Το στρατηγικό σχέδιο του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού για την αξιοποίηση του τέως βασιλικού κτήματος του Τατοϊου εξελίσσεται σύμφωνα με τον προγραμματισμό και το χρονοδιάγραμμα για τον εκσυγχρονισμό των δικτύων υποδομών, παράλληλα με την αποκατάσταση του πολύτιμου κτηριακού αποθέματος. Όπως αναφέρει σημερινή ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ, σε έξι επιμέρους υποδομές – ύδρευσης, πυρόσβεσης, άρδευσης, αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων, ηλεκτρικής ισχύος και τηλεπικοινωνιών – αφορά η οριστική μελέτη για τα δίκτυα των υποδομών, που ενέκρινε το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων. Θετικά, επίσης, γνωμοδότησε το ΚΣΝΜ για τις μελέτες αποκατάστασης του νέου Βουστάσιου, του Ιπποστάσιου και του Καταφυγίου, καθώς και για τη μελέτη προσβασιμότητας, στην αποκατεστημένη πλέον Οικία του Δασοφύλακα, η οποία θα φιλοξενήσει το κέντρο ενημέρωσης και πληροφόρησης των επισκεπτών για την ιστορία του κτήματος.
Όπως δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη: «Η αποκατάσταση και ανάδειξη του κτηριακού αποθέματος, στον ιστορικό πυρήνα του Τατοΐου, αποτελεί το ένα σκέλος της ανάδειξης και αξιοποίησης του μνημειακού συνόλου. Η δημιουργία υποδομών σε επίπεδο δικτύων, οι οποίες θα εξασφαλίζουν την καλή λειτουργία και την προστασία του Κτήματος, υπηρετούν ένα σύγχρονο και βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης, το οποίο αποτελεί το δεύτερο, αλλά εξ ίσου σημαντικό σκέλος. Σε συνεργασία με συναρμόδια υπουργεία και με άλλους φορείς του Δημοσίου, που διαθέτουν την αναγκαία τεχνογνωσία, προχωρήσαμε στην εκπόνηση των απαραίτητων μελετών για την πυροπροστασία, την ύδρευση, τον βιολογικό καθαρισμό, την ηλεκτροδότηση και τις τηλεπικοινωνίες, που αποτελούν προϋπόθεση για την δημιουργία σύγχρονου, καθαρού και ασφαλούς περιβάλλοντος λειτουργίας, ανάδειξης και ανάπτυξης του Κτήματος, στη βάση των δεδομένων που δημιουργούν οι νέες χρήσεις, οι οποίες θα φιλοξενηθούν στο υφιστάμενο κτηριακό απόθεμα.
Οι επεμβάσεις αποκατάστασης στα κτήρια του Τατοϊου, για να φιλοξενήσουν ψυχαγωγικές και εκπαιδευτικές χρήσεις, προχωρούν σύμφωνα με τα χρονοδιαγράμματα που έχουμε θέσει. Στα κτήρια αυτά εντάσσονται το Ιπποστάσιο -ένα από τα παλαιότερα κτήρια της παραγωγικής ενότητας, το οποίο συνδέεται άρρηκτα με τον αγροτικό χαρακτήρα του κτήματος- και το Καταφύγιο, ένα κτήριο που φέρει σημαντικές ιστορικές μνήμες. Δεδομένης της αρχιτεκτονικής και ιστορικής αξίας των κτηρίων, στόχος των επεμβάσεων είναι η ανάδειξη της αρχιτεκτονικής και ιστορικής τους αξίας, μέσω της διατήρησης των αυθεντικών μορφολογικών και τυπολογικών στοιχείων τους».
Οι εγκεκριμένες μελέτες αφορούν στα εξής κτήρια:
Νέο Βουστάσιο: Η εγκεκριμένη οριστική μελέτη αποκατάστασης του κτηρίου του Νέου Βουστάσιου προβλέπει τη μετατροπή του σε εκθεσιακό χώρο. Στο ισόγειο θα φιλοξενηθεί μουσειακός χώρος προβολής των αντικειμένων που σώζονται στο κτήριο -τεκμήρια της αγροτικής και κτηνοτροφικής παραγωγής του Κτήματος- με ξεχωριστά τμήματα για την έκθεση παραγωγής γαλακτοκομικών, λαδιού και κρασιού. Στο ίδιο κτήριο θα αναπτυχθεί και η έκθεση των αυτοκινήτων-μνημείων του Κτήματος. Στα εκθέματα περιλαμβάνονται Rolls-Royce της εποχής, MG TD Midget, ηλεκτροκίνητα Fiat 500 Boano Spider Elegance και οχήματα του γκολφ. Στον όροφο διαμορφώνονται αίθουσα πολλαπλών χρήσεων και χώρος εκδηλώσεων. Το κτήριο του Νέου Βουστασίου βρίσκεται στην επονομαζόμενη αγροτική ενότητα του Κτήματος. Περατώθηκε το 1952 και αντικατέστησε το παλαιότερο κτίσμα του Βουστασίου, καθώς δεν επαρκούσε για να καλύψει τις ανάγκες της αναπτυσσόμενης αγροτικής παραγωγής του Κτήματος, εκείνη την περίοδο. Το έργο προϋπολογισμού 4.300.000 ευρώ, έχει εξασφαλισμένη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Ιπποστάσιο: Η εγκριθείσα μελέτη, προβλέπει το κτήριο του Ιπποστασίου να είναι καθολικά προσβάσιμο και να λειτουργήσει ως χώρος δημιουργικής απασχόλησης παιδιών και κέντρο ενημέρωσης για τα άλογα. Στον ενιαίο χώρο του ισογείου χωροθετούνται η υποδοχή, το αναγνωστήριο, το κυλικείο –καθιστικό, το κέντρο πληροφόρησης για τα άλογα και βοηθητικοί χώροι. Στον όροφο τοποθετείται ο χώρος δημιουργικής απασχόλησης των παιδιών και περιλαμβάνει αίθουσα κατασκευών, αίθουσα απασχόλησης και βοηθητικούς χώρους (υποδοχής, υγιεινής, γραφεία προσωπικού). Το κτήριο του Ιπποστασίου βρίσκεται στην παραγωγική ενότητα του Κτήματος. Εντάσσεται στο δεύτερο συγκρότημα στάβλων το οποίο αναγέρθηκε κατά την πρώτη περίοδο ανοικοδόμησης του κτήματος (1873-78) από τον Γεώργιο Α’. Στον άμεσο περιβάλλοντα χώρο του διατηρούνται το κωδωνοστάσιο του Κτήματος -με χαραγμένη στην καμπάνα τη λέξη «Τατόι» και τη χρονολογία «1895».
Καταφύγιο: Δρομολογείται η αποκατάσταση του κτηρίου για να φιλοξενήσει ψηφιακό κέντρο ενημέρωσης των επισκεπτών, με την έγκριση των αναγκαίων μελετών. Προβλέπονται η εγκατάσταση ψηφιακών εφαρμογών για την ενημέρωση των επισκεπτών, η αποκατάσταση και ανάδειξη εγκαταστάσεων, οι οποίες αποτελούσαν ουσιώδες και αναπόσπαστο τμήμα της λειτουργίας του, η αποκατάσταση της προσβασιμότητας του καταφυγίου και η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου περιμετρικά των εισόδων του. Στόχος είναι να αποτελέσει πρότυπο μουσείο και κτήριο-έκθεμα. Το υπόγειο κτήριο του Καταφυγίου ανήκει στην παλατιανή ενότητα του Κτήματος, διαθέτοντας δύο ορατές εισόδους. Η κατασκευή του τοποθετείται κατά τη μεσοπολεμική περίοδο ανοικοδόμησης (1930-1939) ταυτόχρονα με την υπόγεια στοά που συνδέει το θερινό Ανάκτορο με τα Μαγειρεία. Στα Δεκεμβριανά (1944-45), κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών στην ευρύτερη περιοχή του αεροδρομίου, οι κάτοικοι των Κτήματος κατέφυγαν εκεί.
Οικία Δασοφύλακα: Η ανάπλαση της διαδρομής από την Πύλη Λεύκας, μήκους 850 μ., ως την αποκατεστημένη Οικία Δασοφύλακα, που ολοκληρώθηκε από την Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού για να φιλοξενήσει το Κέντρο Πληροφόρησης, καθιστά το κτήριο καθολικά προσβάσιμο,. Η έκθεση στο ισόγειο θα αναφέρεται στις ιστορικές φάσεις του Τατοΐου. Στο πατάρι της Οικίας προβλέπεται ψηφιακή προβολή με στιγμιότυπα από την ιστορία του κτήματος. Η Οικία Δασοφύλακα το 1896 καταγράφεται ως στάβλος, υποστηρικτικός της Οικίας Αρχικηπουρού.
Το στρατηγικό σχέδιο του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού για την αξιοποίηση του τέως βασιλικού κτήματος του Τατοϊου εξελίσσεται σύμφωνα με τον προγραμματισμό και το χρονοδιάγραμμα για τον εκσυγχρονισμό των δικτύων υποδομών, παράλληλα με την αποκατάσταση του πολύτιμου κτηριακού αποθέματος. Όπως αναφέρει σημερινή ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ, σε έξι επιμέρους υποδομές – ύδρευσης, πυρόσβεσης, άρδευσης, αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων, ηλεκτρικής ισχύος και τηλεπικοινωνιών – αφορά η οριστική μελέτη για τα δίκτυα των υποδομών, που ενέκρινε το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων. Θετικά, επίσης, γνωμοδότησε το ΚΣΝΜ για τις μελέτες αποκατάστασης του νέου Βουστάσιου, του Ιπποστάσιου και του Καταφυγίου, καθώς και για τη μελέτη προσβασιμότητας, στην αποκατεστημένη πλέον Οικία του Δασοφύλακα, η οποία θα φιλοξενήσει το κέντρο ενημέρωσης και πληροφόρησης των επισκεπτών για την ιστορία του κτήματος.
Όπως δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη: «Η αποκατάσταση και ανάδειξη του κτηριακού αποθέματος, στον ιστορικό πυρήνα του Τατοΐου, αποτελεί το ένα σκέλος της ανάδειξης και αξιοποίησης του μνημειακού συνόλου. Η δημιουργία υποδομών σε επίπεδο δικτύων, οι οποίες θα εξασφαλίζουν την καλή λειτουργία και την προστασία του Κτήματος, υπηρετούν ένα σύγχρονο και βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης, το οποίο αποτελεί το δεύτερο, αλλά εξ ίσου σημαντικό σκέλος. Σε συνεργασία με συναρμόδια υπουργεία και με άλλους φορείς του Δημοσίου, που διαθέτουν την αναγκαία τεχνογνωσία, προχωρήσαμε στην εκπόνηση των απαραίτητων μελετών για την πυροπροστασία, την ύδρευση, τον βιολογικό καθαρισμό, την ηλεκτροδότηση και τις τηλεπικοινωνίες, που αποτελούν προϋπόθεση για την δημιουργία σύγχρονου, καθαρού και ασφαλούς περιβάλλοντος λειτουργίας, ανάδειξης και ανάπτυξης του Κτήματος, στη βάση των δεδομένων που δημιουργούν οι νέες χρήσεις, οι οποίες θα φιλοξενηθούν στο υφιστάμενο κτηριακό απόθεμα.
Οι επεμβάσεις αποκατάστασης στα κτήρια του Τατοϊου, για να φιλοξενήσουν ψυχαγωγικές και εκπαιδευτικές χρήσεις, προχωρούν σύμφωνα με τα χρονοδιαγράμματα που έχουμε θέσει. Στα κτήρια αυτά εντάσσονται το Ιπποστάσιο -ένα από τα παλαιότερα κτήρια της παραγωγικής ενότητας, το οποίο συνδέεται άρρηκτα με τον αγροτικό χαρακτήρα του κτήματος- και το Καταφύγιο, ένα κτήριο που φέρει σημαντικές ιστορικές μνήμες. Δεδομένης της αρχιτεκτονικής και ιστορικής αξίας των κτηρίων, στόχος των επεμβάσεων είναι η ανάδειξη της αρχιτεκτονικής και ιστορικής τους αξίας, μέσω της διατήρησης των αυθεντικών μορφολογικών και τυπολογικών στοιχείων τους».
Οι εγκεκριμένες μελέτες αφορούν στα εξής κτήρια:
Νέο Βουστάσιο: Η εγκεκριμένη οριστική μελέτη αποκατάστασης του κτηρίου του Νέου Βουστάσιου προβλέπει τη μετατροπή του σε εκθεσιακό χώρο. Στο ισόγειο θα φιλοξενηθεί μουσειακός χώρος προβολής των αντικειμένων που σώζονται στο κτήριο -τεκμήρια της αγροτικής και κτηνοτροφικής παραγωγής του Κτήματος- με ξεχωριστά τμήματα για την έκθεση παραγωγής γαλακτοκομικών, λαδιού και κρασιού. Στο ίδιο κτήριο θα αναπτυχθεί και η έκθεση των αυτοκινήτων-μνημείων του Κτήματος. Στα εκθέματα περιλαμβάνονται Rolls-Royce της εποχής, MG TD Midget, ηλεκτροκίνητα Fiat 500 Boano Spider Elegance και οχήματα του γκολφ. Στον όροφο διαμορφώνονται αίθουσα πολλαπλών χρήσεων και χώρος εκδηλώσεων. Το κτήριο του Νέου Βουστασίου βρίσκεται στην επονομαζόμενη αγροτική ενότητα του Κτήματος. Περατώθηκε το 1952 και αντικατέστησε το παλαιότερο κτίσμα του Βουστασίου, καθώς δεν επαρκούσε για να καλύψει τις ανάγκες της αναπτυσσόμενης αγροτικής παραγωγής του Κτήματος, εκείνη την περίοδο. Το έργο προϋπολογισμού 4.300.000 ευρώ, έχει εξασφαλισμένη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Ιπποστάσιο: Η εγκριθείσα μελέτη, προβλέπει το κτήριο του Ιπποστασίου να είναι καθολικά προσβάσιμο και να λειτουργήσει ως χώρος δημιουργικής απασχόλησης παιδιών και κέντρο ενημέρωσης για τα άλογα. Στον ενιαίο χώρο του ισογείου χωροθετούνται η υποδοχή, το αναγνωστήριο, το κυλικείο –καθιστικό, το κέντρο πληροφόρησης για τα άλογα και βοηθητικοί χώροι. Στον όροφο τοποθετείται ο χώρος δημιουργικής απασχόλησης των παιδιών και περιλαμβάνει αίθουσα κατασκευών, αίθουσα απασχόλησης και βοηθητικούς χώρους (υποδοχής, υγιεινής, γραφεία προσωπικού). Το κτήριο του Ιπποστασίου βρίσκεται στην παραγωγική ενότητα του Κτήματος. Εντάσσεται στο δεύτερο συγκρότημα στάβλων το οποίο αναγέρθηκε κατά την πρώτη περίοδο ανοικοδόμησης του κτήματος (1873-78) από τον Γεώργιο Α’. Στον άμεσο περιβάλλοντα χώρο του διατηρούνται το κωδωνοστάσιο του Κτήματος -με χαραγμένη στην καμπάνα τη λέξη «Τατόι» και τη χρονολογία «1895».
Καταφύγιο: Δρομολογείται η αποκατάσταση του κτηρίου για να φιλοξενήσει ψηφιακό κέντρο ενημέρωσης των επισκεπτών, με την έγκριση των αναγκαίων μελετών. Προβλέπονται η εγκατάσταση ψηφιακών εφαρμογών για την ενημέρωση των επισκεπτών, η αποκατάσταση και ανάδειξη εγκαταστάσεων, οι οποίες αποτελούσαν ουσιώδες και αναπόσπαστο τμήμα της λειτουργίας του, η αποκατάσταση της προσβασιμότητας του καταφυγίου και η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου περιμετρικά των εισόδων του. Στόχος είναι να αποτελέσει πρότυπο μουσείο και κτήριο-έκθεμα. Το υπόγειο κτήριο του Καταφυγίου ανήκει στην παλατιανή ενότητα του Κτήματος, διαθέτοντας δύο ορατές εισόδους. Η κατασκευή του τοποθετείται κατά τη μεσοπολεμική περίοδο ανοικοδόμησης (1930-1939) ταυτόχρονα με την υπόγεια στοά που συνδέει το θερινό Ανάκτορο με τα Μαγειρεία. Στα Δεκεμβριανά (1944-45), κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών στην ευρύτερη περιοχή του αεροδρομίου, οι κάτοικοι των Κτήματος κατέφυγαν εκεί.
Οικία Δασοφύλακα: Η ανάπλαση της διαδρομής από την Πύλη Λεύκας, μήκους 850 μ., ως την αποκατεστημένη Οικία Δασοφύλακα, που ολοκληρώθηκε από την Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού για να φιλοξενήσει το Κέντρο Πληροφόρησης, καθιστά το κτήριο καθολικά προσβάσιμο,. Η έκθεση στο ισόγειο θα αναφέρεται στις ιστορικές φάσεις του Τατοΐου. Στο πατάρι της Οικίας προβλέπεται ψηφιακή προβολή με στιγμιότυπα από την ιστορία του κτήματος. Η Οικία Δασοφύλακα το 1896 καταγράφεται ως στάβλος, υποστηρικτικός της Οικίας Αρχικηπουρού.
