολλά χρόνια για να συμβούν οι φυσικές διεργασίες ώστε να αποσυντεθεί και να εξαφανιστεί πλήρως. Η ανθρώπινη κομποστοποίηση επιταχύνει όλη αυτή τη διαδικασία, αλλά δεν καταλαμβάνει πολύτιμο χώρο ούτε καταναλώνει πολλή ενέργεια για να το πετύχει».

Κάθε σώμα που αποτεφρώνεται απελευθερώνει περίπου 250 κιλά διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, ποσότητα σχεδόν ισοδύναμη με τις εκπομπές που εκπέμπονται σε μια πτήση από το Λονδίνο στη Ρώμη. Η Lily Wood που εργάζεται επίσης στον κλάδο της κηδείας και γνωρίζει τα περιβαλλοντικά ζητήματα που συνεπάγεται η αποτέφρωση και η ταφή, εξέτασε εναλλακτικές λύσεις και τότε ήταν που ανακάλυψε την ανθρώπινη κομποστοποίηση.

«Όντας κάποιος που προσπαθεί να λαμβάνει μέτρα για να αφήνει όσο το δυνατόν λιγότερες επιπτώσεις στο περιβάλλον, μου κίνησε το ενδιαφέρον όταν άκουσα για το κίνημα της ανθρώπινης κομποστοποίησης», είπε. «Μου αρέσει η ιδέα ότι οι απόγονοί μου θα φυτεύουν ένα δέντρο με χώμα που θα φτιάχνεται από τα απομεινάρια μου και κάθε φορά που η επόμενη γενιά φεύγει, θα προστίθεται στο χώμα μαζί μου. Προσθέτει ένα νέο νόημα στον όρο οικογενειακό δέντρο», πρόσθεσε.

Αν και η διαδικασία της ανθρώπινης κομποστοποίησης δεν απαγορεύεται στο Ηνωμένο Βασίλειο, δεν είναι επίσημα νόμιμη ή ευρέως διαθέσιμη, καθώς θα πρέπει να συμμορφώνεται με τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς και τους κανονισμούς ασφαλείας. Η Wood ελπίζει ότι θα γίνει πλήρως νόμιμη πριν πεθάνει, ώστε να μπορεί να την επιλέξει η ίδια. Και δεν είναι η μόνη.

Υπάρχουν διάφορες ομάδες Ανθρώπινης Κομποστοποίησης στο Facebook, όπου οι άνθρωποι συζητήσουν για τις επιλογές τους και αυτή τη μέθοδο. Η Kaye Rutledge είναι μέλος μιας τέτοιας ομάδας. «Πιστεύω απόλυτα ότι πρέπει να νομιμοποιηθεί. Θα ήθελα όταν πεθάνω να κομποστοποιηθώ, επειδή μου αρέσει το γεγονός ότι η διαδικασία είναι πιο πρακτική από μια παραδοσιακή κηδεία», δήλωσε.

Η Jania Williams, επίσης μέλος της ίδας ομάδας στο Facebook, δήλωσε ότι ελπίζει να μπορεί να δώσει το σώμα της ως «ένα τελευταίο δώρο στη Γη» και ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα αγωνιστούν για το νομικό καθεστώς της πριν πεθάνει. Το κίνημα έχει αποκτήσει παγκόσμια απήχηση. Μέχρι στιγμής, έξι πολιτείες στις ΗΠΑ έχουν νομιμοποιήσει την ανθρώπινη κομποστοποίηση ως μέθοδο απόρριψης του σώματος: η Ουάσινγκτον, το Κολοράντο, το Όρεγκον, το Βερμόντ, η Καλιφόρνια και η Νέα Υόρκη.

Ακόμη και η Εκκλησία της Αγγλίας (Church of England) έχει ασχοληθεί με την ανθρώπινη κομποστοποίηση. Μια εκκλησιαστική επιτροπή θα εξετάσει κατά πόσον η πρακτική της κομποστοποίησης θα είναι κατάλληλη για τις χριστιανικές κηδείες, ενώ η Επιτροπή Δικαίου (Law Commission) έχει ξεκινήσει ένα έργο για την ανάπτυξη «ενός σύγχρονου πλαισίου για τη διάθεση των νεκρών», το οποίο θα περιλαμβάνει τη νομιμοποίηση και τη ρύθμιση εναλλακτικών μεθόδων διάθεσης του σώματος.

Η εναλλακτική της ανθρώπινη κομποστοποίησης

Και οι δύο θα εξετάσουν επίσης τη μέθοδο resomation, γνωστή στην καθομιλουμένη ως «καύση νερού», η οποία είναι μια εκδοχή της ανθρώπινης κομποστοποίησης. Το νεκρό σώμα τοποθετείται σε μια δεξαμενή νερού υπό πίεση, αναμεμειγμένη με υδροξείδιο του καλίου, το οποίο θερμαίνεται στους 150 βαθμούς. Χρειάζονται μόνο 4 ώρες μέχρι να απομείνουν τα οστά, τα οποία στη συνέχεια κονιορτοποιούνται σε σκόνη. Πάνω από 20 πολιτείες στις ΗΠΑ έχουν ήδη νομιμοποιήσει την ανακομιδή, καθώς και ο Αρχιεπίσκοπος Desmond Tutu αναπαύθηκε κατ’ αυτόν τον τρόπο όταν πέθανε το 2021. Υπάρχει ήδη μια εταιρεία με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, η Resomation Ltd, η οποία ελπίζει να θέσει σε λειτουργία την πρώτη εγκατάσταση resomation της χώρας μέχρι το τέλος του 2023.

Ο Andrew Purves δήλωσε ότι πρέπει να υπάρξει μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση σχετικά με τις εναλλακτικές λύσεις για την ταφή και την αποτέφρωση. «Είχαμε έναν ή δύο ανθρώπους που ζήτησαν αυτές τις εναλλακτικές επιλογές στο παρελθόν, αλλά όχι πολλούς. Νομίζω ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι το κοινό δεν γνωρίζει ότι υπάρχουν. Αν ο κόσμος δεν γνωρίζει γι’ αυτό, τότε δεν ξέρει ότι μπορεί να ζητήσει τη νομιμοποίησή του».

Ο ίδιος συνέκρινε το σημερινό κίνημα για την ανθρώπινη κομποστοποίηση με την εποχή που πρωτοεμφανίστηκε η αποτέφρωση πριν από 100 χρόνια, όταν οι άνθρωποι «πίστευαν ότι αυτό ήταν ένα παράξενο, σοκαριστικό πράγμα, επειδή το μόνο που είχαν συνηθίσει ήταν η ταφή».

«Τώρα που υπάρχουν άλλες μέθοδοι, πιο βιώσιμες, οι άνθρωποι μπορεί να το βρίσκουν περίεργο ή σοκαριστικό ή παράξενο, επειδή δεν το γνώριζαν πριν. Είναι σημαντικό να καταλάβουν οι άνθρωποι ότι υπάρχουν και άλλες εναλλακτικές λύσεις και ότι μπορούν να επιλέξουν οι ίδιοι για τον εαυτό τους», δήλωσε ο Purves.

➪ Με πληροφορίες από: Washington Post, Big Issue, Wikipedia