Η εργασία τέσσερις ημέρες την εβδομάδα χωρίς μείωση μισθού φαίνεται να ενισχύει την υγεία, την ικανοποίηση των εργαζομένων από τη δουλειά τους και μπορεί ακόμη και να τους βοηθήσει να αποδώσουν καλύτερα στην εργασία. Όταν η πανδημία του COVID-19 άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο εργάζονται πολλοί άνθρωποι δημιουργήθηκαν νέες δυνατότητες και προσαρμογές στον τρόπο δουλειάς, με ορισμένες εταιρείες να υιοθετούν το μοντέλο της τετραήμερης εργασίας χωρίς να μειώνουν τους μισθούς των εργαζομένων τους. 

Το νέο μοντέλο εργασίας έγινε δυνατό μέσα από μια σειρά πιλοτικών προγραμμάτων σε διεθνές επίπεδο, με πιο χαρακτηριστικό το πρόγραμμα που διοργανώθηκε από την μη κερδοσκοπική εταιρεία 4 Day Week Global, το οποίο υλοποιήθηκε σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία, ο Καναδάς και η Ιρλανδία. Το πρόγραμμα επέτρεψε σε 141 εταιρείες να πειραματιστούν με την τετραήμερη εργασία και ανέλυσε τις επιπτώσεις της στην υγεία, την παραγωγικότητα και την ικανοποίηση από τη δουλειά. 

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από τη Wen Fan στο Boston College, σε συνεργασία με άλλους ειδικούς, οι οποίοι ανέλυσαν τα αποτελέσματα από σχεδόν 3000 εργαζόμενους σε αυτές τις εταιρείες, συγκρίνοντάς τους με εργαζόμενους σε άλλες 12 εταιρείες που είχαν αποφασίσει τελικά να μην συμμετάσχουν στο πιλοτικό πρόγραμμα. Η ομάδα της Fan διαπίστωσε ότι οι εργαζόμενοι στις εταιρείες που επέλεξαν την τετραήμερη εργασία ανέφεραν σημαντικά καλύτερη ψυχική και σωματική υγεία, λιγότερο άγχος και υψηλότερη ικανοποίηση από τη δουλειά τους. 

Η βελτίωση στην ευημερία των εργαζομένων αποδόθηκε σε παράγοντες όπως η καλύτερη ποιότητα ύπνου, η λιγότερη κούραση και η αίσθηση να εκτελούν τη δουλειά τους είχε βελτιωθεί. Αυτό σε συνδυασμό με την μείωση του άγχους και την ενίσχυση της παραγωγικότητας, δημιούργησε ένα θετικό περιβάλλον εργασίας. Αντίθετα με ό,τι θα ανέμενε κάποιος, δηλαδή ότι η ανάγκη για να ολοκληρωθεί το έργο σε τέσσερις μέρες αντί για πέντε θα οδηγούσε σε αυξημένα επίπεδα άγχους, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι εργαζόμενοι αισθάνονταν καλύτερα και πιο ικανοποιημένοι με την εργασία τους, όταν μειώθηκε ο χρόνος εργασίας τους. 

Πολλοί άνθρωποι ανησυχούσαν για τη διαδικασία που ονομάζεται «ένταση της δουλειάς», σύμφωνα με την οποία αν πρέπει να ολοκληρωθούν όλες οι εργασίες σε λιγότερες ημέρες, μπορεί να αυξηθεί το άγχος των εργαζομένων. Τα ευρήματα όμως επισημαίνουν το αντίθετο: η δυνατότητα να μειώσουν τις ώρες εργασίας και να τις επικεντρώσουν σε πιο παραγωγικές ενέργειες οδήγησε σε αισθητή βελτίωση της ευημερίας τους. 

Επιπλέον, η ομάδα διαπίστωσε ότι η βελτίωση αυτή δεν εξαρτάται από την ηλικία ή το φύλο των εργαζομένων, ούτε από το αν δούλευαν απομακρυσμένα ή στο γραφείο. Αντίθετα, η θέση των εργαζομένων σε μια εταιρεία είχε αντίκτυπο: οι εργαζόμενοι με διευθυντικές θέσεις ανέφεραν μεγαλύτερες βελτιώσεις στην ευημερία τους σε σχέση με τους εργαζόμενους χωρίς τέτοιες θέσεις ευθύνης. Αυτό υποδεικνύει ότι η ηγεσία στο πλαίσιο ενός οργανισμού μπορεί να ενισχύσει την εμπειρία των εργαζομένων, προσφέροντάς τους περισσότερη στήριξη. 

Παρόλο που οι ερευνητές δεν ζήτησαν από τους συμμετέχοντες να προσδιορίσουν ποιο ακριβώς στοιχείο της τετραήμερης εργασίας προσέφερε αυτά τα οφέλη, κάποια από τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να οφείλονται και σε άλλες αλλαγές που υλοποιήθηκαν παράλληλα, όπως η μείωση άχρηστων συναντήσεων και άλλων οργανωτικών βελτιώσεων. Ο Lonnie Golden, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πολιτείας της Πενσυλβάνια σημειώνει ότι ίσως οι αλλαγές στη διαδικασία της δουλειάς να συνέβαλαν στην ενίσχυση της καλύτερης ποιότητας ζωής των εργαζομένων. Παρά ταύτα είναι σαφές ότι η μετατόπιση προς μια τετραήμερη εργασία χωρίς μείωση μισθού είχε θετικές συνέπειες στην απόδοση και τη ψυχολογία των εργαζομένων. 

Η δοκιμαστική περίοδος έδειξε επίσης ότι περισσότερες από το 90% των εταιρειών που συμμετείχαν στο πρόγραμμα διατήρησαν τη νέα αυτή προσέγγιση και μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος, κάτι που επιβεβαιώνει την επιτυχία της τετραήμερης εργασίας για πολλές εταιρείες. Οι εργαζόμενοι είναι πιο ικανοποιημένοι και πιο παραγωγικοί όταν εργάζονται λιγότερες ημέρες, χωρίς αυτό να επηρεάζει τη δουλειά τους και οι επιχειρήσεις το έχουν κατανοήσει αυτό συνεχίζοντας να επενδύουν σε νέες στρατηγικές εργασίας που προάγουν την βελτίωση των συνθηκών με στόχο τη μέγιστη απόδοση. 

Φαίνεται λοιπόν μία νέα προοπτική στην παραδοσιακή αντίληψη για την εργασία και την απόδοση. Η εφαρμογή της τετραήμερης εργασίας μοιάζει να είναι ένας τρόπος ενίσχυσης της υγείας και της απόδοσης των εργαζομένων προσφέροντας την ευκαιρία για μια καλύτερη ισορροπία μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής.

*Με στοιχεία από το New Scientist.

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.