Ύστερα από εβδομάδες έντονης διπλωματικής χορογραφίας, που περιλάμβανε πίεση, δηλώσεις, ακυρώσεις πτήσεων και σφιγμένα χαμόγελα, ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσαν, επιτέλους, μια «προκαταρκτική εμπορική συμφωνία». Και φυσικά, όλα έγιναν λίγες μόνο ώρες πριν ξεκινήσει ο επόμενος γύρος παζαριών της Ουάσιγκτον με την Κίνα, γιατί αν δεν είσαι σε ρόλο μεγαλοπρεπούς διαιτητή σε γεωπολιτικό τρίγωνο, ποιο το νόημα;
Το αδιέξοδο, που υποτίθεται ότι δεν έβρισκε λύση, ξεκλειδώθηκε ως δια μαγείας με μια ακόμη εμφάνιση του γνωστού σωτήρα εμπορικών συμφωνιών, Ντόναλντ Τραμπ. Ο άνθρωπος που ακόμα κι αν δεν ξέρει πού βρίσκεται σε ένα τραπέζι, καταφέρνει να φύγει με το μενού και τις καρέκλες. Η παρουσία του ήταν, όπως πάντα, «καταλυτική», ή, όπως θα έλεγε και ο ίδιος, «τέλεια, απίστευτη, nobody’s ever seen anything like it».
Η συμφωνία χαρακτηρίζεται «μεγάλης σημασίας» και για τις δύο πλευρές, κυρίως γιατί χιλιάδες επιχειρήσεις και θέσεις εργασίας εξαρτώνται από αυτή. Ή όπως θα το περιέγραφε η Ε.Ε. πιο ποιητικά: «Η μεγαλύτερη διμερής εμπορική και επενδυτική σχέση στον κόσμο». (Σχεδόν ακούς και τα βιολιά να παίζουν από πίσω.)
Στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, η κυβέρνηση Τραμπ βγήκε για ακόμα μια φορά στους δρόμους του διαδικτύου για να πανηγυρίσει την «τεράστια επιτυχία». Αν και (τι έκπληξη!) δεν είναι και τόσο ήττα για την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, γιατί όπως πάντα, κάπως όλοι δηλώνουν νικητές. Εκτός από τους εργαζόμενους, αλλά αυτοί δεν έγραψαν ποτέ δελτίο Τύπου.
Ο Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, JD Vance, σχολίασε με ενθουσιασμό ότι όλος ο ευρωπαϊκός Τύπος «αποθεώνει τον πρόεδρο». Και κάπου εκεί, ανάμεσα σε χειροκροτήματα και ευρωπαϊκή μετριοπάθεια, πέφτει και η ατάκα: «Ο Τραμπ πήρε μόνο το 99,9% όσων ζήτησε». Γιατί μερικές φορές, το 0,1% είναι το νέο «συμβιβαστήκαμε».
Η «παρηγοριά» της ΕΕ — Ή πώς να νιώθεις περήφανος για μια ήττα
Η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να κοιμάται λίγο πιο ήσυχα απόψε, αφού οι αμερικανικοί δασμοί θα φτάσουν «μόνο» στο 15% και όχι στο τρομακτικό 30% που αρχικά είχε απειλήσει ο Τραμπ. Ένα μικρό θαύμα με το όνομα “συμβιβασμός υπό πίεση”. Το γεγονός ότι κάποτε στόχευαν σε πλήρη άρση των δασμών έχει πλέον ξεχαστεί κάτω από στρώματα γεωπολιτικής αμηχανίας και ελαφράς υποταγής. Για να σωθούν τα προσχήματα, η Κομισιόν προσπαθεί να προβάλει ότι κάποιες «κρίσιμες» εξαγωγές, όπως φάρμακα και ημιαγωγοί, μένουν εκτός των δασμών. Λες και αυτό αλλάζει τον γενικό πίνακα, όπου η ΕΕ καταπίνει αμάσητο έναν δυσμενή συμβιβασμό, ενώ οι ΗΠΑ διατηρούν τη γραμμή τους σχεδόν ανέγγιχτη.
Οι ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες, πάλαι ποτέ σύμβολο τεχνολογικής ισχύος, θα πληρώνουν τώρα 15% αντί για 25%. Την ίδια στιγμή, η ΕΕ «ανοίγει τις αγορές της με μηδενικούς δασμούς» για τα αμερικανικά προϊόντα. Πραγματική ανταλλαγή… ευγένειας. Όσο για τον ευρωπαϊκό χάλυβα και το αλουμίνιο; Ακόμα σε καραντίνα, με 50% δασμό κατά την είσοδο στις ΗΠΑ. Οι αριθμοί μιλούν μόνοι τους, ή φωνάζουν «άνισος εταίρος» σε όλες τις γλώσσες της Ευρώπης.
Ο Τραμπ, πιστός στον ρόλο του επιχειρηματία-ντίλερ, δεν έκανε πίσω ούτε εκατοστό. Και η ΕΕ, εγκλωβισμένη σε διπλωματική αδράνεια, πήρε αυτό που μπορούσε: ένα 15% και μια πικρή γεύση από reality check. Ή όπως το έθεσε ο Τζον Κλαρκ στο BBC: «Κακή μέρα για το παγκόσμιο εμπόριο, αλλά θα μπορούσε να ήταν και χειρότερη». Κλασική ευρωπαϊκή παρηγοριά: όταν η ήττα δεν είναι απόλυτη, τη λες και μια “διαχείριση κρίσης”.
Και κάπως έτσι, η Ευρωπαϊκή Ένωση συνεχίζει να ερμηνεύει τον ρόλο του «λογικού ενήλικα στο δωμάτιο», με το μειδίαμα του τεχνοκράτη που μόλις κατάλαβε πως στο τραπέζι δεν παίζεται σκάκι αλλά πόκερ, και μάλιστα με τράπουλα σημαδεμένη από την αρχή. Ο Τραμπ, που δεν φημίζεται για την λεπτότητα της διπλωματίας του, απέδειξε ξανά πως η στρατηγική του bullying όχι μόνο φέρνει αποτελέσματα, αλλά επιβραβεύεται κιόλας με διεθνή χειροκροτήματα. Στο τέλος, η εικόνα είναι ξεκάθαρη: οι ΗΠΑ κρατούν το μαχαίρι και το πεπόνι, και η ΕΕ τρώει τη φλούδα με χαμόγελο, γιατί θα «μπορούσε να ήταν χειρότερα».
Το πρόβλημα, όμως, δεν είναι μόνο η συμφωνία, είναι το αφήγημα που τη συνοδεύει. Το να βαφτίζεται «παραχώρηση» μια ξεκάθαρη ήττα, το να παρουσιάζεται η επιβολή δασμών ως «νίκη της διπλωματίας», και το να πανηγυρίζεται μια στρατηγική οπισθοχώρηση ως «ρεαλιστική λύση», είναι το πραγματικό έλλειμμα που φανερώνει η σημερινή ΕΕ: όχι μόνο στη γεωπολιτική της ισχύ, αλλά και στη φαντασία της. Γιατί αν σε ένα τόσο εμφανές παιχνίδι ισχύος, η μόνη ελπίδα είναι να… μην μας πάρουν και τα σώβρακα, τότε ίσως ήρθε η ώρα να ξανασκεφτούμε τι σημαίνει «ένωση». Και για ποιον ακριβώς δουλεύει.
Πώς ο Τραμπ έπεισε την Ευρώπη ότι φταίει για όλα
Η συμφωνία μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ παρουσιάστηκε ως «ιστορικό ορόσημο». Λες και το εμπόριο μόλις ανακαλύφθηκε. Κι όμως, χρειάστηκαν εβδομάδες σκληρών διαπραγματεύσεων, παγωμένων εκφράσεων και υπερβολικής κατανάλωσης καφέ για να φτάσουμε εδώ, κυρίως όμως, κανείς δεν ήθελε να χαλάσει τις διακοπές του Αυγούστου. Όχι άλλη Σύνοδος πριν τις 15! Ο Τραμπ, όπως πάντα, βρήκε τους κακούς της ιστορίας: την Ευρωπαϊκή Ένωση. Για χρόνια την κατηγορούσε για «άδικες εμπορικές πρακτικές», που μάλλον μεταφράζεται στο «πουλάτε πιο πολλά απ’ ό,τι αγοράζετε, άρα είστε κακοί και πονηροί».
Η πρώτη του ένσταση ήταν το εμπορικό έλλειμμα: 236 δισεκατομμύρια δολάρια αγόρασαν οι ΗΠΑ περισσότερα απ’ ό,τι πούλησαν στην Ευρώπη. Στο μυαλό του Τραμπ, αυτό σημαίνει ότι ο αμερικανικός πλούτος ετοιμάζει βαλίτσες και φεύγει για Βερολίνο. Η αλήθεια; Το διεθνές εμπόριο δεν λειτουργεί ακριβώς όπως ένα παιδικό λεύκωμα αυτοκόλλητων, αλλά άντε πες τα τώρα στον Ντόναλντ. Η δεύτερη ένσταση ήταν ακόμα πιο εξωτική: οι αυστηροί ευρωπαϊκοί κανονισμοί. Εκείνοι οι νόμοι που λένε «όχι» σε χλωριωμένα κοτόπουλα, μεταλλαγμένα φραγκόσυκα και φωσφοριζέ γιαούρτι. Καταλαβαίνετε, εμπορικός φραγμός.
Η φον ντερ Λάιεν – με το γνωστό της φλεγματικό χαμόγελο – παραδέχθηκε ότι υπάρχει θέμα. «Πρέπει να το εξισορροπήσουμε», είπε. Πιθανότατα εννοούσε «να το μακιγιάρουμε λίγο καλύτερα, μπας και το καταπιεί ο κόσμος». Ο Τραμπ, πάντως, το πήρε πολύ σοβαρά. Πιο σοβαρά κι από το μαλλί του. Η στρατηγική του είναι απλή: φωνάζεις δυνατά, απειλείς με δασμούς, περιμένεις να σε παρακαλέσουν για συμφωνία. Κι αν δε δουλέψει, απλώς φεύγεις από την αίθουσα (ή από τη G7, ή από το NATO, δεν έχει σημασία).
Η ΕΕ με τα 27 της μέλη αποδείχτηκε δύσκολος παρτενέρ. Όχι όσο η Κίνα, αλλά Ηνωμένο Βασίλειο δεν ήταν. Εκεί τουλάχιστον ήξεραν τι χάνουν. Εν τω μεταξύ, οι ΗΠΑ έχουν ήδη κάνει συμφωνίες με τη μισή υφήλιο: Ηνωμένο Βασίλειο, Ιαπωνία, Βιετνάμ, Ινδονησία… Λείπουν μόνο οι τρεις «big bosses»: Μεξικό, Καναδάς και Κίνα. Το τελικό boss fight πλησιάζει.
Ο Τραμπ, βέβαια, δεν χάνει ευκαιρία να δηλώνει αισιόδοξος: «Τα πάμε πολύ καλά με την Κίνα». Λογικό, όταν οι δύο πλευρές επικοινωνούν με emojis και καρδούλες. Αν υπάρξει συμφωνία; Σωτηρία. Αν όχι; Καλή τύχη στον πλανήτη, δείτε Netflix όσο προλαβαίνετε.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.
Ύστερα από εβδομάδες έντονης διπλωματικής χορογραφίας, που περιλάμβανε πίεση, δηλώσεις, ακυρώσεις πτήσεων και σφιγμένα χαμόγελα, ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσαν, επιτέλους, μια «προκαταρκτική εμπορική συμφωνία». Και φυσικά, όλα έγιναν λίγες μόνο ώρες πριν ξεκινήσει ο επόμενος γύρος παζαριών της Ουάσιγκτον με την Κίνα, γιατί αν δεν είσαι σε ρόλο μεγαλοπρεπούς διαιτητή σε γεωπολιτικό τρίγωνο, ποιο το νόημα;
Το αδιέξοδο, που υποτίθεται ότι δεν έβρισκε λύση, ξεκλειδώθηκε ως δια μαγείας με μια ακόμη εμφάνιση του γνωστού σωτήρα εμπορικών συμφωνιών, Ντόναλντ Τραμπ. Ο άνθρωπος που ακόμα κι αν δεν ξέρει πού βρίσκεται σε ένα τραπέζι, καταφέρνει να φύγει με το μενού και τις καρέκλες. Η παρουσία του ήταν, όπως πάντα, «καταλυτική», ή, όπως θα έλεγε και ο ίδιος, «τέλεια, απίστευτη, nobody’s ever seen anything like it».
Η συμφωνία χαρακτηρίζεται «μεγάλης σημασίας» και για τις δύο πλευρές, κυρίως γιατί χιλιάδες επιχειρήσεις και θέσεις εργασίας εξαρτώνται από αυτή. Ή όπως θα το περιέγραφε η Ε.Ε. πιο ποιητικά: «Η μεγαλύτερη διμερής εμπορική και επενδυτική σχέση στον κόσμο». (Σχεδόν ακούς και τα βιολιά να παίζουν από πίσω.)
Στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, η κυβέρνηση Τραμπ βγήκε για ακόμα μια φορά στους δρόμους του διαδικτύου για να πανηγυρίσει την «τεράστια επιτυχία». Αν και (τι έκπληξη!) δεν είναι και τόσο ήττα για την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, γιατί όπως πάντα, κάπως όλοι δηλώνουν νικητές. Εκτός από τους εργαζόμενους, αλλά αυτοί δεν έγραψαν ποτέ δελτίο Τύπου.
Ο Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, JD Vance, σχολίασε με ενθουσιασμό ότι όλος ο ευρωπαϊκός Τύπος «αποθεώνει τον πρόεδρο». Και κάπου εκεί, ανάμεσα σε χειροκροτήματα και ευρωπαϊκή μετριοπάθεια, πέφτει και η ατάκα: «Ο Τραμπ πήρε μόνο το 99,9% όσων ζήτησε». Γιατί μερικές φορές, το 0,1% είναι το νέο «συμβιβαστήκαμε».
Η «παρηγοριά» της ΕΕ — Ή πώς να νιώθεις περήφανος για μια ήττα
Η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να κοιμάται λίγο πιο ήσυχα απόψε, αφού οι αμερικανικοί δασμοί θα φτάσουν «μόνο» στο 15% και όχι στο τρομακτικό 30% που αρχικά είχε απειλήσει ο Τραμπ. Ένα μικρό θαύμα με το όνομα “συμβιβασμός υπό πίεση”. Το γεγονός ότι κάποτε στόχευαν σε πλήρη άρση των δασμών έχει πλέον ξεχαστεί κάτω από στρώματα γεωπολιτικής αμηχανίας και ελαφράς υποταγής. Για να σωθούν τα προσχήματα, η Κομισιόν προσπαθεί να προβάλει ότι κάποιες «κρίσιμες» εξαγωγές, όπως φάρμακα και ημιαγωγοί, μένουν εκτός των δασμών. Λες και αυτό αλλάζει τον γενικό πίνακα, όπου η ΕΕ καταπίνει αμάσητο έναν δυσμενή συμβιβασμό, ενώ οι ΗΠΑ διατηρούν τη γραμμή τους σχεδόν ανέγγιχτη.
Οι ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες, πάλαι ποτέ σύμβολο τεχνολογικής ισχύος, θα πληρώνουν τώρα 15% αντί για 25%. Την ίδια στιγμή, η ΕΕ «ανοίγει τις αγορές της με μηδενικούς δασμούς» για τα αμερικανικά προϊόντα. Πραγματική ανταλλαγή… ευγένειας. Όσο για τον ευρωπαϊκό χάλυβα και το αλουμίνιο; Ακόμα σε καραντίνα, με 50% δασμό κατά την είσοδο στις ΗΠΑ. Οι αριθμοί μιλούν μόνοι τους, ή φωνάζουν «άνισος εταίρος» σε όλες τις γλώσσες της Ευρώπης.
Ο Τραμπ, πιστός στον ρόλο του επιχειρηματία-ντίλερ, δεν έκανε πίσω ούτε εκατοστό. Και η ΕΕ, εγκλωβισμένη σε διπλωματική αδράνεια, πήρε αυτό που μπορούσε: ένα 15% και μια πικρή γεύση από reality check. Ή όπως το έθεσε ο Τζον Κλαρκ στο BBC: «Κακή μέρα για το παγκόσμιο εμπόριο, αλλά θα μπορούσε να ήταν και χειρότερη». Κλασική ευρωπαϊκή παρηγοριά: όταν η ήττα δεν είναι απόλυτη, τη λες και μια “διαχείριση κρίσης”.
Και κάπως έτσι, η Ευρωπαϊκή Ένωση συνεχίζει να ερμηνεύει τον ρόλο του «λογικού ενήλικα στο δωμάτιο», με το μειδίαμα του τεχνοκράτη που μόλις κατάλαβε πως στο τραπέζι δεν παίζεται σκάκι αλλά πόκερ, και μάλιστα με τράπουλα σημαδεμένη από την αρχή. Ο Τραμπ, που δεν φημίζεται για την λεπτότητα της διπλωματίας του, απέδειξε ξανά πως η στρατηγική του bullying όχι μόνο φέρνει αποτελέσματα, αλλά επιβραβεύεται κιόλας με διεθνή χειροκροτήματα. Στο τέλος, η εικόνα είναι ξεκάθαρη: οι ΗΠΑ κρατούν το μαχαίρι και το πεπόνι, και η ΕΕ τρώει τη φλούδα με χαμόγελο, γιατί θα «μπορούσε να ήταν χειρότερα».
Το πρόβλημα, όμως, δεν είναι μόνο η συμφωνία, είναι το αφήγημα που τη συνοδεύει. Το να βαφτίζεται «παραχώρηση» μια ξεκάθαρη ήττα, το να παρουσιάζεται η επιβολή δασμών ως «νίκη της διπλωματίας», και το να πανηγυρίζεται μια στρατηγική οπισθοχώρηση ως «ρεαλιστική λύση», είναι το πραγματικό έλλειμμα που φανερώνει η σημερινή ΕΕ: όχι μόνο στη γεωπολιτική της ισχύ, αλλά και στη φαντασία της. Γιατί αν σε ένα τόσο εμφανές παιχνίδι ισχύος, η μόνη ελπίδα είναι να… μην μας πάρουν και τα σώβρακα, τότε ίσως ήρθε η ώρα να ξανασκεφτούμε τι σημαίνει «ένωση». Και για ποιον ακριβώς δουλεύει.
Πώς ο Τραμπ έπεισε την Ευρώπη ότι φταίει για όλα
Η συμφωνία μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ παρουσιάστηκε ως «ιστορικό ορόσημο». Λες και το εμπόριο μόλις ανακαλύφθηκε. Κι όμως, χρειάστηκαν εβδομάδες σκληρών διαπραγματεύσεων, παγωμένων εκφράσεων και υπερβολικής κατανάλωσης καφέ για να φτάσουμε εδώ, κυρίως όμως, κανείς δεν ήθελε να χαλάσει τις διακοπές του Αυγούστου. Όχι άλλη Σύνοδος πριν τις 15! Ο Τραμπ, όπως πάντα, βρήκε τους κακούς της ιστορίας: την Ευρωπαϊκή Ένωση. Για χρόνια την κατηγορούσε για «άδικες εμπορικές πρακτικές», που μάλλον μεταφράζεται στο «πουλάτε πιο πολλά απ’ ό,τι αγοράζετε, άρα είστε κακοί και πονηροί».
Η πρώτη του ένσταση ήταν το εμπορικό έλλειμμα: 236 δισεκατομμύρια δολάρια αγόρασαν οι ΗΠΑ περισσότερα απ’ ό,τι πούλησαν στην Ευρώπη. Στο μυαλό του Τραμπ, αυτό σημαίνει ότι ο αμερικανικός πλούτος ετοιμάζει βαλίτσες και φεύγει για Βερολίνο. Η αλήθεια; Το διεθνές εμπόριο δεν λειτουργεί ακριβώς όπως ένα παιδικό λεύκωμα αυτοκόλλητων, αλλά άντε πες τα τώρα στον Ντόναλντ. Η δεύτερη ένσταση ήταν ακόμα πιο εξωτική: οι αυστηροί ευρωπαϊκοί κανονισμοί. Εκείνοι οι νόμοι που λένε «όχι» σε χλωριωμένα κοτόπουλα, μεταλλαγμένα φραγκόσυκα και φωσφοριζέ γιαούρτι. Καταλαβαίνετε, εμπορικός φραγμός.
Η φον ντερ Λάιεν – με το γνωστό της φλεγματικό χαμόγελο – παραδέχθηκε ότι υπάρχει θέμα. «Πρέπει να το εξισορροπήσουμε», είπε. Πιθανότατα εννοούσε «να το μακιγιάρουμε λίγο καλύτερα, μπας και το καταπιεί ο κόσμος». Ο Τραμπ, πάντως, το πήρε πολύ σοβαρά. Πιο σοβαρά κι από το μαλλί του. Η στρατηγική του είναι απλή: φωνάζεις δυνατά, απειλείς με δασμούς, περιμένεις να σε παρακαλέσουν για συμφωνία. Κι αν δε δουλέψει, απλώς φεύγεις από την αίθουσα (ή από τη G7, ή από το NATO, δεν έχει σημασία).
Η ΕΕ με τα 27 της μέλη αποδείχτηκε δύσκολος παρτενέρ. Όχι όσο η Κίνα, αλλά Ηνωμένο Βασίλειο δεν ήταν. Εκεί τουλάχιστον ήξεραν τι χάνουν. Εν τω μεταξύ, οι ΗΠΑ έχουν ήδη κάνει συμφωνίες με τη μισή υφήλιο: Ηνωμένο Βασίλειο, Ιαπωνία, Βιετνάμ, Ινδονησία… Λείπουν μόνο οι τρεις «big bosses»: Μεξικό, Καναδάς και Κίνα. Το τελικό boss fight πλησιάζει.
Ο Τραμπ, βέβαια, δεν χάνει ευκαιρία να δηλώνει αισιόδοξος: «Τα πάμε πολύ καλά με την Κίνα». Λογικό, όταν οι δύο πλευρές επικοινωνούν με emojis και καρδούλες. Αν υπάρξει συμφωνία; Σωτηρία. Αν όχι; Καλή τύχη στον πλανήτη, δείτε Netflix όσο προλαβαίνετε.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.
