Η πόλη της Ξάνθης, η πόλη με τα «χίλια χρώματα», όπως έχει καθιερωθεί να ονομάζεται, τιμάει σήμερα την 104η επέτειο απελευθέρωσής της από τα βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής και την ενσωμάτωσή της στον εθνικό κορμό της μητέρας Ελλάδας.
Ήταν το πρωί της Παρασκευής 4 Οκτωβρίου 1919, όταν η Ξάνθη υπό βροχή αντίκρισε την πρώτη στρατιωτική φάλαγγα των Ελλήνων στρατιωτών να εισέρχεται στην πόλη σηματοδοτώντας την απελευθέρωσή της μετά από μια μακρά περίοδο ζυγού, δουλείας και κατακτήσεων.
Η 9η Μεραρχία του Ελληνικού στρατού, ξεκινώντας από το Παρανέστι και ακολουθώντας το δρομολόγιο Δαφνώνας, Σταυρούπολη, Λυκοδρόμιο, Γέρακας, εισέρχεται ως απελευθερώτρια στην Ξάνθη. Παράλληλα, η ηγεσία του στρατεύματος υπό τον στρατηγό Λεοναρδόπουλο επιβιβάζονται στο τρένο με προορισμό την Ξάνθη.
Στον τοπικό σταθμό τούς υποδέχονται οι αρχές και προσωπικότητες της πόλης. Ο στρατός βρίσκεται ήδη στις παρυφές της Ξάνθης και αναμένει το σύνθημα καθόδου. Επικεφαλής τίθεται «τιμής ένεκεν» ο Ξανθιώτης ανθυπολοχαγός του Μηχανικού Γαβριήλ Λαδάς. Καθώς όλα είναι έτοιμα, προχωρούν προς το κέντρο της Ξάνθης, διανύοντας τα «Βήματα της Απελευθέρωσης».
Όταν η πομπή φτάνει στον ιστορικό πύργο του ρολογιού, στην πλατεία της πόλης, ο Ηπειρώτης τσολιάς Γεώργιος Τσίκος του 3/40 Συντάγματος Ευζώνων της ΙΧης Μεραρχίας, υψώνει την ελληνική σημαία στον ιστό του πύργου του ρολογιού.
Ο τρισέγγονος του Γαβριήλ Λαδά
Για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά, μετά το 2019, οπότε και γιορτάστηκε η 100η επέτειο απελευθέρωσης της Ξάνθης, αναβίωσαν με τη συνδρομή των μαθητών των σχολείων τα «Βήματα της Απελευθέρωσης». Η φετινή αναβίωση αυτής της συμβολικής εκδήλωσης τιμής και μνήμης, είχε έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα, καθώς σημαιοφόρος της πομπής, ήταν ο μαθητής της γ’ τάξης του 3ου γυμνασίου Ξάνθης Γιώργος Δαστερίδης, τρισέγγονος του Γαβριήλ Λαδά, δηλαδή του ανθυπολοχαγού που προσκλήθηκε να μπει μπροστά ως Ξανθιώτης στην κάθοδο του απελευθερωτικού στρατού το 1919.
Τα «Βήματα της Απελευθέρωσης» είναι ένα επετειακό δρώμενο που βασίστηκε σε μια ιδέα του εκπαιδευτικού Δημήτρη Γκαγκαλίδη. Στόχο έχει να θυμίζει τις σημαντικότερες στιγμές εκείνης της ιστορικής μέρας που οι κάτοικοι της Ξάνθης ένιωσαν και πάλι να πνέει ο αέρας της ελευθερίας πάνω από την πόλη τους.
Οι τρεις συμβολικές στάσεις στα «Βήματα της Απελευθέρωσης»
Την παραμονή της επετείου απελευθέρωσης και αμέσως μετά τη λήξη της τελετής κατάθεσης στεφάνων που πραγματοποιείται στο Ηρώο, οι αρχές του τόπου, μαθητικές αντιπροσωπείες, αλλά και πλήθος κόσμου μεταβαίνουν στην πλατεία Δικαστηρίων. Το σημείο αυτό ορίζεται ως η εκκίνηση της πομπής, η οποία θα περπατήσει στα «Βήματα της Απελευθέρωσης».
Η συνολική πορεία (Δικαστήρια – Πύργος Ρολογιού στην κεντρική πλατεία Ξάνθης) είναι μόλις διακόσια μέτρα και περιλαμβάνει τρεις συμβολικές στάσεις.
«Είναι τρεις στάσεις γεμάτες από ιστορικές μνήμες» τονίζει ο κ. Γκαγκαλίδης, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, «όπου η ελληνική σημασία περνάει από τα χέρια των εκπροσώπων των τοπικών αρχών για να καταλήξει να γίνει η έπαρσή της στον πύργο του ρολογιού.
Εκκίνηση από την οδό 4ης Οκτωβρίου (κάθοδος από Σταυρούπολη). Παραπέρα το σοκάκι της 9ης Μεραρχίας που είναι η παλαιότερη κάθοδος προς την πόλη».
Τα σημερινά σύγχρονα «Βήματα της Απελευθέρωσης» έχουν μια άκρως συμβολική διάσταση και σημασία που ομολογουμένως προκαλούν συγκίνηση και ανακαλούν ιστορικές μνήμες:
1η στάση: Εκκλησία – Λαός
Στάση στον καθεδρικό ναό της του Θεού Σοφίας. Οι ιερείς υποδέχονται στα σκαλιά του ναού την σημαία. Οι καμπάνες χτυπούν χαρμόσυνα. Η στάση συμβολίζει τον ρόλο της εκκλησίας στους αγώνες του έθνους και την σχέση της με τον λαό.
2η στάση: Στρατός – Λαός
Στάση στη λέσχη αξιωματικών φρουράς Ξάνθης. Τη σημαία υποδέχεται η ηγεσία του Δ’ ΣΣ, συμβολίζοντας τους ένδοξους αγώνες του Ελληνικού στρατού, τον θαυμασμό και περηφάνια του λαού προς τους στρατευμένους μας.
3η στάση: Πολιτεία – Λαός
Τα «Βήματα της Απελευθέρωσης» ολοκληρώνονται μπροστά στον πύργο του ρολογιού. Ο δήμαρχος παραλαμβάνει τη σημαία ως πρώτος δημότης της πόλης.
Στη συνέχεια γίνεται η έπαρσή της στην κορυφή του ρολογιού, όπως έκανε πριν από 104 χρόνια ο εύζωνας στρατιώτης της 9ης Μεραρχίας, κατά την ημέρα της απελευθέρωσης. Έτσι, συμβολίζεται η ομοψυχία, η εθνική συνείδηση και η περηφάνια του λαού.
«Τα “Βήματα της Απελευθέρωσης”», υπογραμμίζει με έμφαση ο κ. Γκαγκαλίδης, «αποτελούν ένα ζωντανό μάθημα ξανθιώτικης ιστορίας. Είναι ένας βιωματικός τρόπος γνώσης.
Είναι ο καλύτερος τρόπος για να καταλάβουν και να νιώσουν όλοι την σημασία της ημέρας. Με τη συμμετοχή σε αυτό το δρώμενο νιώθουμε όλοι το ιστορικό μεγαλείο της επετείου. Είμαι ιδιαίτερα ευτυχής και συγκινημένος που μπόρεσα να δώσω κάτι τόσο ωραίο και χρήσιμο στην πόλη μου».
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
