Αυτή η χρονιά είναι δύσκολη για την κλιματική τεχνολογία κι ακόμα δεν έχει τελειώσει ο Απρίλιος: Εταιρείες έχουν ακυρώσει, μειώσει ή κλείσει τουλάχιστον 16 έργα μεγάλης κλίμακας, συνολικής αξίας 8 δισεκατομμυρίων δολαρίων μόνο κατά το πρώτο τρίμηνο του 2025. Τα δεδομένα είναι ανησυχητικά και ταυτόχρονα απογοητευτικά, καθώς οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, αλλά ελάχιστοι μοιάζει αν ασχολούνται σοβαρά, απ΄όσους μπορούν να αλλάξουν το παρόν και το μέλλον του πλανήτη. 

Πρόκειται για πολύ περισσότερες ακυρώσεις απ’ όσες έχουν καταγραφεί συνήθως τα τελευταία χρόνια, όπως αναφέρει η έκθεση της E2, μιας μη κομματικής ομάδας πολιτικής ανάλυσης. Η τάση αυτή οφείλεται σε διάφορους λόγους, συμπεριλαμβανομένων των δραστικά αναθεωρημένων ομοσπονδιακών πολιτικών. 

Τους τελευταίους μήνες ο Λευκός Οίκος έχει προσπαθήσει να “ανακτήσει” ομοσπονδιακές επενδύσεις, συμπεριλαμβανομένων κάποιων που είχαν υποσχεθεί στο πλαίσιο του Νόμου για τη Μείωση του Πληθωρισμού (Inflation Reduction Act). Οι νέοι δασμοί στις εισαγόμενες πρώτες ύλες, ιδίως από την Κίνα —η οποία κυριαρχεί στις εφοδιαστικές αλυσίδες για μπαταρίες και άλλες τεχνολογίες ενέργειας— επιτείνουν επίσης το εύθραυστο περιβάλλον κι οδηγούν αρκετές φορές σε πλήρες αδιέξοδο. Παράλληλα η ζήτηση για ορισμένες τεχνολογίες, όπως τα ηλεκτρικά οχήματα (EVs), υστερεί σε σχέση με τις προσδοκίες που καλλιεργήθηκαν το πρότερο διάστημα. 

Η E2 που παρακολουθεί τις νέες επενδύσεις σε βιομηχανική παραγωγή και μεγάλης κλίμακας ενεργειακά έργα επεκτείνει πλέον τις τακτικές της αναφορές, ώστε να περιλαμβάνουν και τις ακυρώσεις και τις μειώσεις έργων. Από τον Αύγουστο του 2022 έως το τέλος του 2024, 18 έργα ακυρώθηκαν, έκλεισαν ή μειώθηκαν. Μόνο τους τρεις πρώτους μήνες του 2025, 16 έργα έχουν ήδη ακυρωθεί. Η αισιοδοξία δίνει τη θέση της στην αμφιβολία και τι ακολουθεί; 

«Δεν ήμουν σίγουρος ότι θα ήταν τόσο ξεκάθαρη η εικόνα» λέει ο Michael Timberlake, διευθυντής επικοινωνίας της E2. «Αυτό που βλέπεις είναι πραγματικά μια μεγάλη αβεβαιότητα στην αγορά». 

Παρά το μεγάλο νούμερο, η λίστα δεν είναι πλήρης. Η ομάδα καταγράφει μόνο μεγάλες επενδύσεις, όχι μικρότερες ανακοινώσεις που είναι πιο δύσκολο να εντοπιστούν. Επίσης δεν περιλαμβάνονται έργα που έχουν απλώς τεθεί προσωρινά σε παύση. Εύκολα κατανοεί κανείς λοιπόν την αλλαγή στρατηγικής, καθώς ουσιαστικά η κυβέρνηση Τραμπ δεν αναγνωρίζει την κλιματική αλλαγή και τις συνέπειές της ως μείζον πρόβλημα της εποχής μας. 

«Η τρομερή αβεβαιότητα στον τομέα της καθαρής ενέργειας οδηγεί σε πολλά έργα που ακυρώνονται, μειώνονται ή απλώς καθυστερούν» υποστηρίζει ο Jay Turner, καθηγητής περιβαλλοντικών σπουδών στο Wellesley College. Ο Turner ηγείται μιας ομάδας που καταγράφει επίσης την εφοδιαστική αλυσίδα για την καθαρή ενέργεια στις ΗΠΑ μέσα από τη βάση δεδομένων Big Green Machine. 

Ως έναν βαθμό αυτή η συνθήκη ανακατάταξης είναι φυσιολογική και έχουν ανακοινωθεί πάρα πολλά έργα από την ψήφιση του Νόμου για τη Μείωση του Πληθωρισμού το 2022 — άρα υπάρχουν πολλά έργα σε εξέλιξη που δυνητικά μπορούν να ακυρωθούν, λέει ο Turner. Τόσα πολλά έργα για μπαταρίες και ηλεκτρικά οχήματα είχαν ανακοινωθεί που η προσφορά θα ξεπερνούσε τη ζήτηση «ακόμα και στο καλύτερο δυνατό σενάριο». Άρα κάποιες ακυρώσεις είναι αποτέλεσμα προσαρμογής, ώστε να ευθυγραμμιστούν προσφορά και ζήτηση. Άλλα έργα συνεχίζουν να προχωρούν, με εκατοντάδες βιομηχανικές μονάδες να βρίσκονται υπό κατασκευή ή σε λειτουργία. Όμως δεν είναι τόσα όσα θα βλέπαμε σε ένα πιο σταθερό πολιτικό περιβάλλον, σημειώνει ο Turner. 

Μεταξύ των ακυρώσεων είναι και ένα εργοστάσιο στη Τζόρτζια από την Aspen Aerogels, το οποίο είχε λάβει δανειακή δέσμευση 670 εκατομμυρίων δολαρίων από το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ τον Οκτώβριο. Η εγκατάσταση θα κατασκεύαζε υλικά που βοηθούν στην πρόληψη ή την επιβράδυνση πυρκαγιών σε μπαταρίες. Σε τηλεδιάσκεψη τον Φεβρουάριο, οι διευθύνοντες της εταιρείας δήλωσαν πως θα επικεντρωθούν στην υφιστάμενη μονάδα στο Ρόουντ Άιλαντ και σε έργα σε άλλες χώρες, όπως η Κίνα και το Μεξικό.  

Παρότι εκατοντάδες έργα που έχουν ανακοινωθεί τα τελευταία χρόνια βρίσκονται υπό κατασκευή ή ήδη λειτουργούν, η παρούσα τάση ακυρώσεων αποτελεί πρώιμο σημάδι αυξανόμενης αβεβαιότητας για την κλιματική τεχνολογία. «Βλέπουμε ένα επιχειρηματικό περιβάλλον που απλώς δεν ξέρει τι έρχεται και διστάζει να δεσμευτεί προς οποιαδήποτε κατεύθυνση» τονίζει ο Timberlake. 

*Με στοιχεία από το Τechnology Review. 

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.