Το φθινόπωρο μόλις άρχισε, αλλά δεν είναι πολύ νωρίς για να δούμε τι θα γίνει τον χειμώνα, ειδικά επειδή αυτός μπορεί να είναι δραστικά διαφορετικός από τα τελευταία χρόνια λόγω του Ελ Νίνιο (El Niño).

Ο φετινός χειμώνας θα είναι ο πρώτος εδώ και μερικά χρόνια που θα νιώσει τις επιπτώσεις του φαινομένου, το οποίο έχει σημαντικό αντίκτυπο στον καιρό κατά τους ψυχρότερους μήνες του έτους.

Το Ελ Νίνιο είναι μία από τις τρεις φάσεις της Νότιας Ταλάντωσης Ελ Νίνιο, η οποία παρακολουθεί τις μεταβολές της θερμοκρασίας του νερού στον ισημερινό Ειρηνικό Ωκεανό, οι οποίες μπορούν να έχουν αλυσιδωτές επιπτώσεις στα καιρικά φαινόμενα σε όλο τον κόσμο. Η φάση Ελ Νίνιο εμφανίζεται όταν οι εν λόγω θερμοκρασίες των ωκεανών είναι θερμότερες από τις κανονικές για παρατεταμένη περίοδο.

Το φετινό Ελ Νίνιο ξεκίνησε τον Ιούνιο, αναμένεται να είναι ισχυρό αυτό το χειμώνα και να διαρκέσει τουλάχιστον μέχρι τις αρχές της επόμενης άνοιξης, σύμφωνα με το Κέντρο Κλιματικών Προβλέψεων (National Oceanic and Atmospheric Administration/NOAA) των ΗΠΑ.

Ο ψυχρότερος αντίπαλος του Ελ Νίνιο, η Λα Νίνια (La Niña), έπαιξε τεράστιο ρόλο στους τρεις προηγούμενους χειμώνες στις ΗΠΑ, κρατώντας τον Νότο ξηρό, ενώ στα τμήματα της Δύσης έπεσε πολύ χιόνι που τους ήταν απαραίτητο.

Οι πρώτες χειμερινές προβλέψεις του Κέντρου Κλιματικών Προβλέψεων έχουν πολλά από τα χαρακτηριστικά των τυπικών χειμώνων Ελ Νίνιο, προμηνύοντας αλλαγές που έρχονται.

Πώς θα μπορούσε να είναι αυτός ο χειμώνας

Κανένας χειμώνας Ελ Νίνιο δεν είναι ο ίδιος, αλλά πολλοί έχουν κοινές τάσεις θερμοκρασίας και βροχόπτωσης.

Ένας από τους κύριους λόγους είναι η θέση του ρεύματος πίδακα (jet stream), το οποίο συχνά μετατοπίζεται νότια κατά τη διάρκεια ενός χειμώνα Ελ Νίνιο. Αυτή η μετατόπιση φέρνει συνήθως υγρότερο και ψυχρότερο καιρό στο Νότο, ενώ ο Βορράς γίνεται ξηρότερος και θερμότερος, σύμφωνα με τη NOAA.

Επειδή το ρεύμα πίδακα είναι ουσιαστικά ένα “ποτάμι” αέρα μέσα από το οποίο ρέουν οι καταιγίδες, μπορούν να κινηθούν προς το Νότο με αυξημένη συχνότητα κατά τη διάρκεια ενός χειμώνα Ελ Νίνιο. Περισσότερες καταιγίδες σημαίνουν περισσότερες βροχοπτώσεις, συνήθως από τις νότιες πεδιάδες προς τα νοτιοανατολικά. Αυτό θα μπορούσε να είναι ζωτικής σημασίας για πολιτείες όπως το Τέξας, η Λουιζιάνα και ο Μισισιπή που μαστίζονται από ξηρασία.

Ο συνδυασμός ψυχρότερου καιρού και συχνότερων βροχοπτώσεων μπορεί επίσης να αυξήσει τις πιθανότητες να πέσουν χειμωνιάτικες βροχοπτώσεις όπως παγωμένη βροχή, χιονόνερο αλλά και χιόνι στο Νότο.

Το Ελ Νίνιο οδηγεί συνήθως σε έναν ηπιότερο χειμώνα στον Βορρά, από τον βορειοδυτικό Ειρηνικό μέχρι τα Βραχώδη Όρη, τις πεδιάδες και τις μεσοδυτικές περιοχές. Μεμονωμένες καταιγίδες μπορεί να εξακολουθούν να σχηματίζονται και να φέρνουν καταιγίδες ακραίων καιρικών φαινομένων ή βαριάς χιονόπτωσης σε αυτές τις περιοχές, αλλά είναι συνήθως λιγότερο συχνές.

Αυτό θα ήταν άσχημα νέα για τμήματα των Μεσοδυτικών Πολιτειών που αντιμετωπίζουν επίσης ακραία και εξαιρετικά επίπεδα ξηρασίας, καθώς και για το στρώμα χιονιού στον βορειοδυτικό Ειρηνικό -μια βασική πηγή νερού για την περιοχή.

Τα χειμερινά μοτίβα Ελ Νίνιο είναι λιγότερο τακτικά στην Καλιφόρνια, τα νοτιοδυτικά και τα βορειοανατολικά.

Η συχνότητα των καταιγίδων και η αύξηση των βροχοπτώσεων στην Καλιφόρνια και σε τμήματα των νοτιοδυτικών περιοχών μπορεί να εξαρτηθεί από τη συνολική ισχύ του Ελ Νίνιο. Ένα ισχυρότερο Ελ Νίνιο μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερες καταιγίδες, βροχές σε χαμηλά υψόμετρα και χιόνια σε υψηλά υψόμετρα, ενώ μια ασθενέστερη εκδοχή του μπορεί να αφήσει τα νοτιοδυτικά να ξεραθούν.

Τα βορειοανατολικά δεν έχουν σαφώς καθορισμένες προσδοκίες κατά τη διάρκεια ενός χειμώνα Ελ Νίνιο. Η περιοχή μπορεί να είναι συνολικά ηπιότερη όπως και οι άλλες βόρειες περιοχές, αλλά μπορεί επίσης να είναι στο έλεος των ισχυρών παράκτιων καταιγίδων που κινούνται κατά μήκος της ακτής του Ατλαντικού.

Αναδρομή στους πρόσφατους χειμώνες Ελ Νίνιο στις ΗΠΑ:

• Ένα αδύναμο Ελ Νίνιο κατά τη διάρκεια της περιόδου 2018-2019 είχε αρκετές αξιοσημείωτες καταιγίδες, συμπεριλαμβανομένης μιας τον Δεκέμβριο που έφερε χιόνι και πάγο από το Τέξας στις Καρολίνες. Ήταν επίσης ο πιο βροχερός χειμώνας που έχει καταγραφεί ποτέ για την ηπειρωτική χώρα των ΗΠΑ και παρουσίασε θερμοκρασίες άνω του μέσου όρου σε μεγάλο μέρος της Ανατολής, σύμφωνα με τη NOAA.
• Ένα πολύ ισχυρό Ελ Νίνιο κατά τη διάρκεια του χειμώνα 2015-2016 συνέβαλε στον πιο θερμό χειμώνα που έχει καταγραφεί ποτέ για την ηπειρωτική χώρα των ΗΠΑ, σύμφωνα με το NOAA. Ο ζεστός χειμώνας δεν απέτρεψε τις μαζικές χιονοθύελλες, συμπεριλαμβανομένης μιας θανατηφόρας χιονοθύελλας που οδήγησε σε αδιέξοδο τα ταξίδια στην Ανατολική Ακτή.
• Ο χειμώνας 2009-2010 ήταν ο τελευταίος με ένα Ελ Νίνιο της ίδιας προβλεπόμενης ισχύος με το φετινό. Ήταν αρκετά ψυχρός στις νότιες και κεντρικές ΗΠΑ και πολύ υγρός και χιονισμένος κατά μήκος της ανατολικής ακτής, σύμφωνα με στοιχεία της NOAA. Η εποχή ήταν διαβόητη για τις πολλαπλές χιονοθύελλες που έπλητταν τα βορειοανατολικά με ταχεία διαδοχή.

Θα επηρεάσει το Ελ Νίνιο τον καιρό της Ευρώπης αυτόν τον χειμώνα;

Τα φαινόμενα Ελ Νίνιο διαρκούν συνήθως 9 έως 12 μήνες -με αποκορύφωμα την περίοδο μεταξύ Νοεμβρίου και Ιανουαρίου- και το φετινό φαινόμενο αναμένεται να συνεχιστεί μέχρι το 2024, ενώ οι ειδικοί προβλέπουν ότι θα δυναμώσει τους επόμενους μήνες και θα τελειώσει την άνοιξη του επόμενου έτους.

Ωστόσο, το περίπλοκο παζλ των παγκόσμιων καιρικών συστημάτων καθιστά δύσκολο να προβλεφθεί πώς το Ελ Νίνιο θα επηρεάσει τον καιρό της Ευρώπης κατά τη διάρκεια του έτους.

Ο τρόπος με τον οποίο αλλάζει τις βροχοπτώσεις, τους ανέμους, τις θερμοκρασίες και άλλα κλιματικά πρότυπα μπορεί επίσης να διαφέρει ανάλογα με το πού βρίσκεται η κάθε χώρα στην ήπειρο.

«Τα έτη Ελ Νίνιο έχουν την τάση να έχουν έναν ήπιο υγρό χειμώνα (Νοέμβριος-Δεκέμβριος) και ένα πιο κρύο, ξηρότερο τέλος χειμώνα (Ιανουάριος-Μάρτιος) στο μεγαλύτερο μέρος της βόρειας Ευρώπης», λέει ο καθηγητής Adam Scaife, επικεφαλής των μακροπρόθεσμων προβλέψεων στο βρετανικό Met Office.

Στη νότια Ευρώπη, θα μπορούσε να φέρει συνολικά υγρότερες συνθήκες, αλλά, προσθέτει, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτό είναι ο μέσος όρος σε πολλές περιπτώσεις Ελ Νίνιο και δεν είναι αρκετά ισχυρό για να καθορίσει το αποτέλεσμα με βεβαιότητα.

Σημειώνει επίσης ότι ένα ελαφρώς διαφορετικό μοτίβο παρατηρείται συχνά κατά τη διάρκεια των ισχυρότερων φαινομένων -όπως αυτό που αναπτύσσεται τώρα.

«Οι τροπικές βροχοπτώσεις πυροδοτούν κύματα πλανητικής κλίμακας που επηρεάζουν την Ευρώπη το χειμώνα. Αυτά μπορεί να προέρχονται από τον τροπικό Ατλαντικό καθώς και από το Ελ Νίνιο στον Ειρηνικό», λέει ο καθηγητής Scaife.

Άλλες καιρικές επιρροές μπορεί ακόμη και να διαταράξουν τα τυπικά πρότυπα του Ελ Νίνιο. Η στρατόσφαιρα -το δεύτερο στρώμα της ατμόσφαιρας καθώς ανεβαίνουμε προς τα πάνω- μπορεί επίσης να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο.

Κάθε δύο χρόνια, για παράδειγμα, συμβαίνει μια διακοπή των ανέμων σε αυτό το ατμοσφαιρικό στρώμα. Συχνά ακολουθείται από ένα ψυχρό κύμα, ανεξάρτητα από το αν το Ελ Νίνιο είναι ενεργό.

Την τελευταία φορά που ένα ισχυρό Ελ Νίνιο βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη το 2016, ο κόσμος έζησε τη θερμότερη χρονιά που έχει καταγραφεί ποτέ. Ένα μεγάλο φαινόμενο στο τέλος του τρέχοντος έτους θα έδινε μεγάλες πιθανότητες να σπάσουν και πάλι τα ρεκόρ θερμοκρασίας.

Σε συνδυασμό με την άνοδο της θερμοκρασίας λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη, οι μετεωρολόγοι πιστεύουν ότι αν οι συνθήκες είναι κατάλληλες, το 2024 θα μπορούσε να είναι το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί ποτέ.

Με πληροφορίες από: CNN, Euronews