Στα απάτητα τοπία της Τασμανίας, μια τεράστια μεταλλική κατασκευή ύψους 10 μέτρων υψώνεται αγέρωχη, σαν μαυσωλείο της κοινής λογικής. Το λένε Earth’s Black Box – το μαύρο κουτί της ανθρωπότητας. Και όχι, δεν είναι σενάριο από το Don’t Look Up, ούτε νέο έργο του Lars von Trier. Είναι πραγματικό. Κατασκευάζεται αυτή τη στιγμή με σοβαρότητα, ηλιακή ενέργεια και έναν στόχο τόσο απελπισμένα ουτοπικό που καταντά συγκινητικός: να καταγράψει την πτώση του πολιτισμού μας, λεπτό προς λεπτό, δεδομένο προς δεδομένο.

Σκεφτείτε το ως το κουτί των αεροπλάνων, μόνο που εδώ το αεροπλάνο είναι ολόκληρος ο πλανήτης, οι κινητήρες έχουν πιάσει φωτιά, και ο πιλότος είναι στο TikTok.

Το κουτί θα συλλέγει ασταμάτητα πληροφορίες για πάνω από 500 κρίσιμους δείκτες: κλιματική αλλαγή, ενεργειακή κατανάλωση, απώλεια βιοποικιλότητας, πολιτικές αποφάσεις, και φυσικά… τάσεις στα social media. Γιατί, αν είναι να αφήσουμε πίσω μας ένα πολιτισμικό αποτύπωμα, ας περιλαμβάνει και τα viral dance challenges που χόρεψε η ανθρωπότητα λίγο πριν το τέλος.

Το όραμα είναι απλό: αν (ή μάλλον, όταν) καταρρεύσει ο πολιτισμός, κάποια μελλοντική μορφή νοημοσύνης (είτε πρόκειται για εξωγήινους, είτε για μετα-ανθρώπινα όντα, είτε για έξυπνες κατσαρίδες) θα μπορέσει να καταλάβει τι πήγε στραβά. Ίσως δει πως η θερμοκρασία ανέβαινε ανεξέλεγκτα, οι κυβερνήσεις έπαιρναν self-test αποφάσεις, οι πάγοι έλιωναν σαν ηθικές στα χρηματιστήρια, και όλοι σχολίαζαν memes αντί να αναρωτηθούν μήπως χρειάζεται αλλαγή πορείας.

Σκεφτείτε το κι αλλιώς: φτιάχνουμε ένα κουτί που καταγράφει με ακρίβεια πώς αυτοκαταστρεφόμαστε, αλλά δεν σταματάμε την αυτοκαταστροφή. Είναι σαν να έχεις έναν γιατρό που σημειώνει με θαυμαστή σχολαστικότητα κάθε σου σύμπτωμα, ενώ αρνείται να σου γράψει φάρμακα.

Φυσικά, το project συνοδεύεται από βαρύγδουπες δηλώσεις: “Η ελπίδα είναι πως αν κάποιος βρει το κουτί στο μέλλον, θα μάθει, θα νιώσει και θα πράξει καλύτερα.” Ωραία όλα αυτά. Αν βέβαια υπάρχει ακόμα «κάποιος» να το βρει. Ή έστω αν υπάρχει internet για να γκουγκλάρει τι σημαίνει “biodiversity collapse”.

Κι εδώ μπαίνει η ειρωνεία: χτίζουμε μια αθάνατη μνήμη για να θυμάται ό,τι εμείς αρνούμαστε να δούμε. Μια τεχνολογική επιτύμβια στήλη για το species formerly known as Homo sapiens. Η ανθρωπότητα μπορεί να κατέρρευσε, αλλά τουλάχιστον έκανε καλό documentation.

Σε περίπτωση που κάποιος ανοίξει αυτό το κουτί, ας ελπίσουμε πως θα βρει κι ένα post-it: “We knew. We scrolled. We fell.”

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.